Sygn. akt RC 248/13

UZASADNIENIE

K. B. (1) pozwem z dnia 26 lipca 2013 roku wniósł o obniżenie alimentów zasądzonych wyrokiem tut. Sądu z dnia 09 czerwca 2011 roku w sprawie III RC 16/11 na rzecz małoletniej G. B. z kwoty po 900 zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie oraz małoletniej B. B. (1) z kwoty po 600 zł miesięcznie do kwoty po 400 zł miesięcznie tj. łącznej kwoty alimentów po 1500 zł miesięcznie do kwoty po 800 zł miesięcznie na oboje uprawnionych.

W odpowiedzi na pozew przedstawicielka ustawowa małoletnich B. B. (2) wniosła o oddalenie powództwa w całości. Sąd połączył niniejszą sprawę ze sprawą III RC 409/12 z powództwa K. B. (1) o obniżenie świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletnich G. i B. B. (1) z kwoty po 1500 zł. do kwoty po 800 zł. miesięcznie w formie świadczenia w naturze.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Obecny obowiązek alimentacyjny pozwanego został ustalony wyrokiem tut. Sądu z dnia 09 czerwca 2011 roku. sygn. akt III RC 16/11 na łączną kwotę po 1500 zł miesięcznie na oboje uprawnionych, tj. po 900 zł miesięcznie na rzecz małoletniej G. B. oraz po 600 zł miesięcznie na rzecz małoletniej B. B. (1).

(d. wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 9 czerwca 2011 r. k. 181 akt sprawy III RC 16/11).

Wówczas powód K. B. (1) po zakończeniu kadencji na stanowisku starosty powiatu (...) był osobą bezrobotną i otrzymywał dochód z tytułu zasiłku dla bezrobotnych w kwocie 742,10 zł przez pierwsze trzy miesiące, a następnie kwotę po 582,70 zł miesięcznie. Jednak dysponował znaczną kwotą pieniężną przeznaczoną między innymi na wykończenie nowego mieszkania matki nabytego w stanie deweloperskim.

K. B. (1) na wykończenie tego mieszkania przeznaczyć miał kwotę ok. 100 000,-zł. Nadto ponosił koszty swojego utrzymania oraz leczenia stomatologicznego. Nadto jego wykształcenie, posiadane umiejętności oraz dotychczasowa ścieżka zawodowa pozwalały mu na podjęcie zatrudnienia. K. B. (1) oceniał swoją uprzednią sytuację jako przejściową.

(d. akta sprawy III RC 16/11).

B. B. (2) –przedstawicielka ustawowa małoletnich w czasie wydania ostatniego orzeczenia o alimentach na rzecz małoletnich powodów zatrudniona była na stanowisku zastępcy Kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O. z miesięcznym wynagrodzeniem 2 564,94 zł netto. Zamieszkiwała wraz z małoletnimi córkami, a koszty utrzymania rodziny oszacowała na kwotę ponad 4000 zł miesięcznie ( w tym utrzymanie siebie, małoletnich oraz koszty utrzymania gospodarstwa domowego). Posiadała również oszczędności opiewające na kwotę nieco ponad 2000 zł. Ponosiła koszty utrzymania domu, napraw, a także finansowała zajęcia pozalekcyjne swoich małoletnich córek.

(d. akta sprawy III RC 16/11).

Obecnie powód K. B. (1) dalej pozostaje osobą bezrobotną, bez prawa do zasiłku i przez ostatnie lata nie udało mu się znaleźć zatrudnienia po zakończonej kadencji starosty powiatu (...). W 2012 roku podjął praktyki zawodowe celem podjęcia zatrudnienia jako rzeczoznawca, lecz nie ukończył kursu z uwagi na brak pieniędzy na jego opłacenie i zaległości w płatnościach. Decyzją z dnia 22 lipca 2013 r. K. B. (1) utracił z dniem 15 lipca 2013 r. status osoby bezrobotnej, zarejestrowany był jako bezrobotny w okresie od dnia 15 marca 2011 r. do dnia 14 lipca 2013 r.. Od dnia 3 grudnia 2013 r. K. B. (1) ponownie zarejestrowany został jako osoba bezrobotna, bez prawa do zasiłku. Powód w zeznaniu o wysokości osiągniętego w 2012 roku dochodu nie wykazał jakiegokolwiek dochodu podobnie za rok 2013. K. B. (1) ubiegał się o zatrudnienie w szeregu instytucjach między innymi ministerstwach, spółdzielniach, jednostkach samorządowych, spółdzielniach jednakże nie uzyskał zatrudnienia. Powód miał propozycje podjęcia działalności gospodarczej, którą chciał realizować na nieruchomości stanowiącej współwłasność z byłą żoną. Wobec braku zgody B. B. (2) powód nie rozpoczął działalności gospodarczej. Miedzy B. B. (2), a K. B. (1) prowadzonych jest szereg postępowań związanych z rozliczeniem współwłasności. Proste prace wykończeniowe przy budowie domu podczas trwania małżeństwa K. B. (1) wykonywał sam. Powód wykonywać miał samodzielnie takie prace jak tynkowanie, krycie dachu, układanie gresu, podłóg, prace hydrauliczne, prace elektryczne, malowanie boazerii, układanie paneli. K. B. (1) występował wobec byłej żony o zapłatę kwoty 1200,-zł. miesięcznie za korzystanie ze wspólnej nieruchomości, z której on nie korzysta.

K. B. (1) cierpi na niestabilną chorobę wieńcową, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię. W związku z tym w dniu 20 kwietnia 2013 roku powód przeszedł leczenie operacyjne i miał zalecenie okresowej kontroli w poradni kardiologicznej. Orzeczeniem (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w O. z dnia 16 maja 2013 r. zaliczono K. B. (1) do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na okres do dnia 31 maja 2014 roku.

(d. karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 12-15, 20 akt, d. zeznania o wysokości dochodu w roku 2012 k. 25-27 oraz w roku 2013 k. 195-198 akt, d. zeznania K. B. (1) k. 74-76 akt oraz k. 240-242 akt, d. zeznania B. B. (2) k. 76-77 akt, d. orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k. 18 akt, d. zaświadczenia z Urzędu Pracy k.31, 73 akt, d. decyzja Starosty O. k. 30 akt, d. zgłoszenia K. B. (1) do konkursów o pracę k. 90-157, 233-237 akt, d. dziennik i harmonogram praktyk k. 158-160 akt, d. wezwania do zapłaty za praktyki k. 162-167 akt, d. pismo K. B. (1) do B. B. (2) w przedmiocie udostępnienia części nieruchomości k.168 akt)

Wobec K. B. (1) prowadzone było postępowanie egzekucyjne z tytułu zadłużenia alimentacyjnego wobec małoletnich córek, które było bezskuteczne. K. B. (1) wpisany został do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych. K. B. (1) nie płaci alimentów na rzecz córek, nie utrzymuje z nimi kontaktów.

(d. zeznania K. B. (1) k. 74 akt oraz k. 240-242 akt, d. zaświadczenie o stanie egzekucji k. 42 akt, d. zaświadczenie o dokonaniu wpisu do Rejestru Dłużników Niewypłacalnych k. 161 akt).

Powód zamieszkuje obecnie ze swoja matką w mieszkaniu o pow. 37 m 2. Wcześniej mieszkał ze swoją przyjaciółką. K. B. (1) jest właścicielem samochodu marki T. (...). Matka K. B. (1) jak również on sam nie zamieszkują w nowym mieszkaniu, które wykończone zostało przez powoda kosztem jak wskazał kwoty ok. 100 000 zł. Mieszkanie to ma powierzchnię 111 m 2. K. B. (1) mieszkał w tym mieszkaniu w okresie od 2010 do 2012 roku. Powstały zadłużenia w płatności za energie elektryczną oraz gaz związane z ich dostarczaniem do mieszkania. Powód jest zadłużony z tytułu odbioru świadczonych usług telekomunikacyjnych. K. B. (1) nie korzysta z pomocy (...)u uznając tę formę za wstydliwą dla niego, utrzymywać ma się z pomocy matki, siostry i przyjaciół. Jest w silnym konflikcie ze swoją małżonką i nie utrzymuje kontaktu ze swoimi małoletnimi córkami.

(d. wezwania do zapłaty za energię elektryczną, gaz k. 205,207 akt, d. umowa spłaty w ratach k. 206 akt, d. zeznania K. B. (1) k. 240-242 akt, zeznania K. B. (2) k. 230-231 akt, d. akta III RC 16/11).

B. B. (2) w dalszym ciągu pełni funkcję zastępcy kierownika Urzędu Stanu Cywilnego w O.. Po odtrąceniach z wynagrodzenia za wykonywaną pracę oraz po spłacie rat zaciągniętych pożyczek pozostaje jej wynagrodzenie w kwocie ok. 2200 zł netto. B. B. (2) w 2012 r. wykazała dochód w kwocie 46 725,09 zł. zaś w 2013 r. wykazała dochód w kwocie 47 746,90 zł. Wraz z małoletnimi córkami zamieszkuje w nieruchomości, w której zamieszkiwała wraz z mężem. B. B. (2) zajmuje z córkami dwa pokoje, kuchnię i łazienkę usytuowane na parterze i półpiętrze, nie korzystają natomiast z pozostałej części nieruchomości uważając, iż nie powinna tego robić z uwagi na spór z K. B. (1). Matka korzysta z różnych świadczeń socjalnych oraz z pomocy osób najbliższych. W dniu 3 listopada 2011 r. B. B. (2) otrzymała z funduszu socjalnego kwotę 2000,-zł., otrzymała również zapomogę w wysokości 1000,-zł. na uczelni, gdzie uzupełniała wykształcenie. K. B. (2) matka powoda dawała na rzecz wnuczek pieniądze lub przekazywała świadczenia rzeczowe.

(d. zeznania B. B. (2) k. 76-77, 239-240 akt, d. zeznania świadka K. B. (2) k. 230-231 akt, d. zaświadczenie o zatrudnieniu i wypłacanym wynagrodzeniu k. 41 akt, d. PIT 37 za rok 2012 i 2013 k. 223-228 akt, d. sprawozdanie z wywiadu środowiskowego kuratora zawodowego k. 43-45 akt, d. pismo Komisji Socjalnej Urzędu Miasta O. k. 46 akt, d. decyzja o przyznaniu zapomogi k.47 akt ).

Przedstawicielka ustawowa małoletnich pozwanych wskazała, iż koszty utrzymania rodziny opiewają na kwotę ok. 4200 zł. B. B. (2) ponosi opłaty za utrzymywanie nieruchomości. Opłaca podatek od nieruchomości, którego jednorazowa rata wynosi 261,-zł., matka płaci za wywóz nieczystości gdzie wpłata za okres od lipca 2013 do stycznia 2014 r. wyniosła 198 zł.. B. B. (2) ponosi opłaty za gaz, których wysokość oscylowała od 258,-zł. do 1366 zł., za telefon w wysokości od 124,-zł. do 157,-zł., za energie elektryczną w kwocie od 132,-zł do 245,-zł. Matka ponosi koszty wyżywienia rodziny, ubrania córek, pokrycia wszystkich ich wydatków. B. B. (2) nie posiada innego majątku. Jest skonfliktowana ze swoim mężem.

(d. kosztorys oraz dołączone faktury i rachunki k. 214-222 akt, d. płatności za nieczystości, podatek k. 49 akt, d. płatności za gaz k. 52 akt, d. płatności za telefon k. 53 akt, d. płatności za energie elektryczną k. 54 akt, d. rachunki k. 55-56 akt d. zeznania B. B. (2) k. 239-240 akt).

Pozwane G. B. ma lat 15, zaś B. B. (1) ma lat 9. Matka ponosi koszty leczenia stomatologicznego córek, którego jednorazowy koszt szacuje się od 120 do 260 zł.. W szkole pokrywane są obiady, których koszt dla małoletniej G. wynosi od 62 zł. do 80 zł. za miesiąc oraz dla B. w kwocie ok. 62 zł. B. B. (2) płaci na (...) dla B. B. (1) kwotę 30 zł. Małoletnie nie utrzymują kontaktu ze swoim ojcem.

(d. rachunki za leczenie stomatologiczne k. 48 akt, d. zeznania B. B. (2) k. 76-77, 239-240 akt)

Sąd zważył co następuje.

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Przy czym dziecko ma prawo do równej stopy życiowej z rodzicami, którzy obowiązani są podzielić się z nimi swoimi dochodami.

Zaspokojenie przez rodziców potrzeb dzieci powinno – w razie konieczności – nastąpić nawet kosztem substancji ich majątku. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego o czym stanowi art. 135 § 1 k.r. i op.. Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej, w których osoba uprawniona znajduje się.

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jaki zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego w myśl art. 138 k.r. i op.. Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi. Sąd podziela w tym zakresie ustalenia Sądu Najwyższego wyrażone w uzasadnieniu do tezy VII uchwały z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86.

Ocena czy nastąpiła zmiana stosunków jako przesłanka zmiany wysokości obowiązku alimentacyjnego wymaga porównania stanu istniejącego w chwili ustalania tego obowiązku i obecnie z chwili orzekania. Ustalenia faktyczne w niniejszej sprawie zostały poczynione przez porównanie ustaleń dokonanych w toku postępowania w sprawie III RC 16/11 oraz dowodów zgromadzonych w toku obecnego postępowania. Mając powyższe na uwadze wskazać należy, iż w zakresie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich pozwanych sytuacja nie zmieniła się. W dalszym ciągu ich wychowanie jak i utrzymanie wymagają znacznych środków finansowych. Wskazać należy, iż to matka małoletnich jest głównym źródłem utrzymania dzieci. Ojciec małoletnich nie partycypuje w kosztach ich utrzymania i nie doposaża ich w inny sposób. Sąd dał wiarę w tym zakresie zeznaniom stron i świadka K. B. (2), która wskazała, iż sporadycznie wspierała finansowo i materialnie B. B. (2) w zaspokajaniu potrzeb rodziny. Mimo ustalonego obowiązku alimentacyjnego powód nie świadczy alimentów na rzecz córek, jak również nie zajmuje się opieką nad nimi, czy w jakikolwiek sposób świadczy na ich rzecz. W oparciu o zeznania stron jak również na podstawie przedstawionych dokumentów dotyczących stanu zdrowotnego, zawodowego Sąd ustalił, iż w zakresie sytuacji powoda w zasadzie nie nastąpiła zmiana, ale powstał stan jego stagnacji zawodowej i finansowej. Powód nadal nie jest osobą czynną zawodowo i nie uzyskuje żadnych dochodów oraz stał się dłużnikiem niewypłacalnym. Sytuacja ta związana jest w ocenie Sądu zarówno z niewątpliwymi oczekiwaniami zawodowymi powoda opartymi na dotychczasowym doświadczeniu zawodowym i piastowanych funkcjach jak również jego wiekiem, stanem zdrowia. Wskazać należy również, iż powód silnie akcentuje istniejący konflikt między nim, a byłą małżonką na tle stosunków majątkowych z czym związane są postępowania cywilne. Niewątpliwie powód pozostaje w dobrych relacjach ze swoją matką K. B. (2), u której obecnie ma mieszkać w mieszkaniu o powierzchni 37 m 2 . Powyższe przy ocenie sytuacji powoda zestawić trzeba z faktem, iż niewykorzystanym pozostaje składnik majątku matki powoda w postaci nowego mieszkania o powierzchni 111 m 2, które jak wynika z zeznań powoda i jego matki było przez niego zamieszkiwane w okresie od 2010 do 2012 roku. Nadto jak wynika z ustaleń postępowania III RC 16/11 K. B. (1) w wykończenie tegoż mieszkania zainwestował swoje pieniądze w kwocie jak wskazał ok. 100 000,-zł. Wydaje się, iż wykorzystanie tego składnika majątku choćby przez jego wynajęcie przy uwzględnieniu zaangażowania powoda w wykończenie wskazanego mieszkania, fakt długiego zamieszkiwania w nim mogłoby pomóc w sytuacji powoda sprostać jego obowiązkowi alimentacyjnemu wobec córek, z którego powód się nie wywiązuje. Niewątpliwym jest, iż możliwości lepszego wykorzystania majątku będącego współwłasnością B. B. (2) i K. B. (1) odnoszą się również do nieruchomości zamieszkiwanej przez B. B. (2) z córkami. Wydaje się, iż działania skierowane choćby ku rozważeniu wynajęcia części nieruchomości mogłyby pozwolić na poprawę również sytuacji ekonomicznej pozwanych córek i ich matki.

Mając na względzie całokształt okoliczności niniejszej sprawy, Sąd uznał że, od chwili ustalenia alimentów na rzecz małoletnich pozwanych nastąpiła zmiana stosunków, w rozumieniu przesłanek, o których mowa w art. 138 k.r. i op. w zakresie możliwości zarobkowych i finansowych K. B. (1). Niewątpliwie mimo posiadanego wykształcenia, doświadczenia zawodowego powód nadal nie uzyskał zatrudnienia o czym świadczy zarejestrowanie go jako osoby bezrobotnej, a jego obecna sytuacja w porównaniu do ustalonej w postępowaniu III RC 16/11 skłania do twierdzenia, iż uległa pewnemu pogorszeniu w zakresie możliwości zarobkowych przez utrwalenie stanu pozostawania bezrobotnym oraz stan zdrowia. Nie oznacza to jednakże utraty możliwości zarobkowych przez powoda w stopniu uzasadniającym żądanie powództwa w całości w szczególności przez ustalenie, iż obowiązek ten będzie pokrywany przez rzeczowe świadczenie w formie korzystania z jego majątku pozostającego w dyspozycji pozwanych. W ocenie Sądu powód jest w stanie pracować jeśli nie zgodnie ze swoim wykształceniem, czy doświadczeniem to przy pracach poniżej oczekiwań i predyspozycji, które oferowane są choćby w sklepach czy pracach fizycznych. Powód sam zeznał, iż był w stanie wykonywać prace wykończeniowe przy budowie swojego domu z szeroko rozumianych prac remontowo-budowlanych.

Nadto powód nie świadczy w żaden sposób na rzecz swoich córek pozostawiając całość obciążeń związanych z ich utrzymaniem, wychowaniem i opieką na barkach ich matki B. B. (2).

W ocenie Sądu mając na uwadze potrzeby małoletnich pozwanych, jak również możliwości zarobkowe powoda oraz związane z wykorzystaniem majątku nieruchomego stron zasadnym jest obniżenie obowiązku alimentacyjnego powoda po sto złotych miesięcznie na rzecz każdej z uprawnionych do kwoty łącznej po 1300 zł miesięcznie. Wobec powyższego na podstawie art. 138 i 135 k.r. i op. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.