Sygn. akt X Ka 171/14

UZASADNIENIE

M. K. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 23 grudnia 2011 r. w W. przy ul. (...), za pośrednictwem telefonu, groził E. M. pozbawieniem życia, czym wzbudził w niej uzasadnioną obawę, że groźba ta zostanie spełniona, to jest o czyn z art. 190 § 1 k.k.

2.  w dniu 23 grudnia 2011 r. w W. przy Pl. (...), będąc uprzednio skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości wyrokiem Sądu Rejonowego dla W. o sygn. IX K 980/08, umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym określone w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym w ten sposób, że będąc pod wpływem środków odurzających w postaci cannabinoli (marihuana, haszysz) kierował pojazdem mechanicznym marki M. o nr rej. (...) po drodze publicznej to jest o czyn z art. 178a § 1 k.k. w zb. z art. 178a § 4 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Wyrokiem z dnia 12 listopada 2013 roku Sąd Rejonowy dla W. w W. w sprawie o sygn. akt II K 1048/12:

1.  oskarżonego M. K. uznał za winnego popełnienia zarzucanego mu w punkcie 1 czynu, to jest występku z art. 190 § 1 k.k. i za to na podstawie art. 190 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 9 miesięcy pozbawienia wolności;

2.  na podstawie art. 69 § 1 i § 2 k.k. i art. 70 § 1 pkt 1 k.k. warunkowo zawiesił wykonanie orzeczonej wobec oskarżonego w punkcie 1 wyroku kary pozbawienia wolności na okres 3 lat próby;

3.  oskarżonego M. K. uznał za winnego popełnienia tego, że w dniu 23 grudnia 2011 roku w W. przy Pl. (...), umyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym określone w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo o ruchu drogowym w ten sposób, że znajdując się w stanie po użyciu środka działającego podobnie do alkoholu w postaci cannabinoli (marihuana, haszysz) kierował pojazdem mechanicznym marki M. o numerze rejestracyjnym (...) po drodze publicznej, to jest wykroczenia art. 87 § 1 k.w. i za to na podstawie art. 87 § 1 k.w. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 1000 złotych;

4.  na podstawie art. 87 § 3 k.w. w zw. z art. 29 § 1 k.w. orzekł wobec oskarżonego środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat;

5.  na podstawie art. 82 § 3 k.p.w. na poczet wymierzonej oskarżonemu w punkcie 3 wyroku kary grzywny zaliczył okres zatrzymania oskarżonego w dniu 23 grudnia 2011 roku, przyjmując jeden dzień zatrzymania, z zaokrągleniem do pełnego dnia, za równoważny grzywnie w wysokości 200 złotych;

6.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, zaś wydatkami obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok został na mocy art. 444 k.p.k. i art. 425 § 1 k.p.k. zaskarżony przez obrońcę oskarżonego w całości, na korzyść oskarżonego. Wyrokowi zarzucono rażącą surowość orzeczonych kar. Apelujący wniósł o zmianę wyroku:

- w punkcie I. przez znaczne złagodzenie kary pozbawienia wolności,

- w punkcie IV. przez złagodzenie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych i wymierzenie tego zakazu na okres 6 miesięcy.

W piśmie procesowym z dnia 8 marca 2014 roku obrońca oskarżonego sprecyzował wniosek apelacji co do pkt. I i II wyroku i wniósł o wymierzenie oskarżonemu za czyn opisany w pkt 1 jedynie kary grzywny w wymiarze 120 stawek po 60 zł każda. Ponadto zmienił wniosek co do czynu opisanego w pkt. 2 wyroku poprzez umorzenie postępowania, z uwagi na przedawnienie jego karalności.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zdaniem sądu odwoławczego, sąd I instancji przeprowadził przewód sądowy zgodnie z wymogami procedury karnej i nie dopuścił się żadnych podlegających uwzględnieniu z urzędu uchybień, które skutkowałyby koniecznością uchylenia zaskarżonego wyroku niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, stosownie do wymogów art. 439 k.p.k. czy art. 440 k.p.k. Obrońca oskarżonego w złożonej apelacji nie kwestionował poczynionej przez Sąd Rejonowy oceny materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz dokonanych przez ten sąd ustaleń faktycznych. Także zdaniem Sądu Okręgowego w świetle przeprowadzonych dowodów zarówno sprawstwo, jak i wina oskarżonego w zakresie przypisanych mu czynów nie budzą najmniejszych wątpliwości i w pełni uzasadniają odpowiedzialność karną oskarżonego za popełniony przez niego czyn wskazany w pkt. I zaskarżonego wyroku. Należy zauważyć, że sprawstwo oskarżonego jednoznacznie wynika zarówno z zeznań świadków: E. M., K. P., częściowych depozycji świadków: L. P., J. K., jak również z wyjaśnień samego oskarżonego. Nie budzi także wątpliwości Sądu II instancji zdolność oskarżonego do zawinienia. Oskarżony w chwili popełnienia czynu nie miał zniesionej ani ograniczonej zdolności w zakresie rozpoznania czynu i pokierowania swoim postępowaniem, jego poczytalność zarówno tempore criminis, jak i w toku postępowania nie budzi najmniejszych wątpliwości. Sąd odwoławczy, podobnie jak sąd meriti, nie znajduje najmniejszych powodów do kwestionowania tej opinii. W świetle zgromadzonych w sprawie materiałów dowodowych, również przyjęta przez Sąd Rejonowy kwalifikacja prawna przypisanego czynu jest prawidłowa.

Zarzucana w apelacji rażąca niewspółmierność kary, o jakiej mowa w art. 438 pkt. 4 k.p.k., zachodzić może tylko wówczas, gdy na podstawie ujawnionych okoliczności, które powinny mieć zasadniczy wpływ na wymiar kary, można było przyjąć, iż zachodziłaby wyraźna różnica pomiędzy karą wymierzoną przez sąd I instancji a karą, jaką należałoby wymierzyć w instancji odwoławczej w następstwie prawidłowego zastosowania w sprawie dyrektyw wymiaru kary przewidzianych w art. 53 k.k. oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo Sądu Najwyższego (por. orzeczenie Sądu Najwyższego III KR 254/73, OSNPG 1974, nr 3-4, poz. 51 i aprobatę tego stanowiska: M. Cieślak, Z. Doda, Przegląd orzecznictwa, Pal. 1975, z. 3, s. 64). Zarzut rażącej niewspółmierności kary, a więc kary nie nadającej się do zaakceptowania, musi odnosić się do kary, której niewspółmierność rażąca przejawia się w znacznej, „bijącej po oczach” różnicy pomiędzy karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, zasłużoną (por. wyr. Sądu Najwyższego z 01.12.1994r., III KRN 120/94, OSP 1995, Nr 6, poz. 138 oraz Kodeks postępowania karnego. Komentarz, K. T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny, wyd. C.H. Beck, wyd. 2, Warszawa 2007, s. 917 – 918). O rażącej niewspółmierności kary nie można mówić w sytuacji, w której sąd wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami jej wymiaru, czyli wówczas, gdy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary określonych w art. 53 k.k. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 20 września 2011r., II Aka 175/11, LEX nr 1108588). Z całą mocą należy stwierdzić, iż po wzięciu pod uwagę wszelkich okoliczności sprawy, kara wymierzona M. K. przez sąd orzekający nie nosi znamion ani niewspółmiernej surowości, a już z całą pewnością znamienia rażącej niewspółmiernej surowości, a tylko taka konstatacja upoważniałaby sąd odwoławczy do jej korekty zgodnej z oczekiwaniami apelującego.

Wbrew przekonaniu skarżącego, sąd I instancji wymierzając oskarżonemu karę rozważył zarówno występujące w sprawie okoliczności obciążające jak i łagodzące, czego wyrazem była kara 9 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat tytułem próby. Okoliczności popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu czynu, sposób działania, motywacja, świadczą o lekceważeniu przez niego porządku prawnego, niemniej jednak nie jest ono na tyle nadmierne czy rażące by skutkowało wymierzeniem kary bezwzględnej. W ocenie Sądu Okręgowego kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania skłoni oskarżonego do przestrzegania porządku prawnego i będzie stanowić impuls do powstrzymywania się w przyszłości działań niezgodnych z prawem. Poza tym taka sankcja umożliwi oskarżonemu skorygowanie swojej postawy na przyszłość. Podkreślić należy, że czyn przypisany oskarżonemu jest zagrożony karą grzywny, ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do 2 lat. Trafnie Sąd Rejonowy wskazał, że tylko kara pozbawienia wolności będzie realną dolegliwością za przypisany czyn. Życiowa postawa oskarżonego, jego właściwości osobiste, sytuacja majątkowa nie dają gwarancji, że inne rodzaje kar z katalogu wskazanego w przepisie art. 190 § 1 k.k. spełnią swoje wychowawcze cele wobec oskarżonego.

Wbrew temu, co twierdzi obrońca oskarżonego okoliczności łagodzące dotyczące samego sprawcy, jego zachowania po jego popełnieniu, krytycznej postawie wobec czynu prezentowanej w toku procesu zostały uwzględnione przez sąd I instancji, co ma odzwierciedlenie w wymiarze kary pozbawienia wolności, którą orzeczono w granicach dolnego zagrożenia za przypisany czyn.

Reasumując, należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy prawidłowo powołał powody, dla których uznał, iż orzeczona kara jest sprawiedliwa i adekwatna do stopnia zawinienia.

W takim stanie rzeczy, orzeczenie nie zostało dotknięte uchybieniem przy ocenie czynu popełnionego przez oskarżonego w odniesieniu do zasad wymiaru kary i celów, jakie ma ona spełnić.

Odnosząc się w do rozstrzygnięcia zawartego w pkt. 1 wyroku to niezależnie od tych okoliczności i działań Sądu Rejonowego pojawiła się w sprawie negatywna przesłanka procesowa określona w art. 5 § 1 pkt 4 k.p.s.w. w postaci ustania karalności czynu zarzucanego oskarżonemu. Powoduje to zgodnie z art. 104 § 1 pkt 7 k.p.s.w. konieczność uchylenia wyroku z urzędu i umorzenia postępowania niezależnie od granic środka odwoławczego. Z tej przyczyny bardziej szczegółowe ustosunkowanie się do merytorycznych argumentów zawartych w apelacjach jest bezprzedmiotowe. Zgodnie z art. 45 § 1 k.w. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od daty popełnienia czynu. W niniejszej sprawie karalność czynu ustała z upływem 2 lat od momentu popełnienia, bowiem w ciągu roku od momentu jego popełnienia zostało wszczęte postępowanie w sprawie o wykroczenie. Czyn zarzucony M. K., co wynika z bezspornych ustaleń, miał miejsce w dniu 23 grudnia 2011 r., zgodnie zatem z dyspozycją art. 45 § 1 k.w. przedawnienie jego karalności nastąpiło w dniu 23 grudnia 2013 r. Zgodnie z art. 5 § 1 pkt 4 k.s.p.w. nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy nastąpiło przedawnienie karalności. Z tego powodu zaskarżony wyrok należało uchylić i postępowanie w sprawie umorzyć. Z powodu stwierdzenia ujemnej przesłanki procesowej koniecznym było uchylenie rozstrzygnięć zawartych w punktach IV i V wyroku. O kosztach postępowania przed sądem odwoławczym orzeczono zgodnie z art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i z uwagi na jego aktualne możliwości zarobkowe, zwolniono go od ponoszenia kosztów sądowych postępowania odwoławczego, w tym od opłaty, obciążając wydatkami w nim poniesionymi Skarb Państwa.

Z tych przyczyn orzeczono, jak w sentencji.