Sygn. akt VII Pz 4/16

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 17 listopada 2015 roku w sprawie z powództwa M. M. (1) przeciwko M. M. (2) o odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, Sąd Rejonowy dla Łodzi - Śródmieścia w Łodzi, X Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, uzupełnił postanowienie z dnia 15 października 2015 roku w ten sposób, że sentencję postanowienia oznaczył numerem 1 i dodał punkt 2 o treści „zasądza od M. M. (1) na rzecz M. M. (2) kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego”.

W uzasadnieniu Sąd podniósł, iż zgodnie z art. 351 k.p.c. strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy doręczenie wyroku następuje z urzędu - od jego doręczenia, zgłosić wniosek o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu. Natomiast na podstawie art. 361 k.p.c. powołany przepis stosowany jest do postanowień.

Wobec braku rozstrzygnięcia o kosztach w postanowieniu z dnia 15 października 2015 roku, Sąd uwzględnił wniosek i orzekł w przedmiocie kosztów na podstawie powołanych wyżej przepisów, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 § 1 i 3 k.p.c.). Sąd nie uwzględnił wniosku powoda o nieobciążania kosztami postępowania na podstawie art. 102 k.p.c., uznając, że w niniejszym postępowanie nie zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające odstąpienie od zasady ogólnej odpowiedzialności za wynik postępowania.

Sąd Rejonowy zważył, iż w przedmiotowej sprawie powód nie wyjaśnił jakie ogólne względy zdecydowały o cofnięciu powództwa. Nie wykazał także swojej szczególnie trudnej sytuacji majątkowej, czy osobistej, powołując się jedynie na wypowiedzenie umowy o pracę. Sąd zaznaczył, iż sama trudna sytuacja majątkowa strony nie może uzasadniać skorzystania z dyspozycji art. 102 k.p.c. Konieczne jest także zaistnienie innych okoliczności związanych z samym przebiegiem postępowania. Sąd uznał, iż rację ma powód, iż koszty zastępstwa procesowego zostały zminimalizowane, jednakże nie wyłączone. Pozwany już na etapie sporządzenia odpowiedzi na pozew był reprezentowany przez fachowego pełnomocnika i poniósł z tym związane koszty. Do wniosku o uzupełnienie postanowienia, pełnomocnik pozwanego załączył umowę zlecenia zawartą z mocodawcą, z treści której wynika, iż została ona zawarta w związku z powództwem wytoczonym przez M. M. (1). W ocenie Sądu I instancji powód nie wykazał zatem, że pozwany korzysta ze stałej obsługi prawnej i ponosi stałe koszty niezależne od przedmiotowej sprawy.

Wobec powyższego Sąd zasądził od powoda kwotę 60 zł stanowiącą wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego ustalone na podstawie § 2 ust. 1 i 2, § 3 ust. 1, § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity Dz.U. 2013, poz.461) w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 sierpnia 2015 roku, wobec wniesienia powództwa w dniu 30 lipca 2015 roku (§ 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 29 lipca 2015 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, Dz. U. za 2015 r., poz. 1078) i poglądu wyrażanego w orzecznictwie Sądu Najwyższego, co do konieczności zastosowania powołanego przepisu (uchwała z dnia 24 lipca 2009 roku, I PZP 3/09; postanowienie z dnia 13 marca 2012 roku, II Pz 3/12; postanowienie z dnia 9 czerwca 2010 roku, II PZ 20/10).

Zażalenie od powyższego postanowienia wniósł pełnomocnik pozwanego.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił:

- naruszenie z art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z § 11 ust. 1 punkt 1 rządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu poprzez ich niewłaściwe zastosowanie

- naruszenie § 11 ust. 1 punkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia rzez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu poprzez jego niezastosowanie.

Z uwagi na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i zasądzenie od powoda kwoty 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi, pełnomocnik powoda wniósł o oddalenie zażalenia.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Art. 98 § 1 k.p.c. stanowi, iż strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez radcę zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony (art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.).

W rozpoznawanej sprawie do określenia stawki minimalnej należnej tytułem zastępstwa prawnego przez radcę prawnego należało zastosować rozporządzanie z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490) w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 lipca 2015 roku.

W myśl § 11 ust. 1 ww. rozporządzenia stawki minimalne wynoszą za prowadzenie spraw z zakresu prawa pracy o:

1) nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy lub ustalenie sposobu ustania stosunku pracy – 60 zł;

2) wynagrodzenie za pracę lub odszkodowanie inne niż wymienione w pkt 4 – 75% stawki obliczonej na podstawie § 6 od wartości wynagrodzenia lub odszkodowania będącego przedmiotem sprawy.

Zgodnie zaś z § 6 pkt. 4 w zakresie roszczeń o wartości przedmiotu sprawy od 5.000 zł do 10.000 stawki minimalne wynoszą 1.200 zł.

Istotnie w powołanym przez Sąd I instancji orzecznictwie podstawę zasądzenia przez sąd opłaty za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego, w sprawie ze stosunku pracy o odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 § 1 w związku z art. 58 kp, stanowi stawka minimalna określona w § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Dotyczy to w jednakowym stopniu wynagrodzenia adwokatów i radców prawnych oraz do spraw o odszkodowanie dochodzone na podstawie art. 56 § 1 w związku z art. 58 k.p. albo na podstawie art. 45 § 1 w związku z art. 47 1 k.p. (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 marca 2012 r., II PZ 3/12).

W sprawie o odszkodowanie, którego pracownik dochodzi na podstawie art. 45 k.p., zastosowanie ma więc stawka z § 11 ust. 1 pkt 1 a nie z pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 z późn. zm.), (postanow. SN 28-06-2012 II PZ 12/12, LEX nr 1235832).

W sprawie toczącej się na skutek odwołania od wypowiedzenia - rozwiązania umowy o pracę należy przyjmować bowiem jednakową podstawę do zasądzania kosztów zastępstwa prawnego, niezależnie od wyboru żądania (por. uchwałę Sądu Najwyższego - Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 2002-08-07, III PZP 15/02 Opubl: OSNAPiUS rok 2003, Nr 12, poz. 285). Stawka minimalna opłat za czynności adwokata lub radcy prawnego powinna być taka sama zarówno w sprawie o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne (o przywrócenie do pracy), jak i w sprawie o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę albo z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia. W każdej z tych spraw rodzaj i stopień zawiłości sprawy oraz wymagany i niezbędny nakład pracy pełnomocnika jest taki sam, niezależnie od wybranego przez pracownika lub uwzględnionego przez sąd pracy z urzędu alternatywnego roszczenia (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 2010 r., II PZ 20/10, LEX nr 621336).

Niemniej jednak, jak słusznie podnosi skarżący w sprawie o odszkodowanie w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej na czas określony, z naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu takiej umowy, opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego określa się z zastosowaniem § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu; Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm. (postanow. SN z 02-03-2011 II PZ 2/11 LEX nr 885003). Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż według § 11 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, w sprawach z zakresu prawa pracy stawkę minimalną wynagrodzenia radcy prawnego w wysokości 60 złotych zastrzeżono jedynie dla spraw o nawiązanie umowy o pracę, uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy i ustalenie sposobu ustania stosunku pracy. Hipotezą normy zawartej w tym przepisie nie są natomiast objęte sprawy o odszkodowanie z tytułu nieuzasadnionego lub dokonanego z naruszeniem przepisów wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony.

Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uchwale z 24 lipca 2009 r., I PZP 3/09, OSNP 2010 nr 7-8, poz. 83, stwierdzając, że w sprawie o odszkodowanie w związku z wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej na czas określony, z naruszeniem przepisów o wypowiedzeniu takiej umowy, opłatę za czynności radcy prawnego z tytułu zastępstwa prawnego określa się z zastosowaniem § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, czyli jako 75% stawki minimalnej obliczonej od wartości odszkodowania będącego przedmiotem sprawy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2010 r. I PZ 7/10, niepublikowane).

Na gruncie rozpoznawanej sprawy powód wystąpił z roszczeniem o zapłatę odszkodowania, z uwagi na niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę na czas określony (pozew k. 2). Tylko takie roszczenie mu przysługiwało, co wynika wprost z art. 50 § 3 k.p., zgodnie z którym w przypadku wypowiedzenia przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie. Tym samym w niniejszej sprawie nie występowała możliwość - tak jak to ma miejsce w razie przysługiwania pracownikowi oprócz odszkodowania także innego roszczenia - rozpoznania roszczenia alternatywnego. Powyższe uniemożliwia zaś uwzględnienie regulacji prawnych dotyczących spraw, w których są lub mogą być rozpatrywane inne roszczenia alternatywne, a w tym uregulowania zawartego w § 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z 28 września 2002 r.

W świetle powyższych rozważań należało zatem przyjąć, że należne pełnomocnikowi strony pozwanej wynagrodzenie za prowadzenie sprawy przed Sądem I instancji, winno zostać określone na podstawie w § 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 roku, poz. 490).

Zgodnie z cytowanym rozporządzeniem stawka minimalna w sprawie o wartości przedmiotu sporu w kwocie 5.250 zł wynosi 1.200 zł (§ 6 pkt 4 rozporządzenia). W sprawie z zakresu prawa pracy o odszkodowanie stawka obliczona na postawie § 6 ulega redukcji do 75%, co w rozpoznawanym przypadku ostatecznie daje kwotę 900 zł (1.200 x 75%). Tym samym wynagrodzenie w takiej właśnie wysokości należało zasądzić na rzecz strony pozwanej, z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu przed Sądem I instancji.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie w ten sposób, że uzupełnił postanowienie z dnia 15 października 2015 roku oznaczając sentencję postanowienia numerem 1 i dodając punkt 2 o treści: „zasądza od M. M. (1) na rzecz M. M. (2) kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego”.

O kosztach postępowania zażaleniowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. i § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 2 w zw. z § 10 ust 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015.1804), uwzględniając opłatę od zażalenia.