Sygn. akt: I Ns 988/14

POSTANOWIENIE

Dnia 27 stycznia 2015 r.

Sąd Rejonowy w Nysie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Sądu Rejonowego Dobrawa Michałowska

Protokolant: sekr. sądowy Dorota Luboch

po rozpoznaniu w dniu 27 stycznia 2015 r. na rozprawie

sprawy z wniosku Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w W.

z udziałem Skarbu Państwa - Agencji Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O.

o zasiedzenie

postanawia:

stwierdzić, że wnioskodawca Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w W. z dniem 1 października 2005 r. nabyła przez zasiedzenie prawo własności nieruchomości – działki położonej w W. gmina O., powiat (...), województwo (...), to jest działkę nr (...) o powierzchni 0,51ha, dla której Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą o numerze (...).

UZASADNIENIE

W dniu 18 lipca 2014 roku strona wnioskująca Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w W. wniosła o stwierdzenie, że własność nieruchomości gruntowej położonej w W., gmina O., oznaczonej jako działka ewidencyjna nr (...) o powierzchni 0.5100 ha, dla której Sąd Rejonowy w Nysie prowadzi księgę wieczystą nr (...) została nabyta przez zasiedzenie w złej wierze przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w W. w dniu 1 października 2005 roku.

Uzasadniając swój wniosek, strona wnioskująca podała, że przedmiotowa nieruchomość znajdowała się od 1964 roku w samoistnym posiadaniu Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w W.. Strona wnioskująca do dnia złożenia wniosku jako samoistny posiadacz dysponuje tą działką przez co spełniona został termin zasiedzenia w złej wierze stanowiący przesłankę nabycia nieruchomości przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną. Strona wnioskująca zajmowała się przedmiotową nieruchomością od 1964 roku przez dokonywanie napraw, remontów i modernizacji nieruchomości, czyniła na nią nakłady. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w W. zlecała także uprawy przedmiotowej nieruchomości fachowym osobom jak również dbała o nią i zbierała z niej plony jak również wielokrotnie występowała o dopłaty przedmiotowych działek, otrzymując decyzje o uzyskaniu płatności od Agencji Nieruchomości Rolnych. Dnia 24 czerwca 2014 roku Agencja Nieruchomości Rolnych wystąpiła o tytuł prawny do przedmiotowej działki co potwierdza fakt, iż jest ona w użytkowaniu strony wnioskującej. Strona wnioskująca spełniła przesłanki nabycia własności przedmiotowej nieruchomości w drodze zasiedzenia albowiem włada tą nieruchomością jako posiadacz samoistny oraz z uwagi na upływ 30-letniego terminu ustawowego. Dalej strona wnioskująca podała, iż z uwagi na to, że jest ona zorganizowana jako osoba prawna działająca przez swoje organy, tj. zarząd spółdzielni, który opłata należny podatek rolny, występuje o dopłaty na przedmiotową działkę, dokonuje niezbędnych napraw, modernizacji, przeznacza środki na uprawy i dbanie o grunty oraz pobieranie pożytków. Co więcej, strona wnioskująca wykonywała prawo własności korzystając z nieruchomości i rozporządzając nimi. Strona wnioskująca była nieprzerwanie w posiadaniu samoistnym tejże działki od 1964 roku i tym samym nabyła z upływem roku 2004 własność przedmiotowej nieruchomości.

W dniu 1 października 2014 roku uczestnik postępowania Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. wniosła odpowiedź na wniosek domagając się oddalenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia w całości oraz zasądzenia od strony wnioskującej na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Tytułem uzasadnienia uczestniczka podała, że Wojewoda (...) na podstawie decyzji nr (...) z dnia 12 lutego 1996 roku przekazał na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi o łącznej powierzchni 152,6717 ha, położone na terenie gminy O.. W skład przekazywanych nieruchomości wchodziła, m.in. działka o numerze ewidencyjnym (...), położona we wsi W. będąca przedmiotem niniejszego postępowania. Zgodnie z treścią tej decyzji ciężary i korzyści związane z przekazywaniem nieruchomości, z dniem podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego, przeszły na Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Również z dniem podpisania w/w protokołu nastąpiło wydanie i faktyczne przekazanie nieruchomości. Protokół ten został podpisany dnia 18 listopada 1996 roku. Oznacza to, iż od tego dnia przekazane nieruchomości weszły do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa i znajdowały się w dyspozycji Agencji. Dalej uczestniczka podniosła, że przy rozważaniu kwestii zasiedzenia przedmiotowej nieruchomości przez stronę wnioskującą należy przyjąć zasiedzenie w złej wierze bowiem zdawała sobie ona sprawę, że nie przysługuje jej prawo własności. W ocenie uczestniczki wątpliwości jednak budzi faktyczna data objęcia w posiadanie przez stronę wnioskującą przedmiotowej nieruchomości. Brak jest bowiem dowodów, poza oświadczeniem strony wnioskującej, iż działka ta została przez nią objęta w 1964 roku. W następnej kolejności uczestniczka zwróciła uwagę, że jedną z przesłanek zasiedzenia jest nieprzerwane posiadanie nieruchomości. Natomiast jedyne dokumenty, które mogą świadczyć o posiadaniu przedmiotowej działki to decyzje o przyznaniu płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego w latach 2004-2013 oraz zaświadczenie o opłacaniu podatku rolnego do działki ewidencyjnej (...) w latach 2009-2014. Dokumenty te są niewystarczające do stwierdzenia, iż strona wnioskująca posiadała nieprzerwanie przedmiotową działkę przez okres 30 lat. Nadto uczestniczka podkreśliła, że strona wnioskująca nie występowała do Agencji Nieruchomości Rolnych, ani nie otrzymała od Agencji Nieruchomości Rolnych decyzji o przyznaniu płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, albowiem nie jest ona upoważniona do wydawania decyzji w tym przedmiocie. Następnie uczestniczka podniosła, że wykonywanie przez stronę wnioskującą uprawnień właścicielskich przedmiotowej działki nr (...) ograniczające się do jej rolniczego uprawiania świadczy o tym, iż strona wnioskująca w sposób niedostateczny i niewystarczający manifestowała swoje faktyczne władztwo nie spełniając tym samym kryteriów posiadania samoistnego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Działka nr (...) o pow. 0.5100 ha położona we W., gmina O., powiat (...), województwo (...), jednostka ewidencyjna (...)_5, O. – obszar wiejski, obręb ewidencyjny (...), widnieje w ewidencji gruntów oraz w prowadzonej dla niej księdze wieczystej nr (...) jako własność Skarbu Państwa – Agencji Nieruchomości Rolnych.

Księga wieczysta nr (...) została założona 5 listopada 2009 roku na wniosek Agencji Nieruchomości Rolnych z dnia 19 października 2009 roku.

Dowód: - wydruk z Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych dla księgi nr

(...), k. 20-26;

- wypis z rejestru gruntów dla działki nr (...), k. 28, 163;

- wyrys z mapy ewidencyjnej k. 164;

- wniosek o założenie księgi wieczystej dla działki nr (...) z 19.09.2009 r., k. 183;

- zaświadczenie Starostwa Powiatowego w N. z 02.10.2009 roku o braku założonej księgi wieczystej dla działki nr (...), k. 184

Wojewoda (...) na podstawie decyzji nr (...) z dnia 12 lutego 1996 roku przekazał na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi o łącznej powierzchni 152,6717 ha, położone na terenie gminy O.. W skład przekazywanych nieruchomości wchodziła, m.in. działka o numerze ewidencyjnym (...), położona we wsi W. będąca przedmiotem niniejszego postępowania. Zgodnie z treścią tej decyzji ciężary i korzyści związane z przekazywaniem nieruchomości, z dniem podpisania protokołu zdawczo-odbiorczego, przeszły na Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa. Również z dniem podpisania w/w protokołu nastąpiło wydanie i faktyczne przekazanie nieruchomości. Protokół ten został podpisany dnia 18 listopada 1996 roku.

Według protokołu oceny stanu zagospodarowania gruntów Państwowego Funduszu Ziemi położonych na terenie gminy O. przekazanych na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa z dnia 18 listopada 1996 roku, na podstawie informacji – załączników do protokołu zdawczo-odbiorczego i wizji w terenie ustalono stan zagospodarowania działki nr (...) położonej we W. – jako użytkowaną rolniczo bez umowy.

Przedmiotowa działka nosiła wcześniej nr parceli 68/1, miała powierzchnię 0.5000 ha a jako jej właściciel figurował J. W.. Następnie działka ta otrzymała nr parceli 35/5 a jej powierzchnia została ustalona na 0.5100 ha, a jako jej właściciel został wskazanych S. B.. W notatce służbowej nr 19/89 na okoliczność sprostowania wpisu w rejestrze gruntów wsi W. podano, iż w pozycji rejestru nr 14 wsi W. wpisano omyłkowo prawo własności nieruchomości oznaczonych nr 50 i 35/5 o powierzchni ogólnej 0.6200 ha na rzecz S. B., który faktycznie był jedynie użytkownikiem tych działek – nigdy nie był wydawany akt własności ziemi na przedmiotowe działki, ani żaden inny dokument przyznający prawo własności S. B.. W rejestrze gruntów z dnia 10 czerwca 1980 roku jako osoba władająca działką nr (...) położoną we W., jako działką przyzagrodową członków Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej we W., w dalszym ciągu figurował S. B..

Dowód: - decyzja Wojewody (...) z 12.02.1996 r., nr G-IV- (...), k. 143- 151, k. 193-201;

- protokół zdawczo-odbiorczy z 18.11.1996 r., k. 152-156, 202-206;

- protokół oceny stanu zagospodarowania gruntów Państwowego Funduszu Ziemi położonych na terenie gminy O. przekazanych na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa z 18.11.1996 r., k. 207-216;

- wykaz zmian gruntowych na rok rachunkowy 1964, nr 6/84/64, k. 218-221;

- notatka służbowa nr 19/89, k. 217;

- kserokopia rejestru gruntów z 10.06.1980 r., k. 29-30.

Działka nr (...) położona we wsi W., dla której w tutejszym Sądzie prowadzona jest księga wieczysta nr (...) została objęta w samoistne posiadanie przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną w W. w roku 1964. D. te początkowo użytkował S. B., który był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej we W. i w dniu 10 czerwca 1980 roku nadal dysponował przedmiotową działką jako przyzagrodową. Działka ta była eksploatowana jako grunty orne poprzez dokonywanie prac rolniczych, takich jak wykonywanie zasiewów i zbieranie plonów. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w W. płaciła również podatek rolny od przedmiotowej nieruchomości, jak również zwracała się do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego.

Dowód: - zeznania świadków:

⚫

R. K. (1), k. 165;

⚫

M. E., k. 165;

⚫

Z. K. (1), k. 165;

⚫

K. M., k. 180;

- przesłuchanie stron – strony wnioskującej, członków zarządu:

⚫

Z. K. (2), k. 181;

⚫

E. W., k. 181;

⚫

E. K., k. 181-182;

- zaświadczenie nr 86.2014 o wielkości użytków rolnych, k. 32;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2013, k. 40-44;

- decyzja (...) z 08.01.2014 r., nr (...)-2013- (...), k. 33-39;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2012, k. 50-54;

- decyzja (...) z 15.02.2013 r., nr (...)-2013- (...), k. 45-49;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2011, k. 59-62;

- decyzja (...) z 13.12.2011 r., nr (...)-2011- (...), k. 55-58;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2010, k. 68-71;

- decyzja (...) z 06.12.2010 r., nr (...)-2010- (...), k. 63-67;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2009, k. 83-86;

- decyzja (...) z 15.02.2010 r., nr (...)-2010- (...), k. 72-82;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2008, k. 90-94;

- decyzja (...) z 27.02.2009 r., nr (...)-2009- (...), k. 87-89;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2007, k. 99-102;

- decyzja (...) z 15.02.2008 r., nr (...)-2008- (...), k. 95-98;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2006, k. 106-109;

- decyzja (...) z 12.01.2007 r., nr (...)-2007- (...), k. 103-105;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2005, k. 112-114;

- decyzja (...) z 03.04.2006 r., nr (...)-2005- (...), k. 110-111;

- wniosek o przyznanie płatności rolnośrodowiskowej na rok 2004, k. 117-118;

- decyzja (...) z 09.03.2005 r., nr (...)-2004- (...);

- wykaz zmian gruntowych na rok rachunkowy 1964, nr 6/84/64, k. 218-221;

- kserokopia rejestru gruntów z 10.06.1980 r., k. 29-30.

- notatka służbowa nr 19/89, k. 217;

- protokół oceny stanu zagospodarowania gruntów Państwowego Funduszu Ziemi położonych na terenie gminy O. przekazanych na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa z 18.11.1996 r., k. 207-216;

Dnia 24 czerwca 2014 roku Agencja Nieruchomości Rolnych Oddział Terenowy w O. wystosował do Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej we W. pismo nawiązujące do złożonego przez Spółdzielnię wniosku o płatności, m.in. do działki nr (...) obręb W. wchodzące w skład (...) Skarbu Państwa, w którym Agencja wezwała Spółdzielnię do przedstawienia w terminie 7 dni od dnia doręczenia pisma dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do tejże działki. Jednocześnie Agencja zastrzegła, że w razie braku takiego dokumentu, wzywa do nie naruszania posiadania Agencji co do tych działek pod rygorem możliwości zastosowania samopomocy bądź też naliczenia opłaty w wysokości 5-krotności czynszu dzierżawy.

Dowód: - pismo Agencji Nieruchomości Rolnych Oddziału Terenowego w O. z

24.06.2014 r., k. 31.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek zasługuje na uwzględnienie.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie, Sąd oparł się na dowodach z dokumentów przedłożonych przez strony oraz nadesłanych przez Starostwo Powiatowe w N. na żądanie Sądu, opisanych dokładnie wyżej pod poszczególnymi elementami stanu faktycznego. Oparł się także na dowodzie z przesłuchania stron, które zostało ograniczone do przesłuchania członków organu – zarządu Rolniczej Spółdzielni Produkcyjne we W., tj. Z. K. (2), E. W. oraz Z. K. (3). Do ustalenia faktycznego posłużyły także zeznania świadków: R. K. (2), K. M., M. E. i Z. K. (1).

Z uwagi na brak jednoznacznych dowodów z dokumentów dotyczących pierwotnego objęcia w posiadanie przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną we W. działki nr (...), Sąd w tej mierze przyjął, zestawiając treść wykazu zmian gruntowych na rok rachunkowy 1964, nr 6/84/64, k. 218-221, kserokopii rejestru gruntów z 10 czerwca 1980 roku, k. 29-30, protokołu oceny stanu zagospodarowania gruntów Państwowego Funduszu Ziemi położonych na terenie gminy O. przekazanych na rzecz Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa z 18 listopada 1996 roku, k. 207-216 z zeznaniami świadków oraz przesłuchania stron postępowania, iż data pierwotnego objęcia przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną została prima facie udowodniona jako rok 1964. W głównej mierze zaważyła na tym treść wykazu zmian gruntowych na rok rachunkowy 1964, nr 6/84/64, k. 218-221 oraz kserokopii rejestru gruntów z 10.06.1980 r., k. 29-30. Z dokumentów tych wynika bowiem, iż działkę nr (...) co najmniej od 1964 roku użytkował S. B., który był członkiem Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej we W. i w dniu 10 czerwca 1980 roku nadal dysponował przedmiotową działką jako przyzagrodową. Okoliczność początku posiadania przez Spółdzielnię przedmiotowej działki potwierdzają także zeznania świadków, a w szczególności Z. K. (1) i K. M., a także członków zarządu Spółdzielni.

Strona uczestnicząca nie kwestionowała wiarygodności przedłożonych przez stronę wnioskującą dokumentów czy też zeznań świadków bądź przesłuchania strony postępowania. Kwestionowała natomiast datę objęcia w posiadanie działki nr (...) przez stronę wnioskującą w dniu 1964 roku jak również okoliczności mające świadczyć o samoistności jej posiadania.

Do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy mają zastosowanie przepisy art. 172 k.c., art. 176 k.c., art. 336 k.c., 337 k.c., 339 k.c., 340 k.c. oraz art. 9 i 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 nr 55 poz. 321). oraz art. 9 i 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. z 1990 nr 55 poz. 321). Zgodnie z art. 9 powyższej ustawy do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Natomiast zgodnie z art. 10 tejże ustawy, jeżeli przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy istniał stan, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Działka nr (...) położona we W. stanowiła do 18 listopada 1996 roku własność Państwowego Funduszu Ziemi będącego statio fisci Skarbu Państwa, który został powołany na mocy art. 3 ust. 1 z dnia 6 września 1994 roku o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz.U.1945.3.13 j.t.). Następnie w związku z powołaniem na mocy art. 3 ust. 1 Agencji Nieruchomości Rolnych ustawy z dnia 19 października 1991 roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U.2012.1187 j.t.), działka nr (...) położona w W. została przekazana na podstawie art. 17 ust. 1 i 19 w brzmieniu tejże ustawy na dzień 12 lutego 1996 roku (Dz.U.1995.57.299 j.t.) na własność Agencji Nieruchomości Rolnych w drodze decyzji Wojewody (...) z dnia 12 lutego 1996 roku, nr G-IV- (...). Ze sporządzonego w związku z dokonaniem protokołu zdawczo odbiorczego (art. 19 rzeczonej ustawy) i protokołu zagospodarowania gruntów Państwowego Funduszu Ziemi z dnia 18 listopada 1996 roku wynika, iż działka nr (...) położona we W. była bezumownie użytkowana rolniczo.

Skoro zatem działka nr (...) stanowiła uprzednio własność Skarbu Państwa, zastosowanie zatem znajdzie przepis art. 177 k.c., który stanowił, że w okresie od dnia 1 stycznia 1965 roku aż do dnia 30 września 1990 roku nie istniała możliwość jej zasiedzenia. Stąd też przy uwzględnieniu treści art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy – kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 ze zm) nie budzi wątpliwości, że zasiedzenie nieruchomości państwowych mogło rozpocząć swój bieg po 1 października 1990 roku a według przepisów obowiązujących po wejściu w życie tej ustawy prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia jej w życie; jednakże termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę.

Wobec tego, bieg zasiedzenia rzeczonej działki nr (...) położonej we W. przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną we W. w złej wierze mógł rozpocząć swój bieg po 1 października 1990 roku.

Zgodnie z art. 172 § 1 k.c. posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Paragraf 2 tegoż artykułu stanowi natomiast, że po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zgodnie z tym przepisem przesłanką zasiedzenia jest to, aby posiadanie było samoistne.

Przepis art. 336 k.c. stanowi, że posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Przepisy artykułów 339 k.c. i 340 k.p.c. ustanawiają domniemania. Zgodnie z przepisem art. 339 k.c. domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym. Zgodnie natomiast z przepisem art. 340 k.c. domniemywa się ciągłość posiadania. Niemożność posiadania wywołana przez przeszkodę przemijającą nie przerywa posiadania.

Sąd w sprawie o zasiedzenie jest obowiązany również do badania, czy nabycie posiadania przez wnioskodawcę nastąpiło w dobrej lub złej wierze. Od tego zależy bowiem czas potrzebny do nabycia własności nieruchomości w drodze zasiedzenia.

Posiadanie samoistne charakteryzuje się tym, że posiadacz włada rzeczą w takim zakresie, w jakim czyni to właściciel, wykorzystując taką faktyczną możliwość władania rzeczą, do jakiej właściciel jest uprawniony (orz. SN z 7 maja 1986 r. III CRN 60/86, OSNCP 9/87 poz. 138). Posiadaczem samoistnym jest tylko ten, kto rzeczą faktycznie włada z zamiarem władania dla siebie. Wola nie może być ukryta dla otoczenia – chodzi tu o jawny dla otoczenia, niedwuznaczny zamiar (patrz S. Rudnicki, Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2003, s. 504-505).

Na wstępie należało ustalić, czy zostały spełnione przesłanki zasiedzenia opisane w art. 172 k.c. Przesłankami tymi są posiadanie samoistne przedmiotowej nieruchomości i upływ określonego czasu.

Rozpatrując pierwszą przesłankę, mianowicie samoistności posiadania, to należy zauważyć, że taką postać posiadania definiuje przepis art. 336 k.c., który stanowi, że posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto rzeczą faktycznie włada jak właściciel.

Jak się podnosi w doktrynie (Komentarz do art. 172 kodeksu cywilnego (Dz.U.64.16.93), [w:] E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Zakamycze, 2001), stan posiadania współtworzą fizyczny element ( corpus) władania rzeczą oraz intelektualny element zamiaru ( animus) władania rzeczą dla siebie ( animus rem sibi habendi). W przypadku posiadania samoistnego mamy na uwadze animus domini (posiadacz samoistny włada rzeczą „jak właściciel”). Praktycznie zaś wypada kierować się - przy ustalaniu charakteru posiadania - manifestowanym na zewnątrz wobec otoczenia zachowaniem posiadacza (por. J. Ignatowicz (w:) Kodeks cywilny. Komentarz, t. I, Warszawa 1972, s. 770; J.St. Piątowski (w:) System..., s. 323; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks..., s. 436). Według zewnętrznych znamion zachowania posiadacza można oceniać zarówno corpus jak też animus possidendi.

Istotne znaczenie ma również rozpoznanie zdarzenia stanowiącego źródło nabycia posiadania. Wespół z dalszym zachowaniem posiadacza, manifestowanym na zewnątrz, pozwala określać rodzaj posiadania.

W szczególności można sądzić, że „objęcie we władanie na podstawie porozumienia stron, które w swej intencji zmierzało do przeniesienia własności, jednakże skutku tego nie osiągnięto z braku przesłanek wymaganych prawem (niezachowanie formy ad solemnitatem, braku zdolności do czynności prawnych itp.), świadczy z reguły o posiadaniu samoistnym” (zob. J.St. Piątowski (w:) System... , s. 323). Z drugiej strony, zawarcie umowy najmu, dzierżawy, użyczenia itp., przesądza raczej o nabyciu posiadania zależnego. Trzeba jednak zważać na pozorne czynności prawne, ukrywające inny zamiar stron. Zawsze więc przydatna jest pilna obserwacja zewnętrznych znamion posiadania.

Źródłem nabycia posiadania może być również samodzielne („samowolne”) objęcie w posiadanie („zawłaszczenie”) cudzej nieruchomości. Tutaj ze szczególną mocą wypada obserwować zewnętrzne znamiona zawłaszczenia i dalszego posiadania nieruchomości dla odkrycia „władania rzeczą jak właściciel” albo niewystarczającego posiadania zależnego.

Generalnie zaś do szczególnej dociekliwości zmusza jeszcze fakt nieuhonorowania przez ustawodawcę zasady nemo sibi causam possessionis mutare potest . Może zatem posiadacz zależny według swego zamiaru jednostronnie przekształcić władanie cudzą rzeczą w posiadanie samoistne. Bez wątpienia zmiana charakteru posiadania powinna manifestować się na zewnątrz poprzez skonkretyzowane zachowanie posiadacza (zob. J.St. Piątowski (w:) System..., s. 323-324; S. Rudnicki , Komentarz..., s. 178-179; E. Skowrońska-Bocian (w:) Kodeks..., s. 436). Jedynie widoczna zmiana zachowania posiadacza będzie miarodajna dla otoczenia (i sądu orzekającego).

W sytuacji, jaka miała miejsce w niniejszej sprawie, należy zauważyć, że w świetle ustalonego stanu faktycznego oraz prawnego mającego zastosowanie w niniejszej sprawie, w szczególności art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 1990 roku o zmianie ustawy – kodeks cywilny (Dz. U. Nr 55, poz. 321 ze zm) i przepisów obowiązujących po jej wejściu w życie należało ocenić stan posiadania działki nr (...) w okresie od dnia 1 października 1975 roku do dnia 1 października 2005 roku, który to okres stanowi konieczny do stwierdzenia zasiedzenia w złej wierze upływ czasu – 30 lat. Albowiem w rejestrze gruntów widniała informacja o prawie własności do tej działki na rzecz Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa i tym samym strona wnioskująca musiała sobie zdawać sprawę, że nie jest właścicielem przedmiotowej działki nr (...).

W ocenie Sądu, ustalony stan faktyczny pozwolił na uznanie, iż posiadanie w tym okresie przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną działki nr (...) położonej we W. miało charakter samoistny. Jak bowiem wynika z wykazu zmian gruntowych na rok rachunkowy 1964 (k. 218-219), użytkownikiem przedmiotowej działki nr (...) był S. B.. Działka ta również według Rejestru gruntów z dnia 10 czerwca 1980 roku (k. 29-30), stanowiła działkę przyzagrodową Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej we W. co w zestawieniu z zeznaniami świadków, t.j. Z. K. (1) i K. M., a także członków zarządu Spółdzielni potwierdza fakt, iż Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna we W. użytkowała tę działkę co najmniej w latach 1964 - 1970.

Odnośnie uzewnętrznienia swojego posiadania przedmiotowej działki nr (...) przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną we W. należy wskazać, iż Spółdzielnia ta zajmowała się uprawą tej działki dokonując przede wszystkim zasiewów jak również zbiorów uzyskanych na tej działce plonów. Świadomość o wyłącznej własności tejże działki funkcjonowała, co wynika z zeznań świadków jak i członków zarządu Spółdzielni w świadomości pracowników jak i mieszkańców W.. Strona uczestnicząca nie zanegowała tego faktu w jakikolwiek sposób. Strona wnioskująca również uiszczała podatek rolny od tej działki jak również uzyskiwała począwszy od 2004 roku do 2014 roku płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa na tę działkę. W ocenie Sądu te okoliczności świadczą o tym, iż Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna we W. w sposób wyraźny manifestowała swoje władztwo na zewnątrz nie tylko wobec (...) - uprawiając ziemie na działce, ale również wobec organów administracji publicznej – zwracając się do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o dopłaty i uiszczając podatek rolny. Wykonując te uprawnienia Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna we W. nie pytała się na żadnym etapie o zgodę Agencji Nieruchomości Rolnych.

W nawiązaniu do powyższego istotny jest także fakt, iż ani Państwowy Fundusz Ziemi, ani już po dniu 18 listopada 1996 roku Agencja Nieruchomości Rolnych nie sprawowała faktycznego władztwa nad działką nr (...) położoną we W.. Strona uczestnicząca nie wykazała by chociażby w okresie czasu po uzyskaniu prawa własności tej nieruchomości w jakikolwiek sposób zamanifestowała swoje władztwo na zewnątrz czy dała by do zrozumienia Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w W., iż ta jest tylko posiadaczem zależnym. Owszem Agencja Nieruchomości Rolnych ujawniła swoje prawo własności do przedmiotowej działki w rejestrze gruntów, jednakże nie poszły za tym jakieś konkretne działania mające na celu uzewnętrznienie korzystania z tej działki jak właściciel. W szczególności w okresie czasu wymaganym do zasiedzenia Agencja Nieruchomości Rolnych nie przedsięwzięła żądnych działań, które zmierzałyby do uregulowania tytułu prawnego użytkowania tej działki przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną we W.. Wynika z tego, że strona uczestnicząca całkowicie zaniedbała przysługujące jej uprawnienie, albowiem od momentu sporządzenia protokołu zdawczo-odbiorczego z dnia 18 listopada 1996 roku oraz dokonanej wizji w ternie straciła zainteresowanie przedmiotową działką. Tym bardziej, iż miała świadomość, co wynika bezsprzecznie z protokołu obecnego stanu zagospodarowania gruntów (…), (k. 207), że działka ta jest bezumownie użytkowana. Trwając w tej świadomości, strona uczestnicząca winna była się także liczyć z tym, iż w przyszłości, użytkownik tej działki, nie doświadczając żadnych konkretnych działań zmierzających do odzyskania faktycznego władztwa na tą działką przez Agencję Nieruchomości Rolnych będzie mógł ubiegać się o jej zasiedzenie. Strona uczestnicząca dopiero w momencie założenia księgi wieczystej na podstawie wniosku z dnia 19 października 2009 roku zamanifestowała swoje zainteresowanie przedmiotową działką chcąc uregulować jej sytuację prawną. Kolejną aktywność właścicielską już w stosunku do strony wnioskującej podjęła dopiero w dniu 24 czerwca 2014 roku sporządzając pismo, w którym poinformowała Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną we W. o swoim prawie własności i przysługujących uprawnieniach właścicielskich wzywając do zaniechania dalszych naruszeń oraz udając się bezpośrednio w późniejszym czasie do siedziby Spółdzielni. Działania te jednak w żadnym wypadku nie mogły skutkować przerwaniem posiadania przedmiotowej działki przez Spółdzielnię, a co więcej miały już miejsce po stwierdzonej dacie zasiedzenia, które nastąpiło z mocy prawa.

W nawiązaniu do powyższego, mając na uwadze treść powołanych przepisów, należy stwierdzić, iż 30 letni termin uzasadniający stwierdzenie zasiedzenia, który rozpoczął swój bieg w dniu 1 października 1975 roku zakończył swój bieg z dniem 1 października 2005 roku. Sąd przyjął w niniejszej sprawie, że zasiedzenie nastąpiło w złej wierze, albowiem jak wynika bezpośrednio z założonej księgi wieczystej, którą jest objęta działka nr (...) jak również danych w rejestrze gruntów, czy wreszcie z decyzji Wojewody (...) 12 lutego 1996 roku, jej własność należała do Skarbu Państwa Agencji Nieruchomości Rolnych.