Sygn. akt: III AUa 15/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska (spr.)

Sędziowie: SSA Jolanta Wolska

SSO del. Hanna Parzybut-Dan

Protokolant: sekr. sądowy Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2013 r. w Łodzi

sprawy M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Sieradzu

z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt: IV U 817/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 15/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25.07.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. odmówił M. G. prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na brak co najmniej 15 - letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu od powyższej decyzji M. G. wniosła o uwzględnienie do okresu pracy w szczególnych warunkach zatrudnienia od 18.02.1985r. do 30.09.2001r. na stanowiskach: brakarz-próbkarz, laborant i starszy laborant, nie ujętych w świadectwie wykonywania pracy szczególnych warunkach, wystawionym przez pracodawcę i przyznanie prawa do emerytury.

Organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania.

Zaskarżonym wyrokiem z 13 listopada 2012r. Sąd Okręgowy w Sieradzu oddalił odwołanie.

Rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji zapadło w następującym stanie faktycznym:

M. G., ur. (...), w dniu 21.11.2011r. po raz pierwszy złożyła w organie rentowym wniosek o emeryturę. Decyzją z 28.12.2011r. odmówiono w/w prawa do emerytury z powodu niewykazania 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W dniu(...). M. G. ponownie złożyła wniosek o emeryturę.

Po rozpoznaniu tego wniosku organ rentowy zaliczył wnioskodawczyni do ogólnego stażu 27 lat i 4 miesiące okresów składkowo - nieskładkowych, w tym 10 lat, 6 miesięcy i 6 dni okresów w szczególnych warunkach.

Zaskarżoną decyzją z dnia 25.07.2012r., odmówiono M. G. prawa do emerytury.

W okresie od 1.09.1971r. do 30.09.2001r. M. G. była zatrudniona w (...) S.A. Fabryce (...) w Z.. W okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy od 1.09.1971r. do 30.11.1984r. wykonywała prace przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych na stanowisku tkaczki, wskazanym w wykazie A, dziale VII, poz. 4, pkt 7, stanowiącym zał. nr 1 do zarządzenia M.. P.. C.. i Lekkiego nr 7 z 7.07.1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego. W okresie od (...). do 17.02.1985r. wnioskodawczym pracowała na stanowisku wybijacz wzornic, a od 18.02.1985r. do 31.12.1991r. - brakarz próbkarz, od (...) do (...). - laborant i od (...). - starszy laborant. W okresie od 21.04.1982r. do 28.03.1983r. korzystała z urlopu wychowawczego.

Jako brakarz - próbkarz i laborant wnioskodawczym obsługiwała oddział tkalni. Sprawdzała parametry tkanin, gęstości i grubości, obserwowała pracę krosien, robiła notatki, pobierała próbki tkanin na krosnach frotowych w trakcie pracy maszyn, wymieniała osnowy po zatrzymaniu krosna, obserwowała zmiany przy przeciągnięciu tkaniny. Na terenie tkalni panowały szczególnie uciążliwe warunki z powodu nadmiernego hałasu i zapylenia. Pracownicy mieli ochronniki słuchu. Wnioskodawczym spędzała na tkalni średnio 6 godzinnie, w pozostałym czasie wnioskodawczym pracowała w laboratorium. Biura i laboratorium znajdowały się poza halą, docierał tam hałas przy otwartych drzwiach, ale w laboratorium nie używano ochronników słuchu. W laboratorium wnioskodawczym badała ilość nici w próbce, ich zrywność, ważyła i mierzyła próbki. Wyniki zapisywała w książce. W laboratorium było 6-8 stanowisk pracy. Wnioskodawczym jako laborant miała prawo do dodatków szkodliwych do pensji i mleka. Pracodawca nie uwzględnił w świadectwie pracy w szczególnych warunkach stanowisk brakarza-próbkarza i laboranta, ponieważ nie były objęte wykazem prac w szczególnych warunkach.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie nie jest zasadne. M. G. nie przysługuje prawo do emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227 – tekst jednolity późn. zm. ), ponieważ nie legitymuje się ona wymaganym 15 – letnim okresem pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu, zgromadzony materiał dowodowy nie dał wystarczających podstaw do zakwestionowania wiarygodności świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawionego przez pracodawcę. W dokumencie tym nie uwzględniono spornego okresu ponieważ stanowiska brakarza-próbkarza i laboranta nie były objęte wykazem prac w szczególnych warunkach, co wynika bezpośrednio z przepisów resortowych – w wykazie A, dziale VII poz. 4 stanowiącym zał. nr 1 do cyt. zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego dot. prac przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych brak stanowisk brakarza-próbkarza i laboranta. Ewentualnie stanowiska te mogłyby być uwzględnione w ramach działu XIV, poz. 24 dot. kontroli produkcji i usług na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie, pod warunkiem, że jest to stanowisko pracy, na których prace wykonywane są stale i bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie. Jak wynika natomiast ze zgodnych zeznań dwóch świadków J. L., W. U. oraz niesprzecznych z nimi zeznań strony, praca wnioskodawczyni na w/w stanowiskach była wykonywana w dwóch miejscach - na hali produkcyjnej, gdzie panowały szczególnie uciążliwe warunki z powodu nadmiernego i zapylenia oraz w laboratorium, gdzie hałas był uciążliwy tylko przy otwartych drzwiach i nie było potrzeby noszenia ochronników słuchu. Laboratorium nie mieściło się na hali, ale w ciągu pomieszczeń biurowych i nie było tam stanowisk pracy wymienionych w wykazie. Jak wynika z zeznań świadków zgłoszonych przez wnioskodawczynię, średnio 6 z 8 godzin dziennie spędzała ona na hali bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie (tkacz) i 2 godziny w laboratorium. W spornym okresie wnioskodawczyni tylko część czasu pracy, średnio 85% dziennie spędzała bezpośrednio na hali produkcyjnej, gdzie panowały szczególnie uciążliwe warunki, pozostały czas pracy przebywała na terenie laboratorium i z tych względów brak podstaw prawnych do uwzględniania okresów zatrudnienia na stanowiskach brakarz-próbkarz i laborant do szczególnych warunków pracy. Tym samym, odwołująca nie udowodniła wymaganego prawem 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 10 lat, 6 miesięcy i 6 dni takiej pracy, więc nie może nabyć prawa do emerytury z tego tytułu. Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy w oparciu o art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł, jak w sentencji swojego wyroku.

W apelacji ubezpieczona zarzuciła błędne nieuwzględnienie okresu pracy od 18.02.1985r. do 30.09.2001r. w Dziale (...)jako pracy w szczególnych warunkach, mimo że przez cały ten okres otrzymywała dodatek związany z pracą w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Do wymaganego ustawowo 15 - letniego okresu pracy zabrakło 4 lata 5 miesięcy i 24 dni.

Apelująca wniosła o zaliczenie tego okresu pracy i przyznanie prawa do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie może odnieść skutku, albowiem wyrok Sądu Okręgowego odpowiada prawu.

Zgodnie z treścią art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153 z 2009r., poz. 1227 – tekst jednolity ze zm.), ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948r., przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, tj. po ukończeniu 55 lat, jeżeli w dniu wejścia w życia ustawy – na dzień 1 stycznia 1999r. osiągnęła okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) – 15 lat oraz okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27 ustawy, to jest 20 lat. W myśl § 2 w/w rozporządzenia okresy pracy uzasadniające prawo do wcześniejszego świadczenia emerytalnego to okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Z ustaleń Sądu Okręgowego, które Sąd Apelacyjny uznaje za własne wynika, że M. G. nie spełniła wszystkich – przewidzianych w/w przepisach – przesłanek do nabycia prawa do emerytury, gdyż nie udowodniła wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była ocena okresu zatrudnienia wnioskodawczyni nieuwzględnionego przez pracodawcę, albowiem w przedstawionym przez wnioskodawczynię świadectwie pracy w szczególnych warunkach, pracodawca podał, że w okresie zatrudnienia w (...) S.A. Fabryce (...) w Z. od 1.09.1971r. do 30.09.2001r. wnioskodawczyni tylko od 1.09.1971r. do 30.11.1984r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace w warunkach szczególnych przy produkcji i wykańczaniu wyrobów włókienniczych na stanowisku tkaczki, wskazanym w wykazie A, dziale VII, poz. 4, pkt 7, stanowiącym zał. nr 1 do zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z 7.07.1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala na jednoznaczne stwierdzenie, że ubezpieczona w spornym okresie zatrudnienia w (...) S.A. w Z., tj. od 1 grudnia 1984r. do 30 września 2001r., nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

W świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w tym wiarygodnych zeznań świadków, M. G. w ramach zatrudnienia w Zakładach (...) na stanowisku brakarza-próbkarza i laboranta, nie wykonywała pracy, która odpowiadała zakresowi prac kontroli jakości produkcji stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Wnioskodawczyni bowiem w ramach swoich obowiązków wykonywała ogólną kontrolę procesu produkcji, noszącą jedynie pewne cechy kontroli jakości, jednakże w rozmiarze nie pozwalającym na jej zakwalifikowanie jako świadczonej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Praca wnioskodawczyni na stanowiskach brakarza – próbkarza i laboranta była wykonywana w dwóch miejscach - na hali produkcyjnej, gdzie panowały szczególnie uciążliwe warunki z powodu nadmiernego i zapylenia oraz w laboratorium, gdzie hałas był uciążliwy tylko przy otwartych drzwiach i nie było potrzeby noszenia ochronników słuchu. Laboratorium nie mieściło się w hali, ale w ciągu pomieszczeń biurowych i nie było tam stanowisk pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Wnioskodawczyni, średnio 6 z 8 godzin dziennie wnioskodawczyni spędzała na hali bezpośrednio przy stanowiskach wymienionych w wykazie (tkacz) i 2 godziny w laboratorium. Tym samym wnioskodawczyni tylko część czasu pracy, średnio 85% dziennie, spędzała bezpośrednio na hali produkcyjnej, gdzie panowały szczególnie uciążliwe warunki, pozostały czas pracy przebywała na terenie laboratorium. Trafnie uznał więc Sąd I instancji, że praca wykonywana przez ubezpieczoną w tym czasie nie spełniała przesłanek wskazanych w wykazie A dziale XIV, poz. 24 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r., w którym wymieniono prace przy kontroli jakości produkcji i usług na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wymienione są prace wymienione w wykazie.

Praca wykonywana przez ubezpieczoną w powyższym okresie nie może być zatem zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach. Warunek ten jest bowiem spełniony, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku stale, to jest ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach i nie wykonuje przy tym innych czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy. Natomiast zakres obowiązków pracowniczych wnioskodawczyni nie ograniczał się tylko do prac ale obejmował również inne obowiązki, które nie wiązały się z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Tylko bowiem okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy wypełniają kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Stałe wykonywanie takich prac oznacza, że krótsze dobowo (nie w pełnym wymiarze obowiązującego czasu pracy na danym stanowisku) lub okresowe, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (por. postan. SN z 3.10.2008r. II UK 133/08, LEX nr 658191, wyrok SN z 4.06.2008r. II UK 306/07 OSNP 2009/21-22/290).

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, a Sąd Apelacyjny w Łodzi podziela to stanowisko, że z przywileju przejścia na emeryturę w niższym wieku emerytalnym, przysługującego pracownikom zatrudnionym w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, mogą korzystać wyłącznie pracownicy, który byli rzeczywiście zatrudnieni stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szkodliwych warunkach pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia: 15 grudnia 1997 r., II UKN 417/97, OSNP 1998/21/638; 21 listopada 2001r., II UKN 598/00, OSNP 2003/17/419; 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, lex nr 494129). Nadto w wyroku z dnia 21 listopada 2001r., II UKN 598/00, Sąd Najwyższy podkreślił, że o uprawnieniu do emerytury na podstawie § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.), decyduje łączne spełnienie przez pracownika wszystkich warunków określonych w tym przepisie, a nie jego przekonanie, że charakter lub warunki pracy wystarczają do uznania jej za wykonywaną w szczególnych warunkach.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, zawarte w apelacji twierdzenia stanowią w istocie polemikę z prawidłowymi i nie budzącymi wątpliwości ustaleniami Sądu I instancji. Sąd Okręgowy prawidłowo – w świetle art. 232 k.p.c. - ocenił wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego, bez naruszenia granic zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c.

Reasumując, ubezpieczona nie wykazała, że w spornym okresie swego zatrudnienia wykonywała pracę w warunkach szczególnych, tym samym nie udowodniła 15 – letniego okresu takiej pracy i nie spełniła warunku do nabycia prawa do wcześniejszej emerytury.

W tym stanie rzeczy, nie znajdując podstaw do uwzględnienia apelacji, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji swojego wyroku.