Piątek, 29 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5877
Piątek, 29 marca 2024
Sygnatura akt: II Ca 479/13

Tytuł: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim z 2013-09-09
Data orzeczenia: 9 września 2013
Data publikacji: 13 października 2017
Data uprawomocnienia: 9 września 2013
Sąd: Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim
Wydział: II Wydział Cywilny Odwoławczy
Przewodniczący: Grzegorz Ślęzak
Sędziowie: Stanisław Łęgosz
Dorota Krawczyk

Protokolant: Paulina Neyman
Hasła tematyczne: Alimenty
Podstawa prawna:

Sygn. akt II Ca 479/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 września 2013 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący

SSO Grzegorz Ślęzak

Sędziowie

SSO Stanisław Łęgosz

SSR del. Dorota Krawczyk (spr.)

Protokolant

Paulina Neyman

po rozpoznaniu w dniu 9 września 2013 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa W. L.

przeciwko P. L.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 24 kwietnia 2013 roku, sygn. akt III RC 8/13

oddala apelację.

Sygn. akt II Ca 479/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2013 roku Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb. po rozpoznaniu sprawy z powództwa W. L. przeciwko P. L. o obniżenie alimentów oddalił powództwo.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i zarazem rozważania Sądu Rejonowego:

Ugodą zawartą przed Sądem Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim w dniu 02 czerwca 2009 roku w sprawie III R.C. 212/09 W. L. zobowiązał się płacić na rzecz swojego małoletniego syna P. L. alimenty w kwocie po 400 zł miesięcznie płatne z góry do dnia 15-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w przypadku uchybienia terminu płatności którejkolwiek z należności do rąk przedstawicielki ustawowej małoletniego R. L. (1).

W tym czasie W. L. mieszkał z mamą w domu jednorodzinnym i ponosił następujące opłaty: za energię elektryczną w wysokości 50 zł miesięcznie, wodę 15 zł miesięcznie, gaz 25 zł miesięcznie, telefon 125 zł miesięcznie, ubezpieczenie domu 8,5 zł miesięcznie, Internet 64 zł miesięcznie. Na zakup opału wydawał 125 zł miesięcznie, ubezpieczenie samochodu 40 zł miesięcznie. Spłacał dwa kredyty na zakup gospodarstwa rolnego w ratach po 753,09 zł i 505 zł miesięcznie. Na zakup żywności wydawał około 200 zł miesięcznie. Pracował jako przedstawiciel handlowy z wynagrodzeniem około 2500 zł miesięcznie. Był właścicielem gospodarstwa rolnego położonego na terenie gminy M. o powierzchni 5,0984 ha, z którego roczny dochód wynosił 11 495,86 zł. Ponadto wspólnie z matką A. L. był właścicielem gospodarstwa rolnego, położonego w gminie W. o powierzchni 5,3519 ha, którego roczny dochód wynosił 14 569,86 zł.

Matka pozwanego R. L. (1) pracowała jako pracownik produkcji z wynagrodzeniem1326,00 zł brutto. Mieszkała z dziećmi A. i P. L. w domu jednorodzinnym. Ponosiła następujące opłaty: za wodę 35 zł miesięcznie, energię elektryczną 90 zł miesięcznie, gaz-38 zł miesięcznie, telefon - 40 zł miesięcznie, opał 350 zł miesięcznie, wywóz śmieci 40 zł . Na zakup jedzenia wydawała 400-500 zł miesięcznie, na zakup środków czystości 100 zł miesięcznie. P. L. uczęszczał do I klasy Liceum Ogólnokształcącego.

Aktualnie powód W. L. prowadzi działalność gospodarczą jako przedstawiciel handlowy i deklaruje, że z tego tytułu osiąga dochód w wysokości około 10000 zł rocznie. Mieszka z mamą w domu jednorodzinnym, której dokłada się do opłat za energię elektryczną w wysokości 100 zł co dwa miesiące, zakupu butli gazowej w wysokości 50 zł co dwa-trzy miesiące. Na zakup opału wydaje 2000 zł w sezonie grzewczym. Spłaca kredyt zaciągnięty na zakup gospodarstwa rolnego w wysokości 1400 zł kwartalnie. Na zakup żywności wydaje około 300 zł miesięcznie. Wspólnie z matką A. L. jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego, położonego w gminie W. o powierzchni 5,3519 ha, tj. 65630 ha przeliczeniowego, którego roczny dochód wynosił 17 805, 54 zł. Ponadto jest właścicielem gruntu o powierzchni 0, 73 ha, tj. 088 ha przeliczeniowego, którego roczny dochód wynosił 2 387,44 zł.

Gospodarstwo rolne położone w M. powód darował matce w 2011 roku.

P. L. ma 20 lat. Jest uczniem II klasy szkoły policealnej na kierunku ratownik medyczny. Nauka odbywa się w systemie dziennym. Zajęcia w szkole uniemożliwiają mu podjęcie pracy. Mieszka z mamą, która jest po operacji kręgosłupa i aktualnie utrzymuje się z renty się w wysokości 1333,41 zł netto. Koszty utrzymania domu wynoszą 300 zł miesięcznie zaś zakup opału 3000 zł w sezonie grzewczym. Na zakup wyżywienia matka pozwanego wydaje 350 zł miesięcznie, środków czystości 40-50 zł miesięcznie zaś na zakup przyborów szkolnych dla syna 20 zł miesięcznie. We wrześniu 2012 roku pozwany musiał kupić mundur do szkoły za kwotę 130 zł i buty na praktyki za kwotę 45 zł oraz opłacić ubezpieczenie w kwocie 40-50 zł,

Sąd Rejonowy zważył, iż powództwo nie jest zasadne na podstawie art.138 kro.

W przedmiotowej sprawie nie nastąpiła zmiana stosunków mogąca skutkować obniżeniem alimentów. Nie zmniejszyły się bowiem usprawiedliwione potrzeby uprawnionego, który w dalszym ciągu się uczy. Co więcej można mówić o znacznym wzroście jego potrzeb wobec jej dorastania. Nie zmieniła się również istotnie, od daty ostatniego ustalenia alimentów, sytuacja rodzinna, materialna czy też majątkowa uprawnionego. W sposób istotny uległy zaś pogorszeniu możliwości zarobkowe matki pozwanego, która aktualnie nie może pracować i pozostaje na rencie chorobowej.

Brak jest także istotnych zmian, w rozumieniu art. 138 k.r.o., po stronie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego. Wbrew twierdzeniom powoda za taką zmianę nie można uznać okoliczności, iż obecnie uzyskuje niższe wynagrodzenie za pracę. Nadal bowiem prowadzi działalność gospodarczą jako przedstawiciel handlowy, jak to miało miejsce w okresie, gdy po raz ostatni ustalano alimenty.

Powód darując matce gospodarstwa rolne położone w M. uszczuplił swój majątek. Sąd nie wziął jednak pod uwagę tej zmiany, zgodnie bowiem z treścią art. 136 k.r.o., jeżeli w ciągu ostatnich trzech lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych osoba, która była już do tych świadczeń zobowiązana zrzekła się bez ważnego powodu prawa majątkowego łub w inny sposób doprowadziła się do jego utraty lub zrzekła się zatrudnienia lub zmieniła je na mniej zyskowne, to nie uwzględnia się wynikłej stąd zmiany przy ustalaniu zakresu świadczeń alimentacyjnych.

Z uwagi na powyższe, a zwłaszcza uwzględniając zwiększone potrzeby pozwanego, zmniejszone możliwości zarobkowe jego matki oraz w zasadzie nie zmienione w sposób istotny możliwości zarobkowe powoda, Sąd oddalił powództwo.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z rzeczywistym stanem faktycznym, wynikającym z zebranego w sprawie materiału dowodowego, poprzez przyjęcie:

a)  iż z gospodarstwa rolnego, położonego w W., osiąga dochód w całości, natomiast gospodarstwo to stanowi współwłasność i dochód powinien być dzielony po połowie,

b)  iż w sposób istotny nastąpiło pogorszenie sytuacji materialnej matki pozwanego, natomiast z materiału dowodowego wynika, iż wysokość osiąganych przez Nią dochodów nie uległa zmianie,

c)  ponadto poprzez przyjęcie, że sytuacja materialna powoda nie uległa zmianie, tymczasem z materiału dowodowego bezspornie wynika, iż wysokość osiąganych przez Niego dochodów uległa znacznemu zmniejszeniu,

2.  naruszenie przepisów prawa procesowego mających istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie poprzez zaniechanie wszechstronnego i należytego rozważenia materiału dowodowego, naruszenie granic swobodnej oceny dowodów.

Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wnosił o uchylenie niniejszego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Tryb. oraz zwolnienie od kosztów postępowania.

Powód popierał apelację.

Pozwany wnosił o oddalenie apelacji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie zauważyć trzeba, że zgodnie z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania, a zatem prawidłowa ocena dowodów, doprowadziła Sąd I instancji do poczynienia trafnych ustaleń faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, które to Sąd Okręgowy w całości podziela. Nie można zarzucić Sądowi Rejonowemu uchybień związanych z wadliwością przeprowadzonej oceny dowodów, a wynikających z naruszenia zasad wynikających z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd wziął pod rozwagę cały materiał dowodowy zaoferowany przez obie strony. Wbrew twierdzeniom powoda, Sąd nie oddalił żadnego wniosku dowodowego powoda, powód nie zgłaszał żadnego wniosku dowodowego na okoliczność przyczyn darowania matce gospodarstwa rolnego. Nie podał tych przyczyn nawet w zeznaniach. Ponadto jak już wielokrotnie wyjaśniano w orzecznictwie Sądu Najwyższego - zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc może być uznany za zasadny jedynie w wypadku wykazania, że ocena materiału dowodowego jest rażąco wadliwa czy w sposób oczywisty błędna, dokonana z przekroczeniem granic swobodnego przekonania sędziowskiego, wyznaczonych w tym przepisie. Sąd drugiej instancji ocenia bowiem legalność oceny dokonanej przez Sąd Rejonowy, czyli bada czy zostały zachowane kryteria określone w art. 233 § 1 kpc . Należy zatem mieć na uwadze, że - co do zasady - Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, dokonując wyboru określonych środków dowodowych. Jeżeli z danego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona tylko wtedy gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub, gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo – skutkowych (por. przykładowo postanowienie z dnia 11 stycznia 2001 r., I CKN 1072/99, Prok. i Pr. 2001 r., nr 5, poz. 33, postanowienie z dnia 17 maja 2000 r., I CKN 1114/99, nie publ., wyrok z dnia 14 stycznia 2000 r., I CKN 1169/99, OSNC 2000 r., nr 7-8, poz. 139, ).

Uzasadnienie wniesionej apelacji sprowadzało się jedynie do polemiki z ustaleniami Sądu Rejonowego. Tymczasem dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 kpc – z przyczyn podanych na wstępie niniejszych rozważań - nie jest wystarczające subiektywne przekonanie skarżącego, co do braku trafności wniosków Sądu odnośnie zaistnienia okoliczności wynikających z przeprowadzonych w sprawie dowodów.

Sąd Rejonowy, wbrew twierdzeniom powoda nie ustalił, że powód osiąga z gospodarstwa rolnego położonego w W. dochód w kwocie 17.805,54 zł. Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, iż powód wspólnie z matką jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego położonego w W. a roczny dochód z tego gospodarstwa wynosi 17.805,54 zł, a więc logicznie na powoda przypada dochód zgodnie z wielkością jego udziału czyli połowa.

Sąd Rejonowy prawidłowo też ustalił sytuację materialną matki pozwanego, a mianowicie ustalił, iż matka pozwanego R. L. (2) na dzień zawarcia ugody tj. 02.06.2009 roku miała wynagrodzenie brutto w kwocie 1326,00 zł, a obecnie utrzymuje się z renty w kwocie 1333,41zł. Sąd Rejonowy w żadnej części uzasadnienia nie wskazał, że „w sposób istotny nastąpiło pogorszenie sytuacji materialnej matki pozwanego”. Zasadnie natomiast, Sąd Rejonowy dokonując rozważań, stwierdził, że „w sposób istotny uległy pogorszeniu możliwości zarobkowe matki pozwanego”, która aktualnie nie może pracować i pozostaje na rencie chorobowej. Taki logiczny wniosek Sąd wywiódł z prawidłowych i niekwestionowanych przez strony ustaleń, że matka pozwanego jest po operacji kręgosłupa i nie może pracować. Należy rozróżnić pojęcie sytuacji materialnej od pojęcia możliwości zarobkowych, które to pojęcia nie są tożsame.

Ustalenia faktyczne Sądu I instancji co do dochodów powoda z pracy jako przedstawiciela handlowego też są prawidłowe, a mianowicie Sąd ustalił, że na dzień zawarcia ugody powód pracował jako przedstawiciel handlowy z wynagrodzeniem około 2500 zł miesięcznie, a obecnie powód prowadzi działalność gospodarczą jako przedstawiciel handlowy i deklaruje, że z tego tytułu osiąga dochód w wysokości około 10000 zł rocznie ( oświadczenie powoda k. 19), które to fakty w uzasadnieniu do apelacji powód przyznaje.

Nie ma racji skarżący podnosząc w uzasadnieniu apelacji, że Sąd nie wziął pod uwagę faktu, iż pozwany skończył naukę w szkole policealnej na kierunku ratownik medyczny, bowiem Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił na dzień zamknięcia rozprawy tj. 10.04.2013 roku, że pozwany jest uczniem II klasy szkoły policealnej na kierunku ratownik medyczny, gdzie nauka odbywa się w systemie dziennym, co wynika wprost z zaświadczenia wydanego przez szkołę k. 16, a mianowicie, że przewidywany rok ukończenia nauki to czerwiec 2013 roku, pozwany jeszcze nie zaliczył egzaminu zawodowego.

Dokonana przez Sąd Rejonowy wykładnia art. 138 kro, zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego, jest prawidłowa i nie może być skutecznie kwestionowana. Przez zmianę stosunków rozumieć należy istotne zwiększenie bądź zmniejszenie możliwości majątkowych, zarobkowych zobowiązanego lub też usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego do świadczenia alimentacyjnego.

Z treści apelacji wynika, że powód przyjmuje za tożsame pojęcie stanu majątkowego – dochodów i pojęcie możliwości zarobkowych. Należy podkreślić, że zgodnie z treścią art. 135 § 1 kro zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Przez ustawowe określenie "możliwości zarobkowe i majątkowe" rozumieć należy nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskiwane ze swojego majątku, lecz te zarobki i te dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych. Możliwości zarobkowe zobowiązanego nie mogą być zawsze utożsamiane z faktycznie osiąganymi zarobkami. W przypadkach uzasadnionych obejmują one także wysokość zarobków, które zobowiązany jest w stanie uzyskać, lecz nie osiąga ich z przyczyn niezasługujących na usprawiedliwienie. A tak właśnie jest w analizowanej sprawie.

Osoba, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, zwłaszcza obowiązek względem swych dzieci niezdolnych jeszcze do samodzielnego utrzymania się, powinna w pełni wykorzystywać swe siły, kwalifikacje i uzdolnienia w celu uzyskiwania dochodów niezbędnych do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb osób uprawnionych do alimentacji. Jeżeli zobowiązany nie wykorzystuje posiadanych możliwości i w celu uchylenia się od świadczeń alimentacyjnych lub wskutek innych zawinionych przyczyn nie podejmuje pracy, odpowiedniej do przygotowania zawodowego, warunków zdrowotnych oraz realnie istniejących możliwości w rejonie jego zamieszkania, jego możliwości zarobkowe ocenia się według zarobków, jakie osiągnąłby, gdyby podjął stosowne zatrudnienie. Biorąc pod uwagę, że powód jest osobą w średnim wieku, zdrową, nie ma przeciwwskazań do podjęcia pracy ma możliwości zarobkowe i majątkowe. A więc, wbrew stanowisku pozwanego, uzyskiwanie niższego wynagrodzenia w porównaniu do okresu, gdy po raz ostatni ustalano alimenty, nie stanowi przesłanki obniżenia alimentów.

W stosunku do art. 135 § 1 kro art. 136 kro wprowadza dalsze kryteria oceny możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego, stanowiąc, że przy ustalaniu (zmianie) świadczeń alimentacyjnych nie uwzględnia się takich niekorzystnych zmian w jego stanie majątkowym i zarobkach, które on sam spowodował bez ważnych ku temu powodów, przez co z własnej woli ograniczył lub wyłączył możliwość alimentowania uprawnionego.

Sankcję, o której mowa w art. 136 kro stosuje się wtedy, gdy na osobie, która w ciągu 3 lat przed sądowym dochodzeniem świadczeń alimentacyjnych doprowadziła do niekorzystnych zmian w stanie swego majątku lub zarobków, ciążył już skonkretyzowany obowiązek alimentacyjny, tzn. gdy w chwili dokonania takich zmian istniała już powinność spełniania świadczeń alimentacyjnych na rzecz uprawnionego. W analizowanej sprawie powód zrezygnował z pracy jako przedstawiciel handlowy, gdzie zarabiał około 2500zł, a obecnie wykonuje ten sam zawód prowadząc działalność gospodarczą i deklaruje, że zarabia około 830 zł miesięcznie. Ponadto powód darując matce w 2011 roku gospodarstwo rolne położone w M. uszczuplił swój majątek.

Mając powyższe rozważania na uwadze, przy zaakceptowaniu ustaleń Sądu Rejonowego, apelacja jako niezasadna podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij