Sygn. akt I ACz 130/12

POSTANOWIENIE

Dnia 30 stycznia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu – Wydział I Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 30 stycznia 2012 r. na posiedzeniu niejawnym we Wrocławiu

sprawy z powództwa: K. B. i J. B. (1)

przeciwko: J. B. (2)

o nakazanie złożenia oświadczenia woli

na skutek zażalenia pozwanego

na postanowienie Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze

z dnia 15 grudnia 2011 r., sygn. akt I C 1728/11

p o s t a n a w i a: oddalić zażalenie.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze udzielił powodom zabezpieczenia roszczenia o nakazanie złożenia oświadczenia woli J. B. (2) w przedmiocie przeniesienia na powodów własności nieruchomości przez wpisanie do księgi wieczystej (...) obejmującej działki gruntu nr (...) położone w G. i księgi wieczystej (...) obejmującej działki gruntu nr (...) położone w G. oraz księgi wieczystej nr (...) obejmującej działki gruntu nr (...) położone w K. zakazu zbywania nieruchomości objętych tymi księgami wieczystymi do czasu rozstrzygnięcia niniejszego postępowania. W ocenie Sądu I instancji powodowie uprawdopodobnili roszczenie załączonymi do pozwu dokumentami, jak również interes prawny w jego zabezpieczeniu, wskazując, że sprzedaż przedmiotowych nieruchomości może utrudnić wykonanie orzeczenia w sprawie.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł pozwany, domagając się jego zmiany przez oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia oraz zasądzenie od powodów na rzecz pozwanego kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych. Pozwany zarzucił naruszenie przepisów art. 730 1 § 1 k.p.c. oraz art. 755 k.p.c., wskazując po pierwsze, że powodowie nie uprawdopodobnili roszczenia, bowiem z uwagi na dalekie pokrewieństwo między stronami, czas, jaki upłynął od daty zawarcia umowy oraz powszechnie znane w środowisku wiejskim przywiązanie do ziemi, darowizna musiałaby być dyktowana wyjątkowymi okolicznościami, które w tej sprawie nie zachodzą. Pozwany podał, że umowa darowizny została zawarta dla pozoru, a powodowie sprzedali pozwanemu sporne nieruchomości, zaś podpis pozwanego na dokumencie zatytułowanym „Zobowiązanie” został podrobiony, o czym pozwany powiadomił prokuraturę w K.. Po drugie pozwany zarzucił, iż nie zachodzi sytuacja, w której brak zabezpieczenia mógłby pozbawić powodów zaspokojenia, bowiem pozwany prowadzi duże gospodarstwo rolne o powierzchni 55 ha, hoduje 60 sztuk bydła, a sporne 27 ha to połowa całego areału, bez których nie sposób utrzymać hodowlę. Sprzedaż spornych gruntów po 20 lat użytkowania łączyłaby się z likwidacją gospodarstwa.

W odpowiedzi na zażalenie powodowie wnieśli o jego oddalenie oraz o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności podkreślenia wymaga, że na etapie postępowania zabezpieczającego wystarczające jest jedynie uprawdopodobnienie przesłanek uzasadniających uwzględnienie wniosku w tym zakresie. Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia oznacza jedynie konieczność uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Uprawdopodobnienie, pojmowane jako środek zastępczy dowodu w ścisłym znaczeniu, nie daje pewności, a wyłącznie wiarygodność jakiegoś faktu. W świetle materiału przedstawionego przez powodów, Sąd Apelacyjny podzielił stanowisko Sądu I instancji, że istnienie ich roszczenia zostało uprawdopodobnione. Formułując twierdzenia o zawarciu umowy darowizny, zobowiązaniu pozwanego do zwrotu niektórych nieruchomości na rzecz dzieci powodów oraz o niewdzięczności obdarowanego i odwołaniu darowizny, powodowie poparli je załączonymi do pozwu dokumentami, w tym m.in. umową darowizny, zobowiązaniem pozwanego, oświadczeniem o odwołaniu darowizny, zawiadomieniami do dzielnicowego o zachowaniu pozwanego. Przekonujące dla oceny prawdopodobieństwa roszczenia są także argumenty powodów podniesione w odpowiedzi na zażalenie, w której wskazują oni, że z uwagi na stan zdrowia powodów i wiek ich dzieci nie było osoby, która mogłaby zajmować się ich gospodarstwem, a jednocześnie uzyskanie renty z tytułu niezdolności do pracy wymagało przekazania gospodarstwa na osobę pełnoletnią, posiadającą uprawnienia do prowadzenia gospodarstwa rolnego, a taką był pozwany.

Skarżący, zarzucając, iż umowa darowizny została zawarta dla pozoru, a w istocie powodowie sprzedali mu sporne nieruchomości, nie tylko nie przedstawił na tę okoliczność żadnego dokumentu (np. potwierdzenia przelewu lub wpłaty ceny), ale nawet nie sformułował twierdzeń, które uprawdopodobniłyby jego zarzuty, np. w przedmiocie wysokości ceny sprzedaży tych nieruchomości i okoliczności jej zapłaty. Natomiast zarzut podrobienia podpisu pod zobowiązaniem może zostać zbadany dopiero w toku procesu.

W tym miejscu zaznaczyć jednakże trzeba, że zgodnie z art. 742 k.p.c. obowiązany w każdym czasie może żądać zmiany lub uchylenia prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, jeżeli zmianie ulegną okoliczności, na podstawie których go udzielono. Gdyby zatem w toku postępowania dowodowego żądanie powodów okazałoby się niezasadne, pozwany może wnosić o zmianę lub uchylenie zaskarżonego postanowienia.

Sąd Apelacyjny podziela również trafne stanowisko Sądu Okręgowego co do uprawdopodobnienia przez powodów interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W świetle okoliczności niniejszej sprawy, a zwłaszcza odpisów z ksiąg wieczystych, prawdopodobne jest, że do chwili wytoczenia powództwa pozwany dokonał częściowego rozporządzenia nieruchomościami i przekształcenia działek i nie budzi wątpliwości, że jako właściciel nieruchomości może on dokonywać takich czynności bez przeszkód. Ponieważ roszczenie powodów dotyczy nakazania złożenia oświadczenia woli o zwrotnym przeniesieniu własności spornych nieruchomości, jedynym realnym sposobem zabezpieczenia ich roszczenia jest zakaz zbywania tych konkretnych nieruchomości. Nie ma przy tym znaczenia dobry status prowadzonego przez skarżącego gospodarstwa czy jego stan majątkowy. Skoro zaś pozwany, jak twierdzi w zażaleniu, nie zamierza sprzedawać spornych areałów, to wpisany w księgach wieczystych zakaz ich zbywania nie obciąży go ponad miarę. Nie wpływa on również na możliwość prowadzenia przez niego produkcji rolnej. Wskazany sposób zabezpieczenia uwzględnia zatem interesy obu stron zgodnie z art. 730 1 § 3 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., postanowił jak na wstępie.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeknie Sąd I instancji na podstawie art. 108 § 1 k.p.c.

bp