Sygn. akt : II AKa 53/06

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 marca 2006 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach II Wydział Karny w składzie:

przy udziale Prokuratora Janusza Konstantego

po rozpoznaniu w dniu 16 marca 2006 sprawy

z wniosku K. M.

- o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represjonowanie W. M.

na skutek apelacji prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 21 listopada 2005r.

sygn. akt XVI Ko 38/05

1/ utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2/ kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

II AKa 53/06

UZASADNIENIE

Sąd Okręgowy w Katowicach wyrokiem z dnia 10 grudnia 2003 roku sygn. akt 1 Ko 1/99 zasądził na rzecz K. M. kwotę 103 600,00 złotych tytułem zadośćuczynienia za represjonowanie W. M., z ustawowymi odsetkami od daty prawomocności wyroku. W pozostałej części wniosek K. M. oddalił.

Sąd Apelacyjny w Katowicach wyrokiem z dnia 18 marca 2004 roku uchylił ten wyrok w części oddalającej wniosek K. M. i w tym zakresie przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy w Katowicach, rozpoznając sprawę w przekazanym zakresie, wyrokiem z dnia 21 listopada 2005 roku zasądził od Skarbu Państwa na rzecz K. M. kwotę 46 400 złotych tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 42 900 złotych tytułem odszkodowania za represjonowanie W. M. z ustawowymi odsetkami od daty prawomocności wyroku. W pozostałej części wniosek K. M. oddalił.

Apelację od tego wyroku w części dotyczącej zasądzonego odszkodowania wniósł prokurator. Zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mogących mieć wpływ na jego treść, polegający na niesłusznym przyjęciu, iż W. M. pracował w cegielni do momentu jego aresztowania, co skutkował uznaniem zasądzeniem kwoty odszkodowania za poniesiona szkodę majątkową z tytułu utraconego zarobku, podczas gdy okoliczność ta nie została ponad wszelką wątpliwość wykazana przez wnioskodawcę, a analiza zebranego materiału dowodowego prowadzi do wniosku przeciwnego. Prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora nie okazała się zasadna.

Nie można podzielić zawartego w apelacji stanowiska prokuratora, iż Sąd Okręgowy dopuścił się błędu w ustaleniach faktycznych, iż represjonowany W. M. pracował w cegielni do momentu aresztowania go przez NKWD. Na poparcie tak sformułowanego zarzutu apelacji prokurator powołuje się na zapisek znajdujący się złożonym przez represjonowanego kwestionariuszu z dnia 17 czerwca 1976 roku dotyczącym okresów zatrudnienia, znajdującym się w dołączonych aktach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych /k-2/. Apelacja wyciągając z tego dokumentu korzystne dla stawianych przez siebie zarzutów wnioski pomija, iż dokument ten był nie tylko znany Sądowi I instancji, ale sąd ten szczegółowo do tego dokumentu się odniósł i wskazał przyczyny, dla których w oparciu o jego treść nie dokonał ustaleń faktycznych.

Prokurator nie dostrzega w apelacji, iż sam fakt możliwości odmiennej oceny materiału dowodowego nie jest wystarczającą przesłanką odwoławczą. W niniejszej sprawie przeprowadzono szereg dowodów zarówno osobowych jak i z dokumentów na okoliczność wykonywania pracy w cegielni przez represjonowanego bezpośrednio przed jego aresztowaniem. Dowody te nie były jednobrzmiące, na co wyraźnie wskazał w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy. Dlatego sam fakt, iż w aktach sprawy znajduje się dowód w postaci wskazanego kwestionariusza, pozwalający na odmienne ustalenia niż to uczynił Sąd Okręgowy nie jest wystarczający do skutecznego podważenia ustaleń tego sądu. Normalną konsekwencją oceny materiału dowodowego w sytuacji, gdy zgromadzone dowody są sprzeczne jest ocena tego materiału w oparciu o zasady określone w art. 7 kpk, co skutkuje daniem wiary części dowodów i odrzucenie pozostałych. Sąd I instancji dokonując oceny tak zgromadzonego materiału dowodowego wskazał w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, dlaczego nie dał w tej części wiary zapiskom zawartym w w/w kwestionariuszu i dlaczego oparł się na innych dowodach, w szczególności zeznaniach żony represjonowanego B. M.i jego syna – wnioskodawcy K. M., którzy w toku całego postępowania stanowczo twierdzili, iż W. M.pracował w cegielni do momentu aresztowania.

Należy zwrócić uwagę apelującemu prokuratorowi, iż w dołączonych do niniejszej sprawy akt W. M. ze Związku (...) o (...) znajduje się inny kwestionariusz, z dnia 1 kwietnia 1957 roku, również podpisany przez represjonowanego, w którym podał, iż pracował w fabryce od 1934 roku do 1945 roku /k-2 w/w akt/. Ten wpis w pełni koresponduje z ustaleniami Sądu I instancji i tym samym jest sprzeczny z zapisem we wcześniej wymienionym kwestionariuszu ZUS.

Trudno w tym miejscu nadmiernie spekulować nie mniej, zdaniem Sądu Apelacyjnego, dla oceny wiarygodności zawartych w tych kwestionariuszach danych istotny jest cel, dla którego zostały sporządzone. Kwestionariusz znajdujący się w aktach ZUS został przez W. M. wypełniony na potrzeby renty i okres pracy w cegielni, co do której represjonowany nie dysponował żadnym zaświadczeniem, został tam podany tylko do 31 sierpnia 1941 roku gdyż na dalszy okres od 1 września 1941 roku posiadał on zaświadczenie, iż działał w ruchu oporu. Na potrzeby postępowania o otrzymanie renty istotniejsze były posiadane zaświadczenia o okresie równorzędnym niż faktyczne dane odnośnie wykonywanej pracy.

Dlatego też zarzuty apelacji kwestionujące ustalenia Sądu Okręgowego z uwagi na treść kwestionariusza z akt ZUS nie mogły okazać się skuteczne.

W zakresie wysokości zasądzonego odszkodowania Sąd Okręgowy prawidłowo jako punkt odniesienia do jego wyliczenia przyjął kwotę 300 złotych za każdy miesiąc więzienia. Zresztą treść pisemnego uzasadnienia apelacji wskazuje, iż wysokości tej kwoty jako podstawy do wyliczeń należnego odszkodowania prokurator wprost nie kwestionuje. Represjonowany w chwili aresztowania miała 34 lata. Nie posiadał majątku. Mieszkała z rodziną, którą utrzymywał, w mieszkaniu babci. Pracował jako palacz i zarabiał około 400 rubli /zeznania B. M. k-59 akt/. Jest oczywiste, iż represjonowany zarobione pieniądze musiał przeznaczać na swoje potrzeby i rodziny, w co należy wliczyć partycypowanie w kosztach codziennego utrzymania. W takiej sytuacji czynienie poważniejszych oszczędności z osiąganego wynagrodzenia jest z pewnością utrudnione. Nie mniej oszczędności na potrzeby własnej przyszłości i rodziny były czynione. W chwili aresztowania z pensji represjonowanego udało się odłożyć

2 000 dolarów /zeznania B. M. k-59/. Dla oszczędności ważny był fakt posiadania mieszkania po babci przez rodzinę represjonowanego, co powodowało, iż nie musieli ponosić dodatkowych kosztów wynajmu mieszkania. Jest oczywiste, iż ustalenie wysokości należnego odszkodowania musi być z istoty rzeczy ocenne i musi opierać się na hipotetycznie określonej kwocie oszczędności czynionych przez represjonowanego w okresie uwięzienia. Uwzględniając także zdarzenia przyszłe, a więc potencjalne zmiany w życiu osobistym jak i zawodowym represjonowanej należało, zdaniem Sądu Apelacyjnego uznać, iż przyjęta przez Sąd Okręgowy kwota 300 złotych miesięcznie, jako podstawa wyliczeń do przyznanego odszkodowania, nie jest z pewnością zawyżona.

Kierując się powyższymi przesłankami zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

Orzeczenie o kosztach postępowania ma oparcie w obowiązujących przepisach.