Sygn. akt I Ca 359/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2015 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Joanna Składowska

Protokolant sekretarz sądowy Elwira Kosieniak

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2015 roku w Sieradzu

na rozprawie sprawy

z powództwa J. S.

przeciwko M. S.

o wydanie ruchomości

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu

z dnia 18 sierpnia 2015 roku, sygnatura akt I C 165/15

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 2 w ten tylko sposób, że obniża zasądzoną w nim kwotę z 600 złotych do 100 (sto) złotych;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie.

Sygnatura akt I Ca 359/15

UZASADNIENIE

Powód J. S., pozwem z dnia 26 stycznia 2015r. domagał się zobowiązania pozwanego M. S. do wykonania świadczenia z umowy sprzedaży zawartej w dniu 14 listopada 2014r. na platformie transakcyjnej Allegro.pl, poprzez wydanie powodowi części do suszarni typu H. w postaci: a) 16 sztuk sufitu aluminiowego o wymiarach 148x214 cm, b) 16 sztuk osłon na pas napędowy, c) 16 sztuk uchwytów pod silnik wys. 33 cm, szer. 16 cm, gł. 5,5-21 cm, d) 16 sztuk blachy aluminiowej 151x278 gr. 12 mm, e) 32 sztuki wentylatora z ośką dł. 82 cm, średnica 45 cm, f) 16 sztuk obudowy wentylatorów aluminiowych 2,5 mm, 140x62x25 cm oraz zasądzenia kosztów procesu.

M. S. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2015r. Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 600 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego.

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

Pozwany M. S. na polecenie swojego ojca G. S. wystawił na platformie transakcyjnej Allegro.pl ofertę sprzedaży części suszarni h. po rozbiórce. Jako cenę minimalną wpisał 100 złotych. Zamiarem pozwanego było, by oferowany towar sprzedany został w całości za minimum 6 000 złotych, bo tak ustalił to z ojcem, właścicielem suszarni. Pozwany przewidywał też sprzedaż poszczególnych części, dlatego zamieścił w ofercie prośbę, by przed licytacją zainteresowany skontaktował się z nim.

W dniu 14 listopada 2014r. powód, poprzez zatwierdzenie oferty pozwanego w opcji licytacyjnej, uzyskał potwierdzenie nabycia oferowanego przez pozwanego towaru za cenę 100 złotych. Po transakcji domagał się od pozwanego wydania mu towaru. M. S. odmówił i za pośrednictwem poczty elektronicznej poinformował powoda, iż odstępuje od umowy, z uwagi na pomyłkę w podanej w ofercie cenie sprzedaży.

Ceny podobnych do oferowanego przez pozwanego towarów wahają się w przedziale od 7 500 do 36 900 złotych.

Sąd Rejonowy, powołując się na brzmienie art. 84 kc wskazał, iż błędem jest mylne wyobrażenie o rzeczywistości. Ponadto błąd prawnie doniosły musi być istotny i dotyczyć czynności prawnej. W ocenie Sądu pierwszej instancji, pozwany wykazał, że w chwili zawarcia umowy w takim błędzie pozostawał, zaś okoliczności sprawy świadczą o tym, iż powód mógł ten błąd z łatwością zauważyć. M. S. wskazał w ofercie cenę sprzedaży towaru znacznie niższą niż innych tego rodzaju rzeczy. Powód zaś, interesując się ofertą był w stanie zorientować się, iż cena ta w sposób istotny odbiega od cen tego typu towarów wystawionych na tym samym portalu. Wykorzystując ten fakt, nie skontaktował się z kupującym, czego ten oczekiwał przed transakcją i zatwierdził zakup za najniższą cenę.

W ocenie Sądu Rejonowego, powód skorzystał z okazji, że pozwany pomylił się w cenie sprzedaży i obecnie próbuje szukać dla siebie ochrony, jaką daje mu przepis art. 535 kc. Zasady doświadczenia życiowego wskazują, iż dla każdego przeciętnego użytkownika internetu tego typu oferta, jak wystawiona przez pozwanego, budziłaby wątpliwości co do ceny w sytuacji, gdy portal jednocześnie udostępnia ceny innych tego typu towarów odbiegające znacznie od ofertowej. Właściwym byłoby w takim wypadku współdziałanie kupującego ze sprzedającym (czego już w ofercie domagał się pozwany), a nie, jak w niniejszej sprawie, milczące oczekiwanie przez powoda do czasu zakończenia aukcji. Oświadczenie pozwanego o odstąpieniu od umowy z powodu błędu uznać należało zatem za prawnie skuteczne, a powództwo za bezzasadne.

O kosztach postępowania Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i § 3 kpc, przy zastosowaniu § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. jedn. Dz.U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.), przyznając pełnomocnikowi pozwanego wynagrodzenie w wysokości dziesięciokrotności stawki minimalnej, przy przyjęciu, że pełnomocnik istotnie przyczynił się do wyjaśnienia sprawy i rozstrzygnięcia, zaś sprawa niniejsza, z uwagi na niską wartość przedmiotu sporu generowała stawki nieadekwatne do nakładu pracy.

Powód wniósł apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając orzeczenie w całości i domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Podniósł następujące zarzuty:

a)  naruszenia art. 70 1 kc, poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie, pomimo tego, że pozwany był związany ofertą sprzedaży przedmiotowego towaru od chwili udostępnienia warunków aukcji na serwisie aukcyjnym;

b)  naruszenia art. 84 kc, poprzez jego zastosowanie w niniejszej sprawie, pomimo tego, że nie ma podstaw do przyjęcia, że pozwany działał pod wpływem błędu, i że błąd ten był istotny, a co za tym idzie jego oświadczenie było nieskuteczne;

c)  naruszenia art. 535 § 1 kc, poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie pomimo tego, że na pozwanym ciąży obowiązek spełnienia świadczenia z umowy sprzedaży poprzez wydanie zakupionego przez powoda towaru;

d)  naruszenia § 2 ust. 1 i 2 i § 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, poprzez błędną jego interpretację, a co za tym idzie zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa prawnego kwoty 600,00 złotych, co stanowi dziesięciokrotność stawki minimalnej, wskazanej w powyższych przepisach.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powoływany przez skarżącego art. 70 1 kc reguluje zawarcie umowy w drodze aukcji albo przetargu, natomiast nie dotyczy oceny ważności składanych przez uczestników oświadczeń woli, będących źródłem stosunku prawnego sprzedaży i praw i obowiązków stron. Także przy tej formie zawarcia umowy, będą miały zastosowanie przepisy o wadach oświadczenia woli, brak jest bowiem ustawowych wyłączeń w tym zakresie. Dokonując zatem oceny oświadczenia woli pozwanego pod kątem działania pod wpływem błędu w rozumieniu art. 84 kc, Sąd Rejonowy nie dopuścił się naruszenia art. 70 1 kc.

Warunkiem istotności błędu w rozumieniu art. 84 § 2 kc jest niezgodne z rzeczywistością wyobrażenie o treści czynności prawnej, zarówno jej podstawy faktycznej lub prawnej, jak i każdego ich elementu, które było przyczyną złożenia oświadczenia woli, przy uwzględnieniu tego, że gdyby składający oświadczenie znał treść rzeczywistą, nie złożyłby tego oświadczenia. Między błędem a oświadczeniem woli powinien istnieć związek przyczynowy. Nie ma natomiast znaczenia, czy błąd odnosi się do faktów poprzedzających zawarcie stosunku prawnego, towarzyszących jego zawarciu, czy też jego skutków.

O istotności błędu przesądzać muszą kryteria obiektywne, odnoszone do oceny rozsądnego człowieka, który znając prawdziwy stan rzeczy, nie złożyłby oświadczenia woli tej treści, a jej podstawą powinien być całokształt okoliczności, w tym również rozważenie interesów stron stosunku prawnego.

W zakresie zarzutu naruszenia art. 84 k, choć zgodzić się należy ze skarżącym, że okolicznością, która co do zasady wyklucza możliwość skutecznego powoływania się na błąd jest sytuacja, gdy mylne wyobrażenie o treści czynności prawnej zostało spowodowane niedbalstwem strony, to już nie sposób podzielić zapatrywania, że z takim niedbalstwem po stronie pozwanego mamy w sprawie przedmiotowej do czynienia. Zresztą sam powód twierdzenia tego w żaden sposób nie rozwija i nie uzasadnia. Nie wiemy, czy błąd w zakresie określenia ceny minimalnej wynikał z niewłaściwego wypełnienia formularza przez pozwanego, czy też niewłaściwego działania strony internetowej. Wszakże należy podkreślić, co uczynił także Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia, że umieszczone przez M. S. ogłoszenie zawierało wyraźna prośbę o kontakt przed licytacją. Wszelkie zatem wątpliwości mogły i powinny być wyjaśnione przez strony transakcji, gdyby powód zastosował się do prośby sprzedającego. Różnica w cenach towarów podobnych, dostępnych na tej samej stronie była tak uderzająca, że powód winien przypuszczać, że ma do czynienia z pomyłką, a brak kontaktu ze zbywcą słusznie ocenił Sąd Rejonowy, jako świadczący o intencji jej wykorzystania.

Podsumowując, ustalając, że doszło do skutecznego uchylenia się przez pozwanego od skutków oświadczenia woli o przeniesieniu własności rzeczy dochodzonych pozwem na rzecz powoda, Sąd pierwszej instancji nie dopuścił się naruszenia prawa materialnego i prawidłowo oddalił powództwo. Efektem bowiem tego uchylenia jest nieważność czynności prawnej, a zatem niepowstanie roszczeń z art. 535 kc.

Zgodzić natomiast się należy z zarzutem naruszenia rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zgodnie z § 2 ust. 2 wskazanego aktu prawnego, podstawę zasądzenia opłaty za czynności adwokata z tytułu zastępstwa prawnego stanowią stawki minimalne określone w rozdziałach 3-5. Opłata ta nie może być zaś wyższa niż sześciokrotna stawka minimalna ani przekraczać wartości przedmiotu sprawy, a zatem w sprawie przedmiotowej 100 złotych. Dlatego też, na zasadzie art. 386 § 1 kpc, należało zmienić zaskarżone orzeczenie w pkt 2 poprzez obniżenie zasądzonej kwoty kosztów zastępstwa procesowego z 600 do 100 złotych.

W pozostałym zaś zakresie, na podstawie art. 385 kpc, apelacja podlegała oddaleniu, jako bezzasadna.