Sygn. akt II Ca 730/13

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Legnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2014 roku w Legnicy

na rozprawie sprawy

z wniosku W. D.

przy udziale uczestnika postępowania (...) S.A. w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

na skutek apelacji uczestnika postępowania

od postanowienia Sądu Rejonowego w Lubinie

z dnia 27 sierpnia 2013 roku

sygn. akt I Ns 918/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 730/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 27.08.2013 r. Sąd Rejonowy w Lubinie w sprawie sygn. akt I Ns 918/11 ustanowił służebność przesyłu energii elektrycznej na nieruchomości wnioskodawczyni W. D. - działce nr (...) w Komornikach (księga wieczysta Kw nr (...)), a to na rzecz uczestnika postępowania (...) S.A. w K.. Służebność ta polega na prawie przesyłu energii oraz prawie wstępu na nieruchomość celem konserwacji i remontu urządzeń przesyłowych oraz usunięcia awarii. Prawo służebności objęło linię energetyczną średniego napięcia 20 kV, a obszar służebności przyjęto na 1.096 m 2 . tj. pas o szerokości 14.34 m, czyli po 7,17 m w obie strony od osi linii, według zobrazowania na mapie sporządzonej przez biegłego geodetę. Sąd ustalił, że nieruchomość wnioskodawczyni ma powierzchnię 1,85 ha, a linia energetyczna przebiega na długości 77,72 m nad tą częścią działki, która w planie zagospodarowania przestrzennego ma funkcję zainwestowania wiejskiego, gdzie dopuszcza się zabudowę zagrodową, mieszkaniową i usługową, lokalizację zakładów ogrodniczych, magazynów, nieuciążliwych zakładów przetwórstwa rolnego, obiektów obsługi komunikacji samochodowej oraz gospodarki leśnej. Przedmiotowa nieruchomość ma dojazd drogą utwardzoną, jest niezabudowana, obsiana pszenicą, położona w sąsiedztwie gruntów rolnych oraz przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową. Wnioskodawczyni planuje sprzedać działkę jako budowlaną. Ustalając zakres obszarowy służebności, Sąd Rejonowy wziął pod uwagę powyższe przeznaczenie nieruchomości oraz oparł się na opinii biegłego geodety J. B., który posiłkował się opinią biegłego z zakresu elektroenergetyki R. G. , wydaną przy ustanawianiu służebności przesyłu dla sąsiedniej działki numer (...). Sąd wykorzystał tę opinię, kierując się względami ekonomiki procesowej i potraktował ją jako dowód z dokumentu prywatnego, stwierdzając, że wnioskodawczyni go nie zakwestionowała, a zawierające uwagi pismo uczestnika z dnia 25.06.2013 r. podpisał nieuprawniony do tego aplikant radcowski, toteż zostało ono pominięte (art.97§1 i 2 k.p.c.). Zdaniem Sądu Rejonowego przyjęty obszar służebności jest optymalny dla jej wykonywania.

W związku z ustanowieniem służebności przesyłu Sąd I instancji zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni wynagrodzenie jednorazowe w wysokości 23.449,34 zł, obejmujące odszkodowanie za obniżenie wartości działki na skutek ustanowienia służebności w kwocie 11.963,96 zł oraz należność za dalsze korzystanie z nieruchomości w kwocie 11.485,37 zł. Wysokość wynagrodzenia Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o opinię biegłego z zakresu szacowania nieruchomości F. Ś., biorąc pod uwagę przeznaczenie nieruchomości oraz przyjmując wartość rynkową 1 m 2 gruntu na 27,29 zł, a współczynnik „k” uwzględniający stopień współkorzystania przez przedsiębiorcę przesyłowego z nieruchomości na poziomie 0,8. W ocenie Sądu Rejonowego przyznane wnioskodawczyni wynagrodzenie równoważy cały uszczerbek, wynikający z ustanowienia służebności przesyłu.

Jako podstawę prawną orzeczenia powołał Sąd Rejonowy przepisy art.305 1 k.c. i art.305 2 k.c.

Apelację od postanowienia wniósł uczestnik postępowania. Oparł ją na zarzutach: 1/ obrazy art.305 1 k.c. i art.305 4 k.c. w zw. z art.287 i 288 k.c. poprzez ustanowienie służebności o zbyt szerokim zakresie, powodującej znaczną ingerencję w korzystanie z nieruchomości obciążonej; 2/ naruszenia art.5 k.c. i niewyjaśnienia okoliczności istotnych dla ustalenia prawidłowej wysokości należnego wynagrodzenia, z pominięciem celu publicznego działalności uczestnika postępowania; 3/ uchybienia przepisowi art.35 1 ust.4 ustawy z 6.07.1982 r. o radcach prawnych poprzez uznanie za nieprawidłowe upoważnienia udzielonego aplikantowi radcowskiemu. Zdaniem skarżącego wystarczającym obszarem służebności byłby pas o szerokości 7,66 m, co dawałoby powierzchnię tej służebności 595,3 m 2, w miejsce zawyżonej 1.096 m 2. Uczestnik powołał się na zastrzeżenia, dotyczące wykorzystania w sprawie opinii R. G., zawarte w niesłusznie pominiętym przez Sąd Rejonowy piśmie z dnia 25.06.2013 r., podpisanym przez należycie umocowanego aplikanta radcowskiego. Ponadto skarżący wskazał na zawyżenie wynagrodzenia wskutek przyjęcia za wysokiego współczynnika współkorzystania „k”, który w przypadku służebności należycie ustanowionej na działce wnioskodawczyni nie powinien przekraczać 0,4 – 0,5.

Uczestnik wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez ustanowienie służebności przesyłu na wskazanym w apelacji obszarze 595,3 m 2 , za wynagrodzeniem ustalonym miarodajnie przez biegłego z zakresu szacowania nieruchomości skarżący złożył wniosek o przeprowadzenie tego dowodu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy, przyjmując za własne prawidłowe ustalenia faktyczne poczynione w pierwszej instancji, zważył, co następuje:

Apelacja nie podlega uwzględnieniu.

Przebieg i powierzchnię pasa służebności określił Sąd Rejonowy zgodnie z opinią biegłego sądowego geodety J. B., który oparł się na opinii sporządzonej przez biegłego elektroenergetyka R. G. dla nieruchomości sąsiadującej z działką wnioskodawczyni. Decyzja Sądu była słuszna, a biegły R. G. wyraził zgodę na wykorzystanie jego opinii w niniejszej sprawie z uwagi na sąsiedztwo działek. Zastrzeżenia uczestnika postępowania do wskazanych opinii zawarte zostały w piśmie z dnia 25.06.2013 r., podpisanym przez aplikanta radcowskiego. Sąd Rejonowy prawidłowo zastosował tu przepis art.35 1§4 ustawy o radcach prawnych, który jednoznacznie przewiduje, że sporządzenie pisma przez aplikanta w zastępstwie radcy prawnego wymaga jego wyraźnego upoważnienia, czyli wskazania, że aplikant umocowany jest do tej konkretnie czynności, a ni tylko do zastępowania przed sądem. Upoważnienie takie nie zostało pomimo wezwania złożone, co uprawniało Sąd do pominięcia wskazanego pisma. W tej sytuacji należy przyjąć, że uczestnik postępowania nie złożył w pierwszej instancji zastrzeżeń do opinii z zakresu geodezji i elektroenergetyki, a po dopuszczeniu dowodu z tych opinii na rozprawie dnia 16.07.2013 r. nie zgłosił zastrzeżenia do protokołu w trybie art.162 k.p.c. W takim stanie rzeczy podniesione w apelacji zarzuty uczestnika postępowania, dotyczące wskazanych opinii oraz osoby biegłego R. G., są spóźnione. Sąd I instancji przedstawił w pisemnym uzasadnieniu orzeczenia wnioski wyprowadzone z tych dowodów i wyjaśnił sposób swego rozumowania. Sąd odwoławczy nie dopatrzył się tu błędów ani naruszenia prawa materialnego, dlatego nie uwzględnił zarzutów apelacji w przedmiocie zakresu ustanowionej służebności.

Wysokość przyznanego wnioskodawczyni wynagrodzenia została poprzedzona wnikliwą analizą Sądu Rejonowego, przedstawioną klarownie w pisemnych motywach rozstrzygnięcia. Zastosowany tu współczynnik „k” na poziomie 0,8, wyrażający zakres współkorzystania z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego, jest istotnie relatywnie wysoki, jednakże jednocześnie całość wynagrodzenia nie jest zawyżona. Obejmuje ono bowiem nie tylko należność za bieżące i dalsze korzystanie z nieruchomości, ale również odszkodowanie za obniżenie jej wartości wskutek ustanowienia na niej ograniczonego prawa rzeczowego z uwagi na przebieg nad działką, a dokładnie nad najbardziej atrakcyjną jej częścią, linii elektrycznej średniego napięcia. Kwota rzędu 23.000 zł może być w okolicznościach niniejszej sprawy zaaprobowana, co Sąd I instancji szczegółowo rozważył, wskazując, że przyznane jednorazowo wynagrodzenie ma równoważyć właścicielowi wszelki uszczerbek związany z trwałym obciążeniem jego nieruchomości. Zaskarżone wynagrodzenie zadanie to spełnia w sposób odpowiedni i dlatego nie narusza prawa materialnego, jak też nie godzi w charakter i cel prowadzonej przez uczestnika działalności. Ponieważ zarzuty apelacji w zakresie wynagrodzenia nie zostały przez Sąd Okręgowy uwzględnione, to oddaleniu podlegał zawarty w apelacji wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości na okoliczność ustalenia tego wynagrodzenia.

W wyniku przedstawionych rozważań Sąd II instancji oddalił w całości apelację uczestnika postępowania na podstawie art.385 k.p.c. w zw. z art.13§2 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach instancji odwoławczej zapadło na mocy art.510§2 k.p.c. w zw. z §7 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (..), przy uwzględnieniu spornego charakteru sprawy o ustanowienie służebności przesyłu.