Sygn. akt III Ca 1891/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 24 września 2014 roku Sąd Rejonowy w Skierniewicach w sprawie z powództwa A. J. przeciwko Spółdzielni Rolniczo- (...) w Ł. w likwidacji o zapłatę oddalił powództwo (punkt 1) i orzekł o kosztach procesu (punkt 2 i 3).

Powyższe rozstrzygnięcie powód zaskarżył w całości, zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 106 § 1 ustawy z dnia 17 lutego 1961 r. o spółdzielniach i ich związkach oraz § 29 Statutu pozwanej poprzez uznanie, że wniesione przez powoda na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni z dnia 6.03.1982 r. dwa wkłady pieniężne o równowartości 2 ha gruntów w klasie IVa mają charakter obowiązkowy;

2.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a to:

(-) art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wskazania i wyjaśnienia podstawy prawnej rozstrzygnięcia, w szczególności brak powołania przepisu rangi ustawowej, na podstawie którego Sąd uznał, że przedmiotowe wkłady mają charakter obowiązkowy;

(-) art. 233 k.p.c. poprzez uznanie, że w pozwanej Spółdzielni nie było przypadków, aby wypłacano wkład obowiązkowy przed ustaniem członkostwa, podczas gdy z zeznań J. S. wynika, że taka sytuacja miała miejsce, co potwierdzają również złożone przez pozwaną dowody wypłaty;

3. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z zebranym materiałem dowodowym

poprzez przyjęcie, że powód na podstawie uchwały Walnego Zgromadzenia

Członków Spółdzielni z dnia 6.03.1982 r. wniósł jeden wkład pieniężny o

wartości 2 ha w klasie IVa, podczas gdy były to dwa wkłady, każdy o wartości

1 ha w klasie IVa.

W oparciu powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kwoty 53.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami od daty wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako częściowo zasadna skutkowała zmianą zaskarżonego wyroku, a w pozostałej części jako niezasadna podlegała oddaleniu.

Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd Rejonowy z tą zmianą, że przyjmuje, że powód w konsekwencji uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni z dnia 6.03.1982 r. wniósł dwa wkłady pieniężne o równowartości 2 ha gruntów w klasie IVa, z których jeden o wartości 1 ha w klasie IVa miał charakter obowiązkowy, a drugi o tej samej wartości był wkładem dobrowolnym.

Należy bowiem zgodzić się ze skarżącym, że Sąd Rejonowy w niniejszej sprawie naruszył art. 233 k.p.c., zgodnie z którym Sąd powinien oceniać wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego. Ocena zebranego w sprawie materiału dowodowego zaprezentowana przez Sąd Rejonowy nie odpowiada powyższym wymogom i powoduje, że ustalenia Sądu Rejonowego są z tym materiałem sprzeczne. Zdaniem Sądu Okręgowego, brak było w niniejszej sprawie podstaw do ustalenia, że obydwa wniesione przez powoda wkłady miały charakter obowiązkowy.

Przede wszystkim zaznaczyć trzeba, że § 1 uchwały Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni Rolniczo – (...) w Ł. z dnia 6 marca 1982 r. wynika, że członkowie bezrolni obowiązani są do wniesienia ekwiwalentu pieniężnego stanowiącego wartość 1 ha w klasie IV a, który ustalono w wysokości 20.000 zł. W tym zakresie nie ma racji skarżący, iż obowiązkowymi są jedynie wkłady uznane za takie w Statucie pozwanej. Walne Zgromadzenie Członków Spółdzielni, jako najwyższy organ Spółdzielni, również może wprowadzać obowiązek wniesienia takich wkładów.

Do obowiązków członka Spółdzielni należy zaś stosowanie się do uchwał Walnego Zgromadzenia Członków Spółdzielni oraz wnoszenie zadeklarowanych wkładów. Powód, stosownie do powyższej uchwały, wpłacił obowiązkowy ekwiwalent pieniężny stanowiący równowartość 1 ha, a dodatkowo (ponad zobowiązanie wynikające z ww. uchwały) wpłacił kolejny ekwiwalent pieniężny stanowiący równowartość 1 ha.

Powód dokonał bowiem dwóch wpłat gotówkowych w kasie Spółdzielni w wysokości 15.000 zł i 14.576 zł opisanych jako ekwiwalent za wkład gruntowy, a środki na poczet wpłaty w wysokości 10.424 zł zostały potrącone z zaliczki powoda na poczet dochodu po roku obrachunkowym. Z powyższego wynika, że powód wniósł tytułem wkładu kwotę w łącznej wysokości 40.000 zł, co odpowiada równowartości 2 ha gruntów w klasie IVa.

Uznać zatem należy, że wpłata drugiej z kwot nie wynikała ani z zobowiązania nałożonego rzeczoną uchwałą ani z regulacji Statutu, a w konsekwencji stanowiła dobrowolny wkład powoda, którego możliwość zwrotu gwarantuje § 31, ust. 3 Statutu pozwanej. Zgodnie z rzeczonym postanowieniem, członkowie mogą w okresie trwania członkostwa wypowiadać nadobowiązkowe wkłady pieniężne. Wypłata następuje w terminie 6 miesięcy od daty wypowiedzenia.

Mimo błędnego rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie jest dotknięte uchybieniami uniemożliwiającymi dokonanie kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku, a tylko takie pozwalają na skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. W tej kwestii, Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 7 stycznia 2010 roku wydanym w sprawie o sygn. akt II UK 148/09 opubl. w LEX nr 577847, zgodnie z którym zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może znaleźć zastosowanie w tych wyjątkowych sytuacjach, w których treść uzasadnienia orzeczenia Sądu I Instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia. A to dlatego, że sposób sporządzenia uzasadnienia orzeczenia z natury rzeczy nie ma wpływu na wynik sprawy, jako że uzasadnienie wyraża jedynie motywy wcześniej podjętego rozstrzygnięcia. Powyżej wskazana sytuacja w realiach niniejszej sprawy nie ma zaś miejsca. Sąd Rejonowy wskazał w uzasadnieniu, z jakich powodów i w oparciu o jakie dowody wyprowadził wnioski, które stały się podstawą rozstrzygnięcia. Pisemne motywy zaskarżonego orzeczenia przedłożone przez Sąd Rejonowy spełniają należycie funkcję przypisaną przez ustawę temu dokumentowi sprawozdawczemu, umożliwiając odtworzenie rozumowania sądu orzekającego, które znalazło wyraz w sentencji zapadłego orzeczenia. Zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 328 § 2 k.p.c. w niniejszej sprawie nie mógł zatem okazać się skuteczny.

Reasumując, powodowi należał się zwrot kwoty 26.500 zł jako aktualnej wartości 1 ha kl. IV a gruntów na terenie gminy B..

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. Zgodnie bowiem z powołanym § 31, ust. 3 Statutu pozwanej wypłata nadobowiązkowego wkładu pieniężnego następuje w terminie 6 miesięcy od daty wypowiedzenia. W niniejszej sprawie wypowiedzenie nastąpiło w dniu 27 lipca 2012 r., a zatem końcową datą wymagalności roszczenia jest dzień 27 stycznia 2013 r. W konsekwencji, opóźnienie pozwanej w spełnieniu świadczenia powstało z dniem 28 stycznia 2013 r. W związku jednak z żądaniem powoda zasądzenia odsetek od daty wniesienia pozwu, odsetki należało zasądzić od 19 marca 2013 r.

Mając wszystko powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 26.500 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 marca 2013 r. do dnia zapłaty, w pozostałym zakresie oddalił powództwo i orzekł o kosztach procesu, a w pozostałej części na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację i zniósł między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

O kosztach postępowania pierwszoinstancyjnego i apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 102 k.p.c. Zważywszy na wynik sprawy (powód wygrał sprawę w połowie), koszty zastępstwa procesowego zostały w obu instancjach wzajemnie zniesione. Koszty procesu w postaci opłaty od pozwu zostały natomiast stosunkowo rozdzielone do wyniku sprawy.