Sygn. akt III AUa 2008/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 kwietnia 2016 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G.

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Jerzy Andrzejewski
Sędziowie:	SSA Małgorzata Gerszewska SSA Lucyna Ramlo
Protokolant:	stażysta Sylwia Gruba

po rozpoznaniu w dniu 7 kwietnia 2016 r. w Gdańsku

sprawy K. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 września 2015 r., sygn. akt IV U 400/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz K. S. (1) kwotę 120,00 (sto dwadzieścia 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Jerzy Andrzejewski SSA Lucyna Ramlo

Sygn. akt III AUa 2008/15

UZASADNIENIE

K. S. (1) wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. z dnia 29 maja 2015 r., odmawiającej mu prawa do emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 30 września 2015 r. Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w punkcie 1 zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał K. S. (1) prawo do emerytury od dnia 23 maja 2015 r. oraz w punkcie 2 nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, wskazując następujące motywy rozstrzygnięcia:

K. S. (1) urodził się (...)

W okresie od dnia 19 marca 1979 r. do dnia 28 lutego 1993 r. K. S. (1) był zatrudniony w P. R. w L.. W tym czasie (oprócz przebywania na urlopie bezpłatnym w okresie od 18 maja 1987 r. do 16 listopada 1987 r.) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako spawacz przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym, wykonując przy tym dodatkowe czynności ślusarskie oraz kowalskie, w niezbędnym zakresie przygotowujące elementy do spawania.

W dniu 27 kwietnia 2015 r. K. S. (1) wystąpił do pozwanego z wnioskiem o przyznanie emerytury.

W trakcie toczącego się postępowania emerytalnego organ rentowy uznał, że wnioskodawca udowodnił na dzień 1 stycznia 1999 r. 26 lat, 1 miesiąc i 10 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 5 lat, 5 miesięcy i 19 dni okresu pracy w warunkach szczególnych (od 5 maja 1993 r. do 31 grudnia 1998 r.). ZUS do okresu pracy w warunkach szczególnych nie uwzględnił okresu zatrudnienia wnioskodawcy od 19 marca 1979 r. do 28 lutego 1993 r.

Na kanwie tak poczynionych ustaleń pozwany wydał zaskarżoną decyzję.

Analizując trafność decyzji pozwanego, Sąd w pierwszej kolejności ustalił, że K. S. (1) jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, jednak wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

Dokonując oceny pracy wnioskodawcy w P. R. w L. Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe, w tym dowód z zeznań świadków E. G. (1), E. K., Z. K. oraz K. S. (2) na podstawie którego uznał, że w okresie od dnia 19 marca 1979 roku do dnia 28 lutego 1993 r. K. S. (1) (oprócz przebywania na urlopie bezpłatnym w okresie od 18 maja 1987 r. do 16 listopada 1987 r.) stale i w pełnym wymiarze czasu pracował, jako spawacz przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym, wykonując przy tym dodatkowe czynności ślusarskie oraz kowalskie, w niezbędnym zakresie przygotowujące elementy do spawania, a tym samym wykazał, iż w ramach swojego zatrudnienia przez okres ponad 15-stu lat pracował w szczególnych warunkach. Niniejszą okoliczność Sąd I instancji wywiódł z zeznań wnioskodawcy i świadków, a także dokumentów zgromadzonych w aktach emerytalnych organu rentowego (...) oraz w aktach osobowych dotyczących zatrudnienia wnioskodawcy w P. R. w L., z których wynika, że w okresie od 19 marca 1979 r. do 28 lutego 1993 r. K. S. (1) (oprócz przebywania na urlopie bezpłatnym w okresie od 18 maja 1987 roku do 16 listopada 1987 roku) stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował jako spawacz przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym. Stanowisko to zostało uznane za stanowisko, na którym wykonywana jest praca w warunkach szczególnych na mocy wykazu A, dział XIV, poz. 12, pkt 1 – załącznika nr 1 do zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa , Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 4 listopada 1988 roku, nr 2, poz. 4-5) oraz na mocy wykazu A, dział XIV, poz. 12, pkt 1 – załącznika nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (Dziennik Urzędowy Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 6 grudnia 1983 roku, nr 3, poz. 6-7), a charakter pracy jest tożsamy ze wskazanym w wykazie A, dziale XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.).

Sąd Okręgowy podkreślił, że fakt, iż K. S. (1) od 19 marca 1979 r. do 28 lutego 1993 r. (oprócz przebywania na urlopie bezpłatnym), tj. w okresie zatrudnienia na stanowisku spawacza, wykonywał dodatkowe czynności, nie skutkuje uznaniem, że pracy w warunkach szczególnych nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, albowiem przedmiotowe czynności były ściśle związane z zajmowanym przez wnioskodawcę stanowiskiem spawacza i stanowiły jego integralną część (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2010 r., II PK 258/09). Przedmiotowe czynność służyły bowiem tylko i wyłącznie wykonaniu prac przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym i gazowym. Dodatkowo Sąd zaznaczył, co jest kluczowe dla podjętego w sprawie rozstrzygnięcia, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy - rzeczywiście wykonywanych zadań pracowniczych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, wyrok Sadu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 września 2012 r., III AUa 720/12, LEX 1223446).

Przedstawiona wyżej argumentacja prowadzi do wniosku, iż K. S. (1) spełnił wszystkie niezbędne warunki do przyznania mu wcześniejszej emerytury, o której mowa w art. 184 ust. 1 i 2 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz w zw. z § 4 ust.1 pkt 1 i 3 w zw. z § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze – w tym wymagany staż 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe Sąd, na mocy art. 477 14 § 2 k.p.c., orzekł jak w pkt 1 sentencji.

W punkcie 2, na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd orzekł o braku odpowiedzialności pozwanego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, albowiem wyjaśnienie tejże nastąpiło dopiero na etapie postępowania sądowego.

Apelację od wyroku wywiódł pozwany zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 184 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz w zw. z § 2 ust. 1 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze poprzez przyjęcie, że wnioskodawca legitymuje się 15-letnim okresem wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a tym samym spełnia wszystkie przesłanki do nabycia prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Mając na uwadze powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Uzasadniając swoje stanowisko, pozwany wskazał, że Sąd I instancji nie dokonał dogłębnej analizy sprawy, a opisany w uzasadnieniu stan faktyczny został w głównej mierze oparty na zeznaniach zawnioskowanych przez ubezpieczonego świadków, przy pominięciu istotnych dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wnioskodawcy, które potwierdzają odmienny stan rzeczy. Z licznych angaży wynika, że odwołujący zatrudniony w P. R. w L. wykonywał nie tylko obowiązki spawalnicze, ale także prace kowalskie, czy ślusarskie. I tak zgodnie z angażem z dnia 26 września 1980 r., z dnia 28 listopada 1980 r., czy 15 października 1982 r. wnioskodawca był zatrudniony jako kowal, a jak wynika z angażu z dnia 23 czerwca 1986 r., jako pracownik kuźni. Ponadto w odręcznej opinii majstra S. Ć. (datowana na 7 grudnia 1986 r.) wskazano, iż ubezpieczony pracował „w zawodzie kowalsko-ślusarskim”. Sam wnioskodawca nie podważył prawdziwości dokumentacji źródłowej ze spornego okresu zatrudnienia, w tym jej autentyczności, a nawet nie uprawdopodobnił przyczyn ewentualnych nieprawidłowości w jej treści. Organ rentowy nie neguje, iż w pewnych okresach wnioskodawca wykonywał prace spawalnicze, ale nieregularność i brak stałości w wykonywaniu prac przy spawaniu dyskredytuje możliwość zaliczenia wykonywania owych czynności w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Należy mieć na uwadze fakt, iż wykaz stanowiący załącznik do rozporządzenia, czy też zarządzenia resortowego zawiera enumeratywny katalog stanowisk, które można zaliczyć do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Dlatego też nie można stosować go rozszerzająco, ani dowolnie, jak również nadinterpretując intencje prawodawcy. Treść wykazu A zarządzenia nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 r., czy zarządzenie nr 9 Ministra Budownictwa i Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. nie pozwala przyjąć, że wnioskodawca w okresie spornym wykonywał pracę zaliczaną do pracy w szczególnych warunkach, albowiem takie stanowisko jak: „kowal – spawacz” (angaż z dnia 17 marca 1983 r.), czy „ślusarz – spawacz” (angaż z dnia 5 marca 1982 r.) nie zostało tam wymienione. Natomiast stanowisko „kowal” jest wskazane, jako praca w szczególnych warunkach, w powołanych przepisach resortowych, jednakże tylko i wyłącznie w odniesieniu do konkretnej branży, tj. do pracy w hutnictwie i przemyśle metalowym. Wnioskodawca pracował w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego i z materiału dowodowego bynajmniej nie wynika, że kuł ręcznie w kuźni przemysłowej. Był bowiem, w pewnych okresach swojego zatrudnienia, pracownikiem warsztatowym w kuźni, która nie miała charakteru przemysłowego w rozumieniu przepisów powołanego rozporządzenia.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie organu rentowego odwołujący nie wykazał co najmniej 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych tym samym nie spełnił wszystkich przesłanek określonych w art. 184 powołanej wyżej ustawy, co czyni apelację zasadną.

W odpowiedzi na apelację wnioskodawca wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił stan faktyczny w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, zaś w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił on też błędów w rozumowaniu w zakresie zarówno ustalonych faktów, jak też ich kwalifikacji prawnej, albowiem prawidłowo zinterpretował i zastosował odpowiednie przepisy prawa.

Sąd Apelacyjny zaakceptował w całości ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, traktując je jak własne, nie widząc w związku z tym konieczności ich ponownego, szczegółowego przytaczania (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, opubl. OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776).

W pierwszej kolejności wskazać należy, że prawo do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przewidziane jest w art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), zawartym w rozdziale 2 działu II ustawy dotyczącym urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Przepis ten w ust. 4 stanowi, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Przepisy dotychczasowe to rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 i 3 powyższego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do treści art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: (1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz (2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (tj. co najmniej 25 lat dla mężczyzn). W myśl ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Przepis ten ma charakter przejściowy, bowiem zawarty został w rozdziale 2 działu X ustawy zawierającym przepisy intertemporalne. Dotyczy on wyłącznie tych ubezpieczonych, którzy w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. na dzień 1 stycznia 1999 r., już legitymowali się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym - a w tym wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, lecz nie osiągnęli wieku emerytalnego.

W sprawie bezsporne jest, iż wnioskodawca 23 maja 2015 r. ukończył 60 rok życia, wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa, a na dzień wejścia w życie ustawy emerytalnej posiadał ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Z treści środka odwoławczego wynika, iż sporny w sprawie pozostawał okres pracy ubezpieczonego w P. R. w L. od 19 marca 1979 r. do 28 lutego 1993 r.(z wyłączeniem okresu przebywania na urlopie bezpłatnym w okresie od 18 maja 1987 r. do 16 listopada 1987 r.). Pozwany podnosił bowiem, iż w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego brak jest podstaw do przyjęcia, iż wnioskodawca w powyższym zakładzie pracy we wskazanym okresie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu, pracę na stanowisku uprawniającym do uzyskania emerytury w wieku wcześniejszym, tj. spawacza.

Sąd Apelacyjny nie podziela powyższego stanowiska organu rentowego.

Sąd Odwoławczy miał przy tym na uwadze, iż obniżenie wieku emerytalnego niektórym grupom zawodowym uzasadnia się narażeniem tych osób na szybsze niż przeciętne zrealizowanie się emerytalnego ryzyka z powodu wystąpienia w ich zawodach czynników negatywnych (najczęściej szkodliwych dla zdrowia lub obniżających sprawności psychofizyczne), które doprowadzają do wcześniejszej niż powszechnie utraty sił do wykonywania dotychczasowej pracy. Stąd też prawo do emerytury w wieku niższym nie jest tu przywilejem, lecz co do zasady wynika ze szczególnych właściwości wykonywanej pracy. Cechą niezbędną do uznania danego zatrudnienia za wykonywane w szczególnych warunkach w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. jest wykonywanie pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Stanowi o tym przepis § 2 ust. 1 rozporządzenia, wskazując przez to, że intencją ustawodawcy było zawężenie zakresu okresów szczególnych tylko do tych okresów zatrudnienia, w których praca była faktycznie wykonywana, a nie do samego pozostawania w zatrudnieniu. Zaznaczyć trzeba, że tylko okresy wykonywania zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy kreują i wypełniają weryfikowalne kryterium uznania pracy o cechach znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznego stopnia uciążliwości, lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Taki sam warunek odnosi się do wymagania stałego wykonywania takich prac, co oznacza, że krótsze dobowo, a nie stałe świadczenie pracy wyklucza dopuszczalność uznania pracy za świadczoną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wskutek niespełnienia warunku stałej znacznej szkodliwości dla zdrowia lub stałego znacznego stopnia uciążliwości wykonywanego zatrudnienia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329).

Mając na uwadze powyższe, przy uwzględnieniu wniosków wyprowadzonych przez Sąd I instancji na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, iż w spornym okresie ubezpieczony bezsprzecznie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku wskazanym w dziale XIV pkt 12 wykazu A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., nr 8, poz. 43).

Faktem jest, że z nadesłanych przez P. R. w L. akt osobowych wnioskodawcy wynika, że w całym okresie zatrudnienia pracował w charakterze ślusarza - spawacza, pracownika kuźni, kowala, niemniej jednak pozostały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w tym (a w zasadzie przede wszystkim) zeznania powołanych w sprawie świadków w osobie E. G. (1), E. K., K. S. (2) oraz Z. K. w sposób jednoznaczny wskazuje na to, że stanowiskiem, na którym stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był zatrudniony wnioskodawca, było stanowisko spawacza.

Nadmienić należy, że zgodnie z art. 473 § 1 k.p.c. w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie stosuje się żadnych ograniczeń dowodowych, a zatem ten wyjątek od ogólnych zasad wynikających z art. 247 k.p.c. sprawia, że każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane a ich dopuszczenie za celowe. Sąd nie jest również związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organami rentowymi.

Mając na uwadze powyższe, Sąd dopuścił dowód z zeznań świadków oraz wyjaśnień samego ubezpieczonego, z których w sposób jednoznaczny wynika, że w spornym okresie K. S. (1) pracował na stanowisku spawacza, zaś prace ślusarskie oraz kowalskie, które niewątpliwie również wykonywał, miały charakter incydentalny (sporadyczny), a zatem zajmowały mu one tak znikomą ilość czasu, że nie sposób uznać, by w jakiejkolwiek mierze mogły wpłynąć na ocenę stałości zatrudnienia ubezpieczonego.

I tak świadek E. G. (2) wskazał, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolniczego pracował razem z wnioskodawcą, stąd dysponuje wiedzą na temat czynności wykonywanych przez skarżącego. Świadek podał, że do obowiązków zarówno jego, jak i K. S. (1) należało spawanie elementów konstrukcyjnych okien, drzwi, balkonów i bram oraz wycinanie - najczęściej - palnikiem gazowym poszczególnych elementów, niezbędnych do przygotowania wskazanych wyżej konstrukcji. Nadto wyjaśnił, że na kuźni, która znajdowała się w tym samym pomieszczeniu pracownicy podgrzewali i wyginali poszczególne elementy, które następnie były spawane. Nie inaczej zeznał świadek E. K., podając, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia w (...) wykonywał bramy, wiązary i fermy, które składały się z wielu elementów wymagających zespawania. Podniósł, że najczęściej pracowało się w brygadach dwuosobowych, przy czym każdy członek brygady spawał, zaś prace ślusarskie, choć również wykonywane, stanowiły margines wszystkich czynności. Świadek wskazał także, że nie było odrębnego stanowiska kowala, zaś kuźnia znajdowała się w tym samym pomieszczeniu i jeśli coś wymagało „odkucia”, to było wykonywane na miejscu, przez osobę, która aktualnie zajmowała się „obróbką” danego elementu. Świadek podkreślił, że w (...) czynności spawalnicze zajmowały w zasadzie cały dzień pracy, zaś pozostałe, o charakterze ślusarskim i kowalskim jedynie około ½ godziny, a nadto nie były one wykonywane codziennie. Zeznania świadków znalazły również odzwierciedlenie w wyjaśnieniach złożonych przez samego ubezpieczonego, który wyjaśnił, że przez cały sporny okres był zatrudniony na stanowisku spawacza. Wnioskodawca podał, że do jego obowiązków należało spawanie, którego było bardzo dużo, ponieważ w (...) wykonywano zarówno klatki schodowe, elementy konstrukcyjne mostów, czy balustrady, zaś ewentualne prace w kuźni, która znajdowała się w tym samym pomieszczeniu, były wykonywane sporadycznie. Dodatkowo wyjaśnił, że na krótki okres zatrudnienia jego stanowisko zostało określone mianem kowala, albowiem nie przedłożył na czas uaktualnionych uprawnień, jednakże po przedstawieniu pracodawcy odpowiednich dokumentów potwierdzających uprawnienia spawalnicze, jego stanowisko ponownie zostało nazwane: spawacz- ślusarz.

Mając na uwadze treść zeznań powołanych w sprawie świadków, jak również wyjaśnienia K. S. (1) w zakresie powierzonych mu i faktycznie wykonywanych obowiązków w okresie zatrudnienia w P. R. w L. od 19 marca 1979 r. do 28 lutego1993 r. (z wyłączeniem okresu urlopu bezpłatnego) Sąd Apelacyjny stanął na stanowisku, że rzetelnie i szczegółowo przeprowadzone przez Sąd Okręgowy postępowanie dowodowe, jednoznacznie wykazało, że wnioskodawca przez okres przeszło 15 lat wykonywał pracę w charakterze spawacza wyszczególnioną w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. Nie polega w związku z tym na prawdzie twierdzenie pozwanego, z którego wynika, że praca wnioskodawcy nie była wykonywana stale, albowiem jego stanowisko pracy zostało określone, jako ślusarz-spawacz, kowal, pracownik kuźni co oznacza, że do jego obowiązków należało również wykonywanie prac ślusarskich, względnie kowalskich. Podkreślić bowiem trzeba, że czynności, o których mowa, ubezpieczony istotnie wykonywał, niemniej jednak nie można uznać, że incydentalnie wykonywane drobne prace ślusarskie lub kowalskie mogą wpłynąć na ogólną ocenę charakteru zatrudnienia ubezpieczonego prowadząc ostatecznie do – wyprowadzonego przez pozwanego – wniosku, że wnioskodawca nie wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku spawacza. Takie twierdzenie jest z całą pewnością zbyt daleko idące i nie może prowadzić do odmiennej oceny, aniżeli ta, której dokonał Sąd I instancji. Tożsame stanowisko we wskazanej kwestii zaprezentował również Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 18 września 2015 r. (III AUa 591/15, LEX nr 1820423), gdzie wskazał, że dokonując oceny danego zatrudnienia w kontekście możliwości jego zakwalifikowania do pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych - § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43) - nie można dokonywać jej zbyt rygorystycznie, albowiem w żadnym procesie technologicznym nie jest możliwe wykonywanie zatrudnienia tzw. szczególnego przez 100% czasu pracy. Mało tego, nie było intencją ustawodawcy przyznanie prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym wyłącznie osobom, które przez pełną dniówkę roboczą nie wykonują żadnych innych czynności poza wymienionymi w wykazie A. W ramach pracy w warunkach szczególnych wykonuje się także inne czynności mające związek z taką pracą. Nie inaczej we wskazanej materii wypowiedział się również Sąd Apelacyjny w Szczecinie, wyjaśniając w uzasadnieniu wyroku z dnia 15 września 2015 r. (III AUa 914/14, LEX nr 1843113), że z załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach Dz. U. Nr 8, poz. 43) - wykaz A, dział XIV, poz. 12, wynika, że prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym i atomowowodorowym uznane zostały za prace o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości. Nie dotyczy to prac innych składających się obok pracy spawalniczej na ostateczny rezultat całego procesu produkcyjnego. Tylko czynności, które funkcjonalnie (przedmiotowo) łączą się z pracą przy spawaniu mogą być kwalifikowane, jako prace przy spawaniu, co niewątpliwie miało miejsce w analizowanej sprawie ( por. też wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 września 2013 r., III AUa 563/13, LEX nr 1409114)

W świetle tak dokonanych ustaleń faktycznych wskazać jedynie należało, iż bez znaczenia dla oceny charakteru zatrudnienia wnioskodawcy pozostawał fakt, że w dokumentacji osobowej stanowisko, na którym był zatrudniony zostało określone mianem ślusarza – spawacza, kowala, pracownika kuźni, albowiem przeprowadzone postępowanie dowodowe w sposób jednoznaczny wykazało, że ubezpieczony w spornym okresie pracował jako spawacz. Podkreślić trzeba, że zgodnie z ugruntowanym już stanowiskiem Sądu Najwyższego, dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 9504262; wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 lutego 2012 r. III AUa 1731/11, LEX nr 1129733). Powyższe zaś świadczy o tym, że nawet jeśli w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych ubezpieczonego w sposób nieprawidłowy została wskazana nazwa stanowiska zajmowanego przez ubezpieczonego, to i tak nie może to być decydującym kryterium w zakresie jego oceny pod kątem zakwalifikowania do prac wykonywanych (czy też nie) w szczególnych warunkach, zwłaszcza wobec kategorycznych i w pełni wiarygodnych zeznań powołanych w sprawie świadków oraz wyjaśnień ubezpieczonego.

Mając na uwadze zaprezentowane rozważania, Sąd Apelacyjny uznał, że wnioskodawca niewątpliwie w okresie od 19 marca 1979 r. do 28 lutego 1993 r. (z wyłączenie okresu urlopu bezpłatnego) będąc zatrudnionym wP. R. w L. wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienie na stanowisku spawacza, wymienionym w Dziale XIV, pod pozycją 12, wykazu A, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Wywiedziona przez organ rentowy apelacja, a także zaprezentowane w niej zarzuty, w żadnej mierze nie podważyły skutecznie prawidłowości dokonanych przez Sąd Okręgowy ustaleń, oceny mocy dowodowej i wiarygodności zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Jeśli więc wnioskodawca udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a co za tym idzie spełnił wszystkie, konieczne do przyznania wcześniejszej emerytury warunki (wiek 60 lat, 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych), określone w przepisie art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (Dz. U nr 8, poz.43), to zasadnym było przyznanie mu prawa do żądanego świadczenia, począwszy od dnia 23 maja 2015 r., tj. od daty, w której wnioskodawca spełnił wszystkie, niezbędne do przyznania emerytury warunki (art. 129 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny, na mocy art. 385 k.p.c., orzekł, jak w punkcie 1 sentencji.

W pkt 2 wyroku Sąd Apelacyjny, zgodnie z § 2 ust. 1 w zw. z § 12 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U 2013 r., poz. 490), przy uwzględnieniu treści art. 108 § l k.p.c., art. 98 § l i 3 k.p.c., orzekł o kosztach postępowania w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz wnioskodawcy kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za II instancję.

SSA Małgorzata Gerszewska SSA Jerzy Andrzejewski SSA Lucyna Ramlo