Sygn. akt VIII Cz 23/14

POSTANOWIENIE

  Dnia 17 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kończal (spr.)

Sędziowie SO Jadwiga Siedlaczek, SO Marek Lewandowski

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2014 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.

przeciwko dłużnikowi G. J.

o nadanie klauzuli wykonalności na rzecz następcy prawnego

na skutek zażalenia wnioskodawcy

na postanowienie Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 26 listopada 2013 r.

sygn. akt I Co 4171/13

postanawia: oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy oddalił wniosek (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. o nadanie na jego rzecz klauzuli wykonalności wyrokowi wydanemu w sprawie XIV CUPR 907/09 z powództwa Banku (...) w W.S.A. przeciwko dłużnikowi. W uzasadnieniu orzeczenia Sąd I instancji stwierdził, że treść art. 788 § 1 k.p.c. nie pozostawia wątpliwości, że osoba domagająca się nadania klauzuli wykonalności na skutek przejścia uprawnień zobowiązana jest wykazać nabycie wierzytelności dokumentem urzędowym albo prywatnym z podpisem poświadczonym urzędowo; jest to przy tym dowód wyłączny. Zdaniem Sądu Rejonowego, dokumenty złożone przez wnioskodawcę nie pozwalały na uwzględnienie wniosku. Miały bowiem postać luźnych kart, które wprawdzie były poświadczone za zgodność z oryginałem przez działającego w sprawie radcę prawnego, jednak nie łączyły się w jeden dokument. W szczególności akt poświadczenia podpisów sporządzony przez notariusza nie był połączony z umową, na której znajdowały się podpisy, zaś ani jego treść ani nawet forma, inna niż umowa, nie pozwalały na ustalenie, że dotyczy ona właśnie jej. Z art. 110 § 3 zd. 3 w zw. z art. 112 § 2 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. – prawo o notariacie wynika zaś, że jeżeli odpis dokumentu wydany przez notariusza liczy więcej niż jedną kartę, powinny być one połączone, opatrzone pieczęcią i parafowane. Kopia umowy z podpisami poświadczonymi przez notariusza, musi natomiast spełniać powyższe wymagania niezależnie od tego, czy jest to jedyny dokument, czy też zostaje on powielony przez fachowego pełnomocnika na potrzeby kolejnych postępowań z art. 788 k.p.c. Wymaga tego formalizm postępowania klauzulowego, w którym jedyną gwarancją dla dłużnika jest właśnie zachowanie odpowiedniej formy dokumentów.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł wnioskodawca, zarzucając naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegające na przyjęciu, iż przedłożonym do wniosku dokumentem nie wykazał on przejścia uprawnienia w sposób opisany w art. 788 § 1 k.p.c. Jednocześnie skarżący wniósł o przeprowadzenie dowodu w postaci Załącznika nr 1 do umowy cesji wierzytelności z dnia 15 kwietnia 2013 r. zawartej między nim a Bankiem(...) S.A. w W., który jednoznacznie potwierdza, że jej przedmiotem była m.in wierzytelność stwierdzona tytułem wykonawczym wskazanym we wniosku.

W oparciu o ten zarzut skarżący domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia i uwzględnienie wniosku oraz o zasądzenie na jego rzecz od dłużnika kosztów postępowania za obie instancje, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie podlegało oddaleniu jako bezzasadne.

Na wstępie należy zauważyć, że w myśl art. 788 § 1 k.p.c. jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Wykładnia tego przepisu nie wywołuje w doktrynie i judykaturze większych wątpliwości. Powszechnie przyjmuje się, że regulacja przewidziana w art. 788 k.p.c. umożliwia w uproszczony sposób uzyskanie tytułu wykonawczego przeciwko lub na rzecz innych podmiotów niż wskazane w tytule egzekucyjnym. Ten uproszczony sposób uzależniony jest jednak od zachowania rygorystycznych reguł postępowania klauzulowego, przewidujących konieczność dołączenia do wniosku odpowiednich dokumentów urzędowych lub prywatnych z podpisem urzędowo poświadczonym. Formalizm postępowania klauzulowego przejawia się przede wszystkim w ograniczonej kognicji sądu opartej na zaoferowanych przez wnioskodawcę dokumentach, które muszą dodatkowo spełniać odpowiednie wymogi.

Przechodząc do analizy konkretnej sprawy wypada zaznaczyć, że w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia Sąd Rejonowy szczegółowo wyjaśnił przyczynę odmowy uwzględnienia wniosku, wskazując na wadliwość dostarczonej dokumentacji. Sąd Okręgowy aprobuje tę argumentację. Ubocznie należy dodać, że w zażaleniu skarżący nie odniósł się w żaden sposób do stanowiska Sądu I instancji zawartego w uzasadnieniu orzeczenia. Przeciwnie, treść uzasadnienia zażalenia dotyczy zagadnienia w ogóle nie poruszanego w zaskarżonym postanowieniu. Bezzasadnie zatem skarżący twierdzi w środku odwoławczym, że Sąd Rejonowy w zaskarżonym rozstrzygnięciu „zważył, iż przedstawiony przez pełnomocnika wnioskodawcy Załącznik nr 1a do Umowy cesji, z racji nikłych danych w nim zawartych, nie mógł przejść pozytywnej weryfikacji z treścią tytułu egzekucyjnego (…)”. Uzasadnienie zaskarżonego postanowienia nie zawiera takiego sformułowania.

Dodatkowo, za oddaleniem wniosku przemawiał fakt, że jak wynika z przedłożonych dokumentów, umowa cesji, która doprowadziła do przeniesienia wierzytelności cedenta wobec dłużniczki G. J. na wnioskodawcę, miała skutek wyłącznie zobowiązujący (art. 510 § 1 in fine k.c.), co wynika jednoznacznie z brzmienia jej § 3, w myśl którego przeniesienie wierzytelności następuje w dniu wpływu ceny, o której mowa w § 4 ust.2 na rachunek zbywcy, o którym mowa § 4 ust3 („Dzień Przeniesienia”). W rachubę wchodził więc warunek, czyli postanowienie uzależniające skuteczność czynności prawnej od zdarzenia przyszłego i niepewnego (89 k.c.).

W przypadku zawarcia umowy o podwójnym skutku pod warunkiem zawieszającym odnoszącym się do skutku rozporządzającego, skutek zobowiązujący następuje natychmiast wraz z dokonaniem czynności prawnej, natomiast skutek rzeczowy (rozporządzający) uzależniony jest od spełnienia się warunku. Skutek ten następuje bezpośrednio w razie ziszczenia się zdarzenia określonego w warunku, bez konieczności składania kolejnych oświadczeń woli. Skoro w przypadku umowy zawartej pod warunkiem zawieszającym jej skutek rzeczowy następuje nie z chwilą jej zawarcia, lecz dopiero z chwilą ziszczenia się tego warunku, to dla wykazania przejścia uprawnienia w rozumieniu art. 788 § 1 k.c. konieczne jest wykazanie obu tych okoliczności - w jednej z form przewidzianych w przytoczonym przepisie. W konsekwencji, obok samego zawarcia umowy cesji, również i ziszczenie się warunku determinującego jej skuteczność powinno zostać udokumentowane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Tymczasem, nawet złożona do akt i poświadczona przez pełnomocnika kopia umowy jest niekompletna, § 4 stanowiący o zapłacie ceny umowy jest bowiem nieczytelny.

Z przedstawionych względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art.397 § 2 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.