Sygn. akt VIII Ca 501/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Rafał Krawczyk (spr.)
Sędziowie:	SSO Hanna Matuszewska SSO Jadwiga Siedlaczek
Protokolant:	st. sekr. sądowy Izabela Bagińska

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2015 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa H. R. i A. S.

przeciwko J. K.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 7 maja 2015 r.

sygn. akt X C 2187/12

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od powodów H. R. i A. S. solidarnie na rzecz pozwanego J. K. kwotę 600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

/SSO Hanna Matuszewska/ /SSO Rafał Krawczyk/ /SSO Jadwiga Siedlaczek/

Sygnatura akt: VIII Ca 501/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 7 maja 2015 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił powództwo H. R. i A. S. o zapłatę 8.100 złotych (punkt I); zasądził od powodów na rzecz pozwanego kwotę 3117,00 zł (punkt II wyroku, sprostowany postanowieniem Sądu Rejonowego w Toruniu Wydział X Cywilny z dnia 21 maja 2015 r.); kosztami sądowymi, od uiszczenia których powodowie zostali zwolnieni, obciążył Skarb Państwa (punkt III).

Sąd Rejonowy ustalił, że J. K. był współwłaścicielem nieruchomości położonej w gminie L., w Z. przy ul. (...). J. K. postanowił sprzedać grunt wraz z rozpoczętą budową. Doszedł jednak do wniosku, że budynek ten został wybudowany niezgodnie z dokumentacją, bowiem istniały rozbieżności pomiędzy projektem a rzeczywistym stanem budowy. Wobec tego, niezbędne stało się przygotowanie nowego, zmienionego projektu, a w konsekwencji uzyskanie nowej decyzji o pozwoleniu na budowę. W związku z tym, J. K. zwrócił się do swoich bliskich znajomych – H. R. i A. S. o przygotowanie przez nich zamiennego projektu domu jednorodzinnego, uwzględniającego odstępstwa od projektu pierwotnego powstałe w trakcie budowy oraz złożenie wniosku o wydanie decyzji w przedmiocie pozwolenia na budowę.

Sąd I instancji ustalił, że H. R. przygotował dokumentację technologiczną kotłowni na paliwa stałe oraz projekt oczyszczalni przyzagrodowej. Za te czynności J. K. zapłacił H. R. kwotę 1800 zł. W dniu 14 listopada 2011 r. wydana została decyzja o pozwoleniu na budowę w oparciu o przygotowany przez H. R. i A. S. projekt wraz z dołączonym do niego projektem pierwotnym.

W dniu 14 marca 2012 r. w miejscu budowy miała miejsce kontrola przeprowadzona przez Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w T.. Postanowieniem z dnia 19 marca 2012 r. wstrzymano roboty budowlane. W ocenie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w T. prowadzenie dalszych prac w oparciu o projekt z 2011 r., było niemożlwe ze względu na istotne odstępstwa od ustaleń i warunków określonym w decyzji Starosty (...) o pozwoleniu na budowę z dnia 14 listopada 2011 r. Wobec tego J. K. był zobowiązany do zlecenia wykonania projektu zamiennego innej osobie.

Sąd Rejonowy ustalił, że powodowie H. R. i A. S. sporządzili tylko projekt branży sanitarnej i centralnego ogrzewania. Nie mogli natomiast przygotować pierwotnego projektu budowlanego do zaistniałych zmian, bowiem nie mieli do tego uprawnień budowlanych. Powodowie nie sporządzili projektu zamiennego.

W ocenie Sądu Rejonowego strony łączyła ustna umowa o dzieło, na mocy której powodowie zobowiązali się do sporządzenia projektu zamiennego domu jednorodzinnego. Powodowie nie wywiązali się z tej umowy, a w postępowaniu przed Sądem nie udowodnili zasadności dochodzonych kwot – 5000 zł z tytułu umowy o dzieło i 3100 zł z tytułu umowy zlecenia na podjęcie działań mających na celu wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę domu pozwanego.

Jako podstawy prawne swojego rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał na art. 627 k.c. a contrario, uznając, że powodowie nie wywiązali się z wykonania umowy o dzieło, art. 743 k.c. a contrario, ustalając, że między stronami nie doszło do zawarcia umowy zlecenia oraz art. 33 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w części, w jakiej wskazuje on, że do otrzymania pozwolenia na budowę nie potrzeba podejmowania żadnych szczególnych czynności, które mogłyby skutkować zawarciem umowy zlecenia.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Sąd Rejonowy przyznał pełnomocnikowi pozwanego koszty zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości stawki minimalnej, ponieważ wziął pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, a także nakład pracy profesjonalnego pełnomocnika pozwanego.

Od powyższego wyroku apelację złożyli powodowie, zarzucając powyższemu rozstrzygnięciu:

1.  mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych Sądu przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a polegający na uznaniu, że powodowie na podstawie jednej ustnej umowy zawartej w 2011 r. zobowiązali się do sporządzenia projektu zamiennego domu jednorodzinnego położonego przy ul. (...) w Z., gmina L., nr działki ewidencyjnej (...)podczas gdy powodowie, w ramach wykonywanej działalności zawodowej, zawarli z pozwanym w dniu 24 października 2011 r. dwie umowy – umowę o dzieło oraz umowę zlecenia;

2.  mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych Sądu przyjetych za podstawę rozstrzygnięcia, a polegający na uznaniu, iż powodowie nie wywiązali się z zawartej umowy o dzieło, podczas gdy sporządzony przez powodów projekt budowlany z projektem zagospodarowania terenu w celu uzyskania przez pozwanego decyzji pozwanego na budowę zgodny był z ustaleniami poczynionymi przez strony w ramach zawartej umowy;

3.  mający wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia błąd w ustaleniach faktycznych Sądu przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, a polegający na uznaniu, iż między stronami nie doszło do zawarcia umowy zlecenia, a przez to do nie wywiązania się z umowy przez powodów, podczas gdy na podstawie działań podjętych przez powodów, w ramach zawartej umowy doszło do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę domu pozwanego w ustalonym między stronami terminie, tj. do dnia 15 grudnia 2011 r;

4.  naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo i wbrew zasadom logiki i doświadczenia życiowego, polegającej na błędnej ocenie pisemnej opinii biegłego, tj. błędnym uznaniu, iż opinia ta nie odnosiła się w żaden sposób do kwestii stanowiącej meritum sprawy.

Podnosząc powyższe uchybienia skarżący wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kwoty 8.100 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów solidarnie kosztów procesu za obie instancje, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Jako wniosek ewentualny skarżący wnieśli o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Pozwany wniósł odpowiedź na apelację, w której uznał, że zarzuty podniesione przez powodów są niezasadne. Wskazał jednocześnie, że powodowie nie wywiązali się z zawartej z pozwanym umowy o dzieło, bowiem nie wykonali dla J. K. projektu budowlanego zamiennego, pozwalającego na kontynuowanie budowy należącej do niego nieruchomości w Z.. W konsekwencji pozwany wniósł o nieuwzględnienie apelacji powodów oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja powodów jest bezzsadna i z tego powodu nie podlega uwzględnieniu.

Sąd Odwoławczy podziela ustalenia faktyczne oraz ocenę prawną poczynione przez Sąd Rejonowy. Sąd I instancji przeprowadził całościowe postępowanie dowodowe, prawidłowo ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy i w związku z tym Sąd Okręgowy przyjmuje te rozważania za własne.

Odnosząc się do zarzutów przedstawionych przez powodów w apelacji, należy wskazać, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że doszło do zawarcia umowy o dzieło pomiędzy powodami a pozwanym. Nie doszło natomiast do zawarcia umowy zlecenia.

W ocenie Sądu Odwoławczego, biorąc pod uwagę zasady doświadczenia życiowego, nie jest możliwym, aby strony zawarły umowę zlecenia polegającą na złożeniu dokumentów do organów administracji za wynagrodzeniem w wysokości 3100 zł. Należy powtórzyć za rozważaniami Sądu Rejonowego, że art. 33 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U.2013.1409), nie przewiduje dokonywania jakichś szczególnych czynności, które uzasadniałyby zawieranie umowy w celu uzyskania pozwolenia na budowę.

Ponadto, zgodnie z ogólną zasadą dowodzenia, stosownie do art. 6 k.c., to powodowie powinni udowodnić, że doszło do zawarcia umowy zlecenia. Swoistym odpowiednikiem tego przepisu prawa materialnego na gruncie prawa procesowego jest art. 232 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, "strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne". Oznacza to, że Sąd może, stosownie do okoliczności, nadawać jednym dowodom walor wiarygodności, a innym nie. Niezbędne jest przy tym jednak zachowanie reguł logicznego myślenia.

Warto w tym miejscu wskazać, że stosownie do art 233 § 1 k.p.c., "sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału". W ocenie Sądu Okręgowego, faktu zawarcia umowy nie można domniemywać. Ponadto, jak wyżej wskazano, w nielogicznym wydaje się, aby pozwany zobowiązał się do zapłaty powodom kwoty 3100 zł za prostą i nieczasochłonną czynność, którą mógł wykonać samodzielnie. Bez wątpienia, w ocenie Sądu, jest to sprzeczne nie tylko z zasadami doświadczenia życiowego oraz logicznego myślenia.

Oczywistym jest, że strony mogły zawrzeć obie umowy w formie ustnej, jednak wówczas ich powstanie oraz treść musi zostać wykazana w toku procesu wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, takimi jak np. zeznania świadków. W niniejszej sprawie, zarówno w ocenie Sądu Rejonowego jak i Sądu Odwoławczego powodowie nie udowodnili zawarcia umowy zlecenia, wobec tego ich powództwo podlegało oddaleniu a argumenty apelacji w tym zakresie tez były bezzasadne .

Wobec powyższych ustaleń, za bezzasadny należy uznać zarzut trzeci podnoszony w apelacji i dotyczący tego, że powodowie nie wykonali umowy zlecenia. W związku z tym, że w ocenie Sądów obu instancji, nie doszło w ogóle do zawarcia tej umowy, rozważania na ten temat należy uznać za bezprzedmiotowe.

Odnosząc się do drugiego zarzutu zgłoszonego przez pozwanych w apelacji, należy wskazać, że zgodnie z brzmieniem art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania orzeczonego dzieła, a zamawiający do wypłaty wynagrodzenia.

W ramach umowy o dzieło powodowie zobowiązali się do przygotowania projektu budowlanego z projektem zagospodarowania terenu w celu uzyskania przez pozwanego decyzji pozwolenia na budowę dotyczącej nieruchomości oznaczonej nr działki ewidencyjnej (...)położonej w Z. przy ul. (...), gmina L..

W ocenie Sądu Okręgowego, stosownie do treści art. 627 k.c., w niniejszej sprawie do wykonania umowy doszłoby w przypadku nie wykonania jakiegokolwiek projektu, a takiego projektu, który umożliwiałby dokończenie budowy. Taki był bowiem cel zawarcia tej umowy. Ponadto, co słusznie zauważył Sąd Rejonowy, w aktach niniejszej sprawy nie znajduje się żaden dokument mogący świadczyć o tym, że powodowie wykonali dzieło (projekt zamienny), do którego byli zobowiązani na mocy zawartej umowy.

Wobec powyższego, ponownie należy stwierdzić, że stosownie do art. 6 k.c., to na powodach spoczywał obowiązek wykazania zasadności zgłaszanego roszczenia. Decyzje podejmowane przez organy administracji, zwłaszcza Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego, wskazują jednoznacznie, że projekt sporządzony przez powodów w ogóle nie odpowiadał warunkom umowy zawartej z pozwanym. W takiej sytuacji nie można skutecznie twierdzić, że doszło do wykonania umowy o dzieło.

Uzyskanie pozwolenia na budowę wymaga spełnienia określonych przesłanek wymienionych w ustawie Prawo budowlane. Żadna z tych przesłanek nie uzależnia jednak wydania takiego pozwolenia od prawidłowości i zgodnego z wolą właściela nieruchomości, projektu zamiennego. Pozwany nie miał zatem jakiejkolwiek możliwości zweryfikowania prawidłowości czynności wykonanych przez powodów aż do chwili wstrzymania budowy.

Wobec powyższego nie można uznać, że wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę stanowiło wykonanie umowy o dzieło ponieważ dopiero w wyniku wstrzymania okazało się, że umówiony projekt nie został wykonany.

Odnosząc się do zarzutu dotyczącego naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c., należy wskazać, że w niniejszej sprawie, opinia biegłego miała charakter pomocniczy, tzn. nie przesądzający o zasadności roszczenia powodów.

Jednak w ocenie Sądu Okręgowego, Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił pisemną opinię biegłego sądowego. W istocie bowiem, pisemna opinia biegłego sprowadzała się do wskazania, że powodowie opracowali projekt budowlany branży instalacyjnej obejmujący projekt technologii kotłowni oraz projekt budowlany przyzagrodowej oczyszczalni ścieków, a wykonane opracowania umożliwiły dalszą kontynuację prac budowlanych i prowadzenia budowy w tym zakresie.

W ocenie Sądu Okręgowego, należy podkreślić, że fakt stwierdzenia przez biegłego, iż strony zawarły umowę o dzieło oraz umowę zlecenie nie przesądza o tym, że takie zdarzenia miały miejsce, a z pewnością nie przesądza to o treści tych umów. To Sąd jest uprawniony i zobowiązany do ustalenia stanu faktycznego na podstawie zgromadzonych w dowodów, stosownie do art. 233 § 1 k.p.c. oraz do oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Ponadto, w ustnej opinii uzupełniającej biegły podkreślił, że powodowie sporządzili tylko projekt branży sanitarnej i CO oraz to, że nie mogli dostosować pierwotnego projektu budowlanego do zaistniałych zmian, ponieważ nie mieli do tego uprawnień budowlanych. Nadto, biegły jednoznacznie stwierdził, że powodowie nie sporządzili projektu zamiennego, a jedynie projekt branżowo-instalacyjny. Zatem Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił opinię sporządzoną przez biegłego.

W tym miejscu warto także wskazać, że Sąd I instancji prawidłowo ustalił, iż powód uzyskał wynagrodzenie w kwocie 1800 zł za wykonany projekt.

W związku z tym należy uznać za chybiony także ten zarzut podnoszony w apelacji powodów.

Wobec bezzasadności wszystkich zarzutów podniesionych przez powodów w apelacji, na mocy art. 385 k.p.c., podlegała ona oddaleniu.

O kosztach Sąd orzekł stosownie do art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz § 6 pkt. 4 w zw. z § 13 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2013.461).

/SSO Hanna Matuszewska/ /SSO Rafał Krawczyk/ /SSO Jadwiga Siedlaczek/