Piątek, 29 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5877
Piątek, 29 marca 2024
Sygnatura akt: II Ca 503/15

Tytuł: Sąd Okręgowy w Kaliszu z 2016-01-28
Data orzeczenia: 28 stycznia 2016
Data publikacji: 17 kwietnia 2018
Data uprawomocnienia: 28 stycznia 2016
Sąd: Sąd Okręgowy w Kaliszu
Wydział: II Wydział Cywilny
Przewodniczący: Wojciech Vogt
Sędziowie: Barbara Mokras
Janusz Roszewski

Protokolant: st. sekr. sąd. Jolanta Bąk
Hasła tematyczne:
Podstawa prawna:

Sygn. akt II Ca 503/15

POSTANOWIENIE

Dnia 28 stycznia 2016 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Wojciech Vogt (spr.)

Sędziowie:

SSO Barbara Mokras

SSO Janusz Roszewski

Protokolant:

st. sekr. sąd. Jolanta Bąk

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2016r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z wniosku P. W. , O. W. , H. W.

z udziałem A. W. - W.

o podział majątku, dział spadku

na skutek apelacji wnioskodawców

od postanowienia Sądu Rejonowego w Jarocinie

z dnia 3 czerwca 2015r. sygn. akt I Ns 470/13

p o s t a n a w i a:

1.  zmienić punkty III i IV zaskarżonego postanowienia i nadać im następujące brzmienie:

„ III zasądzić od P. W., O. W. i H. W. na rzecz A. W.-W. kwotę po 1.160 zł tytułem rozliczenia spłaconych długów spadkowych płatną w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w wypadku opóźnienia”;

IV. uchylić zaskarżone postanowienie w części oddalającej wniosek wnioskodawców o przyznanie wynagrodzenia z tytułu posiadania przez uczestniczkę postępowania A. W. -W. całości spadkowej nieruchomości i wyłącznego korzystania z dwóch samochodów wymienionych w punkcie I postanowienia za okres od dnia 22 lipca 2014 r. do 28 stycznia 2016 r. i w tym zakresie przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu w Jarocinie do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania; w pozostałym zakresie wniosek oddalić,”

2.  w pozostałej części apelację oddalić,

3.  zasądzić od wnioskodawców P. W., O. W. i H. W. rzecz uczestniczki A. W. -W. kwotę 1200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowania odwoławczym.

SSO Barbara Mokras SSO Wojciech Vogt SSO Janusz Roszewski

Dnia 1 lutego 2016 roku

II Ca 503/15

UZASADNIENIE

Wnioskodawcy – P. W., O. W., H. W. wnieśli o podział majątku wspólnego K. W. i A. W. – W. oraz o dział spadku po K. W., przez przyznanie wszystkich składników masy spadkowej A. W. – W. ze spłatą na rzecz pozostałych uczestników postępowania.

Sąd Rejonowy w Jarocinie postanowieniem z dnia 3 czerwca 2015 r. dokonał podziału majątku Ariety W. – W. i K. W. oraz działu spadku po K. W. w ten sposób, że przyznał na wyłączną własność Ariecie W. – W. córce Z. i K. prawo własności nieruchomości położonej w J. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Jarocinie prowadzi księgę wieczystą (...). Tytułem spłaty udziałów zasądzić od Ariety W. – W. na rzecz: P. W., O. W., H. W. po 46 289 zł płatne w terminie 6 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności. W pozostałym zakresie wniosek oddalił i orzekł o kosztach postępowania. Następnie postanowieniem z dnia 22 czerwca 2015 r. uzupełnił postanowienie z dnia 3 czerwca 2015 r. , w ten sposób, że w punkcie I dodał podpunktu o treści:

- przyznać na wyłączną własność A. W. – W. samochód osobowy C. (...) nr rej. (...) 12,

- przyznać wyłączną własność A. W. W. samochód osobowy P. (...) nrrej. (...),

- przyznać wyłączną własność A. W. W. środki zgromadzone w (...) k Polski na kontach o nr (...), nr (...), książeczce oszczędnościowej nr (...).

Apelację do tego rozstrzygnięcia złożyli wnioskodawcy zaskarżając wyrok w punktach II, III i IV postanowienia. Postanowieniu zarzucili:

1.  błędy w ustaleniach faktycznych, będących podstawą rozstrzygnięcia, że:

- uczestniczka postępowania dokonała nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny w wysokości 245.000 zł;

- uczestniczka postępowania zgromadziła oszczędności w wysokości 50.000 zł w sytuacji, gdy przesłuchiwani świadkowie o tej kwocie wyłącznie słyszeli od samej uczestniczki postępowania;

- uczestniczka postępowania otrzymała od swego brata kwotę 80.000 zł, pomimo tego, że kwota ta nie została zgłoszona do właściwego urzędu skarbowego i nie został odprowadzony stosowny podatek;

- nieruchomość położona w J. przy ul. (...) została zakupiona przez uczestniczkę postępowania spadkodawcę za kwotę 33.000 zł, przy czym kwota ta pochodziła z oszczędności uczestniczki postępowania, pomimo braku ku temu stosownych dokumentów;

- na nieruchomości położonej w J. przy ul. (...) zamieszkuje wyłącznie uczestniczka postępowania, pomimo jej oświadczenia, że na nieruchomości zamieszkuje wraz ze swoją matką;

- uczestniczka postępowania wyraziła zgodę na korzystanie z nieruchomości przez wnioskodawców, pomimo tego, że stosowne wezwania wnioskodawców pozostawały bez odpowiedzi;

- wnioskodawcy wyrazili milczącą zgodę na wyłączne korzystanie z przedmiotów wchodzących w skład schedy spadkowej przez uczestniczkę postępowania;

2.  zaliczenie do długów spadkowych kwoty 8.640 zł, pomimo otrzymania przez uczestniczkę postępowania zasiłku pogrzebowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 4.000 zł oraz kwestionowania przez wnioskodawców wiarygodności przedłożonych rachunków;

3.  naruszenie prawa procesowego, tj. art.233 §1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego, tj. uznanie za wiarygodne twierdzeń uczestniczki postępowania oraz zeznań świadków: B. P., H. S., B. A. i M. W. w sytuacji, gdy zeznania świadków są sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego;

4.  oddalenie wniosku wnioskodawców w przedmiocie ustalenia wysokości wynagrodzenia, którego wnioskodawcy mogliby się domagać od uczestniczki postępowania z uwagi na jej wyłączne korzystanie z przedmiotów należących do schedy spadkowej;

5.  oddalenie wniosku o zabezpieczenie roszczenia wnioskodawców poprzez ustanowienie na rzecz wnioskodawców hipoteki na przedmiotowej nieruchomości w sytuacji, gdy wnioskodawczyni zgodziła się na to.

W oparciu o te zarzuty wnieśli o zmianę pkt. 2 postanowienia i zasądzenie od uczestniczki postępowania na rzecz każdego z wnioskodawców, tj. P. W., O. W. i H. W. kwoty po 53.769,32 zł (słownie: pięćdziesiąt trzy tysiące siedemset sześćdziesiąt dziewięć złotych trzydzieści dwa grosze), płatnej w terminie 6 miesięcy, licząc od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w zapłacie oraz zmianę pkt. III postanowienia i zasądzenie od każdego z wnioskodawców, tj. P. W., O. W. i H. W. na rzecz uczestniczki postępowania kwoty po 270 zł (słownie: dwieście siedemdziesiąt złotych), płatnej w terminie 6 miesięcy, licząc od uprawomocnienia się niniejszego postanowienia z ustawowymi odsetkami w przypadku opóźnienia w zapłacie. Wniósł również o zmianę punktu IV przez ustanowienie na rzecz wnioskodawców stosownej hipoteki.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia faktyczne i rozważania dokonane przez Sąd Rejonowy w zakresie składu majątku spadkowego i dokonanych przez uczestniczkę nakładów z majątku osobistego na wspólny i uznaje je za własne. W takiej sytuacji gdy sąd odwoławczy orzeka na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w pierwszej instancji i aprobuje dotychczasowe ustalenia, nie musi ich powtarzać (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., II CSK 18/07, Lex nr 966804; orzeczenie Sadu Najwyższego z dnia 13 grudnia 1935 r., C III 680/34. Zb. Urz. 1936, poz. 379, z dnia 14 lutego 1938 r.., C II 21172/37, Przegląd Sądowy 1938, poz. 380 i z dnia 19 listopada 1998 r., III CKN 792/98, OSNC 1999, nr 4, poz. 83; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 marca 2006 r., I CSK 147/05).

Natomiast Sąd okręgowy poczynił następujące ustalenia własne:

Pismem z dnia 21 lipca 2014 r. wnioskodawcy zwrócili się do uczestniczki A. W. – W. o dopuszczenie ich do współposiadania nieruchomości spadkowej i dwóch samochodów należących do spadku. Uczestniczka wprawdzie zadeklarowała – w piśmie z dnia 25 lipca 2014 r. (k-221 akt) - zgodę na to aby wnioskodawcy współposiadali przedmioty spadkowe ale na konkretne ich żądanie przekazania kluczy od nieruchomości i wskazania terminów i sposobu korzystania z samochodu nie zareagowała. Od dnia 22 lipca 2014 r. pozbawiła więc wnioskodawców możliwości korzystania z przedmiotów spadkowych. Wcześniej bowiem posiadała te przedmioty za milczącą zgodą wnioskodawców.

Powstaje problem jakie roszczenia przysługują współwłaścicielowi, który przez pozostałego współwłaściciela został pozbawiony uprawnienia do współposiadania rzeczy wspólnej oraz do korzystania z niej.

Właśnie tym zagadnieniem zajął się SN w uchwale siedmiu sędziów z dnia 19 marca 2013 r. Teza tej uchwały brzmi: Współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenie za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 lub art. 225 k.c. ( III CZP 88/12 – uchwała składu siedmiu sędziów z dnia 19 marca 2013 r., OSN IC 9/2013/103)

Z definicji współwłasności zawartej w art. 195 k.c. wynika, że ten stosunek prawno- rzeczowy ma trzy podstawowe cechy:

1.  jedność przedmiotu,

2.  wielość podmiotów,

3.  niepodzielność wspólnego prawa

Oznacza to, że każdy ze współwłaścicieli ma jednakowe prawo do całej rzeczy ograniczone jedynie takim samym prawem innych współwłaścicieli. Współwłaścicielowi nie przysługuje prawo do rzeczy „w granicach udziału”

Skoro uczestniczka postępowania pozbawiła wnioskodawców możliwości korzystania z przedmiotów należnych do spadku, to należy im się wynagrodzenie za brak możliwości korzystania z tej rzeczy.

Sąd Rejonowy natomiast powyższy wniosek oddalił i nie przeprowadził zawnioskowanych przez zainteresowanych dowodów celem ustalenia wysokości tego wynagrodzenia. W tym zakresie nie rozpoznał więc istotny sprawy i dlatego, na podstawie art. 386 k.p.c. , należało w tej części zaskarżone postanowienie uchylić i sprawę przekazać Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postepowania.

Trafnie również wnioskodawcy w apelacji podnoszą, że rozliczając spłacone długi, w szczególności koszty pogrzebu, Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę, że uczestniczka postępowania pobrała zasiłek pogrzebowy w wysokości 4000 zł, który o tę właśnie kwotę pomniejszył te koszty.

Okoliczność tę podniósł pełnomocnik wnioskodawców w piśmie procesowym z dnia 10 października 2014 r. (k-181 akt). Uczestniczka postępowania nie wypowiedziała się do tych twierdzeń i dlatego – w oparciu o treść art. 230 k.p.c. – fakt ten można uznać za przyznany.

Sąd Okręgowy w tej sytuacji ustalił, że uczestniczka poniosła koszty pogrzebu i spłaciła długi w łącznej kwocie 8640 zł (w wysokości ustalonej przez Sąd Rejonowy) z tym, że do rozliczenia wchodzi kwota w wysokości 4.640 zł (8.640 zł pomniejszone o 4.000 zł zasiłku pogrzebowego). Czwarta część tej kwoty to 1.160 zł, którą każdy z wnioskodawców powinien zwrócić uczestniczce. W tym więc zakresie należało zmienić zaskarżone orzeczenie.

W pozostałym zakresie apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wbrew zarzutom zawartym w apelacji dokonał prawidłowych ustaleń odnośnie składu majątku spadkowego i nakładów, których dokonała uczestniczka z majątku osobistego na majątek wspólny jej i spadkodawcy. Sąd Rejonowy wskazał dowody, na których się oparł i przyczyny dla których dowodom przeciwnym odmówił wiarygodności. Ocena dokonana przez Sąd Rejonowy nie była dowolna; przeciwnie była logiczna i zgodna z doświadczeniem życiowym. Nie można zgodzić się ze skarżącymi, że uczestniczka nie udowodniła, że otrzymała od brata kwotę 80.000 zł. Dowody bowiem, które zaoferowała wykazując powyższą okoliczność nie mogły budzić wątpliwości. Wnioskodawcy dowodów tych nie podważyli, a ewentualny brak opłaty z daty dokonania darowizny w urzędzie skarbowym nie może być jedyna przyczyną niewiarygodności zeznań uczestniczki i jej brata. Również w pozostałym zakresie zarzuty podniesione w apelacji nie są przekonywujące i nie podważają prawidłowych ustaleń Sądu Rejonowego.

Sąd Rejonowy miał również podstawy aby oddalić wniosek o zabezpieczenie spłaty na rzecz wnioskodawców poprzez ustanowienie na ich rzecz hipoteki na przedmiotowej nieruchomości, przyznanej na własność uczestniczki. Wydanie takiego orzeczenia jest bowiem zbędne. Wnioskodawcy bowiem po uzyskania tytułu wykonawczego mogą uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika (hipoteka przymusowa – art. 109 ustawy o księgach wieczystych i hipotece).

Mając na uwadze powyższe należało, zgodnie z art. 385 k.p.c. i 386 k.p.c., orzec jak w sentencji.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij