Czwartek, 28 marca 2024
Dziennik wyroków i ogłoszeń sądowych
Rej Pr. 2512 | Wydanie nr 5876
Czwartek, 28 marca 2024
Sygnatura akt: V U 1800/13

Tytuł: Sąd Okręgowy w Białymstoku z 2014-02-18
Data orzeczenia: 18 lutego 2014
Data publikacji: 8 grudnia 2017
Data uprawomocnienia:
Sąd: Sąd Okręgowy w Białymstoku
Wydział: V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Przewodniczący: Elżbieta Rosłoń
Sędziowie:
Protokolant: Danuta Onopiuk
Hasła tematyczne: Emerytura
Podstawa prawna:

Sygn. akt V U 1800/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant: Danuta Onopiuk

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2014 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy K. B. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę

na skutek odwołania K. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 30 sierpnia 2013 roku

Nr (...)

I.  Zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje K. B. (1) prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od 1 lipca 2013 roku.

II.  Orzeka, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

sygn. akt V U 1800/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30 sierpnia 2013 r. wydaną na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r., Nr 153 poz. 1227 z późn. zm.) oraz na podstawie § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. odmówił K. B. (1) prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach, bowiem na dzień 1 stycznia 1999 r. udowodnił on 4 lata 4 miesiące i 29 dni pracy w szczególnych warunkach zamiast wymaganych 15 lat.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył K. B. (1) wnosząc o jej uchylenie i rozstrzygnięcie co do istoty sprawy. W uzasadnieniu wskazał, że organ rentowy nie zaliczył do stażu pracy w szczególnych warunkach pracy traktorzysty w G. R. w C. oraz w Zakładzie (...) w C. przy (...) w C.. Odwołujący podniósł, że w tych zakładach pracy pracował jako traktorzysta oraz posiadając odpowiednie uprawnia, na sprzęcie D.T. (ciągnik gąsienicowy).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. w odpowiedzi na odwołanie podtrzymał zajęte stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, że nie uwzględnił wnioskodawcy jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w przedstawionych przez niego zakładach pracy ze względu na brak świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

K. B. (1) urodził się (...) Na dzień 1 stycznia 1999 r. posiada udokumentowany i udowodniony przed organem rentowym ogólny staż pracy wynoszący 28 lat 5 miesięcy i 28 dni, w tym staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 4 lata 4 miesiące i 29 dni. Przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, niemniej jednak 2 lipca 2013 r. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (k. 1 odw. akt ZUS).

Dnia 2 lipca 2013 r. złożył wniosek o emeryturę, po rozpoznaniu którego Zakład Ubezpieczeń Społecznych 30 sierpnia 2013 r. wydał decyzję, obecnie zaskarżoną, którą odmówił mu prawa do emerytury w wieku obniżonym, ponieważ nie został udowodniony co najmniej piętnastoletni okres pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze przewidziane jest w art. 32 ustawy z dnia l7 grudnia l998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1440) zwanej dalej ustawą emerytalną. Ustawa ta, w przepisach przejściowych, zawiera szczególną regulację dotyczącą niektórych ubezpieczonych zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r.

Przepis art. 184 ustawy emerytalnej przewiduje prawo do wcześniejszej emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy tj. 1 stycznia 1999 r. osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Ponadto emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom spełniającym powyższe warunki przysługuje prawo do emerytury, ustala się zgodnie z art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej na podstawie przepisów dotychczasowych tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43), zwanego dalej rozporządzeniem. Zgodnie z § 4 rozporządzenia, pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Stosownie do treści § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy - § 2 ust. 2.

W rozpoznawanej sprawie nie budzi wątpliwości osiągnięcie przez wnioskodawcę zarówno określonego wieku emerytalnego, jak i ogólnego stażu zatrudnienia. Jest on członkiem otwartego funduszu emerytalnego, niemniej jednak 2 lipca 2013 r. złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (k. 1 odw. akt ZUS).

Organ rentowy uznał, że K. B. (1) udowodnił 4 lata 4 miesiące i 29 dni okresów pracy w warunkach szczególnych zamiast wymaganych 15 lat.

Sporne pozostawało czy wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych w następujących zakładach pracy: w G. R. przy (...) w C. i w Zakładzie (...) w C. przy (...) w C.. Organ rentowy wskazał, że nie uwzględnił wnioskodawcy jako pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w przedstawionych przez niego okresach, ze względu na brak formalnych świadectw pracy z tego tytułu.

Zgodnie z ugruntowanym w orzecznictwie stanowiskiem, świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi domniemanie i podstawę do przyjęcia, że okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ustawy emerytalnej. W sytuacji braku wymaganego świadectwa pracy w warunkach szczególnych wystawionego przez pracodawcę, Sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była wykonywana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia, czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach 1 lub 2 do rozporządzenia. Na podstawie utrwalonego orzecznictwa, w postępowaniu przed sądem, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przewidziane rozporządzeniem, mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Analiza poszczególnych spornych okresów pracy wnioskodawcy wskazuje, że K. B. (1) w okresie od 19 czerwca 1975 r. do 4 kwietnia 1987 r. t.j. przez 11 lat 9 miesięcy i 16 dni pracował na stanowisku traktorzysty w G. R. przy (...) w C.. Potwierdza to świadectwo pracy z dnia 14 kwietnia 1987 r. znajdujące się w aktach osobowych.

W aktach osobowych z tego okresu pracy wnioskodawcy znajdują się ponadto następujące dokumenty:

- podanie wnioskodawcy z dnia 15 czerwca 1975 r. o przyjęcie do pracy w charakterze traktorzysty;

- umowa o pracę z dnia 19 czerwca 1975 r., na podstawie której wnioskodawca został zatrudniony na okres próbny do dnia 1 lipca 1975 r. w wymiarze 46 godzin pracy tygodniowo na stanowisku traktorzysty;

- umowa o pracę z dnia 2 lipca 1975 r., na podstawie której wnioskodawca został zatrudniony na okres wstępny do 15 czerwca 1976 r. w wymiarze 46 godzin pracy tygodniowo na stanowisku traktorzysty;

- umowa o pracę z dnia 19 czerwca 1976 r., na podstawie której wnioskodawca został zatrudniony na czas nieokreślony w wymiarze 46 godzin pracy tygodniowo na stanowisku traktorzysty;

- umowa o pracę z dnia 1 lipca 1976 r., na podstawie której wnioskodawca został zatrudniony na czas nieokreślony w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku traktorzysty;

- umowa o pracę z dnia 1 lipca 1977 r., na podstawie której wnioskodawca został zatrudniony na czas nieokreślony w wymiarze 46 godzin pracy tygodniowo na stanowisku traktorzysty;

- zakres czynności traktorzysty K. B. (2).

We wszystkich wskazanych wyżej dokumentach podane zostało, że stanowiskiem, które zajmował wnioskodawca było stanowisko traktorzysty. Należy więc uznać, że właśnie pracę traktorzysty wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Dodatkowo też Sąd oparł się o zeznania świadków, którzy w spornym okresie pracowali razem z wnioskodawcą w G. R. przy (...) w C..

Świadek E. W. zeznała, że wnioskodawca jest jej zięciem. Podczas jego pracy na stanowisku traktorzysty pracowała razem z nim na stanowisku magazyniera i księgowej w biurze. Swoją pracę rozpoczęła w 1971 r., a wnioskodawca przyszedł do pracy ok. 1975 r. Świadek zeznała, że miała z nim kontakt w pracy na co dzień, bo podczas swojej pracy jako magazynier wydawała paliwo do ciągnika i wszystkie niezbędne narzędzia. Wnioskodawca pracował jako traktorzysta w gospodarstwie rolnym pomocniczym przy (...) w C. i wykonywał tylko tę pracę. Razem z nim jako traktorzysta pracował świadek C., łącznie było 5 lub więcej traktorzystów. Zimą organizowano remonty, odbywały się przeglądy ciągników, wywożono też obornik z chlewni, dowożono pasze. Świadek nie pamiętała dokładnej daty przejścia wnioskodawcy na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego. Dodała jednak, że pracował więcej niż 8 godzin dziennie, nawet po 10 - 12 godzin podczas żniw i wykopów (k. 23 odw.).

Świadek T. C., który pracował w G. R. przy (...) w C. w latach 1958 -1992 jako traktorzysta, zeznał, że pracował również razem z wnioskodawcą Wnioskodawca przez cały czas swojej pracował jako traktorzysta. Ciągniki świadka i wnioskodawcy stały obok siebie. Pracowali po 8 godzin i więcej, w zależności od ilości pracy. Zimą wywożono obornik z pryzmy na pole. W G. R. pracowało 4 traktorzystów, jeden z nich był dodatkowo kierowcą i często jeździł w trasę. Świadek zeznał, że wnioskodawca był traktorzystą i innych czynności nie wykonywał (k. 23 odw. – k. 24).

Ponadto Sąd ustalił, że w okresie od 16 listopada 1987 r. wnioskodawca został zatrudniony w Zakładzie (...) przy (...) w C. na czas nieokreślony na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego. Z angaży płacowych wynika, że zajmował to stanowisko do dnia 31 lipca 1990 r. Z dniem 1 sierpnia 1990 r. w związku z redukcją stanowisk operatorów sprzętu zostały mu powierzone obowiązki robotnika budowlanego, po czym od 1 stycznia 1991 r. ponownie powierzono mu obowiązki operatora sprzętu ciężkiego, które wykonywał do końca okresu zatrudnienia tj. do dnia 31 lipca 1993 r. do 31 lipca 1993 r. (akta osobowe). Powyższe wynika pośrednio również ze świadectwa pracy z dnia 30 lipca 1993 r. złożonego w aktach osobowych, w którym nie wskazano okresów zajmowania poszczególnych stanowisk. Niemniej jednak, co wskazano wyżej, dokumentacja z akt osobowych pozwoliła Sądowi na precyzyjne ustalenie poszczególnych okresów.

Dodatkowo wymiar czasu pracy i czynności wykonywane przez wnioskodawcę w tym okresie potwierdził świadek R. L., który pracował w tym zakładzie pracy w latach 1975- 1993 jako kierownik budów i był przełożonym wnioskodawcy. W tym okresie wnioskodawca pracował w pełnym wymiarze czasu pracy na terenie B. i C. na budowach jako operator sprzętu ciężkiego czyli koparko - ładowarki albo spycharki, w zależności od potrzeby. Świadek miał codzienny kontakt z wnioskodawcą bowiem zlecał mu wykonanie robót. Zimą wnioskodawca odśnieżał teren budowy spycharką albo sprzętem (...) Był to sprzęt ciężki budowlany. Spycharka, na której pracował wnioskodawca – (...) miała przeznaczenie do robót ziemnych ciężkich, do zgarniania ziemi, obsypywania budynków po wykonaniu posadowienia. Wnioskodawca pracował w C. przy budowie szkoły podstawowej, a w B. przy budowie budynków mieszkalnych w Spółdzielni (...) (przy ul. (...)) i bloków mieszkalnych w Spółdzielni (...) (na (...)). Świadek wyjaśnił, że wnioskodawca pracował również przy budowie pogotowia, ale nie on był tam kierownikiem (k. 19).

Szczegółowo czynności na stanowisku traktorzysty i operatora sprzętu ciężkiego opisał sam odwołujący. Zeznał, że w spornych okresach był zatrudniony jako traktorzysta w G. R. przy (...) w C. i na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego w Zakładzie (...) przy (...) w C.. W pierwszym spornym okresie pracował w G. R. przy (...) w C.. Gospodarstwo rolne położone było w C., na posesji (...) i miało ok. 15 ha. W gospodarstwie uprawiano warzywa na potrzeby (...), siano zboża, sadzono ziemniaki. Razem z wnioskodawcą było zatrudnionych 4 traktorzystów. Wyjaśnił, że od czerwca 1975 r. pracował na ciągniku, przy żniwach. Codziennie jeździł ciągnikiem, kosił łąki. Gospodarstwo podlegało pod (...), ale było oddzielne. Razem z nim w tym okresie pracowali świadkowie T. C. i E. W.. W drugim spornym okresie, od listopada 1987 r. podjął pracę jako operator sprzętu ciężkiego. Jeździł na (...) – spycharce gąsienicowej. W tym czasie, po rozpoczęciu pracy na wskazanym stanowisku, (...) prowadził kilka budów: bloku mieszkalnego na ul. (...) w B., bloku mieszkalnego na (...) i budowę pogotowia. (k. 18).

W ocenie Sądu zeznania przesłuchanych w sprawie świadków, jak również zeznania wnioskodawcy, nie pozostawiają wątpliwości, że wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach na początku na stanowisku traktorzysty, a w drugim okresie na stanowisku operatora sprzętu ciężkiego. Świadkowie mieli bezpośrednią wiedzę dotyczącą okoliczności, co do których składali zeznania, z uwagi na wspólne okresy pracy. Potwierdzili oni okoliczności wskazane przez wnioskodawcę. Zeznania te były również zgodne z dokumentacją zawarta w aktach osobowych i stanowiły jej uszczegółowienie. Zatem Sąd uznał je za wiarygodne dowody w sprawie.

Dodatkowo też, po przeprowadzonym postępowaniu dowodowym organ rentowy na ostatniej rozprawie zmienił dotychczas prezentowane stanowisko, przyznając że okresy pracy wnioskodawcy w szczególnych warunkach od 19 czerwca 1975 r. do 4 kwietnia 1987 r. oraz od 16 listopada 1987 r. do 31 lipca 1993 r. nie są sporne i zostały udowodnione.

Ponadto należy podkreślić, że pomimo głównej aktywności, którą zajmował się Szpital (...) (...)Z w C. – działalność lecznicza, w jego strukturze zaistniało wyodrębnione G. R. i Zakład (...). G. R. miało powierzchnię ok. 15 ha, było dużym, odrębnym obszarem, zatrudniało 4 traktorzystów. Zakład (...) prowadził działalność na terenie B. i C., zajmował się remontowaniem oraz budowaniem nowych budynków. Z całą pewnością do tych jednostek należy stosować przepisy innego działu, niż te stricte odnoszące się do szpitali psychiatrycznych. W ocenie Sądu koniecznym jest zwrócenie uwagi na to, że (...) w C. był dużym zakładem pracy i w jego ramach można było wyodrębnić kilka odmiennych i samodzielnych rodzajów prowadzonej działalności. Dlatego też pracę wnioskodawcy w G. R. i w Zakładzie (...) przy (...) w C. należy oceniać nie przez pryzmat głównego przedmiotu działalności zakładu pracy, ale także przez pryzmat innych zamkniętych rodzajów działalności. Zatem jeżeli funkcjonowanie określonego działu zakładu ściśle odpowiada określonej branży (w przypadku wnioskodawcy w pierwszym spornym okresie był to dział transportu a w drugim okresie dział budownictwa), tj. wiąże się ze stosowaniem właściwych dla niej procesów technologicznych i występowaniem z tego powodu specyficznych czynników szkodliwych dla zdrowia zatrudnionych tam pracowników, wówczas uzasadnione jest dokonywanie oceny pracy wykonywanej w obrębie takiego działu poprzez odniesienie się do rodzajów prac, jakie w ramach danej branży zostały przez ustawodawcę uznane za prace wykonywane w warunkach szczególnych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 21 lutego 2013 r. III AUa 1620/12, LEX nr 1293098).

Zdaniem Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy jest wystarczający do przyjęcia, że w spornych okresach, za wyjątkiem okresu od 1 sierpnia 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. (kiedy powierzono mu czynności robotnika budowlanego), wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Powyższe uzasadnia zatem zakwalifikowanie okresu pracy wnioskodawcy od 19 czerwca 1975 r. do 4 kwietnia 1987 r. do pracy w szczególnych warunkach pod poz. 3 działu VIII wykazu A rozporządzenia – prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. Drugi sporny okres pracy wnioskodawcy od 16 listopada 1987 r. do 31 lipca 1990 r. i od 1 stycznia 1991 r. do 31 lipca 1993 r. Sąd zakwalifikował jako pracę w szczególnych warunkach wymienioną pod poz. 3 działu V wykazu A rozporządzenia – prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych.

Tym samym K. B. (1) spełnił warunek co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Mając na względzie przedstawione wyżej okoliczności, Sąd orzekł jak w wyroku na podstawie art. 477 14 § 2 kpc.

Jednocześnie Sąd uznał, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem ustalenie to wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed sądem i w tym przedmiocie na podstawie art. 118 ust. 1 a ustawy emerytalnej orzekł jak w punkcie II wyroku.

Najczęściej czytane
ogłoszenia

Udostępnij