Sygn. akt X Ga 409/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

  Dnia 11 marca 2016 r.

  Sąd Okręgowy w Gliwicach, X Wydział Gospodarczy

w składzie

0.0.1.Przewodniczący Sędzia SO Lesław Zieliński

0.0.2. Sędzia SO Iwona Wańczura (spr.)

Sędzia SR (del.) Małgorzata Popiół

Protokolant Grzegorz Kaczmarczyk

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2016r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko K. Ż., G. Ż. i J. Ż.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez powódkę

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 26 czerwca 2015r.

sygn. akt VII GC 2386/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanych K. Ż., G. Ż. i J. Ż. jako dłużników solidarnych na rzecz powódki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 29.591,04 (dwadzieścia dziewięć tysięcy pięćset dziewięćdziesiąt jeden 04/100) złotych z ustawowymi odsetkami począwszy od 12 września 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r., a od dnia 1 stycznia 2016r. z ustawowymi odsetkami za opóźnienie i kwotę 3.897 (trzy tysiące osiemset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem kosztów procesu;

2.  zasądza od pozwanych jako dłużników solidarnych na rzecz powódki kwotę 2.680 (dwa tysiące sześćset osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu odwoławczym.

SSO Iwona Wańczura SSO Lesław Zieliński SSR (del.) Małgorzata Popiół

Sygn. akt X Ga 409/15

3)UZASADNIENIE

(...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąw W. wniosła pozew przeciwko K. Ż., G. Ż., J. Ż. o zapłatę na jej rzecz kwoty 29 591,04 zł z tytułu odsetek za opóźnienie w zapłacie należności wrazz ustawowymi odsetkami oraz kosztami postępowania.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu14 października 2014 r. o sygn. akt VII GNc 4419/14 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gliwicach zobowiązał pozwanych do zapłaty na rzecz powódki żądanej kwoty wraz z odsetkami i kosztami postępowania.

Pozwani wnieśli sprzeciw od nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa w całości i obciążenia powódki kosztami procesu. Zakwestionowali wskazany przez powódkę okres opóźnienia oraz wysokość wskazanych w nocie odsetkowej odsetek.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Gliwicach oddalił powództwoi zasądził od powódki solidarnie na rzecz pozwanych koszty procesu, ustalając na podstawie dowodów powołanych w uzasadnieniu orzeczenia, że stronyw okresie od czerwca 2012 r. do czerwca 2013 r. pozostawały w stałych stosunkach współpracy. Strony świadczyły sobie wzajemnie usługi, powódka sprzedawała pozwanym towar. Strony regulowały wzajemnie swoje należności w drodze kompensat, jak również pozwani płacili powódce należność gotówką, bądź przelewem. Pozwani nie sporządzili historii rozliczeń i nie oświadczyli, że pozostają w opóźnieniu w spełnieniu świadczeń w okresach wskazanych w tej historii, a opisanej na odwrocie dołączonych do pozwu faktur VAT. Pozwani nie spełnili świadczeń na rzecz powódki po terminie w terminach wskazanych nocie odsetkowej, stąd powódka nie była uprawniona do naliczania odsetek w kwocie 29 591,04 zł.

Na tej podstawie Sąd I instancji zważył, że pozwani nie kwestionowali, że kupowali od powódki towar, jak również, że ta świadczyła na ich rzecz usługi. Pozwani nie kwestionowali również, że oni świadczyli usługi na rzecz powódki, jak również faktu, że strony rozliczały się w drodze kompensat, gotówką, bądź przelewem, natomiast zakwestionowali fakt pozostawania w opóźnieniuw terminalnie wskazanym przecz powódkę nocie odsetkowej i historii rozliczeń. Zaprzeczyli, aby takie oświadczenia powódce złożyli.

Powódka dochodziła swojego roszczenia na podstawie przepisu art. 481 k.c, lecz nie udowodniła, że pozwani pozostawali w opóźnieniu, ani okresu jego trwania. Sama nota odsetkowa nie stanowiła źródła zobowiązania, jak wskazali słusznie pozwani, a powódka nie wykazała, że to pozwani złożyli oświadczenie o sposobie rozliczenia, które zawarła na odwrocie faktur VAT. Pozwani tymczasem pochodzeniu tej historii rozliczeń od nich samych zaprzeczyli. Historia rozliczeń, na które powoływała się powódka jako podstawę wyliczenia odsetek nie było przez pozwanych podpisane, ani przez żadną inną osobę, co by wskazywało na jej pochodzenie. Powódka pomimo zeznań świadka M. K. nie wykazała źródła jego pochodzenia, ani co istotniejsze podstaw sporządzenia. Świadek wskazała wprawdzie, że dokumenty otrzymał od księgowej pozwanych, jednakże nie były one przez nikogo popisane, a wobec zaprzeczenia danych w nich zawartych nie miały waloru dowodowego.

W konsekwencji powódka nie udowodnia, w jakim okresie pozwani pozostawali w opóźnieniu i co tym idzie brak było podstaw do obciążania ich odsetkami za zwłokę. Równocześnie powódka, nie wskazując terminów uiszczenia należności za sprzedaż i świadczenia usług, za które wystawiła dołączone do pozwu faktury VAT, nie zaprzeczyła skutecznie zarzutowi przedawnienia. To powódka powiem wobec takiego zarzutu winna była wykazać, że do przedawnienia nie doszło, czego nie uczyniła, wobec braku przedstawienia dokumentów, z których by wynikało, w jakiej dacie doszło do spełnienia świadczenia. Wobec zapłaty należności odsetki uzyskują samodzielny byt i przedawniają się po upływie 3 lat, jako świadczenie okresowe zgonie z art. 118 k.c.

Powódka nie wykazała, zatem swojego roszczenia co do wysokości,a to na niej w myśl przepisu art. 6 k.c. spoczywał w tym zakresie ciężar dowodowy. Samo twierdzenie strony powodowej nie jest dowodem,a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c.). Rzeczą sądu nie jest zatem zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Jeżeli strona pozwana zaprzeczyła twierdzeniem przemawiającym za zasadnością powództwa, to na stronie powodowej spoczywa ciężar udowodnienia ekscepcji i faktów uzasadniających jej zdaniem uwzględnienie powództwa. Powódka bowiem nie wykazała, w jakiej dacie pozwanie spełnili świadczenia wobec niej. Nie przedstawiła oświadczeń o kompensatach, dowodów przelewów, jak równie dowodów wpłat i sposobu zaliczenia uiszczonych świadczeń na poczet zaległych należności, a zatem powództwo należało oddalić, o kosztach orzekając na mocy art. 98 § 1 k.p.c, wobec faktu, iż powódka przegrała sprawę w całości.

Apelację od powyższego wyroku wniosła powódka, zarzucając mu:

1.  naruszenie przepisów postępowania:

- art.233 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na:

- błędnym przyjęciu, że powódka nie udowodniła, że pozwani pozostawali w opóźnieniu,

- nieuzasadnionym twierdzeniu, że spornym między stronami było istnienie roszczenia o zapłatę odsetek ustawowych,

- pominięciu istotnych ustaleń, wynikających z zeznań świadków, że pozwani opóźnili się ze spełnieniem świadczenia,

- błędnej ocenie dowodu z dokumentu „historii rozliczeń” poprzez nieuwzględnienie, że dokument ten pochodził od pozwanych i na jego podstawie wystawiono notę odsetkową,

- pominięciu istotnych okoliczności, wynikających z zeznań świadka M. K. i odmówienie im wiarygodności mimo, że świadek podał, że „historia rozliczeń” została sporządzona i wręczona mu przez księgową pozwanych;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art.6 k.c. w zw. z art.253 k.p.c. i art.481 k.c. poprzez jego błędne zastosowanie, tj:

- przerzucenie ciężaru dowodu na powódkę w zakresie wykazania, jaki był okres opóźnienia w płatności faktur mimo, że z materiału dowodowego wynikało, że pozwani nie spełniali świadczeń w terminach, a rozliczali się z powódką w drodze kompensat, gotówką bądź przelewem,

- pominięcie, że to pozwani powinni wykazać terminy płatności poszczególnych faktur lub sposób zarachowania wpłat, skoro zaprzeczyli dokumentowi, który od nich pochodził.

Apelująca domagała się zmiany zaskarżonego wyrokui uwzględnienia powództwa w całości zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądzenia solidarnie od pozwanych zwrotu kosztów postępowania za obie instancje ewentualnie – uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji. Wniosła też na podstawie art. 382 k.pc.o dopuszczenie dowodów z wymienionych w uzasadnieniu dokumentów na okoliczność ustalenia terminu zapłaty poszczególnych faktur VAT i wysokości należności z tytułu odsetek. W uzasadnieniu powódka powołała argumenty na poparcie zarzutów apelacyjnych.

W odpowiedzi pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie od powódki kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym orazo pominięcie wniosków dowodowych powódki jako spóźnionychw świetle art.381§1 k.p.c. Podnieśli, że powódka nie wykazała podstaw roszczenia sformułowanego w pozwie.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja powódki podlega uwzględnieniu wobec zasadności jej zarzutów. Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji podzielić należy w zakresie, w jakim przyjął on, że strony w okresie od czerwca 2012 roku do czerwca 2013 roku pozostawały w stałych stosunkach współpracy, świadczyły sobie wzajemnie usługi, powódka sprzedawała pozwanym towar, a swoje należności strony regulowały w drodze kompensat, jak również pozwani płacili powódce należność gotówką bądź przelewem. Przedstawione przez powódkę dowody w postaci faktur z określonymi terminami płatności, historii rozliczeń i noty odsetkowej – zdaniem Sądu Okręgowego – wykazywały nadto wystarczająco zasadność roszczenia, po myśli art. 6 k.c, stanowiącego, że ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Skoro pozwani w świetle tych dowodów negowali fakt uregulowania należności z opóźnieniem, zgodnie z przytoczonym przepisem, winni udowodnić zapłatę należności w terminie. Do pozwu powódka dołączyła wezwanie do zapłaty, wskazując jako załącznik notę odsetkową, z dowodem przesłania go pozwanym. Z zeznań świadków wynika, że powódka domagała się odsetek, nie zrzekła się ich. Tymczasem w sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwani przeczą otrzymaniu noty odsetkowej, podczas gdy również świadek B. Ś. zeznała, że nota została dostarczona pozwanym. Pozwani podnoszą też brak dowodów nadania faktur lub dowodów ich otrzymania, nie wypowiadając się w zasadniczej kwestii, czy istotnie je otrzymali. W fakturach określony jest termin płatności, natomiast pozwani zarzucają, że powódka nie wykazała, jaki termin strony ustaliły. Mimo trwającej przez rok współpracyi otrzymania wezwania do zapłaty pozwani nie kwestionowali określonych w fakturach terminów. Świadek B. Ś., pracownica pozwanych nie potwierdziła, by sporządzała historie rozliczeń, a biorąc pod uwagę, że nie są podpisane, nie sposób uznać, by pochodziły one od pozwanych. O ile jednak pozwani nie zgadzali się z zawartymi w tych historiach danymi: kwotamii datami, powinni wykazać, że faktycznie do zapłaty doszło w innych terminach.

Sąd Okręgowy dopuścił dowody zawnioskowane w apelacji na podstawie art. 382 k.p.c, zgodnie z którym sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji orazw postępowaniu apelacyjnym. Wprawdzie art.381 k.p.c. stanowi, że sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona mogła je powołaćw postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, lecz Sąd Okręgowy jako rozpoznający sprawę merytorycznie uznał potrzebę dopuszczenia dowoduz dokumentów przedstawionych wraz z apelacją, uznając, że można powoływać również fakty i dowody, które wprawdzie były znane stronie przed wydaniem wyroku przez sąd pierwszej instancji, lecz konieczność ich powołania może powstać w związku z uzasadnieniem wyroku, odpowiedzią na apelację, a nawet w toku rozprawy przed sądem drugiej instancji.

Przepis art.381 k.p.c. nie może stanowić przeszkody do wyjaśnienia okoliczności koniecznych do prawidłowego rozstrzygnięcia sporu, do czego zawsze powinien dążyć sąd drugiej instancji (wyrok Sądu Najwyższegoz 28 marca 2014 r, III CSK 150/13).

Dokumenty dołączone do apelacji, wystawione przez pozwanych- w postaci kompensat, w pełni potwierdzają prawidłowość sporządzonych historii rozliczeń i noty odsetkowej, co czyni niesłusznymi zarzuty pozwanych, a potwierdza zasadność roszczenia powódki.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy, uznając apelację jako zasadną, na mocy art.386§1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok, uwzględniając żądanie powódki w oparciu o przepisy art.481 i 482 k.c, a w zakresie kosztów procesu – art.98 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art.98 k.p.c. w zw. z §6 pkt 5 i § 12 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu.

SSO Iwona Wańczura SSO Lesław Zieliński SSR (del.) Małgorzata Popiół