Sygn. akt IV 1 Kz 13/16

POSTANOWIENIE

Dnia 21 kwietnia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział IV Karny - Odwoławczy, Sekcja ds. postępowań szczególnych i wykroczeń w składzie:

Przewodniczący: SSO Wojciech Maczuga

Protokolant: protokolant sądowy Anna Kapłon

przy udziale oskarżyciela publicznego inspektora Zbigniewa Zycha z Państwowej Inspekcji Pracy w Krakowie

po rozpoznaniu sprawy

E. A.

obwinionego o wykroczenie z art. 283§1 ustawy z 26.06.1974 r. Kodeks

pracy i inne,

na skutek zażalenia wniesionego przez oskarżyciela publicznego,

na postanowienie Prezesa Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza w Krakowie z dnia 18 grudnia 2015, sygn. akt II W 1660/15/P,

w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania,

na zasadzie art. 437 § 1 i 2 kpk w zw. z art. 109 § 2 kpsw, art. 636 § 1 kpk w zw. z art. 119 kpsw

postanawia:

zaskarżone postanowienie zmienić w ten sposób, że jako jego podstawę powołać art. 59 § 2 kpsw w zw. z art. 5 § 1 pkt 4 kpsw i art. 45 § 1 kw; w pozostałym zakresie utrzymać je w mocy a kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciążyć Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Do Sądu Rejonowego dla Krakowa - Podgórza wpłynął wniosek o ukaranie złożony przez Państwową Inspekcję Pracy- Okręgowy Inspektorat Pracy w K., przeciwko E. A. obwinionemu o to że:

1.  Jako Prezes Zarządu Sp. z o.o. (...) (...) K., ul. (...) w okresie od 11.10.2014 r. do 27.03.2015 r. nie podporządkował zakładowej służby bezpieczeństwa i higieny pracy bezpośrednio sobie jako osobie zarządzającej zakładem pracy, tj. za wykroczenie z art.283 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662) w związku z art. 207 § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662), §1 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 109, poz. 704, ze zmianami z 2004 r. Nr 246, poz. 2468 oraz wynikające z 2005 r. Nr 117, poz. 986),

2.  Jako Prezes Zarządu Sp. z o.o. Sp. z o.o. (...) (...) K., ul. (...) w okresie od 11.10.2014 r. do 08.03.2015 r. nie zapewnił wpisania do kart badań i pomiarów czynników szkodliwych dla pracowników wyników pomiarów, wykazanych w sprawozdaniach (...), K., ul. (...), z przeprowadzonych na stanowiskach pracy w lipcu 2014 r. w siedzibie Spółki oraz w wyodrębnionym oddziale Spółki (w (...) w K. przy ul.(...)) badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia pracowników, w tym dotyczących NDN hałasu.tj. za wykroczenie z art.283 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. pcz. 1662) w związku z art. 207 § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662), §18 ust. 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy(Dz. U. Nr 33, poz. 166),

3.  Jako Prezes Zarządu Sp. z o.o. Sp. z o.o.(...) (...) K., ul. (...)w okresie od 11.10.2014 r. do 27.03.2015 r. nie zapewnił, aby wszyscy pracownicy (...), pracownicy tymczasowi (...)Sp. z o.o. oraz osoby (zleceniobiorcy) (...) Sp. z o.o. świadczący pracę na (...)w K., przy ul. (...) przy obsłudze suwnic i żurawi posiadali wymagane dodatkowe kwalifikacje potwierdzone wydanym przez Urząd Dozoru Technicznego zaświadczeniem kwalifikacyjnym, tj. za wykroczenie z art.283 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662) w związku z art. 207 § 1 i 2, art. 237 ( 3) § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662), art. 22 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000r o dozorze technicznym (Dz. U. z 2013r. poz. 963 ze zmianami oraz z 2015r. poz. 478), § 1 pkt 6 b,c rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu (Dz. U. poz. 1468), §1 pkt 2 w związku z pkt 1.1) załącznika rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń technicznych (Dz. U. Nr 79, poz. 849 ze zmianami z 2003 r. Nr 50, poz. 426),

4.  Jako Prezes Zarządu Sp. z o.o. Sp. z o.o. (...) (...) K., ul. (...)w okresie od 11.10.2014 r. do 27.03.2015 r. nie zapewnił, aby w zakładowej "Tabeli norm przydziału obuwia i odzieży roboczej, środków ochrony indywidualnej ..., do używania których zobowiązani są pracownicy (...)Sp. z o.o., K., ul. (...)i ul. (...)określone było, które środki stanowią środki ochrony indywidualnej, a które odzież i obuwie robocze, a także, aby podane były stanowiska pracy, na których jest niezbędne stosowanie środków indywidualnej ochrony oraz używanie odzieży i obuwia roboczego, tj. za wykroczenie z art.283 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662) w związku z art. 207 § 1 i 2, art. 237 ( 8) § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662),

5.  Jako Prezes Zarządu Sp. z o.o. Sp. z o.o. (...) (...) K., ul. (...) w okresie od 11.10.2014 r. do 27.03.2015 r. nie zapewnił oznakowania barwami bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami wszystkich 4 schodów o wysokości około 15 każdy, które znajdowały się w siedzibie Spółki w K. przy ul. (...) (w budynku (...)), tj. za wykroczenie z art.283 §1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662) w związku z art. 207 § 1 i 2, art. 214 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2014r. poz. 1502 ze zmianami z Dz. U. z 2014r. poz. 1662), § 6 ust. 4 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami oraz z 2011 r. Nr 173, poz. 1034).

Postanowieniem z dnia 18 grudnia 2015 r. upoważniony sędzia wydał w zastępstwie Prezesa Sądu, Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania w tym przedmiocie, powołując się na treść art. 57 § 2 pkt 1 i 57 § 3 pkt 1 kpsw, zaś w uzasadnieniu wskazał na fakt dwukrotnego zwracania oskarżycielowi jego wniosku o ukaranie, jako zawierającego braki formalne, oraz brak ich uzupełnienia.

Zażalenie na postanowienie złożył wymieniony oskarżyciel i podniósł:

Na podstawie art. 427 §1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zmianami oraz z 2014 r. Dz. U. poz. 1556) zw. z art. 109 § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008r. Nr 133, poz. 848 ze zmianami oraz z 2014r. poz. 579) oraz 438 pkt.2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zmianami oraz z 2014 r. Dz. U. poz. 1556) zw. z art. 109 § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008r. Nr 133, poz. 848 ze zmianami oraz z 2014r. poz. 579), postanowieniu zarzucam naruszenie przepisów postępowania poprzez niewskazanie w zaskarżonym postanowieniu konkretnej podstawy odmowy wynikającej z art. 5 § 1 lub art. 61 § 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2013r. poz. 395 ze zmianami oraz z 2015r. poz. 1549) do wszczęcia postępowania, co uniemożliwiło oskarżycielowi odniesienie się do właściwej według Sądu podstawy prawnej wydanego postanowienia.

Na podstawie art. 427 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zmianami oraz z 2014 r. Dz. U. poz. 1556) zw. z art. 109 § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008r. Nr 133, poz. 848 ze zmianami oraz z 2014r. poz. 579) oraz 438 pkt.2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 ze zmianami oraz z 2014 r. Dz. U. poz. 1556) zw. z art. 109 § 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008r. Nr 133, poz. 848 ze zmianami oraz z 2014r. poz. 579), postanowieniu , zarzucam naruszenie przepisów postępowania a mianowicie art. 57 § 2 i 3 pkt.1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2013r. poz. 395 ze zmianami oraz z 2015r. poz. 1549) poprzez przyjęcie, iż w przedmiotowej sprawie wniosek o ukaranie nie spełnił wymogów formalnych określonych w w.w. przepisach ustawy, gdy wymogi wniosku o ukaranie zostały spełnione.

Wniósł o uchylenie postanowienia oraz rozpoznanie sprawy przez Sąd Rejonowy na zasadach ogólnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie słusznie podnosi brak wskazania w postanowieniu konkretnej podstawy odmowy wszczęcia, wynikającej z art. 5 § 1 lub 61 § 1 kpsw.

Analiza jego treści a także akt sprawy prowadzi też do przekonania, że takich podstaw w chwili orzekania, w ogóle tu nie było. Prezes Sądu natomiast powołał nieprawidłowo jako podstawę umorzenia przepisy kpsw, wskazujące na rzekomy brak wykazania we wniosku o ukaranie - określenia zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia, a także nie podanie przepisów, pod które zarzucany czyn podpada.

Taka sytuacja jednak nie miała tutaj miejsca - co wprost wynika z analizy wniosku o ukaranie.

Z kolei w uzasadnieniu, całkowicie sprzecznie z opisaną wyżej podstawą prawną, Prezes Sądu powołał się na brak reakcji oskarżyciela na zwracanie mu wniosku o ukaranie, obarczonego brakami formalnymi, dotyczącymi braku tzw. innych danych, niezbędnych do ustalenia tożsamości obwinionego.

Takie wewnętrznie sprzeczne i nie znajdujące oparcia w przepisach art.5 § 1 lub 61 § 1 kpsw orzeczenie — nie mogłoby się ostać i nie byłoby też podstaw do zaakceptowania jego wydania, z uwagi na nie spełnienie jedynie warunków formalnych wniosku o ukaranie - gdyby nie okoliczność, która ujawniła się w toku postępowania międzyinstancyjnego - fakt, że zarzucone obwinionemu czyny - przedawniły się w dniu 27 marca 2016 r., oraz w przypadku zarzutu drugiego - w dniu 8 marca 2016 r.

Wracając jednak do wywodów, związanych z zarzutami zażalenia -

dla porządku należy zwrócić uwagę, że wprawdzie w postępowaniu karnym, dopuszcza się pogląd (patrz Komentarz do kpk pod red. T. Grzegorczyka), że jeżeli prokurator mimo zwrócenia aktu oskarżenia do uzupełnienia braków formalnych ponownie przekaże go w tej samej postaci, prezes sądu może podzielić opinię, że akt oskarżenia nie ma braków, i nadać mu bieg albo wnieść sprawę na posiedzenie sądu, który podejmuje stosowne postanowienie

Część judykatury opowiada się tu za możliwością w takiej sytuacji umorzenia postępowania przez Sąd na podstawie przesłanki braku skargi uprawnionego oskarżyciela, część zaś jest temu poglądowi przeciwna (patrz postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 września 1989 r. II KZ 56/89, OSNKW 1990, z. 4-6, poz. 22.)

Wskazuje się jednak przy tym, iż nawet dopuszczając takie rozstrzygnięcie - dopiero w zależności od rodzaju braku, którego nie usuwa mimo wezwania przez sąd prokurator, będzie można dopuścić - bądź nie, możliwość umorzenia postępowania z powodu braku skargi uprawnionego oskarżyciela. Przyjmuje się za takie przesłanki, tylko sytuację uniemożliwiającą całkowicie zakreślenie ram przedmiotowo podmiotowych procesu. W innych wypadkach braki formalne aktu oskarżenia, który jest sformułowany w taki sposób, że można z niego jednoznacznie odczytać wolę jego autora ścigania konkretnej osoby za popełnienie konkretnego czynu, mogą zostać w toku dalszego postępowania usunięte lub ulec prawnej konwalidacji.

Postępowanie w sprawach o wykroczenie różni się jednak od karnego, dwoma istotnymi kwestiami: samo złożenie skargi (wniosku o ukaranie) nie czyni tu stanu zawisłości sprawy a ponadto krótkie stosunkowo terminy przedawnienia ścigania, winny motywować oskarżycieli do stosowania się do zarządzeń o zwrocie do uzupełnieniu braków wniosku o ściganie.

Dopóki bowiem Prezes Sądu nie wyda postanowienia o wszczęciu postępowania - roczny termin przedawnienia się wykroczeń, wynikający z art. 45 § 1 kw, nie ulega wydłużeniu. Sytuacja więc, kiedy oskarżyciel nie uzupełnia braku a stara się „przepychać” z Sądem twierdząc, iż braku takiego nie ma - bardzo szybko doprowadzi do sytuacji, gdzie wykroczenie się przedawni. Prezes Sądu formalnie nie jest limitowany w ilości możliwych do dokonania zwrotów wniosku, a od decyzji tej nie służy zażalenie.

Jak podaje się w literaturze prawniczej (patrz K. Dąbkiewicz - komentarz do kpsw) - „w przypadku gdy wezwany podmiot nie uzupełnił braków w zakreślonym siedmiodniowym terminie, nie zachodzi konieczność podejmowania przez prezesa sądu (przewodniczącego wydziału) jakiejkolwiek decyzji procesowej, wystarczające jest w tej sytuacji wydanie zarządzenia o zakreśleniu numeru porządkowego sprawy w repertorium W (§ 424 ust. 1 pkt 3 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z 12 grudnia 2003 r. w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej, Dz.Urz. MS Nr 5, poz. 22).”

Formalnie taka sytuacja nastąpiła już w tej sprawie - 26 listopada 2015 r. gdy wniosek o ukaranie ponownie został zwrócony, zaś oskarżyciel w terminie 7 dni go nie uzupełnił, ograniczając się do polemiki z Sądem (k.346). Dawało to podstawy do zakreślenia sprawy jako zakończonej - bez potrzeby wydawania już zaskarżonego postanowienia z dnia 18 grudnia 2015 r. Skoro jednak ono zapadło, Sąd Odwoławczy potraktował je, jako odstąpienie od decyzji o ponownym zwrocie wniosku o ukaranie.

Oczywiście, przenosząc na grunt postępowania wykroczeniowego, opisane już wyżej poglądy z komentarzy do kodeksu postępowania karnego, a dotyczące możliwości umorzenia postępowania z powodu braku skargi uprawnionego oskarżyciela - zgodzić się można, że zamiast toczyć przy pomocy licznych zwrotów wniosku o ukaranie, swoistą „walkę” z oskarżycielem, które to postępowanie nie licowałoby ostatecznie z powagą Sądu - można by zasadnie rozważać odmowę wszczęcia postępowania na podstawie art. 5 § 1 pkt 9 kpsw, tym niemniej na pewno nie wskutek okoliczności, powołanych w niniejszym postanowieniu, a dotyczących wyłącznie niezbędnego zakresu danych osobowych obwinionego. Należy też zwrócić uwagę oskarżycielowi, że ostatecznie zaleceń Sądu nie wypełnił - bo ostatnim pomysłem, który mógłby mu przyjść do głowy, było zwracanie się o dane osobowe obwinionego, do jego obrońcy, który ma ustawowy zakaz działania na szkodę swojego klienta. Istnieją natomiast stosowne państwowe rejestry spółek , czy działalności gospodarczej czy wreszcie wszelkie dane posiadać powinna firma (...), która wypłacała obwinionemu wynagrodzenie i musiała też odprowadzać podatki. Zwracanie wniosku o ukaranie nie jest „złośliwością” sądu, tylko działaniem rozsądnym, opartym o prawne podstawy. Oskarżycielowi wydaje się, że skoro skierował wniosek o ukaranie to „załatwił sprawę”. Nie obchodzi go, że braki wniosku uniemożliwią albo przeprowadzenie samego procesu albo wykonanie wyroku. Przy takim podejściu, cała dokonywana w tej sprawie przez PIP kontrola i podjęte działania - były od początku wyłącznie marnotrawstwem czasu, sił i środków.

Są to jednak kwestie już nieistotne, wobec zaistnienia przesłanki przedawnienia się zarzuconych wykroczeń. Zgodnie z opisem zarzuconych czynów, przedawniały się one bądź 27 marca 2016 r. lub w przypadku drugiego z zarzutów - 8 marca 2016 r. Przesłankę taką, Sąd musi uwzględnić w każdym czasie i na każdym etapie postępowania - stąd nie było już podstaw do uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Bezprzedmiotowe jest też obecnie, bardziej szczegółowe niż już wyżej podane, odnoszenie się do drugiego z zarzutów zażalenia (art. 436 kpk).

W sytuacji nieuwzględnienia zażalenia - kosztami postępowania odwoławczego obciąża się Skarb Państwa.

W związku z powyższym - orzeczono jak w sentencji.

SSO Wojciech Maczuga

ZARZĄDZENIE

- odnotować postanowienie,

21.04.2016r SSO Wojciech Maczuga