Piątek, 29 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5877
Piątek, 29 marca 2024
Sygnatura akt: II Ca 369/13

Tytuł: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy z 2013-12-17
Data orzeczenia: 17 grudnia 2013
Data publikacji: 9 sierpnia 2018
Data uprawomocnienia: 17 grudnia 2013
Sąd: Sąd Okręgowy w Bydgoszczy
Wydział: II Wydział Cywilny Odwoławczy
Przewodniczący:
Sędziowie:
Protokolant:
Hasła tematyczne: Podział Majątku Wspólnego
Podstawa prawna: art. 33 k.r. i o.

Sygn. akt II Ca 369/13

POSTANOWIENIE

Dnia

17 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:

SSO Wojciech Borodziuk

Sędziowie:

SO Janusz Kasnowski

SO Aurelia Pietrzak (spr.)

Protokolant

sekr. sądowy Tomasz Rapacewicz

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2013 r.

w Bydgoszczy

na rozprawie

sprawy z wniosku E. W.

z udziałem G. W.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 15 lutego 2013 r.

sygn. akt. II Ns 637/10

p o s t a n a w i a :

I zmienić zaskarżone postanowienie:

a)  w punkcie 1.1 w ten sposób, że wniosek w tej części oddalić ;

b)  w punkcie 2.1 w ten sposób, że wniosek w tej części oddalić;

II oddalić apelację w pozostałej części;

III oddalić wniosek uczestnika o zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów

postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 369/13

UZASADNIENIE

E. W. wniosła o podział majątku wspólnego jej i jej byłego męża G. W.. Zwróciła się o ustalenie, iż w skład tego majątku wchodzi prawo najmu lokalu mieszkalnego o powierzchni 82 m 2 położonego w B. przy ul. (...), przyznanie tego prawa uczestnikowi G. W. z obowiązkiem spłaty na jej rzecz kwotą 132.000 zł.

W odpowiedzi na wniosek G. W. domagał się jego oddalenia oraz zasądzenia od wnioskodawczyni na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Na rozprawie w dniu 22 października 2010 r. uczestnik złożył oświadczenie, iż jest skłonny przekazać ruchomości na rzecz wnioskodawczyni bez obowiązku spłaty.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy postanowieniem z dnia 15 lutego 2013 r. ustalił, iż w skład majątku wspólnego byłych małżonków E. W. i G. W. wchodzą: równowartość prawa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...) znajdującego się w zasobach (...) Agencji (...) o wartości 17.700 zł; ruchomości w postaci: kompletu wypoczynkowego o wartości 1.200 zł, sofy, dwóch foteli, dwóch puf, kompletu mebli koloru czarnego o wartości 2.000 zł, dywanu o wartości 300 zł, lampy stojącej o wartości 250 zł, łóżeczka, wózka dla dziecka o wartości 500 zł. Sąd dokonał podziału majątku wspólnego byłych małżonków E. W. i G. W. w ten sposób, iż zasądził tytułem spłaty prawa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...) od uczestnika G. W. na rzecz wnioskodawczyni E. W. kwotę 8.850 zł płatną w trzech równych 3-miesięcznych ratach po 2.950 zł każda, przy czym pierwsza z rat płatna w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia w sprawie; przyznał wnioskodawczyni E. W. na wyłączną własność ruchomości opisane w punkcie 1.2 bez obowiązku spłaty. Nadto Sąd orzekł o kosztach postępowania i kosztach sądowych.

Sąd Rejonowy poczynił następujące ustalenia faktyczne i prawne:

E. W. i G. W. zawarli związek małżeński dnia 29 października 1996 r. w Urzędzie Stanu Cywilnego w B.. W małżeństwie uczesrtników obowiązywał ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. Nie były zawierane umowy majątkowe małżeńskie, nie była zniesiona wspólność majątkowa. Z małżeństwa pochodzi jeden syn. Małżeństwo stron zostało rozwiązane wyrokiem Sądu Okręgowego w B. z dnia 27 kwietnia 2006 r., prawomocnym z dniem 14 grudnia 2006 r., z winy pozwanego.

W trakcie trwania małżeństwa G. W. oraz członkowie jego rodziny E. W. i syn S. W. w dniu 3 października 1997 r. uzyskali prawo do kwatery zastępczej znajdującej się w zasobach (...)Agencji (...), położonej w B. przy ul. (...). W dniu 29 września 2010 r. uczestnik G. W. przekazał protokolarnie dotychczas zajmowane mieszkanie w G. przy ul. (...).

Wartość prawa najmu lokalu mieszkalnego położonego w B. przy ul. (...) za okres czterech lat wynosi 17.700 zł.

W trakcie małżeństwa strony nabyły: komplet wypoczynkowy o wartości 1.200 zł, sofę, dwa fotele, dwie pufy, komplet mebli koloru czarnego o wartości 2.000 zł, dywan o wartości 300 zł, lampę stojącą o wartości 250 zł, łóżeczko i wózek dla dziecka o wartości 500 zł.

Sąd Rejonowy wskazał, że w zakresie ustalenia składu majątku wspólnego oparł swoje rozstrzygnięcie na bezspornym stanowisku stron w zakresie ruchomości i oświadczeniu uczestnika G. W. o przekazaniu ich na rzecz wnioskodawczyni bez obowiązku spłaty. W części zaś określenia przynależności prawa najmu lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w B., Sąd miał na względzie postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie III CZP 96/09, zgodnie z którym prawo do korzystania z osobnej kwatery stałej, przyznanej decyzją Dyrektora Oddziału (...)małżonkowi będącemu żołnierzem zawodowym, które nie jest prawem niezbywalnym mogącym przysługiwać tylko jednej osobie w rozumieniu art. 33 pkt 5 (uprzednio przed 20 stycznia 2005 r.- pkt 6 k.r.io.), i nie jest objęte katalogiem składników majątku osobistego (uprzednio odrębnego) wymienionych w art. 33 kro, stanowi składnik majątku wspólnego małżonków i podlega postępowaniu o jego podział. Sąd zaznaczył, że wskazane postanowienie odnosi się do kwatery stałej, zaś w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z kwaterą tymczasową, jednakże w ocenie Sądu teza zawarta w cytowanym orzeczeniu winna być w drodze analogii zastosowana w przedmiotowej sprawie.

Sąd zauważył, że poza sporem między stronami była okoliczność, iż w czasie trwania związku małżeńskiego uzyskali prawo do lokalu przy ul. (...). Przy określeniu powierzchni jaka została przyznana uczestnikowi jako zawodowemu wojskowemu, uwzględniono również członków jego rodziny. Uczestnik w dniu 17 marca 2004 r., a więc jeszcze w trakcie trwania związku małżeńskiego zainteresowanych, wystąpił o przydzielenie osobnej kwatery stałej. W konsekwencji Sąd I instancji uznał, iż prawo najmu lokalu położonego w B. przy ul. (...) miało swoją kontynuację w postaci kwatery stałej w G. przy ul. (...).

Sądu Rejonowy, dokonując podziału majątku wspólnego stron wziął się pod uwagę stan majątku, jaki istniał w momencie ustania wspólności majątkowej małżeńskiej stron. Okoliczność, iż prawo najmu lokalu wygasło po rozwiązaniu małżeństwa, a przed wydaniem postanowienia przez Sąd I instancji, nie może skutkować oddaleniem wniosku. Sąd ustalając skład majątku wspólnego wskazuje jedynie, iż w skład majątku wspólnego wchodziła równowartość prawa najmu, gdyż ono w chwili obecnej nie istnieje, ale istniało w momencie prawomocnego orzeczenia rozwodu. Ponadto Sąd stwierdził, że poza jego kognicją było badanie okoliczności aktualnego zamieszkiwania przez wnioskodawczynię we wskazanym lokalu i toczącego się postępowania administracyjnego z (...) Agencją (...)w tym zakresie.

Określając wartość prawa najmu lokalu mieszkalnego Sąd Rejonowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego R. G.. Biegły wyliczył prawdopodobne pożytki możliwe do uzyskania z w/w lokalu jako prawa najmu pozostającego w zasobach (...)Agencji (...), przy założeniu 10-letniego czasu trwania stosunku najmu. W ocenie Sądu I instancji, w przedmiotowej sprawie prawdopodobny okres trwania umowy najmu wynosił 4 lata, tj. od roku 2006, kiedy to zapadło prawomocne postanowienie orzekające rozwód stron, do roku 2010, kiedy to uczestnik zdał zajmowany lokal mieszkalny w G.. Mając powyższe na uwadze biegły R. G. w informacji z dnia 14 lutego 2013 r. określił, w oparciu o swoją opinię z dnia 2 kwietnia 2012 r., wartość przedmiotowego prawa najmu za wskazany 4-letni okres na kwotę 17.700 zł.

Dokonując podziału wskazanej równowartości prawa najmu, Sąd Rejonowy podzielił ją na dwie równe części, w oparciu o normę art. 43 § 1 k.r.io. i zasądził od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni kwotę 8.850 zł tytułem spłaty. Podstawą takiego rozstrzygnięcia była okoliczność, iż to uczestnik korzystał na podstawie tytułu prawnego z prawa najmu lokalu mieszkalnego, natomiast wnioskodawczyni od momentu przyznania uczestnikowi lokalu w G. zajmuje lokal w B. bez tytułu prawnego.

Określając sposób spłaty wskazanej kwoty 8.850,00 zł, Sąd wziął pod uwagę aktualne możliwości finansowe uczestnika, które również zostały przedstawione w związku ze złożeniem wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. W konsekwencji, Sąd podzielił wskazaną kwotę na trzy równie 3-miesięczne raty po 2.950,00 każda, przy czym pierwsza z rat płatna w terminie trzech miesięcy od uprawomocnienia się postanowienia w sprawie.

O kosztach sąd orzekł na zasadzie art. 520 § 1 kpc.

Apelację od tego postanowienia złożył uczestnik zaskarżając go w części co do pkt 1.1, 2.1 3 i 4, wnosząc o zmianę orzeczenia w zaskarżonej części poprzez oddalenie wniosku oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na jego rzecz kosztów postępowania za I i II instancję według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Skarżący zarzucił Sądowi I instancji naruszenie:

-

art. 33 pkt 5 k.r.io. poprzez jego błędną wykładnię polegającą na zaliczeniu prawa do kwatery zastępczej jako składnika majątku wspólnego,

-

art. 5 kc poprzez jego niezastosowanie w części dotyczącej zasądzenia od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni spłaty w kwocie 8.850 zł tytułem prawa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...) w sytuacji korzystania wyłącznie przez wnioskodawczynię z w/w prawa, a co za tym idzie również z regulowanego czynszu wynikającego z ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,

-

art. 41 ust. 1 pkt 3 ustawy o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poprzez jego niezastosowanie przy ustalaniu wartości prawa najmu,

-

art. 233 kpc i art. 232 kpc przez nienależyte rozważenie dowodu z zeznań uczestników i ich twierdzeń co do zamieszkiwania wyłącznie przez wnioskodawczynię w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w B. przy ul. (...) w okresie od 2006 r. do 2010 r.

-

art. 233 kc poprzez nienależyte rozważenie dowodu z opinii biegłego R. G. z dnia 2 kwietnia 2012 r. w części dotyczącej okresu od 29 maja 2008 r. do 29 września 2010 r., albowiem w/w opinia dotyczyła wartości czynszu rynkowego lokalu mieszkalnego położonego w B., a uczestnik w tym okresie zajmował lokal mieszkalny w G.,

-

art. 328 § 2 kpc poprzez nie uzasadnienie sposobu obliczenia wartości prawa najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w B. przy ul. (...),

-

art. 227 kpc przez nie przeprowadzenie dowodów z protokołów rozpraw i wyroku w sprawie V RC 1310/09 Sądu Rejonowego w Bydgoszczy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja uczestnika w zakresie merytorycznego rozstrzygnięcia postanowieniem z dnia 15 lutego 2013 r. Sądu Rejonowego w Bydgoszczy w punktach: 1.1 (ustalenia składu majątku wspólnego uczestników) i 2.1. (zasądzenia spłaty) była zasadna i podlegała uwzględnieniu. Natomiast apelacja w zakresie kosztów postępowania, w tym kosztów sądowych, nie zasługiwała na uwzględnienie.

W zakresie ustalenia składu majątku wspólnego uczestników w postaci ruchomości stan faktyczny był bezsporny. Sporna była okoliczność dotycząca składu majątku wspólnego w postaci prawa do kwatery tymczasowej.

Rację ma Sąd I instancji, iż co do zasady prawo do kwatery stałej (jego równowartość) może wchodzić w skąd majątku wspólnego byłych małżonków, o czym mowa jest w powołanym przez Sąd Rejonowy postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada 2009 r. III CZP 96/09. W orzeczeniu tym Sąd Najwyższy stwierdził, że prawo do korzystania z osobnej kwatery stałej, przyznanej decyzją Dyrektora Oddziału (...)małżonkowi będącemu żołnierzem zawodowym, które nie jest prawem niezbywalnym mogącym przysługiwać tylko jednej osobie w rozumieniu art. 33 pkt 5 (uprzednio przed 20 stycznia 2005 r.- pkt 6 k.r.o.), i nie jest objęte katalogiem składników majątku osobistego (uprzednio odrębnego) wymienionych w art. 33 k.r.o., stanowi składnik majątku wspólnego małżonków i podlega postępowaniu o jego podział. Za taką jego przynależnością przemawiać może także w drodze analogii legis brzmienie art. 680 ( 1) k.c., dotyczącego wspólności ustawowej prawa najmu lokalu mieszkalnego. Rozwiedziony małżonek, który chce wyeksmitować byłego współmałżonka może więc wystąpić z wnioskiem o podział majątku wspólnego, a następnie jeżeli otrzyma prawo do takiego lokalu może wystąpić z wnioskiem do (...) o eksmisję z uwagi na brak tytułu prawnego do lokalu byłego współmałżonka.

Pamiętać jednak należy o tym, iż każdą sprawę należy rozpoznawać w oparciu o jej indywidualny stan faktyczny. W sprawie, w której Sąd Najwyższy wyraził cytowany powyżej pogląd, prawo najmu kwatery stałej zostało przydzielone jednemu z małżonków również w okresie trwania ich małżeństwa, jednakże do czasu rozpoznania sprawy oboje oni zajmowali ten lokal. Natomiast w niniejszej sprawie, jak trafnie ustalił Sąd Rejonowy, uczestnik, w związku z którego służbą wojskową przydzielono kwaterę tymczasową, opuściła na stałe jeszcze w okresie trwania małżeństwa, a pozostała w niej, i to również po rozwodzie, wnioskodawczyni.

Istotne znaczenie miał postawiony przez skarżącego zarzut, że zasądzenie na rzecz wnioskodawczyni spłaty spowodowałoby sytuację dwukrotnego odniesienia korzyści z tytułu zamieszkiwania w lokalu przydzielonym uczestnikowi jako żołnierzowi. Zauważyć należy, że wnioskodawczyni od czasu orzeczenia rozwodu do chwili wydania orzeczenia o podziale majątku wspólnego opłacała za przedmiotowy lokal czynsz regulowany, niższy od wolnorynkowego. Wprawdzie po uzyskaniu przez uczestnika kwatery stałej w G., wobec wnioskodawczyni została wydana przez (...) Agencję (...) decyzja ustalająca wysokość czynszu w stawce nie obejmującej bonifikaty, to jednak decyzja ta została uchylona przez organ wyższego rzędu i postępowanie w sprawie umorzono. Zatem, przez cały okres, gdy G. W. przysługiwało prawo do korzystania z kwatery służbowej, jego była żona płaciła za używanie mieszkania położonego w B. przy ul. (...), czynsz najmu w obniżonej wysokości. W okresie od 1999 r., gdy uczestnik wyprowadził się z w/w lokalu do dnia 29 maja 2008 r., gdy uzyskał prawo do trwałej kwatery w G., zaspokajał on swoje potrzeby mieszkaniowe wynajmując lokale po cenach wolnorynkowych. Wnioskodawczyni natomiast, mimo, że korzystała z lokalu przy ul. (...) w B., płacąc niższy czynsz od wolnorynkowego, według orzeczenia Sądu Rejonowego otrzymałaby jeszcze wyrównanie w wysokości połowy różnicy między czynszem wolnorynkowym a płaconym na rzecz (...) Agencji(...). Sąd Okręgowy zatem nie podzielił stanowiska Sądu Rejonowego w tej kwestii.

Ponadto podkreślenia wymaga, iż opinia opracowana przez biegłego sądowego R. G., nie mogłaby stanowić podstawy do ustalenia wysokości ewentualnej spłaty. Zauważyć bowiem należy, że biegły na potrzeby opracowanej ekspertyzy przyjął stawki czynszów najmu obowiązujące na wolnym rynku w 2012 r., gdy tymczasem prawo do najmu mieszkania z bonifikatą przysługiwało tylko do dnia 29 września 2010 r., gdy uczestnik zdał przydzielony mu lokal położony w G. przy ul. (...). Biegły w swej opinii za lata następujące po roku 2012 r. doliczał 5% z tytułu podwyższenia czynszu, gdy tym czasem można było ustalić konkretne wielkości stawek czynszu jakie obowiązywały w okresie, który Sąd I instancji przyjął ustalając, iż prawo do kwatery stałej wchodzi w skład majątku wspólnego. Biegły powinien obliczyć różnicę między wysokością czynszów, jakie wnioskodawczyni byłaby zobowiązana uiścić wynajmując podobne mieszkanie na wolnym rynku i kwoty rzeczywiście zapłaconych czynszów w ustalonym przez Sąd okresie. Są to jednak rozważania teoretyczne, albowiem z uwagi na fakt, iż uczestnik w chwili ustania wspólności majątkowej nie korzystał z kwatery tymczasowej położonej w B., a korzystała z niej jedynie wnioskodawczyni (również przez następne lata), Sąd Okręgowy uznał, iż równowartość tego prawa nie stanowi majątku wspólnego uczestników.

W konsekwencji Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc zmienił zaskarżone postanowienie w pkt 1.1 i pkt 2.1 w ten sposób, że wniosek w tych częściach oddalił.

Sąd II Instancji na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc oddalił apelację uczestnika w zakresie żądania zasądzenia na jego rzecz od wnioskodawczyni zwrotu poniesionych kosztów postępowania. W niniejszej sprawie nie zaistniały przewiedziane w art. 520 § 2 i 3 kpc przesłanki do odstąpienia od ogólnej zasady obowiązującej w postępowaniu nieprocesowym, że każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Z tego samego względu Sąd Okręgowy na podstawie art. 520 § 1 kpc oddalił wniosek uczestnika o zasądzenie od wnioskodawczyni kosztów postępowania apelacyjnego.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij