Sygn. akt VI Ca 417/16

POSTANOWIENIE

Dnia 29 czerwca 2016r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie VI Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący-Sędzia SSO Leszek Mazur

Sędziowie SSO Jolanta Janas (spr.)

SSR del. Aneta Królak

Protokolant Jadwiga Cichoń

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 czerwca 2016 r.

sprawy z wniosku A. S.

z udziałem Ł. S.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji uczestnika postępowania Ł. S.

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zawierciu z dnia 23 grudnia 2015 r.

sygn. akt I Ns 1304/13

postanawia :

1)  oddalić apelację ;

2)  zasądzić od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 369 złotych w tym 23% VAT stanowiącą wynagrodzenie dla adwokata K. P. tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną świadczoną z urzędu w postępowaniu apelacyjnym .

Sygn. akt VI Ca 417/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 23 grudnia 2015 roku wydanym w sprawie sygn. akt I Ns 1304/13 Sąd Rejonowy w Zawierciu ustalił ,że w skład majątku wspólnego A. i Ł. byłych majątków S. wchodzą ruchomości: komplet talerzy , komplet talerzy z filiżankami ,komplet ręczników, komplet sztućców ,komplet garnków ze stali nierdzewnej ,kieliszki , kubki porcelanowe ,czajnik ,drewniany komplet przyborów kuchennych ,obraz , stojak na kubki ,sztućce oraz środki pieniężne w kwocie 15000( piętnaście tysięcy) złotych. Sąd Rejonowy dokonał podziału majątku wspólnego w ten sposób, że wnioskodawczyni A. S. przyznał na wyłączną własność ruchomości: komplet ręczników, komplet sztućców oraz obraz a pozostałe ruchomości oraz kwotę 15000 złotych przyznał na wyłączną własność uczestnikowi postepowania Ł. S.. Tytułem dopłaty Sąd zasądził od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwotę 7500 złotych , której płatność rozłożył na sześć rat miesięcznych po 1250 złotych płatne do dnia 15 każdego miesiąca poczynając od miesiąca następnego od tego w którym uprawomocni się postanowienie z ustawowymi odsetkami w przypadku zwłoki w terminie płatności poszczególnych rat. W pozostałej części Sąd oddalił wniosek oraz orzekł o kosztach sądowych.

Sąd Rejonowy ustalił w sprawie i zważył, co następuje:

Strony zawarły związek małżeński w dniu 23 lipca 2011 r. Małżeństwo stron zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 18 lipca 2013r. w sprawie sygn. akt I 1 RC 426/13.

W trakcie uroczystości weselnej strony w formie prezentów otrzymały kwotę 27.000,00 zł, komplet talerzy, komplet talerzy z filiżankami, komplet ręczników oraz komplet sztućców. W trakcie trwania małżeństwa strony zakupiły: komplet garnków ze stali nierdzewnej, kieliszki, kubki porcelanowe, czajnik, drewniany komplet przyborów kuchennych, obraz, stojak na kubki oraz sztućce.

Większość kosztów związanych ze zorganizowaniem przyjęcia weselnego dla stron ponieśli rodzice A. i Ł. byłych małżonków S.. Strony pokryły koszty za usługi fotograficzne, kamerzystę, za oprawę muzyczną na przyjęciu weselnym oraz zapłacili za wynajem i wystrój samochodu, którym jechali do ślubu. Powyższe wiązało się z wydaniem kwoty 2.000,00 zł , którą strony wzięły z pieniędzy zebranych na weselu. Pozostałą kwotę zebraną na weselu strony wpłaciły na rachunek oszczędnościowy, którego wyłącznym dysponentem był Ł. S..

Zaraz po ślubie strony zamieszkały w domu należącym do rodziców A. S. w K.. Docelowo mieli jednak zamieszkać w R., w domu należącym do rodziców uczestnika postępowania . W tym celu S. S. (3), ojciec uczestnika postępowania, rozpoczął prace remontowe w tym domu . Przy remoncie pomagał uczestnik postępowania. W związku z prowadzonym remontem Ł. S. z pieniędzy pochodzących ze ślubu w trakcie trwania małżeństwa zakupił drzwi za kwotę 5.000,00 zł.

Dnia 24 listopada 2011 roku urodził się syn stron K. S. . A. S. w związku z urodzeniem dziecka przebywała na urlopie macierzyńskim, a następnie na urlopie wychowawczym. Jej mąż Ł. S. był zatrudniony do listopada 2011 r. i osiągał dochód w wysokości 1.600,00 zł. Później pracę podjął w lipcu 2012 r. Mieszkając z rodzicami wnioskodawczyni strony były na utrzymaniu rodziców A. S. . Ojciec wnioskodawczyni K. M. pracował zarobkowo, jej matka nie pracowała. Rodzice wnioskodawczyni prowadzili jeszcze gospodarstwo rolne, hodowali trzodę chlewną. Hodowali również drób, uprawiali także ogródek warzywny.

Przed porodem A. S. jeździła na prywatne wizyty lekarskie które miały miejsce raz lub dwa razy w miesiącu. Opłaty za wizyty ponosiły strony, płacił za nie również ojciec wnioskodawczyni. A. S. w tracie ciąży przebywała w szpitalu w celu podtrzymania ciąży.

Po porodzie wyprawka na dziecko została sfinansowana zarówno ze środków finansowych stron jak i ich rodziców, część ubrań strony otrzymały od E. K..

Do separacji faktycznej stron doszło w sierpniu 2012 r. kiedy to Ł. S. wyprowadził się z domu rodziców wnioskodawczyni A. S.,

Sąd Rejonowy ustalił ,że w trakcie trwania małżeństwa strony wspólnie posiadały rachunek oszczędnościowo – rozliczeniowy w banku (...). Oprócz tego Ł. S. posiadał w tym samym banku rachunek oszczędnościowo – rozliczeniowy (...) oraz rachunek oszczędnościowy.

Saldo dodatnie wspólnie posiadanego przez strony rachunku tylko raz przekroczyło kwotę 1.000,00 zł, przez większą część czasu na koncie znajdowały się środki finansowe w wysokości kilkuset złotych. Konto zostało zlikwidowanie 7 marca 2013 r.

Na rachunku (...) posiadanym przez uczestnika postępowania saldo dodatnie przez większą część czasu utrzymywało się na wysokości kilkuset złotych. Konto zostało zlikwidowane 13 lutego 2012 r.

Na rachunek oszczędnościowy, którego dysponentem był uczestnik postępowania w dniu 29 lipca 2011 r. została wpłacona kwota 25.000,00 zł, która pochodziła z prezentów ślubnych. W sierpniu 2011 r. z konta zostały pobrane kwoty 1.200,00 zł i 2.000,00 zł. We wrześniu 2011 r. dokonano wypłat w wysokości 700,00 zł, 660,00 zł, 100,00 zł, 2.000,00 zł, 300,00 zł oraz 1.000,00 zł. W październiku 2011 r. z rachunku zostały pobrane kwoty: dwa razy po 1.000,00 zł w dniu 10 października 2011 r., Kwota 3.000,00 zł pobrana została w dniu 21 października 2011r. W dniu 7 listopada 2011 r. została pobrana z konta kwota 9.000,00 zł. W późniejszym okresie z konta były dokonywane wypłaty w wysokości nie przekraczającej kwoty kilkuset złotych, oprócz wypłaty w wysokości 1.600,00 zł dokonanej w dniu 30 stycznia 2012 r. Na dzień 1 sierpnia 2013 r. na koncie znajdowała się kwota 296,95 zł.

Obecnie Ł. S. założył nową rodzinę. Ma na utrzymaniu żonę oraz małoletnie dziecko. Jego żona jest aktualnie w ciąży z drugim dzieckiem.

Ruchomości wchodzące w skład majątku wspólnego stron tj. komplet ręczników, komplet sztućców oraz obraz są w posiadaniu A. S.. Pozostałe ruchomości posiada uczestnik postępowania.

Sąd Rejonowy wskazał , że wspólność ustawowa jest wspólnością majątkową obejmującą dorobek małżonków, na który składają się przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności przez oboje małżonków lub przez jedno z nich (art. 31 § 1 k.r.io.), z wyjątkiem przedmiotów taksatywnie wymienionych w art. 33 k.r.io. (pkt 2-10), z modyfikacją wynikającą z art. 34 k.r.io. Dorobkiem małżonków są także pobrane wynagrodzenia za pracę oraz za inne usługi świadczone osobiście, a także dochody z majątku wspólnego oraz osobistego każdego z małżonków (art. 31 § 2 k.r.io.). O przynależności określonego składnika do majątku wspólnego nie decydują zatem okoliczności związane ze sposobem i formą jego nabycia, czy udziałem w transakcji obojga małżonków, ale przede wszystkim czas nabycia, który przypadać musi na okres trwania wspólności ustawowej. O tym, czy nabyty przez jedno z małżonków przedmiot majątkowy stanie się elementem majątku wspólnego decydują okoliczności obiektywne wymienione w przywołanych powyżej przepisach (tak: komentarz do art. 32, w: Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, pod red. prof. dr K.Piaseckiego, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2000, str. 144 i nast.). Wyjątkiem są tutaj przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, które wchodzą do majątku wspólnego wówczas, gdy darczyńca lub spadkodawca tak postanowili.

Na podstawie zgodnego stanowiska stron sąd podzielił rzeczy ruchome wchodzące w skład majątku wspólnego stron . I tak , Ł. S. sąd przyznał na wyłączną własność: komplet talerzy, komplet talerzy wraz z filiżankami, komplet garnków ze stali nierdzewnej, kieliszków, kubków porcelanowych, czajnik, drewniany komplet przyborów kuchennych oraz stojak na kubki i sztućce. A. S. otrzymała zaś na wyłączną własność ruchomości w postaci kompletu ręczników i sztućców oraz obrazu.

Sąd Rejonowy ustalił, że strony z prezentów ślubnych uzyskały kwotę 27.000,00 zł. Na rachunek oszczędnościowy została zaś wpłacona kwota 25.000,00 zł. W chwili zaś ustania wspólności majątkowej małżeńskiej na kontach bankowych stron znajdowała się jedynie kwota 296,95 zł. Z przedstawionego do akt sprawy wyciągu rachunku oszczędnościowego, na który została wpłacona kwota 25.000,00 zł będącego w wyłącznej dyspozycji Ł. S. wynika, że w ciągu pierwszych niecałych 4 miesięcy od wpłaty tej kwoty z konta zostały wypłacone środki w łącznej wysokości prawie 22.000,00 zł. Sąd I instancji nie dał wiary twierdzeniom uczestnika postepowania Ł. S., że taka kwota była konieczna do utrzymania rodziny. Zdaniem Sądu Rejonowego część tych pieniędzy została przeznaczona na pokrycie kosztów przyjęcia weselnego (wynagrodzenie fotografa i kamerzysty) oraz na ekstra wydatki związane z uczestnictwem w innych przyjęciach weselnych (koszt prezentu i zakupu ubrania). Sąd I instancji wskazał , że w tym czasie byli małżonkowie zamieszkiwali z rodzicami wnioskodawczyni, z którymi wspólnie się żywili, przez co ich koszty utrzymania nie były znaczące. Również wydatki związane z ciążą i porodem nie mogły generować tak wysokich kosztów zwłaszcza, że poród nastąpił w szpitalu publicznym.

Sąd Rejonowy wskazał, że pytany na rozprawie uczestnik postępowania nie był w stanie wskazać na co były wydatkowane tak wysokie kwoty pieniędzy, w tak krótkim okresie czasu. Nie był nawet w stanie jednoznacznie odpowiedzieć w jakim celu została pobrana kwota 9.000,00 zł, co przecież nie jest sytuacją codzienną.

W takiej sytuacji Sąd Rejonowy przyjął , że Ł. S. bezpodstawnie zbył środki majątkowe objęte wspólnością majątkową małżeńską w wysokości 15.000,00 zł. Sąd, wziął pod uwagę fakt, że w tym czasie strony zamieszkiwały z rodzicami wnioskodawczyni, od których otrzymywali pomoc finansową i rzeczową, a przez okres niewiele ponad trzech miesięcy koszty utrzymania rodziny, uwzględniając nawet dodatkowe wydatki, nie mogły przekraczać kwoty 7.000,00 zł, tymczasem z rachunku została pobrana kwota prawie 22.000,00 zł. Sąd I instancji wskazał , że w okresie po urodzeniu dziecka kwoty pobierane miesięcznie ze wszystkich rachunków należących do stron oscylowały w okolicach kwoty 2.000,00 zł, a przecież w tym czasie koszty ich utrzymania na pewno wzrosły z uwagi na konieczność utrzymania dodatkowego członka rodziny. Brak jest wiec racjonalnego uzasadnienia dla wydatkowania tak dużej kwoty przez pierwsze trzy miesiące małżeństwa. Różnica pomiędzy wskazanymi kwotami zdaniem Sądu stanowi bezpodstawnie zbyte środki finansowe przez uczestnika postępowania który był wyłącznym dysponentem rachunku, na którym były zdeponowane ich wspólne pieniądze.

Sąd Rejonowy wskazał , że według zasad przewidzianych w art. 45 k.r.io. rozlicza się małżonków również z przedmiotów majątkowych stanowiących składnik majątku wspólnego, które jeden z małżonków bezpodstawnie zbył lub roztrwonił, a także z dochodów przynależnych do majątku wspólnego (art. 32 § 2 pkt 2 k.r.io.), które nie weszły do tego majątku z przyczyn zawinionych przez jednego z nich. Roszczenie poszkodowanego z tego tytułu małżonka znajduje podstawę prawną w przepisach o obowiązku naprawienia szkody, w szczególności w art. 415 k.c. Praktycznym skutkiem uznania takiego roszczenia za uzasadnione jest uwzględnienie wartości wspomnianych przedmiotów i dochodów przy określaniu składu majątku wspólnego objętego podziałem, następnie zaś zaliczenie ich wartości na poczet udziału w majątku wspólnym przypadającego temu z małżonków, z którego winy nastąpiło uszczuplenie majątku wspólnego (por. Komentarz do art. 45 k.r.io. w: „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz.”, pod red. Krzyszotofa Pietrzykowskiego, Legalis 2015).

Uwzględniając powyższe stanowisko, Sąd Rejonowy przyjął , że w skład majątku dorobkowego stron wchodziła również kwota 15.000,00 zł, która została zbyta przez Ł. S. bez porozumienia z wnioskodawczynią, a jednocześnie brak było podstaw do wskazania, że kwota ta została zbyta w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, czy też na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Biorąc zaś pod uwagę zasady podziału takiej kwoty przy podziale majątku dorobkowego należało całą tą kwotę przyznać Ł. S. z obowiązkiem spłaty połowy tej kwoty, czyli 7.500,00 zł na rzecz wnioskodawczyni.

Mając na uwadze aktualną sytuację życiową Ł. S., który obecnie pozostaje w nowym związku małżeńskim i ma na utrzymaniu kolejne dziecko, zaś następne ma się urodzić w czerwcu 2016 r. Sąd rozłożył spłatę kwoty 7.500,00 zł na 6 miesięcznych rat po 1.250,00 zł płatnych do 15-go każdego miesiąca poczynając od miesiąca następnego od tego, w którym postanowienie się uprawomocni. O kosztach postępowania Sąd I instancji orzekł na mocy art. 520§1k.p.c.

Apelację od powyższego postanowienia w zakresie obciążenia Ł. S. kosztami procesu oraz ustalenia ,iż w skład majątku wspólnego stron wchodzą środki pieniężne powyżej kwoty 5000 złotych , w zakresie przyznania środków pieniężnych uczestnikowi postepowania powyżej kwoty 5000złotych oraz zasądzenia od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni środków pieniężnych powyżej kwoty 2500złotych wywiódł uczestnik postępowania zarzucając: naruszenie prawa procesowego , polegające na naruszeniu art. 233§1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci zeznań świadków M. S. , S. S. (3) których zeznania były spójne.

Podnosząc powyższe zarzuty uczestnik postępowania wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia i ustalenie ,że w skład majątku wspólnego stron wchodzi tylko kwota 5000 złotych oraz zasądzenie od uczestnika postepowania na rzecz wnioskodawczyni kwoty 2500złotych . Ewentualnie wnosił o zmianę zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zawierciu, który orzeknie o zwrocie kosztów postępowania za obie instancje.

Rozpoznając apelację powoda Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna. Sąd Okręgowy uznając ustalenia Sądu Rejonowego w Zawierciu za własne podzielił argumenty tego Sądu, które legły u podstaw rozstrzygnięcia.

Wbrew stanowisku apelacji, Sad Rejonowy nie naruszył powołanych w apelacji przepisów prawa procesowego. Sąd Okręgowy nie dostrzegł żadnych uchybień w zakresie koncentracji i oceny materiału dowodowego, który został zgromadzony należycie i wyjaśnił wszystkie okoliczności konieczne do rozstrzygnięcia sprawy stosownie do art. 227 k.p.c, i art. 233 k.p.c. Należy podnieść, że w orzecznictwie sądowym przyjmuje się że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych związków przyczynowo-skutkowych, to przeprowadzona przez Sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dn. 27.09.2002r., II CKN 817/00, LEX nr 56906). Dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza stwierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu skarżącego nie odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest tu wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dn. 23.01.2001r., IV CKN 970/00 LEX nr 52753; z dn. 12.04.2001r., II CKN 588/99 LEX 52347, z dn. 10.01.2002r., II CKN 572/99, LEX nr 53136).

Odnosząc przedstawione poglądy prawne do realiów niniejszej sprawy wskazać trzeba, iż przeprowadzona przez Sąd Rejonowy ocena zgromadzonego materiału dowodowego jest wszechstronna, wnikliwa i w żaden sposób nie uchybia treści art. 233 § 1 k.p.c. a wyprowadzone na jej podstawie ustalenia faktyczne Sąd Okręgowy akceptuje i uznaje za własne, bez potrzeby ich ponownego przytaczania. Prawidłowo Sąd I instancji ocenił zeznania uczestnika postępowania i jego ojca i siostry.

Sąd Okręgowy podzielił również ocenę prawną, jakiej dokonał Sąd I instancji oraz – przytoczoną powyżej argumentację zwartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku , uznając ją za wyczerpującą .Należy wskazać ,że w postanowieniu z dnia 20 stycznia 1974 roku , IIICRN384/73, LexisNexis nr 315538 Sąd Najwyższy odwołując się do treści artykułu 684k.p.c ,przyjął ,że co prawda skład majątku wspólnego ustala się w zasadzie według stanu w dacie ustania wspólności ,ale gdy przed ustaniem wspólności jedno z małżonków celowo wyzbywa się przedmiotów należących do majątku wspólnego , przedmioty te lub ich równowartość podlegają podziałowi przy podziale. W swoim orzeczeniu z dnia 4 listopada 1999roku, IICKN 523/98 Sąd Najwyższy potwierdził ,że przedmiotem podziału mogą być jedynie przedmioty majątkowe , które były objęte wspólnością w chwili jej ustania i które nadal znajdują się w majątku małżonków jako objęte ich współuprawnieniem w częściach ułamkowych. Potwierdził jednak ,że każdy z małżonków może żądać rozliczenia z tytułu nieuzasadnionego zbycia przez drugiego małżonka składników majątku wspólnego w czasie trwania wspólności majątkowej . Roszczenie takie ma charakter odszkodowawczy i znajduje podstawę ogólną w artykule 415 k.c. W takiej sytuacji rozliczeniu powinna podlegać wartość przedmiotu ustalona na chwilę podziału majątku wspólnego i wg stanu na dzień zniesienia wspólności majątkowej , tak jakby ten przedmiot nadal wchodził w skład masy podlegającej podziałowi. W związku z powyższym ustalenia Sądu Rejonowego ,że w skład majątku wspólnego A. i Ł. byłych małżonków S. wchodzi kwota 15000złotych są prawidłowe.

W swojej apelacji uczestnik postępowania zaskarżył punkt 7 orzeczenia w zakresie nałożenia na uczestnika postępowania obowiązku zapłaty kosztów procesu .Również w tej części apelacja nie zasługuje na jej uwzględnienie. Zgodnie z artykułem 520§1k.p.c. każda ze stron ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie. Sąd zobowiązał uczestnika postępowania do zwrotu tylko połowy opłaty od wniosku o podział majątku wspólnego a w pozostałej części odstąpił od obciążenia uczestnika postępowania kosztami postępowania. Skarżący nie został zwolniony od ponoszenia kosztów postepowania w niniejszej sprawie w całości lub w części .W związku z tym Sąd I instancji prawidłowo zastosował artykuł 520 §1 k.p.c. .

Mając powyższe uwagi na względzie Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że w sprawie nie doszło do naruszenia powołanych w apelacji przepisów prawa procesowego i materialnego . W następstwie powyższego Sąd Okręgowy w oparciu o art. 385 k.p.c. oddalił apelację.