Sygn. akt I C 2041/15

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy – (...) W.

z dnia 16 września 2015 roku

Pozwem wniesionym w dniu 13 kwietnia 2015 roku ( data prezentaty biura podawczego tut. Sądu) m.st. W. – Zakład (...) w D. M. m.st. W. wniósł o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego P. C. kwoty 3.124,84 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu strona powodowa wskazała, iż pozwany zajmuje lokal nr (...) położony w budynku przy Al. (...) w W. bez tytułu prawnego. Powód podał, iż przedmiotowy lokal pozwany otrzymał na podstawie skierowania z dnia 12 marca 2013 roku jako pomieszczenie tymczasowe, jednocześnie w złożonym przez pozwanego oświadczeniu z dnia 23 września 2009 roku zobowiązał się on, że zwróci pomieszczenie do dnia 30 listopada 2013 r., po upływie tego terminu zwrócił się z prośbą o możliwość pozostania w lokalu do dnia 15 grudnia 2013 roku, jednakże do dnia dzisiejszego nie zwrócił lokalu powodowi. Przez okres korzystania z lokalu bez tytułu prawnego należności obciążające pozwanego nie były regularnie uiszczane. Powód wskazał, iż informował pozwanego o istniejącym zadłużeniu i wzywał do uregulowania zaległości, uprzedzając o możliwości wystąpienia na drogę postępowania sądowego.

Zadłużenie na koncie lokalu za okres od dnia 01 listopada 2013 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku wynosi 3.124,84 zł - w tym kwota 2.827,34 zł zaległości podstawowej tj. z tytułu świadczeń i opłat niezależnych od powoda przekazywanych dostawcą mediów (2.603,69 zł) oraz z tytułu odszkodowania za bezumowne korzystanie (223,65 zł), kwota 150,00 zł zaległości za odpady komunalne, kwota 11,36 zł tytułem odsetek za zaległość za odpady komunalne oraz kwota 136,14 zł zaległości odsetkowej. Do dnia wniesienia pozwu pozwany nie uregulował obciążających go należności.

(pozew - k. 2-3)

W dniu 16 kwietnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy –(...)w W. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym nakazał pozwanemu P. C., aby ta zapłacił powodowi kwotę 3.124,84 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 13 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 639,25 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 600,00 zł z tytułu zastępstwa procesowego.

(nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym - k. 18)

Pozwany P. C. zaskarżył skutecznie powyższy nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, wnosząc o oddalenie powództwa w całości.

W uzasadnieniu pozwany podniósł zarzut naruszenia przez powoda zasad współżycia społecznego. Wskazał, iż jest osobą niepełnosprawną, bez dochodu, a nadto od lat cierpi na zaburzenia psychiczne.

(sprzeciw – k. 21 - 22)

Strony aż do zamknięcia rozprawy podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie. Pozwany dodatkowo wskazywał, że roszczenie jest nieuzasadnione w świetle przepisów ustawy o opiece społecznej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Lokal nr (...) położony w budynku mieszkalnym przy Al. (...) w W. wchodzi w skład mieszkaniowego zasobu gminy i pozostaje w zarządzie Zakładu (...) w D. M. m.st. W. .

(okoliczności bezsporne)

W dniu 12 marca 2013 roku powód na podstawie § 11 ust. 2 uchwały Nr XXXIV/816/2012 Rady Miasta Stołecznego W. z dnia 29 marca 2012 r. w sprawie zasad gospodarowania i wynajmowania tymczasowych pomieszczeń oraz zgodnie z uchwałą Zarządu D. M. nr (...) z dnia 26.09.2012 r. skierował P. C. do zawarcia umowy najmu części tymczasowego pomieszczenia nr 80 położonego w budynku nr (...) przy Al. (...) w W..

(dowód: pismo z dnia 12.03.2013 r., k. 4)

P. C. klucze do przyznanego mu pomieszczenia tymczasowego otrzymał w dniu 23 września 2013 r., jednocześnie zobowiązał się, iż pomieszczenie opuści do dnia 30 listopada 2013 roku.

(okoliczności bezsporne, nadto dowód: oświadczenie, k. 6)

Pismem z dnia 01 października 2013 roku Zakład (...) w D. M. poinformował powoda o wysokości opłat za użytkowanie pomieszczenia tymczasowego nr 80 w budynku przy Al. (...).

(dowód: zawiadomienie o wysokości opłat, k. 10)

Pozwany pismem z dnia 29 listopada 2013 roku skierowanym do Zakładu (...) w D. M. zwrócił się z prośbą o możliwość pozostania w lokalu nr (...) położonego w budynku mieszkalnym przy Al. (...) w W. do dnia 15 grudnia 2013 roku.

(dowód: pismo z dnia 29.11.2013 r., k. 7)

Zakład (...) w D. M. przychylił się do prośby powoda dotyczącej zmiany terminu opróżnienia i protokólarnego zdania pomieszczenia tymczasowe wyznaczając pozwanemu ostateczny termin opróżnienia zajmowanego pomieszczenia tymczasowego na dzień 16 grudnia 2013 roku.

(dowód: pismo z dnia 09.12.2013 r., k. 8)

Zawiadomieniem z dnia 17 stycznia 2014 roku powód poinformował P. C., iż z dniem 01 stycznia 2014 r. ulegają zmianie opłaty za zajmowany przez pozwanego lokal, które od dnia 01 stycznia 2014 r. wynoszą 114,90 zł.

(dowód: zawiadomienie k. 11)

Z dniem 01 czerwca 2014 roku uległy zmianie opłaty za lokal nr (...) przy Al. (...) w W., co skutkowało podwyższeniem opłat za korzystanie z lokalu do kwoty 116,90 zł.

(dowód: zawiadomienie, k. 12)

Pismem z dnia 30 września 2014 roku Zakład (...) wezwał P. C. do opuszczenia i opróżnienia lokalu oraz zdania go protokołem zdawczo odbiorczym w ciągu 14 dni od daty otrzymania pisma.

(dowód: pismo z dnia 30.09.2014 r., k. 13)

Na dzień 31 grudnia 2014 roku łączne zadłużenie pozwanego z tytułu nieuiszczania czynszu i innych opłat związanych z lokalem nr (...) przy Al. (...) wyniosło 3.124,94 zł.

(dowód: zestawienie księgowe rozliczeń konta lokalu k. 14 - 16)

Pozwany P. C. jest osobą bezrobotną, lecz nie zamierza podjąć pracy. Wobec pozwanego orzeczono lekki stopień niepełnosprawności, jego stan zdrowia jest stabilny, okresowo leczy się psychiatrycznie, pozostaje pod opieką Ośrodka Pomocy (...). Otrzymuje zasiłki celowe z pomocy społecznej, które przeznacza na zakup leków oraz środków czystości.

(okoliczności bezsporne, a nadto dowód: skierowanie do szpitala psychiatrycznego, k. 23 – 24; zaświadczenie, k. 32, wyrok WSA wraz z uzasadnieniem, k. 33 - 36)

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie powołanych wyżej dokumentów złożonych w niniejszej sprawie, które Sąd w całości uznał za wiarygodne, gdyż ich rzetelność i prawdziwość nie były przez strony kwestionowane, a okazały się być dopuszczonymi jako dowody niezbędne do ustalenia stanu faktycznego oraz na okoliczności uznane przez Sąd za bezsporne, bowiem albo zostały przez strony wprost przyznane, bądź też nie zostały zaprzeczone, co zostało przez Sąd ocenione na zasadzie art. 230 k.p.c.

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie tutejszego Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Podstawę roszczenia dochodzonego przez stronę powodową stanowi przepis art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 nr 31 poz.266 j.t.) zgodnie, z którym osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie (ust.1), odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

W niniejszej sprawie okoliczności faktyczne co do braku tytułu prawnego pozwanego do korzystania z lokalu nr (...) w budynku przy Al. (...) w W. w okresie od dnia 01 listopada 2013 roku do dnia 31 grudnia 2014 roku – tj. w okresie, za który powód dochodzi zapłaty odszkodowania były bezsporne.

W toku niniejszego postępowania strona pozwana nie kwestionowała swojego zamieszkiwania w lokalu pozostającym w zarządzie Zakładu (...) w D. M. m.st. W. ani wysokości dochodzonego przez powoda odszkodowania za bezumowne korzystanie z przedmiotowego lokalu. Pozwany nie wykazał także, aby w okresie, w którym zajmował przedmiotowy lokal służył mu tytuł prawny do tegoż lokalu. Przed wywiedzionym przeciwko niemu powództwie bronił się podnosząc jedynie, że dochodzone przez powoda roszczenie pozostaje w sprzeczności z zadami współżycia społecznego.

W tym miejscu wskazać należy, że Sąd dokonując rozpoznania niniejszej sprawy miał na uwadze w szczególności to, że strona powodowa występująca z powództwem wykonuje swoje uprawnienia właścicielskie, które mieszczą się w sferze dominium.

Należy bowiem odróżnić prawa i obowiązki strony powodowej jako gminy w ramach jej działania w sferze imperium, kiedy to realizuje ona prawa i obowiązki w ramach przysługującego jej władztwa mającego swoje źródło w uprawnieniach wynikających z uprawnień państwa, którego interesy realizuje, od praw i obowiązków, które przysługują jej i które wykonuje w ramach dominium występując m.in. w stosunkach cywilnoprawnych wynikających z przysługującego jej prawa własności i innych praw majątkowych na równi z innymi podmiotami prawnymi. Do pierwszej sfery działania gminy należy zaliczyć jej działania jako podmiotu realizującego prawa i obowiązki określone przez przepisy prawa konstytucyjnego i ustawy, które są związane z wykonywaniem zadań publicznych, w tym zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb wspólnoty samorządowej - zadania własne oraz innych zadań wynikających z uzasadnionych potrzeb państwa. Realizacja tych zadań łączy się z reguły z możliwością władczego kształtowania sytuacji obywatela. Z kolei działania związane z wykonywaniem prawa własności jak też wynikające z zawartej pomiędzy stronami niniejszego postępowania umowy najmu, w tym żądanie czynszu jest aktywnością powoda mieszczącą się w zakresie sfery dominium. W takim układzie strony występują jako równorzędne podmioty stosunku regulowanego przepisami cywilnoprawnymi. Tym samym w ocenie Sądu bezzasadne jest odwoływanie przez pozwaną do konieczności niesienia pomocy społecznej przez powoda swoim mieszkańcom, realizowanej w zakresie spoczywających na powodzie obowiązków publicznoprawnych.

Odnosząc się zaś do zarzutu naruszenia zasad współżycia społecznego wskazać należy, iż zasady współżycia społecznego w rozumieniu art. 5 k.c. są pojęciem pozostającym w nierozłącznym związku z całokształtem okoliczności danej sprawy i w takim całościowym ujęciu wyznaczają podstawy, granice i kierunki jej rozstrzygnięcia w wyjątkowych sytuacjach, które przepis ten ma na względzie. Dlatego dla zastosowania art. 5 k.c. konieczna jest ocena całokształtu szczególnych okoliczności danego wypadku w ścisłym powiązaniu nadużycia prawa z konkretnym stanem faktycznym (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 stycznia 2014 r., I ACa 888/13 /LEX nr 1428188/). Stosowanie art. 5 k.c. może wchodzić w grę w każdym wypadku, gdy w świetle oceny określonego stanu faktycznego, przy uwzględnieniu treści konkretnej normy prawnej włącznie z jej celem, można mówić o tym, iż korzystanie przez osobę zainteresowaną z przysługującego jej prawa podmiotowego pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego, jednocześnie jest to przepis znajdujący zastosowanie w szczególnych wypadkach, a decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia, czy w okolicznościach konkretnego wypadku występuje nadużycie prawa, ma nie odczucie strony podnoszącej zarzut z art. 5 k.c., lecz ocena tego wypadku dokonana przez sąd. Sąd Najwyższy w wyroku z 24 kwietnia 1997 r. (II CKN 118/97) podkreślił, że: „unormowanie art. 5 k.c. ma charakter całkowicie wyjątkowy, przełamuje bowiem zasadę, że wszystkie prawa podmiotowe korzystają z ochrony prawnej. Jej odmowa musi być zatem uzasadniona faktem zachodzenia okoliczności rażących i nieakceptowanych ze względów aksjologicznych ewentualnie teleologicznych”. W art. 5 k.c. następuje w istocie odesłanie do zasad słuszności, dobrej wiary w znaczeniu obiektywnym, czy też zasad uczciwości obowiązujących w stosunkach cywilnoprawnych (wyrok SN z 23 maja 2013 r., IV CSK 660/12), a na treść zasad współżycia składają się akceptowane i godne ochrony reguły rzetelnego postępowania w stosunkach społecznych (wyrok SA w Łodzi z dnia 28 maja 2013 r., I ACa 997/12). Przy stosowaniu przepisu art. 5 k.c. trzeba mieć zatem na względzie dwie okoliczności tj. domniemanie, iż korzystający ze swego prawa czyni to w sposób zgodny z zasadami współżycia społecznego (ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa) oraz że zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przyjmuje się jako zasadę, iż regulowanie zgodnie z prawem nie narusza (poza wypadkami wyjątkowymi) klauzul przewidzianych w art. 5. Wskazuje się także, że nie może powoływać się na naruszenie zasad współżycia społecznego ten, kto sam je narusza (wyrok SN z dnia 12 czerwca 2013 r., II CSK 632/12).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że zachowanie powoda dochodzącego zapłaty za bezumowne korzystanie przez pozwanego z lokalu nr (...) położonego w budynku przy Al. (...) w W. wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy i pozostającego w zarządzie Zakładu (...) w D. M. m.st. W. nie może być zakwalifikowane jako nadużycie prawa. Niewątpliwie na kanwie niniejszej sprawy powód jest uprawniony do dochodzenia wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z przedmiotowego lokalu, zatem jego działania oparte jest na prawie i stanowi jego realizację. Ponadto wskazać należy, iż pozwany doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że powinien przez cały okres korzystania z lokalu bez tytułu prawnego odpowiadać za jego zajmowanie, w tym także uiszczać wszelkie należności wynikające z jego korzystania.

Jednocześnie wskazać należy, iż warunki osobiste dotyczące pozwanego, takie jak jego sytuacja materialna, czy też zdrowotna nie mogą być podstawą do oddalenia powództwa w całości na podstawie art. 5 k.c. Co prawda pozwany jest osobą wobec, której orzeczono o lekkim stopniu niepełnosprawności, jednakże nie jest osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, czy też osobą niezdolną do pracy. Przeciwnych okoliczności pozwany nie wykazał.

W świetle całokształtu powyższych okoliczności nie ma podstaw do uznania roszczenia powoda za sprzecznego z dyrektywą wyrażoną w art. 5 k.c.

Także i ustawa o pomocy społecznej, na którą powoływał się pozwany, nie mogła być podstawą do oddalenia powództwa. Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U.2009.175.1362 j.t ze zm.) jest aktem prawnym z zakresu prawa administracyjnego. Reguluje ona zadania w zakresie pomocy społecznej, rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania, organizację pomocy społecznej oraz zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej (art. 1 ustawy). Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. 2. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem (...), innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnym (art. 2 ustawy). Niniejsza sprawa dotyczyła, jak już wyżej wskazano, sporu na gruncie cywilnoprawnym a działania w zakresie realizacji pomocy społecznej podejmują powołane do tego organy a nie Sąd.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż wysokość dochodzonego wynagrodzenia nie była kwestionowana przez pozwanego wobec czego nie istniała potrzeba przeprowadzenia innych dowodów na tę okoliczność poza wykazem należności jaki został złożony przez powoda.

W niniejszej sprawie powód wykazał istnienie zaległości w łącznej wysokości 3.124,84 zł - w tym kwota 2.827,34 zł zaległości podstawowej tj. z tytułu świadczeń i opłat niezależnych od powoda przekazywanych dostawcą mediów (2.603,69 zł) oraz z tytułu czynszu (223,65 zł), kwota 150,00 zł zaległości za odpady komunalne, kwota 11,36 zł tytułem odsetek za zaległość za odpady komunalne oraz kwota 136,14 zł zaległości odsetkowej. Podkreślić należy, że pozwany był wzywany do zapłaty powyższej kwoty i uprzedzony o możliwości wystąpienia na drogę sądową. Zamieszkując w lokalu, miała świadomość jego zadłużenia, jednak nie regulował zaległości.

Mając na uwadze powyższe, Sąd w całości uwzględnił roszczenie powoda co do wysokości kwoty głównej dochodzonej pozwem i orzekł jak w pkt. I wyroku zasądzając od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3. 124,84 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 13 kwietnia 2015 roku do dnia zapłaty.

Rozstrzygnięcie w zakresie odsetek oparto na podstawie art. art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Zgodnie § 2 tego przepisu jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe. Sąd uznał, że w niniejszej sprawie zostały spełnione wszystkie przesłanki uzasadniające uwzględnienie roszczenia powoda o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej odsetek za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów procesu Sąd oparł na zapisach art. 102 k.p.c. Faktem jest, iż powództwo zostało uwzględnione w całości, co oznacza, że pozwany powinien, zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c. zasadniczo ponieść wszelkie związane z tym koszty, które powstały po stronie jego przeciwnika procesowego, a które były kosztami koniecznymi i celowymi. Jednakże zdaniem Sądu sytuacja życiowa i majątkowa pozwanego uzasadniała uznanie, że po jego stronie zachodzą okoliczności pozwalające na odstąpienie od ogólnych reguł rządzących rozstrzyganiem o kosztach procesu. W szczególności Sąd wziął pod uwagę kondycję finansową pozwanego, który nie pracuje, a utrzymuje się jedynie z otrzymywanych zasiłków. Warto podkreślić także, iż kwestia zastosowania art. 102 k.p.c. pozostawiona jest orzekającemu sądowi z odwołaniem się do jego kompetencji, bezstronności, doświadczenia i poczucia sprawiedliwości. Ocena w tym zakresie ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem oraz oceną okoliczności i może być podważona przez sąd wyższej instancji w zasadzie jedynie wtedy, gdy jest rażąco niesprawiedliwa (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2012 roku, I CZ 66/12, LEX nr 1232749; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2012 roku, IV CZ 69/12, LEX nr 1232622). Wszystkie powyższe okoliczności – uwzględniając sytuację osobistą pozwanego, przemawiały za odstąpieniem od obciążania go kosztami.

Mając na uwadze wszystkie przedstawione powyżej okoliczności faktyczne i treść przepisów prawa, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

-(...).

(...)