Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: III AUa 2736/13

Tytuł: Sąd Apelacyjny w Katowicach z 2013-12-19
Data orzeczenia: 19 grudnia 2013
Data publikacji: 10 kwietnia 2017
Data uprawomocnienia: 19 grudnia 2013
Sąd: Sąd Apelacyjny w Katowicach
Wydział: III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Przewodniczący: Marek Procek
Sędziowie: Irena Goik
Marek Żurecki

Protokolant: Ewa Bury
Hasła tematyczne: Emerytura
Podstawa prawna: art. 148 ustawy z dnia 17.12.1998 o emerytach i rentach z FUS

Sygn. akt III AUa 2736/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący

SSA Marek Procek (spr.)

Sędziowie

SSA Irena Goik

SSA Marek Żurecki

Protokolant

Ewa Bury

po rozpoznaniu w dniu 19 grudnia 2013r. w Katowicach

sprawy z odwołania F. M. (F. M. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Bielsku-Białej

z dnia 27 czerwca 2013r. sygn. akt VI U 242/13

oddala apelację.

/-/SSA I.Goik /-/ SSA M.Procek /-/SSA M.Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 2736/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 roku Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej zmienił zaskarżoną przez ubezpieczonego F. M. decyzję organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. z dnia 22 stycznia 2013 roku, w ten sposób, że przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury począwszy od dnia 1 stycznia 2013 roku.

Na podstawie akt rentowych ubezpieczonego, zeznań świadków P. C., J. P., K. W., H. L., zeznań ubezpieczonego i jego akt osobowych oraz akt emerytalnych świadka J. M. – Sąd Okręgowy ustalił, że F. M. w dniu (...) roku ukończył 61 lat. W dniu 9 stycznia 2013 roku odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do świadczenia emerytalnego.

Według ustaleń tego Sądu, ubezpieczony, który nie jest członkiem OFE, na dzień 31 grudnia 1998 r. udowodnił ogólny staż emerytalny w wymiarze 29 lat 9 miesięcy i 23 dni okresów składkowych oraz 6 miesięcy 9 dni okresów nieskładkowych.

Dalej Sąd Okręgowy wskazał, że organ rentowy do stażu pracy w warunkach szczególnych zaliczył ubezpieczonemu okres zatrudnienia w Firmie (...) SA w D. od dnia 24 maja 1982 roku do 31 lipca 1983 roku oraz od 1 sierpnia 1983 roku do 31 grudnia 1986 roku tj. 4 lata 7 miesięcy i 7 dni. Natomiast nie uznał ubezpieczonemu okresu pracy w szczególnych warunkach jaki przypadał od dnia 2 listopada 1970 roku do 24 października 1971 roku oraz od 24 października 1973 roku do 8 lutego 1976 roku gdy ubezpieczony był zatrudniony w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w M.; okresu od dnia 9 lutego 1976 roku do dnia 21 kwietnia 1980 roku, gdy ubezpieczony był zatrudniony w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) w W. Oddział w W. oraz nie zaliczył mu okresu od dnia 21 kwietnia 1980 roku do dnia 25 maja 1982 roku, gdy ubezpieczony pracował w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...)„ w U..

Według ustaleń tegoż Sądu, w okresie od dnia 2 listopada 1970 roku do 24 października 1971 oraz od 24 października 1973 roku do 8 lutego 1976 roku ubezpieczony był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w M. na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony, prowadząc samochód ciężarowy Ził , który to miał ładowność około 13 ton oraz koparkę o ładowności 7 ton. Ubezpieczony zajmował się w tym przedsiębiorstwie przewozem ziemi i kruszywa na budowie zapory w W.. Pracę w charakterze kierowcy świadczył stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zwykle po 8 godzin.

Sąd Okręgowy w dalszej kolejności wskazał, że ubezpieczony za swoją pracę nie otrzymywał szczególnych dodatków, a razem z nim na analogicznych stanowiskach w wymienionym przedsiębiorstwie pracowali P. C. i J. P.. Sąd ten podniósł, że ubezpieczony jeździł samochodem ciężarowym o ładowności powyżej 3,5 tony, pomimo braku w pierwszym okresie odpowiedniego prawa jazdy. W czasie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w M. ubezpieczony został powołany do służby wojskowej, którą odbył w okresie od dnia 25 października 1971 roku do 17 października 1973 roku. Po zakończeniu służby wojskowej, ubezpieczony w dniu 24 października 1973 powrócił do tego samego zakładu pracy, na dotychczasowe stanowisko kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony.

Z kolei w okresie od dnia 9 lutego 1976 roku do dnia 21 kwietnia 1980 roku, w Przedsiębiorstwie (...) w W. Oddział w W. ubezpieczony był zatrudniony w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony - Stara - wywrotki i kierowcy autobusu Star – Osinobus. Sąd pierwszej instancji ustalił, że ubezpieczony zajmował się przewozem robotników na budowę ośrodka wypoczynkowego (...) w U.. W pozostałym czasie pracy dowoził materiały budowlane na plac budowy. Praca w wyżej wymienionym charakterze przez ubezpieczonego była świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, zwykle po 8 godzin, a czasami dłużej.

Nadto Sąd Okręgowy ustalił, że w ostatnim spornym okresie - od dnia 21 kwietnia 1980 roku do dnia 25 maja 1982 roku, gdy ubezpieczony pracował w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony w Przedsiębiorstwie (...) w U. - również wykonywał czynności związane z przewozem pracowników autobusem marki Star - Osinobus z terenu J. do pracy w U. oraz przewożeniem brygad do lub z K.. Zgodnie z ustaleniami tego Sądu, ubezpieczony obsługiwał również samochód Star i Ził, dowożąc materiały na budowę.

Dalej Sąd ten wskazał, że J. M. wyrokiem z dnia 28 czerwca 2002 roku w sprawie o sygn. akt VI U 4752/01 uzyskał prawo do wcześniejszej emerytury m.in. po zaliczeniu do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) w U..

W związku z powyższym Sąd pierwszej instancji ustalił, że staż pracy w warunkach szczególnych, po uwzględnieniu opisanych wyżej okresów zatrudnienia ubezpieczonego, wynosi powyżej 15 lat.

Dokonując rozważań prawnych, Sąd Okręgowy powołał się na treść art. 32 i art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. nr 39 poz. 352 z późn. zm.), § 3 i 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z dnia 18 lutego 1983 r.) oraz art.108 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku, o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku. w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin obowiązujących w czasie odbywania przez ubezpieczonego służby wojskowej – uznając, że ubezpieczony legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych wynoszącym powyżej 15 lat.

Motywując swoje rozstrzygnięcie, Sąd ten wskazał, że organ rentowy nie kwestionował samego charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, a tylko brak świadectwa zatrudnienia w warunkach szczególnych. Wobec tego Sąd Okręgowy podkreślił, że praca w szczególnych warunkach może być wykazana innymi niż świadectwo pracy w szczególnych warunkach dowodami. W postępowaniu sądowym sporne okoliczności mogą być udowadniane również innymi dowodami, jak choćby dowodami z zeznań świadków, czy przesłuchania stron, jak również dowodami z dokumentów. Sąd ten powołując się na art. 473 k.p.c. oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 kwietnia 1999 r. (II UKN 619/98 OSNAP 2000/11/439) uznał, że ubezpieczony w trakcie postępowania dowodowego przed sądem wykazał, iż przez co najmniej 15 lat świadczył pracę w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy zaliczył bowiem ubezpieczonemu do pracy w warunkach szczególnych - na podstawie działu VIII, poz. 2 załącznika nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia7 lutego 1983 roku - pracę w charakterze kierowcy samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony, gdy pracował na tym stanowisku od dnia 5 października 1971 roku (data uzyskania prawa jazdy na samochody ciężarowe) do 24 października 1971 oraz od 24 października 1973 roku do 8 lutego 1976 roku w Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) w M. oraz od dnia 9 lutego 1976 roku do dnia 21 kwietnia 1980 roku w Przedsiębiorstwie (...) w W. Oddział w W., a także okres pracy od dnia 21 kwietnia 1980 roku do dnia 25 maja 1982 roku, gdy ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) w U..

Sąd ten podkreślił, że w oparciu o przepis art.108 ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i treść § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (obowiązujących w czasie odbywania przez ubezpieczonego służby wojskowej), okres odbywania przez F. M. zasadniczej służby wojskowej od dnia 25 października 1971 roku do 17 października 1973 roku należało uwzględnić do pracy w szczególnych warunkach. W tym zakresie Sąd Okręgowy powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 17 maja 2012 roku (I UK 399/11, LEX nr 1211140).

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy na mocy art.477 14 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy.

Zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości, apelujący zarzucił mu naruszenie prawa materialnego poprzez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności naruszenie art. 184 w związku z art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy z dnia 17.12.1998 roku o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 roku Nr 153 poz.1227 ze zm.)

Wskazując na powyższy zarzut, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Uzasadniając wniesiony środek odwoławczy, skarżący wskazał, że nie ulega wątpliwości, iż przepisy dotyczące uprawnień pracowników pracujących w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są przepisami o charakterze szczególnym (lex specjalis), co oznacza, że nie mogą być w drodze wykładni rozszerzane.

Organ rentowy, powołując się na treść art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, uznał za podstawowy warunek uznania danej osoby za pracownika zatrudnionego w warunkach szczególnych, to status pracownika, a zatem osoba nie będąca pracownikiem, np. kierowca ciągnika będący „tylko członkiem (...), nie skorzysta z dobrodziejstw tych przepisów.

Dlatego, zdaniem apelującego, brak jest podstaw, aby żołnierz zasadniczej służby wojskowej - podlegający w okresie jej odbywania pod inne szczególne przepisy i nie wykonujący żadnej pracy zarobkowej, a co za tym idzie nie pobierający wynagrodzenia - miałby mieć zaliczony taki okres jako pracę w szczególnych warunkach.

Organ rentowy podkreślił, że co prawda okres zasadniczej (czynnej) służby wojskowej w Wojsku Polskim jest, zgodnie z unormowaniem zawartym art. 6 ust. 1 pkt 4 powołanej ustawy, okresem składkowym lecz brak jakichkolwiek podstaw do uznania, że jest on tożsamy z okresem pracy w szczególnych warunkach.

Skarżący nie podzielił poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w powołanym przez Sąd pierwszej instancji wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 maja 2012 roku, powołał się przy tym na stanowisko przedstawione przez tutejszy Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 7 lutego 2013 roku, sygn. akt III AUa 898/12.

Według organu rentowego, z akt sprawy wynika, że ubezpieczony nie spełnił warunku 15 lat pracy w warunkach szczególnych z uwagi na fakt, iż po wyłączeniu okresu służby wojskowej, okres zatrudnienia ubezpieczonego w warunkach szczególnych wynosi jedynie 14 lat, 1 miesiąc i 26 dni.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Przyjmując ustalenia poczynione przez Sąd pierwszej instancji jako własne, uznał, że apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie wnioskodawca domaga się przyznania prawa do świadczenia emerytalnego opisanego treścią art. 184 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118). Zatem należy stwierdzić, że bezspornie ubezpieczony:

- osiągnął wiek przewidziany w art. 32 cyt. ustawy;

- w dniu wejścia w życie ustawy dysponował okresem składkowym i nieskładkowym, o którym mowa w art. 27;

- nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego;

spór zaś dotyczył przesłanki w postaci okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym 65 lat - dla mężczyzn.

Według apelującego organu rentowego, ocenić należało kwestię dopuszczalności wliczenia okresu zasadniczej służby wojskowej - żołnierza zatrudnionego przed powołaniem do czynnej służby wojskowej w warunkach szczególnych, który po zakończeniu tej służby podjął zatrudnienie w tych samych warunkach - do okresu pracy w szczególnych warunkach, w rozumieniu przepisów § 3 i 4 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych charakterze.

W sprawie bezsporne jest zaś, że ubezpieczony bezpośrednio przed powołaniem do zasadniczej służby wojskowej był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (dział VIII pkt 2 załącznika nr 1 do cyt. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku). Służbę wojskową odbył w okresie od dnia 25 października 1971 roku do dnia 17 października 1973 roku i po jej zakończeniu, od dnia 24 października 1973 roku, powrócił do pracy u dotychczasowego pracodawcy, w dalszym ciągu pracując jako kierowca samochodów ciężarowych o ładowności powyżej 3,5 tony.

Odnosząc się zatem do zarzutu apelacji, Sąd drugiej instancji w niniejszym składzie podziela - ugruntowane w orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów powszechnych -stanowisko, zakładające, iż przepis art. 108 ust. 1 obowiązującej od dnia 29 listopada 1967 roku ustawy z dnia 21 listopada 1967 roku o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 roku Nr 241, poz. 2416 z późn. zm.) - w brzmieniu pierwotnym, obowiązującym do 31 grudnia 1974 roku wskazuje, iż czas odbywania zasadniczej lub okresowej służby wojskowej wlicza się pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień związanych z tym zatrudnieniem, jeżeli po odbyciu tej służby podjął on zatrudnienie w tym samym zakładzie pracy, w którym był zatrudniony przed powołaniem do służby. Wydane na podstawie, między innymi, art. 108 ust. 4 powyższej ustawy rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 listopada 1968 roku w sprawie szczególnych uprawnień żołnierzy i ich rodzin (Dz. U. Nr 44, poz. 318 z późn. zm.) regulowało w sposób szczegółowy uprawnienia żołnierza, który w terminie 30 dni po zwolnieniu ze służby zgłosił powrót do zakładu pracy i w wyniku tego podjął w nim zatrudnienie. W myśl w § 5 ust. 1 tego rozporządzenia żołnierzowi wlicza się czas odbywania służby wojskowej do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym podjął zatrudnienie, w zakresie wszelkich uprawnień związanych z zatrudnieniem w tym zakładzie oraz w zakresie szczególnych uprawnień uzależnionych od wykonywania pracy na określonym stanowisku lub w określonym zawodzie. Wykładnia gramatyczna powołanych unormowań nie nasuwa jakichkolwiek wątpliwości, że okres odbytej czynnej (zasadniczej) służby wojskowej przez pracownika zatrudnionego poprzednio w szczególnych warunkach pracy, który po zakończeniu tej służby zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia, traktuje się tak samo jak wykonywanie takiej pracy. Skoro okres ten podlega zaliczeniu do okresu zatrudnienia w zakresie wszelkich uprawnień uzależnionych od ilości lat pracy w szczególnych warunkach, to uwzględnia się go także do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym (por. wyroki SN z dnia 25 lutego 2010 roku, II UK 219/09; z dnia 6 kwietnia 2006 roku, III UK 5/06; z dnia 17 maja 2012 roku, I UK 399/11; wyrok SA w Krakowie z dnia 23 kwietnia 2013 roku, III AUa 1412/12; wyrok SA w Gdańsku z dnia 19 marca 2013 roku, III AUa 1600/12; wyrok SA w Lublinie z dnia 17 stycznia 2013 roku, III AUa 1070/12; wyrok SA w Łodzi z dnia 20 września 2013 roku, III AUa 116/12; wyrok SA w Katowicach z dnia 18 sierpnia 2011 roku, III AUa 415/11; wyrok SA w Katowicach z dnia 20 września 2012 roku, III AUa 1468/12).

Przekładając powyższe na grunt analizowanej sprawy należy uznać, że okres odbywania przez ubezpieczonego zasadniczej służby wojskowej bezsprzecznie stanowi okres zatrudnienia w szczególnych warunkach (por. uchwała 7 sędziów SN z dnia 16 października 2013 roku, II Uk 6/13).

Trafnie zatem, Sąd Okręgowy przyjął, że ubezpieczony wypełnił przesłankę w postaci posiadania wymaganego okresu co najmniej 15 lat pracy wymienionej w Wykazie A cyt. rozporządzenia RM.

Konkludując, Sąd II instancji uznał, że apelacja jest bezzasadna i na mocy art. 385 k.p.c., orzekł o jej oddaleniu.

/-/SSA I.Goik /-/ SSA M.Procek /-/SSA M.Żurecki

Sędzia Przewodniczący Sędzia

ek

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij