Sygn. akt XV GC 153/12

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 17 maja 2011 roku powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (poprzednio: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.) wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. kwoty 59.132,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że sprzedała stronie pozwanej ładowarki akumulatorów i wystawiła z tego tytułu trzy faktury VAT: nr (...) z dnia 16 września 2010 r. (na kwotę 13.066,20 zł z terminem płatności do dnia 16 października 2010 r.), nr (...) z dnia 30 lipca 2010 r. (na kwotę 21.777 zł z terminem płatności do dnia 29 sierpnia 2010 r.), nr (...) z dnia 20 sierpnia 2010 r. (na kwotę 19.599,30 zł z terminem płatności do dnia 19 września 2010 r.). Pozwana nie zapłaciła ceny sprzedaży.

Sprzeciwem od nakazu zapłaty pozwana zaskarżyła nakaz zapłaty w całości, wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu pozwana potwierdziła, że w ramach współpracy gospodarczej nabywała od powódki ładowarki akumulatorów do pojazdów elektrycznych typu SAM. Jednocześnie pozwana zaprzeczyła, aby powódce przysługiwało jakiekolwiek roszczenie wynikające w faktur VAT objętych pozwem. Pozwana wskazała, że towar sprzedawany przez powódkę odznaczał się licznymi, istotnymi wadami, uszkodzeniami oraz usterkami. Wadliwy towar był reklamowany przez pozwaną i zwracany powódce celem naprawy. W związku z tym, że powódka nie usunęła zasygnalizowanych przez pozwaną usterek, pozwana dokonała we własnym zakresie naprawy 15 sztuk ładowarek na łączną kwotę 51.575,31 zł i wystawiła na taką kwotę fakturę VAT nr (...) z dnia 13 kwietnia 2011 r. Pozwana wskazała, że uregulowała względem powódki należności wynikające z zakupionego towaru, który nie był dotknięty wadami i funkcjonował w sposób prawidłowy. Natomiast w związku z poniesionymi kosztami naprawy 15 zakupionych od powódki ładowarek, złożyła oświadczenie o potrąceniu przysługującego jej względem powódki roszczenia o naprawienie szkody z tytułu nienależytego wykonania umowy w wysokości 51.575,31 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (poprzednio: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S.) i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. prowadziły wspólnie projekt, w ramach którego (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. miała na podstawie specyfikacji projektowej przekazanej przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. wykonać prototypy ładowarki akumulatorów do pojazdu elektrycznego i po badaniach wykonanych przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. przygotować wdrożenie seryjne. W okresie współpracy nie doszło do przekazania prototypu ładowarki do produkcji, celem jej ostatecznego montażu w pojazdach seryjnych.

W dniu 30 lipca 2009 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zleciła wykonanie 400 ładowarek, które miały być dostarczane partiami w okresie od sierpnia 2009 roku do stycznia 2010 roku. Cenę ustalono na kwotę 1.785 złotych netto (za jedną ładowarkę przy pierwszych stu ładowarkach) oraz na kwotę 1.200 złotych netto (za jedną ładowarkę przy kolejnych trzystu ładowarkach).

W ramach tego zamówienia (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. sprzedała (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. m.in.:

- w dniu 30 lipca 2010 roku 10 sztuk ładowarek za kwotę 21.777 złotych brutto z terminem płatności do dnia 29 sierpnia 2010 roku (faktura VAT nr (...));

- w dniu 20 sierpnia 2010 roku 9 sztuk ładowarek za kwotę 19.599,30 złotych brutto z terminem płatności do dnia 19 września 2010 roku (faktura VAT nr (...));

- w dniu 16 września 2010 roku 6 sztuk ładowarek za kwotę 13.066,20 złotych brutto z terminem płatności do dnia 16 października 2010 roku (faktura VAT nr (...)).

Cena sprzedaży nie została zapłacona.

(dowód: faktura VAT nr (...), k. 18; faktura VAT nr (...), k.19; faktura VAT nr (...), k. 20; zamówienie z dnia 30 lipca 2009 roku – k. 88; zeznania świadka K. C. – k. 125-127; zeznania świadka J. W. – k. 143-145; zeznania świadka M. R. – k. 145-146; zeznania świadka D. Ś. – k. 146-147; częściowo zeznania świadka B. K. – k. 160-164; zeznania świadka W. R. – k. 184-185; zeznania świadka S. L. – k. 185-186)

Po montażu ładowarek w pojazdach zdarzały się sytuacje, w których ładowarki przestawały działać, były problemy z oprogramowaniem i stabilnością prądu. Informacje te były przekazywane i analizowane przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.. W kwietniu 2010 roku (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. przekazała (...) sp. z o.o. z siedzibą w S. 6 sztuk nie działających właściwie ładowarek. W sierpniu 2010 roku (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. poinformowała (...) sp. z o.o. z siedzibą w S., że jest w posiadaniu 6 sztuk niesprawnych ładowarek i zwróciła się o określenie warunków ich przekazania. Zwrócone ładowarki były badane przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w S.. Badanie powodowało zniszczenie ładowarki.

(dowód: korespondencja e-mailowa – k. 60-64; zeznania świadka K. C. – k. 125-127; zeznania świadka J. W. – k. 143-145; zeznania świadka M. R. – k. 145-146; zeznania świadka D. Ś. – k. 146-147; częściowo zeznania świadka B. K. – k. 160-164; zeznania świadka W. R. – k. 184-185; zeznania świadka S. L. – k. 185-186)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o twierdzenia stron wyraźnie przyznanie bądź niezaprzeczone przez przeciwnika (art. 229 i art. 230 k.p.c.), złożone w toku postępowania dokumenty oraz zeznania świadków: K. C., J. W., M. R., D. Ś., W. R., S. L. i częściowo zeznania świadka B. K..

Brak było podstaw do uznania za wiarygodne zeznań świadka B. K. w zakresie zakończenia testów prototypu ładowarki oraz rozpoczęcia od 2009 roku sprzedaży przez powódkę gotowego produktu do seryjnie produkowanego samochodu. Zeznania te nie znalazły potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Pozwana nie złożyła żadnego dokumentu potwierdzającego zakończenie etapu testów i zgodę powódki na sprzedaż ładowarek przeznaczonych do montażu w samochodach produkowanych seryjnie. Pozostali świadkowie zeznawali jednoznacznie, że nie doszło do zakończenia etapu walidacji, tj. testowania ładowarek.

Postanowieniami z dnia 4 stycznia 2013 roku, 26 kwietnia 2014 roku i 4 czerwca 2013 roku oddalono wniosek pozwanej o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków K. C., M. R., D. Ś. i B. K. na okoliczność kosztów serwisowych ponoszonych przez pozwaną na skutek wad w dostarczonych przez powódkę ładowarkach. Zgodnie z art. 47914 § 4 k.p.c. do potrącenia w toku postępowania mogą być przedstawione tylko wierzytelności udowodnione dokumentami. W przedmiotowej sprawie oświadczenie o potrąceniu zawarte było w sprzeciwie od nakazu zapłaty, stąd nie można było dowodzić zasadności zarzutu potrącenia innymi środkami dowodowymi niż dowodami z dokumentów.

Postanowieniem z dnia 4 czerwca 2013 roku pominięto wniosek pozwanej o dopuszczenie dowodu z dokumentu złożonego przez świadka B. K. na rozprawie w dniu 4 czerwca 2013 roku. Jak wynika bowiem z treści zeznań tego świadka, dokument ten został przekazany pozwanej w 2008 roku. Pozwana mogła więc i powinna zgłosić ten wniosek dowodowy już w sprzeciwie od nakazu zapłaty. W konsekwencji wniosek jako spóźniony podlegał na podstawie art. 47914 § 2 k.p.c. w zw. z art. 47914a k.p.c. pominięciu.

Brak było podstaw do ustalenia stanu faktycznego na podstawie opinii biegłego sądowego E. R.. Jak wynika bowiem z treści opinii wstępnej, do sporządzenia opinii zgodnie z tezą dowodową zakreśloną przez Sąd, konieczne było złożenie dokumentów, w tym specyfikacji ładowarki, dokumentów konstruktorskich i dokumentów z weryfikacji prototypu. Mimo doręczenia odpisów opinii pełnomocnikom stron i wyznaczenia 14-dniowego terminu do zgłoszenia wszelkich zarzutów pod rygorem pominięcia, żadne wnioski dowodowe nie zostały w tym terminie zgłoszone. W konsekwencji wniosek pełnomocnika pozwanej o zobowiązanie powódki do złożenia dokumentacji zgłoszony dopiero na rozprawie w dniu 21 lutego 2014 roku podlegał pominięciu jako spóźniony.

Postanowieniem z dnia 24 czerwca 2014 roku oddalono wniosek pozwanej o odroczenie rozprawy i z uwagi na niestawiennictwo stron pominięto wniosek o dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron. Wniosek o odroczenie rozprawy został uzasadniony przebytą operacją kręgosłupa prezesa zarządu pozwanej S. S.. W pierwszej kolejności należy wskazać, że do wniosku nie zostało złożone żadne zaświadczenie lekarskie stwierdzające niezdolność do pracy, w tym w szczególności wystawione przez lekarza sądowego. Ze złożonego zaświadczenia oraz karty informacyjnej wynika, że do operacji kręgosłupa doszło w dniu 14 maja 2014 roku, przy tym już w dniu 18 maja 2014 roku pacjenta w stanie ogólnym dobrym wypisano do domu z zaleceniem przyjmowania paracetamolu przez 5 dni oraz kontrolnej wizyty ambulatoryjnej za 2 tygodnie. Zalecono ponadto ograniczenie aktywności ruchowej do 30 czerwca 2014 roku. Mając na uwadze powyższe, brak było jakichkolwiek podstaw do stwierdzenia niemożności stawiennictwa S. S. na rozprawie. Został on bowiem wypisany ze szpitala na ponad miesiąc przed terminem rozprawy w stanie ogólnym dobrym z zaleceniem ograniczenia aktywności ruchowej do 30 czerwca 2014 roku. Ponieważ składanie zeznań w charakterze świadka nie wymaga aktywności ruchowej, wniosek o odroczenie rozprawy podlegał oddaleniu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako zasadne, podlegało uwzględnieniu.

Powódka w przedmiotowym procesie dochodziła zapłaty ceny za sprzedane pozwanej ładowarki akumulatorów do samochodów elektrycznych.

Zgodnie z art. 535 § 1 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Pomiędzy stronami niesporne było, że w ramach prowadzonej współpracy gospodarczej, na podstawie zamówienia z dnia 30 lipca 2009 roku powódka sprzedała pozwanej w okresie od dnia 30 lipca 2010 roku do dnia 16 września 2010 roku 25 sztuk ładowarek. Pozwana nie kwestionowała również faktu ich dostarczenia oraz ceny sprzedaży (cena sprzedaży wynika również z treści zamówienia z dnia 30 lipca 2009 roku).

Pozwana wnosząc o oddalenie powództwa podniosła dwa zarzuty: zarzut istnienia wad istotnych w sprzedanych ładowarkach oraz zarzut potrącenia.

Zgodnie z art. 560 § 1 i 2 k.c. jeżeli rzecz sprzedana ma wady, kupujący może od umowy odstąpić albo żądać obniżenia ceny. Jednakże kupujący nie może od umowy odstąpić, jeżeli sprzedawca niezwłocznie wymieni rzecz wadliwą na rzecz wolną od wad albo niezwłocznie wady usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona prze sprzedawcę lub naprawiana, chyba że wady są nieistotne. Jeżeli kupujący odstępuje od umowy z powodu wady rzeczy sprzedanej, strony powinny sobie nawzajem zwrócić otrzymane świadczenia według przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej.

Z wyżej wymienionych przepisów wynika, że to pozwana powinna udowodnić istnienie wady w objętych pozwem ładowarkach oraz złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Pozwana reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie podnosiła nawet, że złożone zostało oświadczenie o odstąpieniu od umowy. W konsekwencji umowa sprzedaży nadal obowiązywała z wszystkimi tego konsekwencjami. Ponadto pozwana nie udowodniła aby istniały jakiekolwiek wady w dostarczanych jej ładowarkach, a w szczególności aby wady te dotyczyły ładowarek objętych pozwem. Sama okoliczność, że część ładowarek po jakimś czasie nie działała prawidłowo, nie może stanowić o występowaniu w nich wad. Należy bowiem podkreślić, że ładowarki były produktem przeznaczonym do testów. Stanowiły prototypy ostatecznych urządzeń i dopiero po przeprowadzeniu na nich badań, miały zostać przekazane do seryjnej produkcji. Ładowarki te były wykonywane na podstawie specyfikacji przygotowanej i przekazanej przez pozwaną. Pozwana nie mogła więc zarzucać ich niewłaściwego działania, jeśli zostały wykonane zgodnie ze specyfikacją. Obie strony wiedziały bowiem, że nie są to produkty końcowe, lecz prototypy będące przedmiotem badań. W celu ustalenia, czy ładowarki posiadały wady, na wniosek pozwanej, dopuszczono dowód z opinii biegłego. Biegły nie był jednak w stanie sporządzić opinii bez odpowiednich dokumentów znajdujących się w posiadaniu stron. Pomimo doręczenia odpisów opinii oraz zakreślenia terminu na zgłoszenie wniosków dowodowych, żadne wnioski nie zostały skutecznie złożone. W konsekwencji pozwana nie udowodniła istnienia wad w dostarczonych jej ładowarkach. Ponadto pozwana musiałaby udowodnić, że wady istniały w 25 ładowarkach objętych pozwem (zamówienie pozwanej dotyczyło łącznie 400 sztuk ładowarek). Pozwana nie zgłosiła żadnych wniosków dowodowych mających na celu wykazanie, których ładowarek dotyczyły zarzuty, w szczególności nie wskazała ich numerów seryjnych. Na marginesie należy wskazać, że zarzuty pozwanej dotyczyły jedynie 12 sztuk ładowarek zwróconych powódce. Pozew obejmował natomiast żądanie zapłaty za 25 ładowarek.

Zarzut potrącenia okazał się również bezzasadny.

Zgodnie z art. 498 § 1 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Zarzut potrącenia jest oświadczeniem wymaganym w art. 499 k.c., składanym powodowi w celu umorzenia się wzajemnych wierzytelności i zarazem żądaniem skierowanym do sądu, aby uznając jego skuteczność, uwzględnił to umorzenie wierzytelności powoda i w takim zakresie oddalił jego powództwo. Dla osiągnięcia skutku pozwany powinien zindywidualizować swoją wierzytelność oraz skonkretyzować jej zakres przedstawiony do potrącenia z wierzytelnością powoda, wskazując zwłaszcza przesłanki jej powstania, wymagalności i wysokości oraz dowody w celu ich wykazania (uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów z dnia 19 października 2007 roku, III CZP 58/07, OSNC 2008/5/44). W konsekwencji obowiązek udowodnienia roszczenia zgłoszonego do potrącenia obciąża zgłaszającego na ogólnych zasadach (art. 6 k.c.), zatem samo zgłoszenie w formie zarzutu procesowego nie oznacza jeszcze, że nastąpiły materialnoprawne skutki określone w art. 498 i 499 k.c. (wyrok SN z dnia 29 września 2010 roku, V CSK 43/10, LEX nr 677907).

W rozpoznawanej sprawie bezspornym było, że pozwana nie złożyła powódce oświadczenia o potrąceniu przed wszczęciem niniejszego postępowania. Rozważenia zatem wymagała kwestia dokonania przez pozwaną potrącenia w toku postępowania sądowego.

Pozwana w sprzeciwie od nakazu zapłaty wskazała, że zgłasza zarzut potrącenia wzajemnej wierzytelności. Sformułowany przez pozwaną zarzut miał więc podwójny, materialny i procesowy, charakter. Oświadczenie o potrąceniu stanowi bowiem podstawę zarzutu potrącenia. Jeśli wobec tego pozwana zgłasza w procesie zarzut potrącenia, a oświadczenie o dokonaniu potrącenia nie zostało skutecznie złożone wcześniej, należy uznać, że podniesienie tego zarzutu jest równoznaczne ze złożeniem w sposób dorozumiany materialnoprawnego oświadczenia o potrąceniu. Podnosząc zarzut, pozwana wyraża bowiem wolę potrącenia – w przeciwnym wypadku podniesiony zarzut byłby bezskuteczny. Tymczasem zarzut jest podnoszony właśnie w celu osiągnięcia skutku w postaci oddalenia powództwa (w całości lub części) (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z 9 marca 1972r., III PZP 2/72, opubl. w (...) Prawniczej z 1972r., nr 1-2, poz. 7, w wyroku z 12 listopada 1973r., II CR 606/73, nie publ., w wyroku z 4 lutego 2004r., I CK 181/03, w wyroku z 20 października 2004r., I CK 204/04, w wyroku z 14 stycznia 2009r., IV CSK 356/08, opubl. w Lex nr 492155).

Po przesądzeniu, że złożone w sprzeciwie od nakazu zapłaty oświadczenie o potrąceniu ma również charakter materialnoprawny, należało rozważyć jego skuteczność, bowiem zostało ono złożone przez pełnomocnika pozwanej pełnomocnikowi powódki.

Zgodnie z art. 61 § 1 k.c., oświadczenie woli jest złożone w chwilą, gdy doszło do adresata w taki sposób, że mógł on zapoznać się z jego treścią. Adresatem oświadczenia o dokonaniu potrącenia jest zawsze dłużnik, tj. druga strona stosunku zobowiązaniowego. To oznacza, że dokonujący potrącenia winien złożyć oświadczenie bezpośrednio stronie, tj. powodowi, nie zaś jego pełnomocnikowi procesowemu. Ten ostatni nie jest bowiem uprawniony do przyjmowania oświadczenia o potrąceniu: zakres jego pełnomocnictwa obejmuje dokonywanie przez niego i wobec niego wyłącznie czynności procesowych.

W rozpoznawanej sprawie oświadczenie o dokonaniu potrącenia było więc bezskuteczne, bowiem nie dotarło do właściwego adresata, uprawnionego do jego odebrania. Zostało bowiem doręczone zgodnie z przepisami k.p.c. pełnomocnikowi procesowemu powódki, nie zaś powódce jako dłużnikowi. Nie mogło zatem wywołać zamierzonego skutku w postaci umorzenia wzajemnych zobowiązań. Skuteczność oświadczenia o potrąceniu wymaga faktycznego, rzeczywistego dotarcia tego oświadczenia do właściwego adresata. Sprzeciw od nakazu zapłaty doręczony został pełnomocnikowi procesowemu strony, nie zaś uprawnionej do odbioru samej stronie (powódce).

Ponadto zasadność oceny podniesionego zarzutu potrącenia podlegała ograniczeniom, o których mowa w art. 47914 § 4 k.p.c. Strona pozwana mogła zatem udowodnić zasadność swojego roszczenia zgłoszonego do potrącenia jedynie za pomocą dokumentów, wobec złożenia oświadczenia materialnego o potrąceniu i zgłoszenia zarzutu potrącenia dopiero w toku niniejszego postępowania. Jedynym dokumentem potwierdzającym istnienie wierzytelności zgłoszonej do potrącenia była wystawiona przez pozwaną faktura VAT nr (...) z dnia 13 kwietnia 2011 roku (k. 65). Ponieważ faktura ta nie została zaakceptowana przez powódkę, należało uznać istnienie tego roszczenia za nie wykazane. Na marginesie należy wskazać, że pozwana nie wskazała nawet, jakie kwoty składają się na wierzytelność zgłoszoną do potrącenia i z czego wynikają.

Podstawę rozstrzygnięcia w zakresie zasądzenia odsetek stanowił art. 481 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Jeżeli nie zastrzeżono odsetek umownych, należą się odsetki ustawowe (art. 481 § 2 k.c.). Pozwana nie kwestionowała terminów płatności wskazanych w złożonych przy pozwie fakturach VAT oraz prawidłowości wyliczenia odsetek skapitalizowanych na dzień 17 maja 2011 roku. Powódka żądała zasądzenia odsetek ustawowych od całej kwoty, tj. należności głównej powiększonej o skapitalizowane odsetki, zgodnie z treścią art. 482 k.c., od dnia wytoczenia powództwa.

Mając na uwadze powyższe, na podstawie przywołanych w uzasadnieniu przepisów, orzeczono jak w punkcie I wyroku.

O kosztach postępowania orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu i kosztów celowych – art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1349 z późn. zmianami). Na koszty te, poniesione przez powódkę składają się: opłata sądowa od pozwu w wysokości 2.957 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 3 600 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

W punkcie III wyroku na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwrócono pozwanej kwotę 788 złotych tytułem niewykorzystanej części zaliczki na opinię biegłego.