Sygn. akt III AUz 33/16

POSTANOWIENIE

Dnia 18 lutego 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania ubezpieczonego W. W. (1) (W.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wysokość świadczenia

w związku z zażaleniem W. W. (1)

na postanowienie Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej

z dnia 21 września 2015r., sygn. akt VI U 956/15

postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie i przekazać sprawę Sądowi Okręgowemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej do rozpoznania.

/-/SSA M. Żurecki /-/SSA J. Pietrzak /-/SSO del. B. Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUz 33/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 21 września 2015r., sygn. akt VI U 956/15, Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie.

Powołując treść art. 477 9 k.p.c., Sąd Okręgowy stwierdził, że w zakres kognicji sądu wchodzi kontrola prawidłowości wydanych, a więc istniejących decyzji organu rentowego. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie organ rentowy wydał decyzję z dnia 7 sierpnia 2015r., mocą której uchylił zaskarżoną decyzję z dnia 11 czerwca 2015r. i ponownie ustalił podstawę wymiaru emerytury.

W tych okolicznościach, Sąd I instancji uznał, że wniesione odwołanie skierowane jest względem decyzji nieistniejącej, co czyni dalsze postępowanie niedopuszczalnym.

Z tych przyczyn, Sąd Okręgowy na mocy art. 355 § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji zaskarżonego orzeczenia.

W zażaleniu na powyższe postanowienie ubezpieczony wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji celem rozpoznania odwołania od decyzji z dnia 11 czerwca 2015r.

Skarżący, kwestionując orzeczenie Sądu I instancji wskazał na fakt, że wbrew dyspozycji art. 355 § 2 k.p.c., postanowienie zostało wydane na posiedzeniu niejawnym. Powyższe uniemożliwiło stronie przedstawienie swojego stanowiska w sprawie. Ubezpieczony zarzucił, że decyzja organu rentowego z dnia 7 sierpnia 2015r., uchylająca decyzję z dnia 11 czerwca 2015r., pozostaje w sprzeczności z dostarczonymi zaświadczeniami i załącznikami, znajdującymi się w aktach organu rentowego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Zażalenie ubezpieczonego okazało się uzasadnione, choć z zupełnie innych powodów, niż podniesione w zażaleniu.

Na gruncie niniejszej sprawy istotnym jest ustalenie wzajemnej relacji - zastosowanego przez Sąd I instancji - przepisu art. 355 § 1 k.p.c. i art. 477 13 k.p.c., a w konsekwencji ustalenie skutków procesowych dla niniejszego postępowania, w zależności od tego, która z powołanych norm powinna mieć zastosowanie w sprawie.

Zgodnie z art. 355 § 1 k.p.c., sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew lub jeżeli wydanie wyroku stało się z innych przyczyn zbędne lub niedopuszczalne.

Przy czym, według § 2 powyższego przepisu, postanowienie o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew w piśmie procesowym, albo gdy strony zawarły ugodę przed mediatorem, którą zatwierdził sąd.

Z kolei, art. 477 § 1 k.p.c. stanowi, że zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym, zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.

Zgodnie z § 2 cytowanego wyżej przepisu, postanowienie sądu o umorzeniu postępowania może zapaść na posiedzeniu niejawnym.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że art. 477 13 k.p.c. stanowi lex specialis w stosunku do art. 355 k.p.c., gdyż określa szczególne względem wskazanych w jego § 1 przesłanki umorzenia postępowania. Wydanie decyzji, która uchyla decyzję, od której wniesione zostało odwołanie do sądu w indywidualnej sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych i rozstrzyga żądanie na niekorzyść strony skarżącej nie może powodować umorzenia postępowania na podstawie art. 355 § 1 k.p.c., albowiem nie zachodzą warunki określone w art. 477 13 k.p.c., który pozwala na umorzenie postępowania sądowego wyłącznie w przypadku wydania decyzji uwzględniającej w całości lub w części wniosek strony. Brak jest również w takiej sytuacji przyczyn uzasadniających umorzenie postępowania na ogólnych zasadach określonych w art. 355 § 1 k.p.c., gdyż nie występuje ani zbędność wydania wyroku (nie został zrealizowany cel, dla którego złożono odwołanie od decyzji organu rentowego, pełniące rolę pozwu), ani następczy brak przesłanek procesowych warunkujących dopuszczalność procesu według art. 199 § 1 k.p.c. (tak: Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 25 lipca 2012r., II UK 333/11, OSNP 2013/13/164 oraz w wyroku z dnia 14 lipca 2011r., III UK 196/10, OSNPUSiSP 2012, nr 17-18, poz. 222).

W postępowaniu administracyjnym niedopuszczalna jest zatem jakakolwiek ingerencja w decyzję, od której wniesione zostało odwołanie do sądu, poza przypadkami uregulowanymi w art. 83 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015r., poz. 121 - t.j.) odpowiednio w art. 477 9 § 2 k.p.c. oraz art. 477 13 k.p.c. Ten ostatni przepis w zdaniu drugim nie pozwala na umorzenie postępowania sądowego w przypadku administracyjnej weryfikacji decyzji na niekorzyść strony. Istnienie w obrocie prawnym decyzji rozstrzygającej niekorzystnie dla strony o tym samym przedmiocie, co decyzja wcześniejsza, nie wywołuje skutków w sferze postępowania cywilnego.

W okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy ubezpieczony we wniosku z dnia 25 maja 2015r. domagał się przeliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru w pełnej wysokości przy uwzględnieniu nagród barbórkowych za lata 1988 i 1989 oraz ponownego przeliczenia emerytury zarówno w części socjalnej i stażowej, w oparciu o nową kwotę bazową obowiązującą od 1 marca 2015r. (k. 123 akt rentowych).

Zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 11 czerwca 2015r. dokonała ponownego ustalenia wysokości emerytury ubezpieczonego z ograniczeniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru do 250% i jednoczesnym uwzględnieniem w podstawie wymiaru składników wynagrodzenia za lata 1988 i 1989 w postaci nagród barbórkowych (k. 133 akt rentowych).

Powyższa decyzja została uchylona przez organ rentowy decyzją z dnia 7 sierpnia 2015r., na mocy której podtrzymano stanowisko z uchylonej decyzji z tą jedynie zmianą, że wyłączono z podstawy wymiaru składników wynagrodzenia nagrody barbórkowe za lata 1988 i 1989 (k. 139).

Skoro zatem decyzją z dnia 7 sierpnia 2015r. organ rentowy nie uwzględnił żądania ubezpieczonego w całości, ani w części, to zgodnie z mającym zastosowanie w niniejszej sytuacji procesowej art. 477 13 § 1 k.p.c., decyzja ta nie miała żadnego wpływu na bieg sprawy w przedmiocie odwołania od decyzji z dnia 11 czerwca 2015r.

Błędnie zatem Sąd I instancji na podstawie art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w przedmiocie odwołania od decyzji organu rentowego z dnia 11 czerwca 2015 r., uznając ją za nieistniejącą.

Jednocześnie zwrócić należy uwagę, że słusznie ubezpieczony zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art. 355 § 2 k.p.c., poprzez wydanie zaskarżonego postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Sąd Okręgowy nie zauważył bowiem, że w niniejszej sprawie nie wystąpiła żadna z przesłanek określonych w tym przepisie, która umożliwiałaby wydanie postanowienia na posiedzeniu niejawnym. Tym samym, Sąd I instancji uniemożliwił ubezpieczonemu przedstawienie na posiedzeniu jawnym swojego stanowiska w przedmiocie umorzenia postępowania.

Niezależnie od powyższego, Sąd Apelacyjny wskazuje na nieprawidłową praktykę organu rentowego co do uchylania (jakoby w trybie art. 477 13 k.p.c., a w istocie bez jakiejkolwiek podstawy prawnej) zaskarżonej decyzji jedynie po to, aby wydać nową, również w całości nieuwzględniającą wniosku ubezpieczonego, decyzję negatywną, np. aktualizującą ustalenia w zakresie składników wynagrodzenia tak, jak miało to miejsce w niniejszej sprawie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

/-/SSA M.Żurecki /-/SSA J.Pietrzak /-/SSO del. B.Torbus

Sędzia Przewodniczący Sędzia

JR