Sygn. akt XV GC 4669/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 5 września 2013 roku powódka (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniosła o zasądzenie od pozwanego K. W. kwoty 32.865,60 złotych z ustawowymi odsetkami: od kwoty 10.824 złotych od dnia 5 lipca 2013 roku do dnia zapłaty, od kwoty 8.757,60 złotych od dnia 12 lipca 2013 roku do dnia zapłaty oraz od kwoty 13.284 złotych od dnia 14 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty oraz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Sprzeciwem od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym pozwany zaskarżył nakaz zapłaty w całości, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Na podstawie umowy faktoringu krajowego bez przejęcia ryzyka nr (...) z dnia 25 czerwca 2010 roku (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. ( (...)) zobowiązała się do stałego świadczenia na rzecz M. M. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą PPHU (...) (Klienta) usług finansowych.

Zgodnie z § 2 umowy (...) miał nabywać wierzytelności przysługujące Klientowi w stosunku do Odbiorców wskazywanych przez Klienta w (...) oraz zaakceptowanych przez (...). (...) miał dokonywać zapłaty ceny za nabyte wierzytelności zgodnie z postanowieniami § 6 ust. 5 Regulaminu nie później niż trzeciego dnia roboczego od dnia otrzymania pełnej spłaty wierzytelności od Odbiorcy.

Zgodnie z § 8 ust. 1 i 2 umowy wykazy wierzytelności sporządzone według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do Regulaminu („Wykaz wierzytelności”) miały być każdorazowo dostarczane (...) w formie elektronicznej i pisemnej (papierowej) w oryginałach. Strony ustaliły, że istnienie każdej wierzytelności będącej przedmiotem umowy będzie potwierdzone przez Klienta oryginalną kopią faktury VAT podpisanej przez wystawcę faktury oraz Odbiorcę z zapisem „Przyjęcie niniejszej faktury jest równoznaczne z odbiorem towaru bez zastrzeżeń”.

(dowód: umowa faktoringu – k. 36-39)

Zgodnie z § 2 ust. 1 Regulaminu Świadczenia Usług (...) przez (...) SA z siedzibą w W. (...) zobowiązany był do stałego świadczenia na rzecz Klienta usług finansowych polegających na:

a)  nabywaniu we własnym imieniu i na własny rachunek bezspornych wierzytelności Klienta, przysługujących mu w stosunku do Odbiorców zgłoszonych w treści formularza (...);

b)  prowadzeniu rozliczeń związanych z nabywanymi wierzytelnościami, w tym ich ewidencjonowaniu, inkasowaniu należności , rozliczaniu wypłat, otrzymanych wpłat, opłat, odsetek i prowizji, a także dokonywaniu korekt;

c)  dokonywaniu wypłaty finansowania na poczet nabytych wierzytelności;

d)  monitowaniu nabywanych wierzytelności.

Zgodnie z § 6 Regulaminu przeniesienie na (...) wierzytelności zgłoszonych w formie „Wykazu wierzytelności” (załącznik nr 2 do Regulaminu) wraz z wszelkimi prawami z nimi związanymi następowało każdorazowo w chwili wprowadzenia przez (...) danych zawartych w tym wykazie do systemu informatycznego (...).

(dowód: regulamin – k. 25-35)

W celu zabezpieczenia wierzytelności (...) w stosunku do Klienta z tytułu m.in. wyżej opisanej umowy faktoringu, (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. oraz M. M. zawarli w dniu 25 czerwca 2010 roku umowę cesji wierzytelności, na podstawie której Klient przelał na rzecz (...) wszystkie swoje obecne i przyszłe wierzytelności wobec wszystkich Odbiorców zgłoszonych (...) zgodnie z Umową F. w formie załącznika nr 1 do Regulaminu ( (...)).

(dowód: umowa cesji wierzytelności – k. 23-24)

Zgłoszeniem odbiorcy z dnia 7 lipca 2010 roku M. M. wniósł o przyznanie mu limitu finansowania Odbiorcy m.in. dla K. W. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą Firma Handlowo Usługowa (...).

(dowód: zgłoszenie odbiorcy – k. 40)

Pismem z dnia 10 sierpnia 2010 roku M. M. zawiadomił K. W. o zawarciu opisanej wyżej Umowy F. oraz poinformował, iż w celu zabezpieczenia roszczeń (...) dokonał przelewu istniejących oraz przyszłych przysługujących mu wierzytelności. K. W. potwierdził otrzymanie zawiadomienia w dniu 16 sierpnia 2010 roku.

(dowód: zawiadomienie – k. 43)

W dniu 4 lutego 2013 roku M. M. i K. W. zawarli umowę o współpracy, w której ustalili wzajemne prawa i obowiązki. Zgodnie z § 2 ust. 1 i 2 umowy K. W. (Odbiorca) zobowiązał się do pozyskiwania nabywców na towary handlowe oferowane przez M. M. (Dystrybutora) oraz odbiór zamawianego towaru i terminowe regulowanie należności za zakupiony towar. Ceny miały być ustalane na podstawie aktualnie obowiązującego cennika (§ 4 umowy). Dystrybutor zagwarantował Odbiorcy prawo odstąpienia od umowy sprzedaży w terminie do 150 dni od wystawienia dokumentu sprzedaży. Potwierdzeniem tego miało być wystawienie faktury korygującej przez Dystrybutora do odpowiedniej faktury sprzedaży.

(dowód: umowa o współpracy – k. 82-82v; zeznania świadka M. M. – k. 193-194; przesłuchanie w charakterze strony pozwanego – k. 195-196)

M. M. w ramach wyżej opisanej umowy o współpracy sprzedał K. W. następujące towary:

- w dniu 5 kwietnia 2013 roku 12.000 sztuk zapalniczek A. (...) za kwotę11.808 złotych z terminem płatności do dnia 4 lipca 2013 roku (faktura VAT nr (...));

- w dniu 12 kwietnia 2013 roku 8.000 sztuk zapalniczek A. (...) oraz 2.000 sztuk zapalniczek krzesiwo za kwotę 8.757,60 złotych z terminem płatności do dnia 11 lipca 2013 roku (faktura VAT nr (...));

- w dniu 15 maja 2013 roku 18.000 zapalniczek Piezo A. (...) za kwotę 13.284 złotych z terminem płatności do dnia 13 sierpnia 2013 roku (faktura VAT nr (...)).

Towar został odebrany przez K. W. bez zastrzeżeń. Na podpisanych przez K. W. fakturach VAT znalazła się adnotacja o przeniesieniu wierzytelności na (...) S.A. z informacją o konieczności dokonania zapłaty ceny na rachunek faktora.

W dniach 5 kwietnia 2013 roku, 14 kwietnia 2013 roku oraz 16 maja 2013 roku M. M. złożył (...) S.A. w W. wykazy wierzytelności obejmujące przysługujące mu wierzytelności z wyżej opisanych umów sprzedaży.

(dowód: faktura VAT nr (...) – k. 47; faktura VAT nr (...) – k. 50; faktura VAT nr (...) – k. 52; wykazy wierzytelności – k. 46, 49, 51)

W dniu 8 sierpnia 2013 roku K. W. złożył M. M. oświadczenie o odstąpieniu od wyżej opisanych umów sprzedaży, przy tym oświadczenie to dotyczyło odstąpienia od umów sprzedaży z dnia 15 maja 2013 roku (faktura VAT nr (...)) oraz z dnia 12 kwietnia 2013 roku (faktura VAT nr (...)) w całości, zaś w przypadku umowy sprzedaży z dnia 5 kwietnia 2013 roku w zakresie 11.000 sztuk zapalniczek Piezo A. (...), tj. w zakresie kwoty 10.824 złotych (faktura VAT nr (...)).

Po odstąpieniu od umowy K. W. zwrócił pobrany towar, a M. M. wystawił faktury korygujące: nr (...), (...) oraz (...).

W dniu 13 sierpnia 2013 roku K. W. zapłacił na rzecz (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 984 złotych tytułem ceny sprzedaży udokumentowanej fakturą VAT nr (...) (w zakresie w jakim nie odstąpił od umowy).

(dowód: potwierdzenie przelewu – k. 48; faktura korygująca nr (...) wraz z kompensatą – k. 72, 73; faktura korygująca nr (...) wraz z kompensatą – k. 74, 75; faktura korygująca nr (...) wraz z kompensatą – k. 76, 77; zeznania świadka M. M. – k. 193-194; przesłuchanie w charakterze strony pozwanego – k. 195-196)

Pismem z dnia 23 sierpnia 2013 roku (...) S.A. w W. wezwała K. W. do zapłaty kwoty 32.865,60 złotych tytułem nie uiszczonej ceny sprzedaży (faktury VAT nr (...)).

W odpowiedzi K. W. pismem z dnia 28 sierpnia 2013 roku wskazał, że odstąpił od umów sprzedaży, na dowód czego wystawione zostały faktury korygujące.

(dowód: pismo z dnia 23 sierpnia 2013 roku – k. 53-54; pismo z dnia 28 sierpnia 2013 roku – k. 55)

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, zeznania świadka M. M. oraz zeznania pozwanego K. W..

Brak było podstaw do ustalenia stanu faktycznego na podstawie zeznań świadka M. P.. Treść jej zeznań nie miała bowiem znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. M. P. wskazała jedynie, że telefonicznie kontaktowała się z pozwanym i deklarował on wolę zapłaty nie wspominając, że przysługuje mu uprawnienie do odstąpienia od umowy. Deklarowanie zapłaty należności nie wyklucza możliwości złożenia w późniejszym terminie oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Pozwany nie był również zobligowany do informowania powódki o przysługującym mu uprawnieniu.

Postanowieniem z dnia 10 października 2014 roku oddalono wnioski pozwanego: o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. W. na okoliczność tego, że informował powódkę o odstąpieniu od umowy i że będzie zwracał towar. Okoliczności te były nieistotne z przyczyn wskazanych powyżej (dotyczących zeznań świadka M. P.).

Postanowieniem z dnia 10 października 2014 roku oddalono wniosek pozwanego o zobowiązanie powoda do wskazania sygnatury akt oraz sądu, przed którym toczyło się postępowanie z powództwa (...) S.A. przeciwko M. M.. Powódka przyznała, że takie postępowanie toczyło się i zakończyło prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu nakazowym z weksla, którym zasądzono od M. M. wierzytelność wynikającą z umowy faktoringowej.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jako bezzasadne, podlegało oddaleniu.

Zgodnie z art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Z kolei § 2 tego przepisu stanowi, że wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. Przedmiotem przelewu może być co do zasady wierzytelność istniejąca, którą cedent może swobodnie rozporządzać (E. Ł., (...) prawa cywilnego, t. III, cz. 1, s. 904), a także wierzytelność przyszła. Wierzytelność, która ma stanowić przedmiot rozporządzenia, powinna być jednak w dostateczny sposób oznaczona (zindywidualizowana), co dotyczy wyraźnego określenia stosunku zobowiązaniowego, którego elementem jest zbywana wierzytelność (wyrok SN z 11 maja 1999 roku, III CKN 423/98, Biul. SN 2000, Nr 1, s. 1).

Zgodnie z art. 535 k.c. przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Zgodnie z art. 395 § 1 i 2 k.c. można zastrzec, że jednej lub obu stronom przysługiwać będzie w ciągu oznaczonego terminu prawo odstąpienia od umowy. Prawo to wykonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. W razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą. To co strony świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu. Za świadczone usługi oraz za korzystanie z rzeczy należy się drugiej stronie odpowiednie wynagrodzenie.

W przedmiotowej sprawie powódka jako cesjonariusz dochodziła zapłaty nie uiszczonej ceny za sprzedane pozwanemu przez cedenta towary.

Niesporne pomiędzy stronami było zawarcie pomiędzy M. M. (sprzedawcą) i pozwanym (kupującym) umów sprzedaży, wysokość ceny oraz terminy zapłaty. Ponadto pozwany nie kwestionował, że powódka nabyła wierzytelności przysługujące M. M. o zapłatę ceny na podstawie umów: faktoringu oraz cesji wierzytelności.

Pozwany wnosząc o oddalenie powództwa podniósł jeden zarzut - odstąpienia od umów sprzedaży. W odpowiedzi na powyższe powódka podniosła, że umowa faktoringowa wymagała zgody faktora na korekty zobowiązań jego kontrahentów, a wystawienie faktur korygujących nie może mieć wpływu na zobowiązania albowiem nastąpiło po cesji wierzytelności. Ponadto powódka podniosła, że również inni kontrahenci M. M. w tym samym czasie odstąpili od umów sprzedaży, co powoduje wątpliwości w zakresie wiarygodności faktur korygujących. Powódka zarzuciła również, że podpisy pozwanego na niektórych dokumentach różnią się od siebie, pozwany nie podnosił przed 9 sierpnia 2013 roku aby miał uprawnienie od odstąpienia od umów sprzedaży, a część należności z faktury VAT nr (...) zapłacił po odstąpieniu od umowy. Na koniec powódka zakwestionowała prawdziwość umowy o współpracy.

W przedmiotowej sprawie pozwany wykazał, że skutecznie odstąpił od umów sprzedaży, a w związku z tym odpadł obowiązek zapłaty ceny. Skutkiem bowiem odstąpienia od umowy jest wygaśnięcie zobowiązania do spełnienia świadczeń wynikających z umowy, a gdyby były one już spełnione powstaje obowiązek ich zwrotu.

W umowie o współpracy z dnia 4 lutego 2013 roku, która regulowała zasady współpracy handlowej pomiędzy pozwanym i M. M. strony przewidziały uprawnienie pozwanego (Odbiorcy) do odstąpienia od każdej umowy sprzedaży w terminie 150 dni od dnia wystawienia dokumentu sprzedaży (§ 9 umowy). Zastrzeżenie to zawiera wszystkie niezbędne elementy, tj. termin, w czasie którego będzie możliwe skorzystanie z prawa odstąpienia oraz określenie strony, której uprawnienie to przysługuje. Oświadczenie o odstąpieniu zostało złożone w dniu 8 sierpnia 2013 roku, a więc przed upływem umownego 150-dniowego terminu (do zawarcia pierwszej umowy sprzedaży i wystawienia faktury VAT doszło w dniu 5 kwietnia 2013 roku). Okoliczność ta znajduje potwierdzenie zarówno w wystawionych przez M. M. fakturach korygujących, jak i zeznaniach obu stron umów sprzedaży, tj. pozwanego i świadka M. M.. Mimo tego, że przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu doszło do przelewu wierzytelności cedent pozostał legitymowany biernie do odebrania oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Zgodnie bowiem ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu wyroku z dnia 3 października 2007 roku (IV CSK 160/07, OSNC 2008/12/141) „z różnych nasuwających się ewentualności co do tego, wobec kogo w przypadku przelewu wierzytelności z umowy wzajemnej dłużnik powinien złożyć oświadczenie woli stanowiące wykonanie prawa kształtującego, należy opowiedzieć się za tą, która jako adresata oświadczenia woli dłużnika wskazuje cedenta. W przypadku oświadczenia o odstąpieniu od umowy przemawiają za nią większe ze strony cedenta niż cesjonariusza możliwości obrony przed odstąpieniem, jak i to, że odstąpienie niweczy nie tylko przelaną wierzytelność, ale i pozostałe skutki umowy, z której wynika ta wierzytelność”.

Powódka nie wykazała aby do zawarcia umowy o współpracy w rzeczywistości nie doszło lub nastąpiło ono w innej dacie. Powódka nie zgłosiła w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych opierając się wyłącznie na własnych przypuszczeniach. Sam fakt poinformowania powódki o odstąpieniu od umów sprzedaży dopiero w dniu 9 sierpnia 2013 roku nie ma wpływu na istnienie oraz zakres uprawnienia pozwanego (pozwany nie był zobligowany do poinformowania o tym powódki). Również to, że inni kontrahenci M. M. w tym samym okresie skorzystali z przysługujących im uprawnień nie może mieć wpływu na uprawnienie pozwanego. Nieporozumieniem jest z kolei zarzucanie pozwanemu, że po odstąpieniu od umowy zapłacił część kwoty wynikającej z faktury VAT nr (...). Oświadczenie o odstąpieniu dotyczyło bowiem tej umowy jedynie w części, tj. w zakresie 11.000 sztuk zapalniczek. W konsekwencji w pozostałym zakresie umowa jako skuteczna podlegała wykonaniu, a pozwany był zobowiązany do zapłaty ceny sprzedaży.

Powódka nie wykazała również aby do złożenia oświadczeń o odstąpieniu od umów sprzedaży w rzeczywistości nie doszło lub nastąpiły one w innym terminie. Powódka nie zgłosiła w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych wskazując jedynie na występujące w jej ocenie różnice w znajdujących się na dokumentach podpisach pozwanego. Z zeznań pozwanego oraz świadka M. M. wynika natomiast jednoznacznie, że podpisy na wszystkich złożonych do akt sprawy dokumentach zostały złożone przez pozwanego. Ponadto świadek M. M. i pozwany potwierdzili fakt złożenia oświadczeń o odstąpieniu od umów sprzedaży oraz zwrotu przez pozwanego towaru.

Wbrew twierdzeniom powódki, odstąpienie od umowy wywołało skutki również w stosunku do niej.

Zgodnie z art. 512 k.c. dopóki zbywca nie zawiadomił dłużnika o przelewie, spełnienie świadczenia do rąk poprzedniego wierzyciela ma skutek względem nabywcy, chyba że w chwili spełnienia świadczenia dłużnik wiedział o przelewie. Przepis ten stosuje się odpowiednio do innych czynności prawnych dokonanych między dłużnikiem a poprzednim wierzycielem. Z kolei, zgodnie z art. 513 § 1 k.c. dłużnikowi przysługują przeciwko nabywcy wierzytelności wszelkie zarzuty, które miał przeciwko zbywcy w chwili powzięcia wiadomości o przelewie.

Zawarta przez powódkę i M. M. umowa cesji wierzytelności obejmowała zarówno wierzytelności istniejące w chwili zawarcia umowy, jak i wierzytelności przyszłe, które będą przysługiwać M. M. w stosunku do kontrahentów zgłoszonych zgodnie z umową faktoringową, tj. poprzez złożenie „Zgłoszenia odbiorcy”. W chwili złożenia tego Zgłoszenia zawierającego dane pozwanego, tj. w dniu 7 lipca 2010 roku, strony, co oczywiste, nie miały wiedzy na temat ilości oraz rodzaju umów, które M. M. może zawrzeć w przyszłości z pozwanym (w dacie zawiadomienia pozwanego o przelewie wierzytelności, tj. w dniu 16 sierpnia 2010 roku istniała tylko jedna wierzytelność wynikająca z faktury VAT nr (...)).

M. M. w toku prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z pozwanym umowę o współpracy, która regulowała ramy prowadzonej pomiędzy nimi wymiany handlowej, w tym przyznawała pozwanemu prawo do odstąpienia od każdej umowy sprzedaży w terminie do 150 dni. W oparciu o wyżej wymienioną umowę o współpracy M. M. i pozwany zawarli m.in. trzy umowy sprzedaży opisane w pozwie. Na ich podstawie pozwany nabył własność towaru i zobowiązał się do zapłaty ceny sprzedaży w terminie 90 dni. Po zawarciu każdej umowy sprzedaży M. M. zgłaszał powódce przysługujące mu wierzytelności o zapłatę ceny. Do zmiany wierzyciela (przeniesienia wierzytelności) dochodziło każdorazowo w chwili wprowadzenia odpowiednich danych do systemu informatycznego powódki. Zgodnie bowiem z § 6 ust. 1 Regulaminu świadczenia usług faktoringowych, przeniesienie na (...) wierzytelności zgłoszonych w formie „Wykazu wierzytelności” wraz z wszelkimi prawami z nimi związanymi następowało każdorazowo w chwili wprowadzenia przez (...) danych zawartych w tym wykazie do systemu informatycznego (...).

W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie nie mogą znaleźć zastosowania tezy przywołanych przez powódkę orzeczeń Sądu Najwyższego. Dotyczą one bowiem odmiennych stanów faktycznych. W analizowanych przez Sąd Najwyższy przypadkach doszło do rozwiązania umowy sprzedaży po zawiadomieniu nabywcy o sprzedaży wierzytelności o zapłatę ceny. W konsekwencji Sąd Najwyższy wskazał, że takie rozwiązanie umowy „nie może zmienić sytuacji prawnej faktora niezależnie od ukształtowania w sensie czasowym skutków prawnych rozwiązania umowy, tj. ex tunc lub ex nunc” (wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2005 roku, I CK 669/04), że „porozumienie dłużnika z cedentem, zmieniające lub rozwiązujące umowę, z której wynika przelana wierzytelność, zawarte bez zgody cesjonariusza, wywiera skutki między dłużnikiem a cesjonariuszem, jeżeli dłużnik w chwili zawarcia tego porozumienia nie był zawiadomiony o przelewie, ani o nim nie wiedział (art. 512 k.c.)” (wyrok SN z 3 października 2007 roku, IV CSK 160/07) oraz że „umowne rozwiązanie umowy sprzedaży po dokonaniu cesji wierzytelności o zapłatę ceny na rzecz cesjonariusza (faktora) nie ma skutków wobec tego faktora” (wyrok SN z 7 lutego 2007 roku, III CSK 243/06). W powołanych orzeczeniach Sąd Najwyższy doszedł do słusznego przekonania, że skoro art. 512 k.c. chroni dłużnika kosztem cesjonariusza, to momentem, od którego cedent traci skuteczne względem tego dłużnika prawo do zmiany lub rozwiązania umowy jest chwila zawiadomienia go o przelewie. Od tej bowiem daty ma świadomość tego, że cedent nie jest już wierzycielem, a tym samym nie może podejmować czynności wpływających na istnienie i rozmiar wierzytelności.

Jak zgodnie podnosi się w orzecznictwie, „w niektórych wypadkach przelewu wierzytelności przyszłych należy wyjść poza zakreślone w art. 513 § 1 k.c. czasowe granice dopuszczalnych zarzutów dłużnika przeciwko cesjonariuszowi i umożliwić dłużnikowi podnoszenie przeciwko cesjonariuszowi także zarzutów przysługujących mu wobec cedenta z mocy umowy zawartej z cedentem po powzięciu wiadomości o przelewie. Takim przypadkiem jest przelew wierzytelności przyszłych sensu stricto, tj. takich, których powstanie jest w całości sprawą przyszłości, np. roszczeń o cenę za niesprzedane jeszcze rzeczy, dokonywany np. w związku z faktoringiem. Specyfika takiego przelewu sprawia, że uznanie jego dopuszczalności musi się łączyć z umożliwieniem dłużnikowi podnoszenia wobec cesjonariusza zarzutów z zawartej po dokonaniu przelewu i powzięciu przez dłużnika wiadomości o przelewie umowy kreującej przelaną wierzytelność”. „W takiej sytuacji należy dłużnikowi przyznać zarzuty z umowy, z której wynika przelana wierzytelność istniejące w chwili powstania wierzytelności, choćby zawarcie umowy nastąpiło po zawarciu umowy przelewu, a nawet po uzyskaniu wiadomości o przelewie przez dłużnika” (uchwała SN z dnia 19 września 1997 r., III CZP 45/97, OSNC 1998, nr 2, poz. 22; wyrok SN z 25 maja 2005 roku, II CK 440/04; wyrok SN z 3 października 2007 roku, IV CSK 160/07, OSNC 2008/12/141). Stanowisko to jest logiczne i przekonujące, gdy ma się na względzie fakt, że zawarcie umowy cesji wierzytelności oraz zawiadomienie o przelewie dłużnika dotyczy wierzytelności, które mogą powstać dopiero w przyszłości, a ich ilość, data powstania oraz wysokość nie jest możliwa do przewidzenia (nie wiadomo nawet czy wierzytelności w ogóle powstaną).

W przedmiotowej sprawie powódka nabyła wierzytelności z wszelkimi istniejącymi ograniczeniami. W chwili zawierania umów sprzedaży pozwanemu przysługiwało umowne prawo odstąpienia. Zostało mu ono bowiem przyznane zawartą wcześniej ramową umową o współpracy. W związku z tym w chwili kiedy powstała wierzytelność o zapłatę ceny, tzn. w chwili złożenia przez strony zgodnych oświadczeń woli statuujących umowę sprzedaży, powstało również uprawnienie pozwanego do odstąpienia od tych umów (było ono częścią tych umów). Ponieważ powódka wstępowała jako cesjonariusz w sytuację prawną cedenta, nabywała wierzytelności obciążone uprawnieniem drugiej strony. Stanowisko takie znajduje potwierdzenie, jeśli weźmie się pod uwagę ogólną zasadę, zgodnie z którą cesjonariusz nie może żądać od dłużnika świadczenia w większym rozmiarze aniżeli mógł to uczynić cedent. Sytuacja prawna dłużnika nie może ulec na skutek przelewu pogorszeniu w porównaniu z tą, jaka istniała przed przelewem. Oznacza to, że dłużnikowi przysługują po przelewie wszystkie zarzuty, które przysługiwały mu wobec poprzedniego wierzyciela. Ponieważ w chwili powstania zobowiązania pozwanemu przysługiwało prawo do odstąpienia od umowy, nie mógł on go później utracić.

Bezzasadne były zarzuty powódki odnoszące się do treści umowy faktoringowej, która wymagała zgody faktora na korekty zobowiązań kontrahentów. Pozwany, który nie był stroną tej umowy, nie był związany jej postanowieniami, w szczególności nie wiązały go ograniczenia nałożone na faktoranta. Powódka swoje roszczenia z tytułu nienależytego wykonania tej umowy może kierować wyłącznie do drugiej strony tej umowy – M. M.. Na marginesie należy wskazać, że sama powódka przyznała, iż uzyskała tytuł wykonawczy, na podstawie którego może dochodzić od M. M. odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania z umowy faktoringowej (w związku z odstąpieniem od umów sprzedaży przez kontrahentów M. M., w tym pozwanego).

Mając na uwadze powyższe, na podstawie wyżej powołanych przepisów, orzeczono jak w punkcie I sentencji wyroku.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd oparł się na dyspozycji przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.). Na koszty te, poniesione przez pozwaną, składają się: wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 2.400 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.