Sygn. akt

VIII Gz 134/15

POSTANOWIENIE

Dnia

10 listopada 2015r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący

SSO Wiesław Łukaszewski

po rozpoznaniu w dniu

10 listopada 2015r.

w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa:

M. K. i M. P.

przeciwko:

(...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością spółce komandytowej w W. (dawniej: (...) spółka jawna w W.)

o

zapłatę

na skutek zażalenia powodów od postanowienia Sądu Rejonowego w Bydgoszczy

z dnia 2 września 2015r. sygn. akt VIII GC 1109/15,

postanawia :

1)  oddalić zażalenie,

2)  pozostawić Sądowi Rejonowemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

SSO Wiesław Łukaszewski

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Bydgoszczy stwierdził swoją niewłaściwość i sprawę przekazał do rozpoznania właściwemu miejscowo Sądowi Rejonowemu dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie. Sąd I instancji na zarzut podniesiony przez pozwanego uznał, że w okolicznościach przedmiotowej sprawy miejscem wykonania umowy była W., bowiem tam pozwany miał wydać powodowi samochód, a powód miał pozwanemu zapłacić cenę.

W zażaleniu powód zarzucał, iż przepis art. 34 kc ma zastosowanie również do roszczeń odszkodowawczych z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, a do takich odszkodowań można zaliczyć również zadatek, a skoro jest to świadczenie pieniężna to miejsce jego spełnienia określa się zgodnie z art. 454 kc.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie. Wskazał, że nie jest zobowiązany do zwrotu zadatku w podwójnej wysokości, a kwotę wpłaconą przez powoda zwrócił niezwłocznie. W jego ocenie ewentualną podstawą prawną roszczeń powoda może być przepis art. 394 § 1 kc. Natomiast strony w umowie, która je łączyła nie uregulowały kwestii zwrotu zadatku i dlatego powód nie miał możliwości skorzystania z właściwości przemiennej z art. 34 kpc.

Sąd Okręgowy zważył, że:

Zażalenie jest bezzasadne.

Jak wyjaśnił Sąd Apelacyjny w Poznaniu w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 stycznia 2015 r., I ACz 2/15: „Stosownie do art. 34 k.p.c. powództwo o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jak też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy można wytoczyć także przed sąd miejsca wykonania umowy. Przez miejsce wykonania zobowiązania rozumie się tu nie miejsce wykonania umowy (zobowiązania) jako całości, lecz miejsce wykonania poszczególnych obowiązków. Miejsce to, według zgodnego stanowiska piśmiennictwa i orzecznictwa (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 8 listopada 1991 r., II CO 16/91 - OSNC 1993/3/40), podlega określeniu przy zastosowaniu norm prawa materialnego, tj. uwzględniając przede wszystkim art. 454 k.c. posługujący się terminem miejsca spełnienia świadczenia. Wykładnia ta utożsamia, zatem miejsce wykonania zobowiązania z miejscem spełnienia świadczenia. W przypadku, jeżeli strony inaczej nie ustaliły zastosowanie znajdzie dyspozycja art. 454 § 1 k.c., co oznacza, że o miejscu spełnienia świadczenia rozstrzyga miejsce zamieszkania wierzyciela.

Słusznie pozwany wskazuje, że powód dochodzi w oparciu o przepis art. 394 § 3 k.c. zapłaty zadatku w podwójnej wysokości, bowiem pozwany zwrócił mu jedynie wpłaconą kwotę, a takiej sytuacji strony nie uregulowały w umowie, której treść wynika jedynie z zapisów na załączonej fakturze. Należy więc wskazać, że powództwo o wykonanie umowy dotyczy nie tylko roszczeń o wykonanie świadczenia zasadniczego, ale również świadczeń ubocznych, a także o zwrot wykonanych już świadczeń jednak tylko wówczas, jeżeli jest to przewidziane w umowie (np. o zwrot udzielonej zaliczki czy zadatku). Tymczasem w niniejszej sprawie możliwość dochodzenia roszczenia wskazanego w pozwie nie wynika z umowy. (tak też Sąd Apelacyjny w Poznaniu w uzasadnieniu postanowienia z dnia 19 stycznia 2015 r., I ACz 2/15).

W ocenie Sądu należy pamiętać, iż stosownie do art. 56 kc „Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.” i dlatego zważyć, że roszczenie powoda nie powstałoby bez wcześniejszej umowy stron, a zatem jest jej konsekwencją, choć jego bezpośrednią podstawą jest przepis ustawy. Dlatego przedmiotowa sprawa może być rozpoznana w postępowaniu odrębnym uproszczonym (art. 505 1 pkt 1) kpc).

Powszechnie uważa się, że przedmiot wręczony tytułem zadatku stanowi surogat odszkodowania za niewykonanie umowy (por. T. Dybowski (w:) System prawa cywilnego, t. I, 1985, s. 197–198; W. Popiołek (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 394, nb 6; M. Tenenbaum, Instytucja zadatku..., s. 58 i n.). Jednak zachowanie przedmiotu zadatku lub uzyskany zwrot jego podwójnej wartości nie stanowią odszkodowania, a jedynie pełnią tę samą funkcję. Ponoszący odpowiedzialność może bowiem zostać obciążony w większym rozmiarze, niż wynosi szkoda, a nawet mimo braku szkody. Z tych względów w ocenie Sądu roszczenie o zapłatę zadatku w podwójnej wysokości nie jest roszczeniem o odszkodowanie w rozumieniu omawianego wyżej art. 34 kpc jak twierdzi w zażaleniu skarżący.

Mając powyższe na uwadze w przedmiotowej sprawie nie zachodzi możliwość skorzystania przez powoda z właściwości przemiennej przewidzianej w art. 34 k.p.c. i dlatego na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. i art. 398 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1 postanowienia.

Odnośnie wniosków stron o zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego zważyć należy, iż zgodnie z art. 108 § 1 k.p.c. sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji. Nie jest takim orzeczeniem niniejsze postanowienie. Jednakże strona wygrywająca proces ma prawo żądać zwrotu także kosztów postępowania incydentalnego. (z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 30 kwietnia 1973 II CR 159/73 - OSNC 1974/5/90). Z tych względów orzeczono jak w punkcie 2. sentencji.

SSO Wiesław Łukaszewski