Sygn. akt VU 1068/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Marzena Foltyn-Banaszczyk

Protokolant stażysta Bożena Sobczyk

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2016 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku S. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o podjęcie wypłaty emerytury

na skutek odwołania S. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 21 sierpnia 2010 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1068/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 sierpnia 2015 roku odmówił podjęcia wypłaty emerytury na rzecz wnioskodawcy S. Ł. od miesiąca lipca 2015 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść art. 129 ustawy emerytalnej i odmówił wypłaty emerytur wnioskodawcy od miesiąca lipca 2015 roku, gdyż wnioskodawca złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w miesiącu sierpniu 2015 roku.

Od powyższej decyzji w dniu 7 września 2015 roku złożył odwołanie S. Ł. zarzucając zaskarżonej decyzji naruszenie:

- przepisu art. 8 k.p.a. poprzez prowadzenie postępowania w sposób nie budzący zaufania do organów państwa;

- art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez wydanie decyzji z dnia 23 lipca 2015 roku o wysokości emerytury po ustawowym terminie, co spowodowało niemożność złożenia przez wnioskodawcę w lipcu 2015 roku wniosku o wypłatę emerytury od lipca 2015 roku;

- art. 129 ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprzez niekorzystną dla wnioskodawcy interpretację przepisu, co doprowadziło do odmowy przyznania emerytury od lipca 2015 roku.

Wobec powyższego wnioskodawca wniósł o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury od miesiąca lipca 2015 roku, gdyż nie złożenie wniosku w miesiącu lipcu 2015 roku nastąpiło z przyczyn od wnioskodawcy niezależnych, tj. z powodu wydania przez ZUS decyzji o wysokości emerytury po ustawowym terminie, doręczenia tej decyzji w sierpniu 2015 roku, nie poinformowaniu wnioskodawcy przez pracowników ZUS o niekorzystnych skutkach złożenia wniosku o podjęcie wypłaty emerytury w czerwcu 2015 roku, braku wiedzy o niekorzystnych dla wnioskodawcy skutkach złożenia wniosku o podjęcie emerytury w czerwcu 2015 roku, a nie w III kwartale 2015 roku. W konsekwencji wnioskodawca wniósł o podjęcie wypłaty emerytury od miesiąca lipca 2015 roku, zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie mu wypłaty emerytury od miesiąca lipca 2015 roku.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Na rozprawie wnioskodawca popierał odwołanie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Organ rentowy decyzją z dnia 16 grudnia 2014 roku przyznał wnioskodawcy S. Ł. urodzonemu w dniu (...) 1949 roku prawo do emerytury w kwocie zaliczkowej od dnia 1 grudnia 2014 roku, tj. od miesiąca, w którym zgłosił wniosek o emeryturę. Wypłata świadczenia została zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

(okoliczność bezsporna; dowód: decyzja k. 29 -30 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 13 stycznia 2015 roku organ rentowy dokonał przeliczenia i ponownie ustalił wysokość zaliczki na poczet emerytury od dnia 1 grudnia 2014 roku w wysokości 5.293,18 złotych. Wypłata świadczenia została zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

(okoliczność bezsporna; dowód: decyzja k. 40-41 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 23 stycznia 2015 roku organ rentowy dokonał przeliczenia i ponownie ustalił wysokość zaliczki na poczet emerytury od dnia 1 grudnia 2014 roku w wysokości 5.574,38 złotych uwzględniając okresy składkowe służby wojskowej. Wypłata świadczenia została zawieszona z uwagi na kontynuowanie zatrudnienia.

(okoliczność bezsporna; dowód: decyzja k. 47-48 akt emerytalnych)

W dniu 22 czerwca 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia wraz ze świadectwem pracy. Stosunek pracy wnioskodawcy z pracodawcą został rozwiązany w dniu 20 czerwca 2015 roku.

(dowód: wniosek k. 49 akt emerytalnych; świadectwo pracy k. 50 akt emerytalnych)

Organ rentowy decyzją z dnia 23 lipca 2015 roku ustalił i podjął wypłatę emerytury na rzecz wnioskodawcy od dnia 1 czerwca 2015 roku, tj. od miesiąca, w którym wnioskodawca złożył wniosek. Wysokość emerytury wyniosła 5.200,85 złotych.

(okoliczność bezsporna; dowód: pismo k. 54-55 akt emerytalnych)

W miesiącu lipcu 2015 roku wnioskodawca otrzymał wypłatę emerytury za okres czerwiec i lipiec 2015 roku. Wnioskodawca otrzymał decyzję z dnia 23 lipca 2015 roku w dniu 3 sierpnia 2015 roku.

(okoliczność bezsporna)

W dniu 3 sierpnia 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o wycofaniu wniosku złożonego w sprawie świadczenia emerytalnego oraz złożył wniosek o podjęcie wypłaty świadczenia od miesiąca sierpnia 2015 roku i doliczenie składek.

(dowód: wniosek k. 56 akt emerytalnych; wniosek k. 57 akt emerytalnych)

W dniu 3 sierpnia 2015 roku wnioskodawca zwrócił świadczenie wypłacone za miesiąc czerwiec i lipiec 2015 roku.

(dowód: potwierdzenie przelewu k. 5)

W dniu 4 sierpnia 2015 roku wnioskodawca złożył wniosek o wypłatę świadczenia emerytalnego od miesiąca lipca 2015 roku.

(dowód: wniosek k. 58 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 19 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. umorzył postępowanie w sprawie przyznania emerytury w związku z cofnięciem wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia przez wnioskodawcę.

(dowód: decyzja k. 60 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 20 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 sierpnia 2015 roku ustalił wysokość i podjął wypłatę emerytury na rzecz wnioskodawcy S. Ł. od dnia 1 sierpnia 2015 roku. Wysokość emerytury wyniosła 5.984,70 złotych.

(dowód: decyzja k. 64-65 akt emerytalnych)

Decyzją z dnia 21 sierpnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. po rozpatrzeniu wniosku z dnia 3 sierpnia 2015 roku odmówił podjęcia wypłaty emerytury na rzecz wnioskodawcy S. Ł. od miesiąca lipca 2015 roku. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na treść art. 129 ustawy emerytalnej i odmówił wypłaty emerytur wnioskodawcy od miesiąca lipca 2015 roku, gdyż wnioskodawca złożył wniosek o podjęcie wypłaty emerytury w miesiącu sierpniu 2015 roku.

(dowód: decyzja k. 61 akt emerytalnych)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zaskarżona decyzja organu rentowego była prawidłowa i odpowiadała prawu.

Okoliczności sprawy były niesporne. Istota sporu sprowadzała się do interpretacji prawnej przepisu art. 129 ustawy emerytalnej, w tym czy wnioskodawcy przysługuje prawo do emerytury od miesiąca lipca 2015 roku czy od miesiąca sierpnia 2015 roku.

Zgodnie z treścią art. 129 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz.1440 z późn.zm.) świadczenie wypłaca się poczynając od dnia powstanie prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.

Powyższy przepis wyraża zasadę obowiązującą w ubezpieczeniach społecznych, że świadczenie wypłaca się od dnia powstania prawa do niego, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek, uzależniając tym samym początkową datę wypłaty świadczenia od daty złożenia wniosku o to świadczenie. (por, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2012 roku, IIUK 146/12, LEX). Mimo zatem, że prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego powstaje z mocy prawa, a decyzja organu rentowego ma charakter wyłącznie deklaratoryjny, samo spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia nie stanowi podstawy do wypłaty tego świadczenia. Podstawą i jednocześnie warunkiem sine qua non stanowi wniosek uprawionego do przyznania mu świadczenia. Tylko złożenie stosownego wniosku skutkuje wypłatą danego świadczenia. Powyższe wynika z decydującej funkcji woli uprawnionego, którą przypisał uprawnionemu ustawodawca. To uprawniony do świadczenia decyduje czy i kiedy skorzystać z prawa do świadczenia, do którego prawo nabył z mocy prawa po spełnieniu określonych w przepisach przesłanek. Uprawniony może również nie korzystać z przysługującego mu prawa.

Dopiero zatem konsekwencją złożenia stosownego wniosku uprawnionego jest obowiązek organu rentowego ustalenia prawa danego uprawnionego do świadczenia, a następnie jego wypłata. Moment wyrażenia woli uprawnionego pobierania świadczenia determinuje powstanie obowiązku wypłaty tego świadczenia.

Powyższe wynika z konieczności odróżnienia nabycia prawa do świadczeń od uzyskania świadczeń wynikających z tego prawa ( wypłata świadczenia). W wyroku z dnia 22 listopada 2006 roku Sąd Najwyższy w sprawie IIIUK 95/06 (Legalis) podkreślił samodzielny charakter obu instytucji, jako uregulowanych odrębnymi przepisami, mającymi różne znaczenie w obrocie prawnym. I tak o nabyciu prawa do świadczeń mówi art. 100 ustawy emerytalnej przewidujący powstanie prawa do świadczeń z dniem spełnienia się wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Natomiast o wypłacie świadczenia stanowi art. 129 ust. 1 ustawy nakazujący wypłacania świadczenia od dnia powstania prawa do tego świadczenia, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o jego wypłatę. Wynika z tego, iż istnienia prawa do świadczeń, wiążące się ze spełnieniem warunków jego nabycia, nie można utożsamiać z przyznaniem świadczenia (jego wypłatą). Jakiekolwiek wątpliwości w tym zakresie rozstrzygnął Sąd Najwyższy, który stwierdził, iż przyznaniem świadczenia jest ustalenie prawa do jego pobierania, a więc wypłaty (tak SN w uchwale 7 z dnia 27 listopada 1989 roku, IIIUZP 11/89, LEX; w uchwale z dnia 10 sierpnia 1988 roku, IIIUZP 22/88, LEX). Samo zatem spełnienie się przesłanek warunkujących prawo do świadczenia in abstracto nie stanowi postawy do wypłaty świadczenia. Podstawę taką stanowi wniosek o przyznanie, a następnie wypłacenie świadczenia, tak więc niewątpliwie ustawodawca przypisał decydującą rolę woli uprawnionego, który nawet jeżeli spełnia przesłanki nabycia prawa do świadczenia nie musi z niego korzystać. Konsekwencją tego jest to, że dopiero złożenie wniosku o świadczenie powoduje obowiązek jego wypłaty (por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 kwietnia 2014 roku, II UK 398/13, LEX). Zatem tylko od ubezpieczonego zależy, czy złoży do organu rentowego wniosek o świadczenie, czy też nie. Złożenie wniosku stanowi tym samym wymóg formalny dla uzyskania prawa do świadczenia.

Stanowisko to jest utrwalone i konsekwentne. Sąd Okręgowy je w pełni podziela.

Konsekwencją powyższej zasady jest regulacja zawarta w art. 135 ust. 1 ustawy emerytalnej, który stanowi w razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty.

W przypadku wnioskodawcy do wstrzymania wypłaty świadczenia doszło w trybie art. 134 ust. 1 pkt 1 w związku zawieszeniem prawa do emerytury na podstawie art. 103 ust. 1 ustawy i w związku z art. 103a ustawy.

W dniu 20 czerwca 2015 roku ustała przyczyna zawieszenia prawa do emerytury i w konsekwencji przyczyna wstrzymania wypłaty świadczenia. Warunkiem niezbędnym do podjęcia wypłaty w świetle art. 135 ust.1 ustawy było złożenie wniosku przez wnioskodawcę. Skoro wnioskodawca złożył taki wniosek w czerwcu 2015 roku, prawidłowo od tego miesiąca organ rentowy podjął wypłatę świadczenia. Nie miała zatem znaczenia okoliczność czy wnioskodawca wskazał czy nie wskazał we wniosku, od którego miesiąca wnosi o wypłatę świadczenia. Wynika to bowiem z treści przepisu.

Wobec cofnięcia tego wniosku z czerwca 2015 roku i złożenia kolejnego wniosku w sierpniu 2015 roku organ rentowy ponownie słusznie i w oparciu o ww. przepisy wznowił wypłatę od miesiąca, w którym wnioskodawca złożył wniosek o wznowienie wypłaty, tj. od sierpnia 2015 roku. Także w tym przypadku nie miała żadnego znaczenia okoliczność czy wnioskodawca wskazał czy nie wskazał we wniosku, od którego miesiąca wnosi o wypłatę świadczenia. Wskazanie zatem przez wnioskodawcę we wniosku z dnia 3 sierpnia 2015 roku, że wnosi o wypłatę od sierpnia 2015 roku czy we wniosku z 4 sierpnia 2015 roku, że wnosi o wypłatę od lipca 2015 roku nie miała znaczenia dla daty wznowienia wypłaty, skoro wynika to wprost z treści przepisu ustawy.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż przepis art. 129 ustawy czy 135 ustawy mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Oznacza to, że reguły w nich zawarte wykluczają możliwość wstecznego wypłacania świadczeń, tj. za okres po nabyciu prawa, ale przed złożeniem wniosku. Ustawodawca nie przewidział bowiem możliwości domagania się wypłaty świadczenia za okres od daty nabycia prawa do świadczenia do chwili złożenia wniosku. O ile same świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego nie ulegają przedawnieniu ( co oznacza, że z wnioskiem można wystąpić w każdym czasie), o tyle przedawnieniu ulegają roszczenia o jego wypłatę w sytuacji nie zgłoszenia stosownego wniosku po nabyciu prawa do tego świadczenia za okres przed złożeniem wniosku ( tak por. SN wyroku z dnia 20 listopada 2001 roku, II UKN 607/00, LEX). Świadczenie wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, ale nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. Nie wypłaca się świadczenia z wyrównaniem za czas od nabycia do nich prawa in abstacto, bez względu na to czy niezłożenie wniosku spowodowane było brakiem staranności w prowadzeniu własnych spraw. Uregulowanie takie uzasadnione jest zapobieganiem powstania zjawiska kapitalizacji. (por. wyrok SN z dnia 6 września 2011 roku, I UK 85/11,LEX; I. Jędrasik-Jankowska, Prawo do emerytury i rent z ubezpieczenia społecznego, Warszawa 1992 roku, s.185; T. Zieliński, Ubezpieczenia społeczne pracowników. Zarys systemu prawnego – część ogólna. Warszawa – Kraków 1994 roku, s. 212).

Z powyższych względów należało uznać, iż zarzut wnioskodawcy naruszenia przepisu art. 129 ust. 1 ustawy był całkowicie chybiony.

Ustawodawca nie przewidział również instytucji przywrócenia terminu do złożenia wniosku o wypłatę świadczenia.

Okoliczności czy wnioskodawca nie złożył wniosku o podjęcie wypłaty świadczenia w lipcu 2015 roku z przyczyn od siebie zależnych czy niezależnych nie miała znaczenia. Biorąc bowiem pod uwagę zasady przyjęte przez ustawodawcę, w tym przypisanie decydującej funkcji woli ubezpieczonego, który decyduje o złożeniu wniosku, to na ubezpieczonym spoczywa obowiązek dbałości o swoje sprawy. W tym kontekście Sąd Najwyższy wskazał, że z art. 61 Konstytucji nie wynika obowiązek ZUS informowania potencjalnie zainteresowanych o możliwości przejścia na emeryturę czy warunkach uzyskania świadczenia. ( wyrok SN z dnia 5 marca 2008 roku, IIIUK 93/07, LEX). Oznacza to, że organ rentowy nie ma obowiązku ani możliwości indywidualnego informowania wszystkich zainteresowanych o przysługujących im uprawnieniach w zakresie np. nabycia prawa do świadczenia, składania określonych wniosków, ustalania wysokości świadczeń w zależności od warunków w kilku wariantach in abstracto, w zakresie zmian wysokości świadczeń, a zwłaszcza takich, które wymagają szczegółowej analizy dokumentów, chyba że zainteresowany wystąpi sam z takim wnioskiem (por wyrok SA w Warszawie z dnia 17 grudnia 2009 roku, IIIAUa 846/09,LEX, w Warszawie z dnia 29 sierpnia 2007 roku, IIIIAUa 672/07,LEX). Brak wiedzy wnioskodawcy nie ma zatem znaczenia dla daty wypłaty świadczenia. Jedynym warunkiem jest bowiem złożenie wniosku przez wnioskodawcę. Taki wniosek wnioskodawca złożył w sierpniu 2015 roku.

Oczekiwanie przez wnioskodawcę, że pracownik organu rentowy i to już w czerwcu 2015 roku przy okienku miałby pouczyć wnioskodawcę, że wysokość emerytury może być dla niego niekorzystna, jest niczym nieuzasadnione.

Nie uzasadniony jest również zarzut naruszenia przepisu art. 118 ustawy emerytalnej. W szczególności okoliczność, że wnioskodawca otrzymał decyzje z dnia 23 lipca 2015 roku w dniu 3 sierpnia 2015 roku w świetle wyżej poczynionych rozważań nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w sprawie i ewentualnego przyznania prawa do świadczenia od lipca 2015 roku, skoro takiego rozwiązania nie przewidują przepisy prawa. Ponadto z ustaleń faktycznych wynikało, że wnioskodawca otrzymał wypłatę świadczenia za czerwiec i lipiec 2015 roku już w lipcu 2015 roku, a zatem zanim otrzymał decyzję. Nic nie stało zatem na przeszkodzie, aby wnioskodawca udał się do organu rentowego i ustalił, w jakiej miesięcznej wysokości organ rentowy przyznał mu emeryturę. Tym bardziej, że z dokonanej wypłaty wynikało, że nie była to wysokość, jak podał wnioskodawca za 10 dni czerwca 2015 roku i cały miesiąc lipiec 2015 roku, skoro wskazana w decyzji z dnia 23 stycznia 2015 roku i oczekiwana przez wnioskodawcę wysokość świadczenia brutto wynosiła 5.574,38 złotych (tj. około 4.600 złotych netto miesięcznie), a wypłata wyniosła 8.531,63 złotych (co dawałoby około 4.250 złotych netto miesięcznie). Ewentualne wątpliwości, w tym również co do wysokości doliczenia stażu pracy po styczniu 2015 roku i wpływu na wysokość świadczenia, wnioskodawca miał możliwość rozstrzygnąć udając się do organu rentowego już w lipcu 2015 roku, czego nie uczynił. Okoliczność doręczenia decyzji z dnia 23 lipca 2015 roku w dniu 3 sierpnia 2015 roku nie mogła zatem skutkować uznaniem, że wnioskodawcy przysługuje wypłata świadczenia od lipca 2015 roku. Byłoby to sprzeczne z powołanymi wyżej przepisami ustawy. Należy pokreślić, iż przepisy ustawy o emeryturach i rentach mają charakter przepisów bezwzględnie obowiązujących. Nie mają również zastosowania przepisy odnoszące się do zasad współżycia społecznego.

Podnoszone w odwołaniu zarzuty wnioskodawcy dotyczące naruszenia przepisów postępowania administracyjnego (art. 8 k.p.a.) pozostają poza postępowaniem sądowym w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Postępowanie sądowe skupia się bowiem na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a co za tym idzie formalne wady decyzji administracyjnych wynikające z naruszenia przepisów postępowania administracyjnego nie mają wpływu na rozstrzygnięcie odwołania.

W tym stanie rzeczy należało uznać decyzję organu rentowego za prawidłową. W sprawie brak jest jakichkolwiek podstaw prawnych do przyznania wnioskodawcy prawa do wypłaty świadczenia od lipca 2015 roku.

Na marginesie należy podkreślić, iż nie ma w sprawie zastosowania przepis art. 133 ust. 1 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z treścią art. 133 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013 roku, poz.1440 z późn.zm.) w razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub ich podwyższenia, jednak nie wcześniej niż:

1) od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, z zastrzeżeniem art. 107a ust. 3;

2) za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.

Przepis art. 133 ust.1 ustawy odnosi się bowiem do wypłaty świadczeń w razie ponownego ustalenia prawa w trybie art. 114 ust.1 i 2. Niniejsza sprawa nie dotyczyła ponownego ustalenia prawa do świadczenia, lecz podjęcia wypłaty ustalonego prawa do świadczeń w wyniku ustania przyczyny do zawieszenia jego wypłaty. ( tak też por. SA w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 4 marca 2014 roku, IIIAUa 1019/13, LEX; por. też SN z dnia 20 lutego 2006 roku, IUK 170.05,LEX). Powyższy przepis zatem nie miał zastosowania.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji wyroku.