POSTANOWIENIE

Dnia 16 września 2014 roku

Sąd Okręgowy w Poznaniu Wydział XV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym :

Przewodniczący: SSO Krzysztof Godlewski (spr.)

Sędziowie: SO Jolanta Borkowicz-Grygier

SO Brygida Łagodzińska

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2014 roku w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy ze skargi K. W. w trybie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki

o stwierdzenie przewlekłości postępowania

w sprawie prowadzonej przez Sąd Rejonowy w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.

pod sygnaturą akt VI C (...)(poprzednio I C (...))

przy udziale Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Rejonowego w K.

postanawia:

oddalić skargę.

SSO J. Borkowicz-Grygier SSO K. Godlewski SSO B. Łagodzińska

UZASADNIENIE

Dnia 25.08.2014 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś., wpłynęła skarga K. W., w której domagał się stwierdzenia przewlekłości postępowania w sprawie, która aktualnie prowadzona jest przed w/w Sądem Rejonowym pod sygn. akt VI C (...), a poprzednio prowadzona była przed Sądem Rejonowym w Ś.pod sygn. akt I C (...). Skarżący domagał się: stwierdzenia przewlekłości przedmiotowego postępowania; przyznania mu od Skarbu Państwa sumy pieniężnej w wysokości 5.000 zł; nakazania Sądowi Rejonowemu w terminie 3 dni od dnia zwrotu akt przekazania apelacji do rozpoznania.

W uzasadnieniu skargi wskazano, że Sąd Okręgowy w P.postanowieniem z dnia 16.07.2014 r. oddalił poprzednią skargę powoda o stwierdzenie przewlekłości postępowania w sprawie VI C (...)mimo, że uznał, iż w niniejszej sprawie niektóre decyzje Sąd Rejonowy podejmował z opóźnieniem.

Obecnie powód wnosi kolejną skargę, po upływie 12 miesięcy od rozpoznania poprzedniej, w związku z czym Sąd Okręgowy zobligowany będzie skontrolować cały tok postępowania przed Sądem Rejonowym w kontekście przewlekłości postępowania w sprawie.

Skarżący podniósł, że zbędną zwłokę w rozpoznaniu sprawy spowodowały bezzasadne wnioski sędziów o wyłączenie ich od rozpoznania sprawy. Nadto miała miejsce kilkumiesięczna przewlekłość po zwrocie akt z Sądu Okręgowego. Po zwrocie akt w ciągu 7 dni sprawa winna być przydzielona sędziemu. Wyrok wydano dopiero 27.12.2013 r., a i po wydaniu wyroku sprawa była prowadzona opieszale. Przekroczono 14- dniowy termin na sporządzenie uzasadnienia. Nadto w połowie marca 2014 r. do Sądu Rejonowego wpłynęła apelacja powoda i przez okres pięciu miesięcy nie została przekazana do Sądu Okręgowego, mimo, że powinna być przekazana niezwłocznie tzn. w ciągu 7 dni.

Powyższe okoliczności uzasadniają wydanie zaleceń Sądowi Rejonowemu zgodnie z wnioskiem skarżącego. Nadto uzasadniają przyznanie skarżącemu kwoty 5.000 zł.

Sąd Okręgowy ustalił, iż przebieg postępowania w sprawie egzekucyjnej był następujący:

⚫

W dniu 12 listopada 2012 r. do Sądu Rejonowego w Ś.wpłynął pozew K. W.przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Rejonowemu w Ś.o zapłatę.

⚫

W okresie od 30 listopada 2012 r. do 21 grudnia 2012 r. wpłynęły do sprawy wnioski sędziów Sądu Rejonowego w Ś.o ich wyłączenie od rozpoznania niniejszej sprawy.

⚫

W dniu 31 grudnia 2012 r. wnioski o wyłączenie sędziów zostały przekazane celem ich rozpoznania do Sądu Okręgowego w P.. Akta sprawy wpłynęły do Sądu Okręgowego w P. w dniu 3 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 7 stycznia 2013 r. oddalił wnioski sędziów o ich wyłączenie.

⚫

W dniu 18 stycznia 2013 r. powód K. W. złożył zażalenie na powyższe postanowienie.

⚫

Postanowieniem Sądu Okręgowego w P. z dnia 21 stycznia 2013 r. powód został zwolniony od opłaty sądowej od zażalenia.

⚫

Akta sprawy wraz z zażaleniem powoda przekazano Sądowi Apelacyjnemu w P., do którego wpłynęły one dnia 8 lutego 2013 r.

⚫

Sąd Apelacyjny w dniu 20 lutego 2013 r. zmienił zaskarżone postanowienie Sądu Okręgowego w P.w ten tylko sposób, że wyłączył od rozpoznania sprawy Prezesa Sądu Rejonowego w Ś. A. M., oddalając zażalenie w pozostały zakresie.

⚫

W dniu 12 marca 2012 r. akta po rozpoznaniu zażalenia zostały zwrócone do Sądu Okręgowego w P., zaś ten z kolei przekazał akta do Sądu Rejonowego w K.(wobec likwidacji Sądu Rejonowego w Ś.), do którego wpłynęły one w dniu 18 marca 2013 r.

⚫

W dniu 26 marca 2013 r. wpłynęło do akt sprawy pismo procesowe powoda, w którym podtrzymał żądanie pozwu.

⚫

W dniu 7 czerwca 2013 r. Sąd Rejonowy w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wydał postanowienie o zwolnieniu powoda od kosztów sądowych. Nadto zarządzeniem z tej samej daty został wyznaczony termin rozprawy – na dzień 9 sierpnia 2013 r.; nakazano zawiadomić powoda i pozwanego o terminie rozprawy, doręczając równocześnie pozwanemu odpis pozwu oraz pisma z dnia 16.03.2013 r. zobowiązując do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie 14 dni. Zarządzenie wykonano dnia 12.06.2013 r.

⚫

Dnia 6.06.2013 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęła skarga powoda na przewlekłość postępowania w sprawie VI C (...), którą przekazano do Sądu Okręgowego w P.i wpłynęła tam dnia 18.06.2013 r.

⚫

Postanowieniem z dnia 16.07.2013 r. Sąd Okręgowy w P. oddalił skargę powoda.

⚫

Dnia 21.06.2013 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynął wniosek powoda o ustanowienie dla niego pełnomocnika z urzędu.

⚫

Dnia 16.07.2013 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo procesowe powoda, w którym podtrzymał żądanie pozwu.

⚫

W okresie od 5.07.2013 r. do 31.07.2013 r. Sędzia sprawozdawca przebywała na urlopie wypoczynkowym.

⚫

Akta sprawy, po rozpoznaniu skargi na przewlekłość postępowania, zostały zwrócone do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.i wpłynęły tam dnia 22.07.2013 r. Tego samego dnia przedłożone je Sędziemu sprawozdawcy.

⚫

Postanowieniem z dnia 23.07.2013 r. ustanowiono dla powoda pełnomocnika z urzędu. Nakazano doręczyć odpis postanowienia powodowi, pozwanemu oraz ORA celem wyznaczenia pełnomocnika oraz przekazać akta Prezesowi Sądu Rejonowego w K., zgodnie z jego prośbą z dnia 21.06.2013 r., aby jako pozwany w sprawie mógł sporządzić odpowiedź na pozew. Zarządzenie wykonano tego samego dnia.

⚫

Dnia 29.07.2013 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo z ORA w P., w którym wskazano, że wyznaczono dla powoda pełnomocnika w osobie adwokat M. P.. Tego samego dnia akta sprawy przedłożono Sędziemu sprawozdawcy, który nakazał przesłać informację z ORA w P.ustanowionemu pełnomocnikowi. Zarządzenie wykonano tego samego dnia.

⚫

Dnia 7.08.2013 r. zwrócono do decernatu Sędziego sprawozdawcy akta sprawy wraz z odpowiedzią na pozew. Tego samego dnia akta przedłożono Sędziemu sprawozdawcy.

⚫

Dnia 8.08.2013 r. wpłynął wniosek pełnomocnika powoda o odroczenie terminu rozprawy wyznaczonej na dzień 9.08.2013 r. z uwagi na niemożność zapoznania się z aktami sprawy. Tego samego dnia przedłożono akta Sędziemu sprawozdawcy.

⚫

Podczas rozprawy dnia 9.08.2013 r. Sąd wydał postanowienie o odroczeniu rozprawy na wniosek pełnomocnika powoda do dnia 25.10.2013 r. Zarządzeniem z tego samego dnia nakazano o powyższym zawiadomić powoda i pozwanego. Zarządzenie wykonano dnia 10.08.2013 r.

⚫

Dnia 2.09.2013 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo procesowe pełnomocnika powoda, w którym podtrzymał żądanie pozwu, a nadto złożył nowe wnioski dowodowe. Akta sprawy wraz z pismem przedłożono Sędziemu sprawozdawcy dnia 3.09.2013 r.

⚫

Zarządzeniem z dnia 18.09.2013 r. nakazano: doręczyć pozwanemu pismo powoda z dnia 10.07.2013 r., zaś pełnomocnikowi powoda pismo pozwanego z dnia 27.08.2013 r. oraz zwrócić się do Wiceprezes Sądu Rejonowego w K.SSR A. M.o przesłanie wszelkich pism jakie powód kierował do Sądu Rejonowego w Ś.w okresie lipiec – sierpień 2009 r. oraz do Aresztu Śledczego w Z.o przesłanie korespondencji wysłanej przez powoda w okresie15.07.2009 r. do 25.09.2009 r. Zarządzenie wykonano dnia 25.09.2013 r.

⚫

Dnia 26.09.2013 r. Wiceprezes Sądu Rejonowego w K.przedłożyła do akt sprawy żądaną korespondencją z prośbą o zwrot po wykorzystaniu.

⚫

Dnia 11.10.2013 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo z Aresztu Śledczego w Z.z informacją, że brak jest dokumentów, o które wzywał Sąd Rejonowy. Akta sprawy wraz z pismem przedłożono Sędziemu sprawozdawcy tego samego dnia.

⚫

Dnia 25.10.2013 r. odbyła się rozprawa, podczas której przeprowadzono dowód z dokumentów i dopuszczono dowód z przesłuchania powoda, odraczając w tym celu rozprawę do dnia 17.12.2013 r.

⚫

Zarządzeniem z dnia 25.10.2013 r. nakazano sporządzić nakaz wydania i doprowadzenia powoda na termin rozprawy, zawiadomić pozwanego o terminie rozprawy i dołączyć akta IC (...). Zarządzenie wykonano dnia 28.10.2013 r.

⚫

Dnia 29.10.2013 r. przedłożono Sędziemu sprawozdawcy akta sprawy wraz ze sprawą IC (...).

⚫

Dnia 15.11.2013 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo z Sądu Rejonowego w Ś., w którym wyrażono zgodę na jednorazowe doprowadzenie powoda na termin rozprawy. Akta sprawy wraz z pismem przedłożono Sędziemu Sprawozdawcy dnia 18.11.2013 r.

⚫

Zarządzeniem z dnia 25.11.2013 r. nakazano dokonać kserokopii pism oraz zrezygnowano z doprowadzenia powoda, o czym nakazano poinformować Areszt Śledczy w Ś. i Zakład Karny w M.. Zarządzenie w zakresie wykonania kserokopii wykonano dnia 25.11.2013 r., zaś w pozostałym zakresie dnia 2.12.2013 r.

⚫

Dnia 10.12.2013 r. do Sądu Rejonowego w K.Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.zwrócono nakaz wydania powoda.

⚫

W okresie od 10.12.2013 r. do 13.12.2013 r. Sędzia Sprawozdawca sprawowała opiekę nad dziećmi.

⚫

Podczas rozprawy dnia 17.12.2013 r. Sąd wydał postanowienie, w którym zrezygnował z przesłuchania powoda; przeprowadził dowód z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Przewodniczący zamknął rozprawę i odroczył ogłoszenie wyroku do dnia 27.12.2013 r.

⚫

Dnia 27.12.2013 r. Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.ogłosił wyrok w sprawie.

⚫

Dnia 7.01.2014 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynął wniosek pełnomocnika powoda o sporządzenie i doręczenie odpisu wyroku z dnia 27.12.2013 r.

⚫

Dnia 20.01.2014 r. na wniosek Sędziego sprawozdawcy przedłużono termin do sporządzenia uzasadnienia do 30 dni.

⚫

W okresie od 31.01.2014 r. do 7.02.2014 r. Sędzia sprawozdawca przebywała na urlopie wypoczynkowym.

⚫

Dnia 17.02.2014 r. Sędzia sprawozdawca oddał sporządzone uzasadnienie i nakazał doręczyć pełnomocnikowi powoda odpis wyroku wraz uzasadnieniem, któremu doręczenia dokonano dnia 26.02.2014 r.

⚫

Dnia 11.03.2014 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęła apelacja sporządzona przez powoda wraz z załącznikami. Tego samego dnia przedłożono akta Sędziemu sprawozdawcy.

⚫

Dnia 12.03.2014 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo powoda stanowiące uzupełnienie apelacji. Tego samego dnia przedłożono akta Sędziemu sprawozdawcy.

⚫

Dnia 14.03.2014 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęła apelacja sporządzona przez pełnomocnika powoda, zaś dnia 17.03.2014 r. pismo modyfikujące zakres zaskarżenia wskazany w apelacji. Dnia 17.03.2014 r. przedłożono akta sprawy Sędziemu sprawozdawcy.

⚫

Dnia 17.03.2014 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo pełnomocnika powoda, którym wskazał, że na wyraźną prośbę powoda zawraca się o sporządzenie i doręczenie kserokopii apelacji własnej powoda, uiszczając opłatę sądową.

⚫

Zarządzeniem z dnia 3.06.2014 r. nakazano wezwać pełnomocnika powoda do uzupełnienia braków formalnych apelacji własnej powoda poprzez złożenie jej odpisu z załącznikami w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia apelacji. Zarządzenie wykonano dnia 4.06.2014 r.

⚫

Dnia 16.06.2014 r. do Sądu Rejonowego w K. Wydział Zamiejscowy z siedzibą w Ś.wpłynęło pismo pełnomocnika powoda uzupełniające braki formalne apelacji własnej powoda. Akta sprawy przedłożono sędziemu sprawozdawcy tego samego dnia.

⚫

W okresie od 13.06.2014 r. do 20.06.2014 r. Sędzia sprawozdawca przebywał na urlopie wypoczynkowym.

⚫

Zarządzeniem z dnia 24.07.2014 r. nakazano doręczyć odpisy obu apelacji pozwanemu, zaś po nadejściu zawrotnego potwierdzenia odbioru akta sprawy przesłać do Sądu Okręgowego w P.. Zarządzenie wykonano dnia 28.07.2014 r.

⚫

Akta sprawy wpłynęły do Sądu Okręgowego w P. dnia 21.08.2014 r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Skarga nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz.U. Nr 179, poz. 1843 z późn.zm.) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w tej sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, albo dłużej niż to konieczne do załatwienia sprawy egzekucyjnej lub innej dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego (przewlekłość postępowania). Dla stwierdzenia, czy w sprawie doszło do przewlekłości postępowania, należy w szczególności ocenić terminowość i prawidłowość czynności podjętych przez sąd w celu wydania w sprawie rozstrzygnięcia co do istoty lub czynności podjętych przez sąd lub komornika sądowego w celu przeprowadzenia i zakończenia sprawy egzekucyjnej albo innej sprawy dotyczącej wykonania orzeczenia sądowego, uwzględniając charakter sprawy, stopień faktycznej i prawnej jej zawiłości, znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień oraz zachowanie się stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania.

Ocena, czy zaistniała przewlekłość jest względna i zawsze musi odnosić się do realiów konkretnej sprawy i przyjętego trybu postępowania. Pojęcie przewlekłości generalnie dotyczy stanów czy zdarzeń nadmiernie rozciągniętych w czasie, przedłużających się, przy czym przewlekłość nie jest zależna jedynie od upływu czasu i subiektywnych odczuć strony, ale od czynników obiektywnych oraz czasu niezbędnego do podejmowania działań zgodnych z obowiązującymi przepisami, przewidującymi prowadzenie określonych procedur.

W przypadku spraw sądowych nie można oczekiwać, że będą one rozstrzygane natychmiast po ich wpływie, gdyż ani nie jest to możliwe ze względów organizacyjnych, ani nie byłoby rozsądne wobec konieczności zapoznania się sędziów z materiałami sprawy, czasu dla ich rozważenia i podjęcia decyzji. Chodzi jedynie o to, by czynności te zabierały odpowiednią ilość czasu, a zatem odbywały się bez zbędnej zwłoki, której nie dałoby się uzasadnić, a która wskazywałaby na bezczynność sądu lub bezproduktywność jego działań. Ocena zarzutu przekroczenia rozsądnego terminu rozpoznania sprawy powinna uwzględniać przeciętny czas oczekiwania na rozpatrzenie sprawy w prawidłowo funkcjonującym sądzie. Tylko nadmierne zaś odstępstwa od czasu koniecznego do wykonania określonych czynności sądowych, prac i procedur mogą być uznawane za tworzące stan nieuzasadnionej zwłoki o jakim mowa w ustawie (tak również: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 11.05.2005r., II S 26/05, LEX nr 151808; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 28.09.2005r., II S 19/05, publ. KZS 2005/11/39; postanowienie NSA w Warszawie z 26.11.2004r., GPP 1/4, publ. ONSAiWSA 2005/5/97).

Nie każda jednak zwłoka w rozpoznaniu sprawy może być przyczyną przewlekłości, lecz tylko zwłoka nieuzasadniona, nie znajdująca usprawiedliwienia w realiach konkretnej sprawy. Chodzi o takie opóźnienia, które stanowią nadmierne odstępstwa od czasu zwyczajowo koniecznego do wykonania określonych prac i zrealizowania wymaganych procedur.

Z reguły jako przewlekłość traktuje się w orzecznictwie Sądów polskich oraz Trybunału Praw Człowieka bezczynność znaczącą, rozciągającą się na kilkanaście miesięcy czy nawet kilka lat, ale - w ocenie Sądu Okręgowego - nie można oceny jej zaistnienia odrywać od charakteru sprawy, na co wprost wskazuje art. 2 ustawy.

Wskazać należy, że w przebiegu rozpatrywanej sprawy zdarzyły się pewne opóźnienia, jednakże nie były one na tyle znaczące, aby można było uznać, że sprawa była prowadzona przewlekle. Generalnie, w sprawie były na bieżąco podejmowane czynności procesowe stosowne do etapu postępowania.

Sąd Okręgowy w P.w uzasadnieniu w postanowieniu z dnia 16.07.2013 r. wskazał na jedno z takich opóźnień. Otóż, po wpłynięciu akt do Sądu Rejonowego w K. po prawomocnym rozpoznaniu wniosków o wyłączenie sędziów, postanowienie o zwolnieniu od kosztów sądowych powoda oraz zarządzenie o wyznaczeniu terminu rozprawy wydano w dniu 7 czerwca 2013 r., czyli po okresie dwóch i pół miesiąca, co stanowiło opóźnienie w podjęciu czynności, jednakże nie było ono na tyle znaczne, by zakwalifikować je jako rażące odstępstwo od czasu zwyczajowo do tego potrzebnego, zwłaszcza przy uwzględnieniu faktu, że Sąd Rejonowy był zobowiązany rozpoznawać również inne sprawy według kolejności ich wpływu.

W okresie po rozpoznaniu poprzedniej skargi powoda o stwierdzenie przewlekłości postępowania Sąd Okręgowy stwierdził jeszcze dwa okresy, w których Sąd Rejonowy nie podejmował czynności wystarczająco sprawnie.

Pierwsze opóźnienie wystąpiło w okresie od wpływu apelacji strony powodowej (apelacja własna powoda - dnia 11.03.2014 r., jego pełnomocnika - dnia 14.03.2014 r.) do wezwania do usunięcia braków formalnych apelacji własnej powoda zarządzeniem z dnia 3.06.2014 r. Minął tutaj okres dwóch i pół miesiąca.

Kolejne opóźnienie miało miejsce w okresie od uzupełnienia braków formalnych apelacji - od dnia 16.06.2014 r., do wydania zarządzenia nakazującego doręczenie odpisów apelacji pozwanemu i przekazanie akt Sądowi Okręgowemu w P.. Minął tutaj okres ponad jednego miesiąca.

Mimo tych opóźnień, czas trwania postępowania przed Sądem I instancji globalnie nie przekraczał rozsądnych granic, nie można więc uznać, że doszło do przewlekłości postępowania w rozumieniu przywołanej ustawy. Opisane opóźnienia nie były bowiem ani liczne ani szczególnie rażące, a co za tym idzie długotrwałość postępowania nie miała kwalifikowanego charakteru.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy, na podstawie art. 12 ust. 1 w/w ustawy, oddalił skargę powoda. Wobec jej nieuwzględnienia, brak było podstaw do zasądzenia na rzecz powoda żądanej przez niego kwoty pieniężnej oraz kosztów postępowania skargowego. Nie było również podstaw do nakazania Sądowi Rejonowemu przekazania apelacji do rozpoznania Sądowi Okręgowemu, bowiem Sąd Rejonowy już to uczynił.

SSO J. Borkowicz-Grygier SSO K. Godlewski SSO B. Łagodzińska