Sygn. akt V Ca 5/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2015 roku

Sąd Okręgowy w Elblągu V Wydział Cywilny Rodzinny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jolanta Hryniewicz /spr./

Sędziowie: SO Jolanta Pietrzak

SO Lidia Kryszewska – Watkowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Sylwia Szulc

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 lutego 2015r.

sprawy z powództwa E. S.

przeciwko A. S. (1)

o alimenty

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Elblągu

z dnia 30 września 2014r., w sprawie III RC 351/14

zmienia zaskarżony wyrok w części uwzględniającej powództwo (pkt I wyroku) w ten sposób, że oddala powództwo.

Sygn. akt V Ca 5/15

UZASADNIENIE

Powódka E. S. pozwem z dnia 20 maja 2014 roku domagała się zasądzenia od A. S. (1) alimentów w kwocie po 700 zł miesięcznie.

Pozwany A. S. (1) wniósł o oddalenie powództwa.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Elblągu zasądził od pozwanego A. S. (1) na rzecz powódki A. S. (2) alimenty w kwocie po 200 złotych miesięcznie. W wyroku ustalono warunki płatności alimentów, w pozostałej części natomiast żądanie oddalono. Sąd Rejonowy orzekł też o kosztach sadowych i rygorze natychmiastowej wykonalności.

Orzeczenie powyższe było wynikiem następujących ustaleń i wniosków:

E. S. i A. S. (1) zawarli związek małżeński w dniu (...)r. i ze związku tego posiadają jedno dziecko T. S. urodzonego (...) w E..

W czasie trwania postępowania rozwodowego E. S. domagała się zasądzenia na jej rzecz alimentów w wysokości 500 zł miesięcznie oraz alimentów na rzecz małoletniego syna w wysokości 1200 zł miesięcznie. W/w cofnęła żądanie zasądzenia alimentów na jej rzecz w dniu 22 stycznia 2014 r., na co wyraził zgodę pozwany. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Elblągu z dnia 22 stycznia 2014 r. w sprawie VC 734/13 orzeczono rozwód pomiędzy E. S. i A. S. (1) z winy obu stron. Kosztami utrzymania małoletniego obciążono oboje rodziców, przy czym od pozwanego zasądzono na rzecz małoletniego syna alimenty w wysokości 900 zł miesięcznie. Powyższe orzeczenie uprawomocniło się dnia 13 lutego 2014 r.

Powódka E. A. od wielu lat choruje na nadciśnienie tętnicze, przeszła 2 wylewy krwi do mózgu oraz usunięto jej macicę. Posiada ona orzeczenie o niepełnosprawności. W czasie trwania związku małżeńskiego powódka nigdy nie pracowała zarobkowo, zajmowała się prowadzeniem gospodarstwa domowego i opieką nad małoletnim dzieckiem stron. Do miesiąca lipca 2013 r. pozostawała na wyłącznym utrzymaniu pozwanego A. S. (1), który zatrudniony był (...) Sp.z.o.o. w G. na stanowisku montera sieci i instalacji z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 2654,98 zł netto. Pozwany oddawał powódce całe wynagrodzenie za pracę, z czego dokonywała ona opłat mieszkaniowych, kupowała wyżywienie, odzież, leki, itp. A. S. (1) w miesiącu lipcu 2013 r. wyprowadził się od żony oraz syna i zamieszkał u swojej matki w tej samej miejscowości. Od tego czasu co miesiąc przekazywał powódce na utrzymanie syna kwotę 600 zł miesięcznie, a po orzeczeniu rozwodu stron kwotę 900 zł miesięcznie.

Obecnie powódka zarejestrowana jest jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku i nie posiada żadnych dochodów. W/w posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, które ważne jest do 31 lipca 2015 r. Powódka może podjąć zatrudnienie na stanowisku przystosowanym. E. S. posiada wykształcenie średnie ekonomiczne, ostatni raz pracowała 20 lat temu jako opiekun PCK. W/w zamieszkuje wraz z synem u swoich rodziców H. i J. S., którzy utrzymują się z emerytury ojca powódki w wysokości 1500 zł miesięcznie.

Pozwany zatrudniony jest nadal w (...) Sp.z.o.o. w G. na stanowisku montera sieci i instalacji ze średnim wynagrodzeniem miesięcznym liczonym wraz z premiami w wysokości 3707,58 zł netto. W/w zamieszkuje u swojej matki wraz z bratem oraz dwiema siostrami. Matka pozwanego utrzymuje się z emerytury w wysokości 1500 zł miesięcznie, dwójka z rodzeństwa pozwanego to osoby niepracujące.

W ocenie Sądu I instancji powództwo zasługuje na uwzględnienie w części, tj. do kwoty po 200 zł miesięcznie.

Co do zasady okoliczności faktyczne były pomiędzy stronami bezsporne, różniły się one jedynie w ich ocenie. Dlatego też zadaniem Sądu I instancji było ocenienie zebranego w sprawie materiału dowodowego i ustalenie czy wystąpiły w sprawie przesłanki z art. 60 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego .

Sąd I instancji przywołał art. 60 §1 k.r.o , stosownie do którego małżonek rozwiedziony, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i który znajduje się w niedostatku, może żądać od drugiego małżonka rozwiedzionego dostarczania środków utrzymania w zakresie odpowiadającym usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz możliwościom zarobkowym i majątkowym zobowiązanego.

W ocenie Sądu Rejonowego zgromadzony materiał dowodowy potwierdza fakt znajdowania się przez powódkę w niedostatku.

Powódka nie posiada obecnie żadnych dochodów, ani pochodzących z pracy zarobkowej, ani pomocy społecznej. Powódka jest osobą cierpiącą od lat na nadciśnienie tętnicze, przeszła 2 wylewy krwi do mózgu oraz usunięcie macicy, pozostaje pod stałą kontrolą kardiologa. W/w zaliczona została do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności i może podjąć pracę zarobkową jedynie na stanowisku przystosowanym. Jak wynika z informacji Powiatowego Urzędu Pracy w E. w okresie od 01 czerwca 2013 r. do 14 sierpnia 2014 r. nie dysponował ofertami pracy na stanowisku przystosowanym dla osób z wykształceniem powódki, natomiast dysponował takimi ofertami dla osób bez wyuczonego zawodu na stanowisku sprzątaczka, robotnik gospodarczy, pracownik produkcji z wynagrodzeniem minimalnym obowiązującym w danym okresie. Mając jednakże na uwadze stan zdrowia powódki tj. posiadane schorzenia w ocenie Sądu I instancji nie byłaby ona w stanie podjąć pracy fizycznej w pełnym wymiarze czasu pracy. Nie bez znaczenia dla oceny pozostawania przez powódkę w niedostatku pozostaje także fakt, iż ostatni raz była ona czynna zawodowo 20 lat temu. Przez cały okres trwania małżeństwa stron za pełną aprobatą pozwanego nie pracowała zawodowo, a zajmowała się prowadzeniem domu i opieką na małoletnim dzieckiem stron. Biorąc dodatkowo pod uwagę wysoki poziom bezrobocia na lokalnym rynku pracy, to zdaniem Sadu Rejonowego obecnie brak jest możliwości znalezienia przez powódkę pracy zarobkowej w pełnym wymiarze czasu pracy i samodzielnego utrzymania.

Sąd I instancji dokonując oceny sytuacji życiowej i materialnej powódki, w tym jej usprawiedliwionych potrzeb uznał, że wymaga ona alimentacji, lecz nie w dochodzonym przez nią zakresie. Jej stan zdrowia nie wyklucza bowiem zupełnie podejmowania prac zarobkowych, małoletni syn stron ze względu na wiek nie wymaga już jej bezpośredniej stałej opieki i alimentacja powódki winna jedynie częściowo, a nie całkowicie pokrywać koszty jej utrzymania. Sąd Rejonowy dokonując oceny możliwości majątkowych i zarobkowych pozwanego uznał, że posiada on możliwości łożenia alimentów na rzecz powódki. Średnie miesięczne wynagrodzenia pozwanego liczone łącznie z premiami w okresie od grudnia 2013 r. do maja 2014 r. wyniosło 3707,58 zł netto (wynagrodzenie podstawowe 2600 zł miesięcznie netto). Pozwany niezaprzeczalnie posiada więc niezbędne środki na własne utrzymanie, łożenie alimentów na rzecz małoletniego syna w wysokości 900 zł miesięcznie oraz także na łożenie alimentów na rzecz byłej żony, która znajduje się w niedostatku.

W związku z powyższym Sąd I instancji dokonując analizy potrzeb powódki i możliwości zarobkowych pozwanego uznał, iż na podstawie art. 60 § 1 kro należało zasądzić od pozwanego A. S. (1) na rzecz powódki E. S. alimenty w kwocie po 200 zł miesięcznie,

W apelacji od powyższego wyroku pozwany domagał się jego zmiany i oddalenia powództwa ewentualnie uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Pozwany zarzucił, że jest osobą chorą w co najmniej takim stopniu jak pozwana. Przebywa na zwolnieniu lekarskim z tego powodu i jego sytuacja materialna nie jest tak dobra jak wskazuje Sąd Rejonowy, a powódka może bez trudu podjąć pracę.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego została przez Sąd Okręgowy uznana za uzasadnioną.

Sąd odwoławczy podziela ustalenia Sądu I instancji odnośnie sytuacji materialnej stron, jednakże odmiennie ocenił tę sytuację, a w szczególności nie podziela poglądu Sądu orzekającego, że powódka pozostaje w niedostatku.

W sprawie poza sporem jest okoliczność, że wyrok rozwiązujący małżeństwo stron uprawomocnił się 13 lutego 2013 roku. W tamtym postępowaniu powódka cofnęła żądanie alimentów na siebie. Pozwany natomiast został obciążony alimentami na syna stron praktycznie w takiej wysokości, która jego usprawiedliwione materialne potrzeby (jeśli się zważy poziom życia stron) pokrywał w całości.

Z niniejszym pozwem powódka wystąpiła po trzech miesiącach od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, podczas gdy jej sytuacja nie zmieniła się , co jest w sprawie bezsporne.

Jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy w niedostatku nie jest osoba, która nie posiada żadnych środków na swoje utrzymanie, lecz taka która tych środków nie jest w stanie zdobyć własnymi siłami z uwagi na wiek lub stan zdrowia. Trafny jest pogląd Sądu Apelacyjnego w Poznaniu wyrażony w wyroku z dnia 10 lutego 2014 roku w sprawie IA Ca 1422/03 stosownie do którego” niedostatek stanowiący podstawę zasądzenia alimentów( art. 60§1 krio) ma charakter względny, stąd małżonek domagający się alimentów winien w pełni wykorzystać wszystkie możliwości w celu uzyskania dochodów niezbędnych do zaspokajania usprawiedliwionych własnych potrzeb”

Powódka jest osobą młodą , ma 42 lata, nie jest to wiek, który uniemożliwia wejścia na rynek pracy przy dołożeniu wszelkich starań. Nie jest też osobą do pracy niezdolną. Jej choroby jak nadciśnienie czy przebyta operacja pozwalają na podjęcie zatrudnienia. Ustalenie okresowo niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym także nie czyni powódki niezdolnej do pracy.

Żadne inne zaświadczenie lekarskie, czy orzeczenie komisji lekarskiej, które stwierdzałoby ,że powódka jest niezdolna do pracy, w toku procesu nie zostało przedstawione. Pozwany –jak wynika z przedłożonych zaświadczeń- także wymaga leczenia z powodu rożnych schorzeń.

Okoliczność, że powódka w trakcie małżeństwa nie pracowała nie może świadczyć o jej niedostatku. Był to wybór powódki ( nawet jeśli pozwany go aprobował). Jednakże sytuacja się zmieniła., a więc i dotychczasowe decyzje życiowe powódki muszą podlegać weryfikacji. Syn stron jest już prawie dorosły, powódka nie pozostaje w związku małżeńskim i jest na tyle młodą osobą ,że powinna podjąć zatrudnienie

Powódka jako główny argument przeciwko możliwości podjęcia pracy wskazywała konieczność całodobowej opieki nad rodzicami , a w szczególności matką, która ma 68 lat.

Warto zaznaczyć, że jeśli istotnie matka pozwanej w wieku lat 68 wymaga całodobowej opieki, może ona zgłosić ten fakt odpowiednim organom i powódka ma możliwość przejść na zasiłek , jaki otrzymują osoby sprawujące opiekę nad bliskimi.

Takich kroków powódka nie podjęła.

Jeśli aktualnie powódka utrzymuje się wraz ze swoimi rodzicami z emerytury ojca w kwocie 1500 złotych miesięcznie, to to jej dotychczasowy poziom życia świadczy o tym, że przy podjęciu pracy choćby na część etatu ,czy dorywczej i osiągnięciu dochodów w granicach najniższej płacy krajowej, będzie ona w stanie zabezpieczyć swoje usprawiedliwione potrzeby. Koszt utrzymania bowiem syna stron w zasadzie spoczywa na pozwanym.

Nie można zatem w ocenie Sądu Okręgowego uznać, że powódka w wieku 42 lat , która nie jest niezdolna do pracy choruje na schorzenia będące udziałem wielu pracujących osób, opiekująca się 18 letnim dzieckiem ,tylko dlatego, że nie pracowała przez ostatnie 20 lat pozostaje w niedostatku.

Jeśli powódka nie jest tak naprawdę zainteresowana zdobyciem środków na swoje utrzymanie obecnie, to w miarę upływu czasu sytuacja ta nie zmieni się na jej korzyść.

Powódka w ocenie sądu jest w stanie zapewnić sobie normalne warunki bytowania odpowiednie do jej stanu zdrowia i wieku, a taka możliwość wyklucza przyjęcie, iż pozostaje ona w niedostatku.

Okoliczności te legły u podstaw uwzględnienia apelacji, co skutkowało zmiana zaskarżonego wyroku w części uwzględniającej powództwo i oddalenie żądania alimentów.

Rozstrzygnięcie Sądu znajdowało podstawę prawną w przepisie art. 386§1 kpc.