Sygn. akt VIII Ga 166/13

UZASADNIENIE

M. P. (1) - likwidator spółki (...) z siedzibą w B. wniósł - w piśmie z dnia 21 marca 2013 r. - o odwołanie go z tej funkcji. W uzasadnieniu likwidator podniósł, że pełnienie przez niego funkcji jest niemożliwe, w spółce bowiem brak jest jakiegokolwiek majątku. Prowadzenie likwidacji wymaga środków pieniężnych, wspólnik zaś nie jest zainteresowany zakończeniem funkcjonowania tej spółki. Skoro nie ma możliwości, aby wydatki i wynagrodzenie likwidatora zostały pokryte ze środków Skarbu Państwa, brak również podstaw, aby likwidator potrzebne na ten cel kwoty wykładał z własnych środków.

Postanowieniem z dn. dnia 29 sierpnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Bydgoszczy XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego oddalił wniosek o odwołanie M. P. (1) z funkcji likwidatora,

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy wskazał, że ważnym powodem odwołania likwidatora, w rozumieniu art. 276 § 4 k.s.h. jest każdy powód, który uniemożliwia likwidatorowi pełnienie jego obowiązków. W nauce prawa wskazuje się, iż zmiana likwidatora w tym trybie może być spowodowana zarówno okolicznością zawinioną przez likwidatora (np. niezachowaniem należytej staranności przy wykonywaniu jego obowiązków, czy też dopuszczeniem się innego rodzaju nieprawidłowości), jak i niezawinioną (np. przedłużającą się chorobą likwidatora uniemożliwiającą wykonywanie obowiązków). Oceny, czy okoliczności wykazane przez wnioskodawcę stanowią ważne powody, uzasadniające odwołanie likwidatora, dokonać musi sąd rejestrowy, po takim odwołaniu zaś zawsze zachodzić będzie konieczność ustanowienia przez sąd innych likwidatorów (art. 276 § 4 k.s.h.).

W ocenie Sądu Rejonowego, w świetle powyższego, okoliczności podniesionej we wniosku nie można uznać za ważne powody dokonania zmiany osoby likwidatora. Z samego bowiem faktu, że likwidatorowi – sprawującemu wcześniej na podstawie art. 42 k.c. obowiązki kuratora w/w spółki - nie udało się ustalić jej majątku, pozwalającego pokryć koszty likwidacji (czy też nawet w ogóle majątku, który mógłby podlegać likwidacji) nie można wyprowadzić wniosku, iż aktualnie obowiązki likwidatora powinny zostać przejęte przez inną osobę. Sąd rejonowy wskazał też, że M. P. (1) występując z pozwem o rozwiązanie spółki był świadomy tego faktu, iż spółka od czasu umorzenia postępowania upadłościowego - co nastąpiło na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z dnia 20 listopada 2006 r. - w rzeczywistości zaprzestała jakiejkolwiek aktywności, zaś jedyny jej wspólnik przestał się interesować losem spółki.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. art. 276 § 4 k.s.h. a contrario orzekł jak w sentencji postanowienia.

Apelację od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy złożył likwidator, zaskarżając je w całości i wnosząc o jego uchylenie i odwołanie go z funkcji likwidatora (...) sp. z o.o. w likwidacji, względnie o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. 276 § 4 Kodeksu spółek handlowych poprzez błędną interpretację i zastosowanie i w konsekwencji uznanie, że nie zachodzą przesłanki odwołania likwidatora.

Skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem Sądu Rejonowego, że brak środków na prowadzenie likwidacji nie jest ważnym powodem do odwołania likwidatora. Argumentacja Sądu w tym zakresie wykracza zdaniem wnioskodawcy poza reguły logicznego rozumowania. Wnioskodawca nie podzielił też stanowiska Sądu, że znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy ma wystąpienie przez wnioskodawcę z pozwem o rozwiązanie Spółki, tym bardziej, że zgodnie z art. 42 § 2 k.c miał obowiązek postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację.

Dla wnioskodawcy nie jest absolutnie żadnym argumentem, że po odwołaniu Sąd będzie musiał ustanowić innego likwidatora. Jest to argument całkowicie bez znaczenia. Dla Sądu najbardziej istotnym powodem odwołania z pełnionej funkcji powinno być to, że likwidator po prostu nie chce tej funkcji dalej pełnić. W państwie prawa jakim jest Polska nie można nikogo zmusić do pełnienia jakiejś funkcji lub wykonywania pracy jeżeli osoba ta tego nie chce. Nie jest to możliwe nawet w stosunku do osób pozbawionych wolności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja likwidatora jest uzasadniona.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że w swoim wniosku o odwołanie go z funkcji likwidatora – M. P. powołał się na okoliczność braku środków finansowych na dalsze prowadzenie likwidacji. Wskazał przy tym również, że nie widzi podstaw, aby wykładać jakąkolwiek kwotę z własnych środków. Zatem, choć wprost nie zawarł we wniosku stwierdzenia, że nie chce dalej pełnić funkcji likwidatora, w ocenie Sądu Okręgowego, z analizy treści wniosku taką konstatację można wywieść. Potwierdza to w szczególności treść apelacji, z której jednoznacznie wynika, że likwidator złożył wniosek o odwołanie go z tej funkcji, gdyż nie chce jej dalej pełnić, a po jego stronie brak jest woli dalszego bycia likwidatorem. Jak wskazał w apelacji, dalsze pełnienie tej funkcji wiązało by się dla niego z przymusem.

Likwidator w apelacji przyznał, że istotnie jako główną przyczynę uzasadniającą jego odwołanie wskazał brak środków na prowadzenie likwidacji, ale jednocześnie dodał, że jego wniosek wynikał również z tego, że jak to określił „ po prostu nie chce tej funkcji pełnić dalej” . Powołał się przy tym na brak z jego strony woli do dalszego bycia likwidatorem spółki (...) Spółka z o.o .

Ważny powód w rozumieniu art. 276 § 4 k.s.h to taki, który uniemożliwia pełnienie funkcji likwidatora. Ocena, czy zachodzi ważny powód, jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy należy do sądu.

Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy powinien zatem, przy ponownym rozpoznaniu sprawy ocenić również, czy okoliczność, że likwidator nie widzi możliwości wykładania własnych środków finansowych na dalsze prowadzenie likwidacji i w związku z tym nie chce dłużej pełnić tej funkcji, stanowi ważny powód uzasadniający jego odwołanie, w szczególności czy takim ważnym powodem może być brak woli danej osoby do pełnienia funkcji likwidatora. W tym bowiem zakresie Sąd Rejonowy nie poczynił żadnych ustaleń i ocen, a tym samym nie rozpoznał istoty sprawy. Postępowanie rejestrowe, zgodnie z art. 7 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym jest prowadzone w trybie postępowania nieprocesowego, co powoduje, że sąd rejestrowy powinien poczynić szerszą i pogłębioną analizę żądania wnioskodawcy.

Sąd Rejonowy oświadczenie likwidatora o braku woli dalszego pełnienia tej funkcji powinien też ocenić z punktu widzenia odpowiedniego stosowania do likwidatora spółki z o.o przepisów k.s.h dotyczących rezygnacji członka zarządu z pełnionej funkcji.

Zasadnie zaś wskazał likwidator, że przesłanką oddalającą jego wniosek nie może być okoliczność, że sąd po odwołaniu likwidatora będzie musiał powołać innego. Po pierwsze, wnioskodawca w złożonym wniosku wnosił jedynie o jego odwołanie i jego wniosek nie obejmował jednocześnie żądania ustanowienia nowego likwidatora , a po drugie, należy przyznać rację skarżącemu, że konieczność ustanowienia innego likwidatora nie może przesądzać o niemożności odwołania poprzedniego.

Z uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia można odnieść wrażenie, iż Sąd Rejonowy główny nacisk położył na problem związany z koniecznością ustanowienia innego likwidatora, w przypadku uwzględnienia wniosku M. P.. Tymczasem, akcent należy położyć na okoliczności uzasadniające wniosek o odwołanie likwidatora, a ewentualne problemy ze znalezieniem kandydata na kolejnego likwidatora nie powinny determinować oceny wniosku aktualnego likwidatora.

W tych okolicznościach, uznając apelację wnioskodawcy za uzasadnioną, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c Sąd Okręgowy orzekł o uchyleniu postanowienia Sądu Rejonowego i przekazaniu sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania.