Sygn. akt II Cz 894/13

POSTANOWIENIE

Dnia 20 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy II Wydział Cywilny - Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący : SSO Aurelia Pietrzak

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. w Bydgoszczy

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa T. P. i F. P.

przeciwko W. C.

o złożenie oświadczenie woli

na skutek zażalenia powodów na postanowienie Sądu Rejonowego w Inowrocławiu z dnia 15 października 2013 r., sygn. akt I C 1046/13

postanawia:

zmienić zaskarżone postanowienie w całości i zwolnić powodów od kosztów sądowych w postaci opłaty od pozwu w części ponad kwotę 200 zł (dwieście złotych), oddalając wniosek w pozostałej części.

II Cz 894/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 października 2013 r. Sąd Rejonowy w Inowrocławiu, na skutek wniosku powodów o zwolnienie od kosztów sądowych w postaci opłaty od pozwu, zwolnił powodów od ponoszenia kosztów sądowych w części, tj. od 2/3 opłaty od pozwu i oddalił wniosek w pozostałej części.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd Rejonowy podał, iż oboje powodowie utrzymują się z emerytury F. P. w kwocie 2000 zł, nie mają oszczędności ani wartościowych przedmiotów, jednakże powodowie nie podali jakie są koszty ich utrzymania.

Sąd I instancji powołując się na treść art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz. U. z 2010, nr 90, poz. 594 ze zm., określana dalej jako u.k.s.c.) uznał, iż instytucja zwolnienia z kosztów sądowych jest formą pomocy udzielanej przez Skarb Państwa osobom najbiedniejszym, aby w ten sposób pomóc im w sądowym dochodzeniu roszczeń. W związku z tym zwolnienie od kosztów sądowych powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach wyjątkowych, zasługujących na szczególne uwzględnienie. Ubiegający się o taką pomoc winien, więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny, a dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc Państwa. Jednocześnie dla wydatków związanych z prowadzeniem procesu strona powinna znaleźć pokrycie w swych dochodach przez odpowiednie ograniczenie innych wydatków nie będących niezbędnymi dla utrzymania.

W ocenie Sądu Rejonowego, skoro powodowie nie podali informacji o kosztach swojego utrzymania, trudno uznać, że są osobami ubogimi, którym brakuje środków do życia. Wyłącznie z racji wysokości opłaty od pozwu wynoszącej 3.100 zł Sąd uznał, że powodowie mogą mieść problem z jej uiszczeniem w całości. W ocenie Sądu stać ich będzie na uiszczenie 1/3 opłaty.

Zażalenie na powyższe orzeczenie wnieśli powodowie żądając jego zmiany i uwzględnienia ich wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych w całości. W ocenie powodów nie są oni w stanie uiścić opłaty od pozwu w wysokości ustalonej przez Sąd I instancji. Podkreślili, iż Sąd nie wzywał ich o inne dowody.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie powodów jest w znacznej części zasadne.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na brak prawidłowego działania ze strony Sądu Rejonowego. Otóż, jeżeli Sąd I instancji stwierdził, iż oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest niekompletne w części dotyczącej kosztów utrzymania powodów, ich zobowiązań, to winien wezwać ich o uzupełnienie tego wniosku pod rygorem uznania, iż takich kosztów nie ponoszą.

Przystępując do rozpoznania zażalenia, Sądu Okręgowego uznał, iż co do zasady rację ma Sąd I instancji, iż zwolnienie od kosztów sądowych jest instytucją wyjątkową, bowiem intencją ustawodawcy było to, aby traktowano ją jako wyjątek od zasady samofinansowania przez strony procesu lub postępowania nieprocesowego. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym przypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach do granic zabezpieczenia kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające może zwrócić się o pomoc Państwa. Nie mniej, każdą sprawę należy rozpoznać indywidualnie.

Powodowie w oświadczeniu o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania wskazali, iż oboje utrzymują się z emerytury powoda w wysokości 2000 zł miesięcznie oraz że nie mają żadnych oszczędności. Natomiast z pozwu i dołączonych do niego dokumentów wynika, iż jedyny swój wartościowy majątek w postaci mieszkania darowali pozwanemu. W ocenie Sądu Okręgowego, skoro powodowie nie byli w stanie poczynić żadnych oszczędności, trudno uznać, aby mogli od razu wygospodarować kwotę 1034 zł na 1/3 opłaty od pozwu. Wiadomym jest, że w obecnych czasach kwota 2000 zł na utrzymanie dwóch osób w wieku 77 i 75 lat nie jest kwotą znaczną. Jak wynika z pozwu powodowie podjęli decyzję o skierowaniu sprawy na drogę postępowania cywilnego nagle, wiązała się bowiem z postępowaniem egzekucyjnym prowadzonym przeciwko pozwanemu.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uznał, iż kwota 200 zł tytułem części opłaty od pozwu nie zamknie powodom drogi do dochodzenia swoich roszczeń, a jednocześnie suma ta nie spowoduje uszczerbku w ich utrzymaniu koniecznym.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone postanowienie i w postaci opłaty od pozwu w części ponad 200 zł (dwieście złotych), oddalając wniosek w pozostałej części. (art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.).