Sygn. akt X Ka 280/14

UZASADNIENIE

M. M. został oskarżony o to, że w dniu 25 października 2012 roku w P.po uprzedniej kradzieży kluczyków z mieszkania przy ulicy (...)dostał się do wnętrza pojazdu m-ki (...)o nr rej. (...)o wartości 4.000 złotych, a następnie dokonał jego kradzieży wraz ze znajdującymi się wewnątrz przedmiotami w postaci drukarki i telefonu komórkowego, gdzie łączna suma strat wyniosła 6.300 złotych na szkodę J. R. (1)oraz aparatu fotograficznego m-ki (...)oraz kluczyków od pojazdu (...) o łącznej wartości 900 złotych na szkodę S. O. (1), tj. o czyn z art. 279§1 k.k.

Sąd Rejonowy w Pruszkowie (...)wyrokiem z dnia 19 grudnia 2013 roku w sprawie X V K 1587/12 oskarżonego M. M.uznał za winnego tego, że:

1.  w dniu 24 października 2012 roku w P.przy ulicy (...)dokonał zaboru w celu przywłaszczenia aparatu fotograficznego marki (...)o wartości 500 złotych na szkodę S. O. (1), przy czym ustala, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi i wyczerpuje dyspozycję art. 278§3 k.k. w zw. z art. 278§1 k.k.;

2.  w dniu 25 października 2012 roku w P.przy ulicy (...)dokonał kradzieży z włamaniem do samochodu marki (...) o nr rej. (...)o wartości 4 000 złotych na szkodę J. R. (1)w ten sposób, że dostał się do wnętrza pojazdu po otwarciu zamkniętych na zamek fabryczny drzwi uprzednio zabranymi z mieszkania pokrzywdzonego kluczykami, a następnie dokonał zaboru w/w pojazdu w celu jego przywłaszczenia tj. czynu wyczerpującego dyspozycję art. 279§1 k.k.;

3.  w tym samym czasie i miejscu, jak w punkcie II, dokonał zaboru w celu przywłaszczenia skrzynki z narzędziami o wartości 400 złotych i kluczyków do samochodu marki (...) o wartości 500 złotych na szkodę S. O. (1), przy czym ustalił, iż czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi i wyczerpuje dyspozycję art. 278 § 3 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k. i wymierzył oskarżonemu karę:

4.  za czyn z punku 1, na podstawie art. 278 § 3 k.k., 3 miesiące pozbawienia wolności;

5.  za czyn z punktu 2, na podstawie art. 279 § 1 k.k., 1 rok pozbawienia wolności;

6.  za czyn z punktu 3, na podstawie art. 278 § 3 k.k., 3 (trzy) miesiące pozbawienia wolności;

II. na podstawie art. 85 k.k. w zw. z art. 86 § 1 k.k. orzeczone w punktach 1.4, 1.5 i 1.6 karypozbawienia wolności połączył i jako łączną wymierzył oskarżonemu karę 1 roku pozbawieniawolności;

III.na podstawie art. 63 § 1 k.k. zaliczył oskarżonemu na poczet orzeczonej, jako łączna karypozbawienia wolności okres zatrzymania w dniach 25 i 26 października 2012 roku, przyjmując jedendzień pozbawienia wolności za równy jednemu dniowi kary pozbawienia wolności;

IV. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, które przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego M. M. zaskarżając go w całości i zarzucił mu obrazę przepisów prawa procesowego w postaci:

-

naruszenia art. 366 § 1 k.p.k. wobec niewyjaśnienia w toku rozprawy, jaka była wartości aparatu fotograficznego marki (...) i niewyjaśnienia tym samym, czy zrealizowane zostały znamiona czynu z z art. 278 § 3 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.;

-

obrazy art. 7 k.p.k. wobec niezgodnej z zasadami doświadczenia życiowego oceny materiału dowodowego, przyjęcia, iż M. M.jest sprawcą kradzieży aparatu fotograficznego (...);

-

obrazę art. 7 k.p.k. wobec niezgodnej z zasadami doświadczenia życiowego oceny zeznań świadka J. R. (1)oraz wyjaśnień M. M.prowadzącej do przyjęcia, iż oskarżony działał z zamiarem zaboru w celu przywłaszczenia samochodu marki (...) p nr rej. (...), podczas gdy z wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań J. R. (1)założonych w toku postępowania przygotowawczego wynika, że oskarżony mógł działać w błędzie, co do znamion czynu z art. 279 § 1 k.k.;

-

naruszenia art. 366 § 1 k.p.k. wobec niewyjaśnienia w toku rozprawy, jaka była wartość skrzynki z narzędziami oraz kluczyków do samochodu marki (...) i niewyjaśnienia tym samym, czy zrealizowane zostały znamiona czynu z art. 278 § 3 k.k. w zw. z art. 278 § 1 k.k.

Na podstawie art. 427 § 1 k.p.k. obrońca oskarżonego wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w Pruszkowie do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego zasługuje na uwzględnienie i doprowadzić musiała do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. Odnosząc się do pierwszego z zarzutów to uznać należy go za zasadny. Zarzut ten należy interpretować jako zaniechanie Sądu meriti realizacji zasady dążenia do wykrycia prawdy materialnej i wyjaśnienia okoliczności dotyczących zarzucanego oskarżonemu czynu, i co mogło mieć także wpływ na dokonane ustalenia faktyczne. Zgodzić się trzeba z wywodem skarżącego, że stosownie do dyrektywy wskazanej w art. 366 § 1 k.p.k., obowiązkiem przewodniczącego jest czuwanie nad tym, aby wyjaśnione zostały wszystkie istotne okoliczności sprawy. Realizacja tego obowiązku następuje m.in. przez prawidłowe przeprowadzenie dowodów zgłoszonych przez strony, jak również podjęcie z urzędu inicjatywy zmierzającej do przeprowadzenia dowodów potrzebnych dla ustalenia okoliczności wpływających na kierunek i kształt rozstrzygnięcia. Natomiast konsekwencją prawidłowego zgromadzenia wyczerpującego materiału dowodowego powinno być uwzględnienie i wykorzystanie go w fazie dokonywania ustaleń faktycznych i wyrokowania. Wymaganie to jest oczywiste w świetle dyrektywy zawartej w przepisie art. 410 k.p.k., obligującej sąd do poddania analizie i ocenie

całokształtu okoliczności ujawnionych w toku rozprawy. Klauzulę generalną zawiera także przepis art. 9 § 1 k.p.k., w którym została sformułowana zasada postępowania z urzędu (z własnej inicjatywy organu procesowego). Konkretyzację tej zasady stanowi natomiast przepis art. 167 k.p.k., który -między innymi - nakłada na sąd obowiązek przeprowadzenia dowodów z urzędu. Sąd powinien dopuszczać dowody bez wniosków stron, jednak tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla prawidłowego wyrokowania (por. postanowienie SN z dnia 11 kwietnia 2006 r., V KK 360/05, LEX nr 333327; wyrok SA w Krakowie z dnia 15 kwietnia 2010 r., II AKa 35/10, LEX nr 590586). W ocenie Sądu Okręgowego procedowanie sądu I instancji bez weryfikowania wartości mienia w postaci aparatu fotograficznego marki (...), skrzynki narzędziowej czy kluczyków samochodowych bez powołania dowodu z opinii biegłego z zakresu wyceny ruchomości jest nieprawidłowe. Sąd Rejonowy dokonując ustaleń, co do wartości wskazanych przedmiotów oparł się jedynie na zeznaniach świadka S. O. (1). Sąd Rejonowy dysponując materiałem dowodowym pozwalającymi na zweryfikowanie wartości przedmiotów uchybił wymogowi dokładnego ustalenia ich wartości. Skrzynka narzędziowa i kluczyki do samochodu (...)zostały przekazane właścicielowi, a zatem istniała możliwość oszacowania wartości tych przedmiotów. Sąd Rejonowy poprzestał na wartościach wskazanych przez pokrzywdzonych, nie zażądano od nich dokumentów potwierdzających fakt nabycia np. aparatu fotograficznego, czy też innych dokumentów pozwalających na ustalenie daty zakupu, modelu. Uzyskane informacje są o tyle istotne, że w przypadku ustalania wartości mienia mogą rzutować na jego wysokość.

Wymogom ustawowym nie czynił zadość także sposób dokonanej przez sąd orzekający oceny zgromadzonych dowodów i to zarówno, gdy chodzi o złożone przez oskarżonego wyjaśnienia, jak i zeznania świadków J. R. (1) i S. O. (1). Wobec istotnych różnic w depozycjach świadków, które stały się kanwą ustaleń faktycznych nie sposób uznać by ocena tych dowodów została dokonana precyzyjne i wnikliwie. Analiza pisemnych motywów uprawnia do stwierdzenia, że Sąd procedujący w sposób dość dowolny dokonał ustaleń faktycznych o materiał dowodowy, który powinien być oceniony w sposób bardzo wnikliwy i szczegółowy. Dokonując rekonstrukcji wydarzeń z dnia 24 października 2012 r. i nocy z 24/25 października 2012 r. sąd oparł się na zeznaniach J. R. (1) i S. O. stwierdzając, że zeznania są szczere, rzeczowe, wzajemnie korespondują, tworząc logiczną całość. Niemniej jednak Sąd nie zauważył sprzeczności jakie występują w zeznaniach świadka J. R. złożonych w toku postępowania przygotowawczego i sądowego. Świadek w sposób odmienny przedstawiał okoliczności poprzedzające spotkanie z oskarżonym, datę spotkania, J. R. (1) inaczej opisywał istnienie możliwości skomunikowania się z oskarżonym w dniach 24 - 25 października, czy też to, z jakiego auta korzystał wówczas oskarżony; nie potrafił przed Sądem sprecyzować czy oskarżony korzystał ze swojego samochodu czy też z samochodu pokrzywdzonego. Rozbieżności w zeznaniach świadka nie zostały zweryfikowane przez sąd orzekający, który w sposób dość bezkrytyczny odniósł się do ich treści. Tak dokonana ocena zeznań tego świadka nie została dokonana prawidłowo i w tak zaprezentowanej formie nie może zasługiwać

na aprobatę Sadu II instancji. W ocenie Sądu Rejonowego zeznania stanowiły wiarygodny materiał dowodowy i ostatecznie dały obraz całego procederu. Niemniej jednak Sąd Rejonowy zdaje się nie dostrzegać i niejako pomija w swoich rozważaniach liczne odmienności, które ostatecznie nie zostały przez Sąd Rejonowy wyjaśnione w sposób wyczerpujący. Błędnym wydaje się być w takim przypadku dokonywanie ustaleń faktycznych na zeznaniach świadka J. R. (1) w sytuacji, gdy jawią się one jako niekonsekwentne.

Niezależnie od wcześniejszych rozważań dotyczących wartości przedmiotów wymienionych w zarzutach, w ocenie Sądu Okręgowego, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje przekonania, czy oskarżony dokonał zaboru aparatu marki (...). To, że właścicielem aparatu był pokrzywdzony S. O. (1)wynika tylko z jego zeznań, tylko świadek wskazał, gdzie zazwyczaj w domu leżał aparat. Zeznania świadka J. R. (1)potwierdzają jedynie to co usłyszał od S. O. (1)tj., że zginął także aparat. W sytuacji gdy pokrzywdzony nie przedstawia żadnego dowodu zakupu, gwarancji aparatu, a przy zatrzymaniu oskarżonego nieujawniono tego przedmiotu, Sąd Rejonowy powinien powziąć wątpliwości czy aparat był faktycznie zakupiony zgodnie z tym, co oświadczył świadek (rok przed kradzieżą), czy tego dnia rzeczywiście był dyspozycji pokrzywdzonego lub członków rodziny w czasie objętym zarzucanym czynem. Okoliczności te powinny być wyjaśnione w sposób bezsprzeczny, a w przypadku wystąpienia wątpliwości w tym zakresie powinny być one ocenione zgodnie z dyrektywą wskazaną w art. 5 § 2 k.p.k.

Sąd Rejonowy niejako w oderwaniu od okoliczności sprawy, zachowanie oskarżonego (w określonym zakresie) badał wyłącznie pod kątem znamion czynu z art. 278 § 1 k.k., co w konsekwencji doprowadziło do przypisania oskarżonemu kradzieży samochodu marki (...) na szkodę J. R. (1). Sąd Rejonowy przesądzając o tym czynie nie odniósł się w sposób wnikliwy do zamiaru sprawcy. Decydującym kryterium rozróżnienia między występkiem określonym w art. 289 k.k. a kradzieżą (art. 278 k.k.) jest zamiar sprawcy (kryterium podmiotowe), a nie sam czas jego używania. W świetle okoliczności niniejszej sprawy zamiar popełnienia kradzieży przez M. M.nie został bezsprzecznie wykazany. Zauważyć należy, że oskarżony korzystał z auta J. R. (1), pokrzywdzony rozmawiał o możliwości sprzedaży auta, co wynika z zeznań świadka. Nie bez znaczenia dla ustalenia zamiaru sprawcy pozostaje ustalenie czy właściciel samochodu wyraził zgodę na jego korzystanie czy było to wprost czy w sposób dorozumiany uczynione. Takie ustalenia z kolei umożliwią dokładne zbadanie zamiaru oskarżonego tj. czy działał on w celu przywłaszczenia samochodu.

Z tych wszystkich powodów, zaskarżony wyrok należało uchylić, a sprawę przekazać do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Przy powtórnym rozpoznaniu Sąd Rejonowy podejmie próbę ustalenia, czy oskarżony popełnił zarzucane mu aktem oskarżenia przestępstwo, ponownie przeprowadzając w całości postępowanie dowodowe. Sąd poczyni ustalenia faktyczne w oparciu o całokształt zgromadzonego materiału dowodowego, który podda wnikliwej i rzetelnej ocenie zgodnie z regułami

opisanymi w art. 4 k.p.k., art. 5 § 2 k.p.k., art. 7 k.p.k. Tak prawidłowo ustalony stan faktyczny zostanie poddany przez Sąd właściwej subsumpcji pod normy sankcjonujące. Sąd Rejonowy ponownie rozpoznając sprawę w sposób dokładny ustali wartość rzeczy. Sąd I instancji będzie miał przy tym na względzie treść art. 443 k.p.k., uważając, by - w związku z kierunkiem zaskarżenia wyroku - nie dokonywać ustaleń faktycznych na niekorzyść oskarżonego. Sąd Rejonowy wyda stosowne do wyników postępowania rozstrzygnięcie, a w razie potrzeby sporządzi uzasadnienie w sposób zgodny z treścią art. 424 k.p.k. umożliwiający sądowi wyższej instancji kontrolę orzeczenia i zaprezentowanego przez sąd I instancji rozumowania. Mając na względzie powyższe, orzeczono jak w sentencji.