Sygn.akt III AUa 593/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 listopada 2012r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSA Barbara Orechwa-Zawadzka (spr.)

Sędziowie : SA Bożena Szponar - Jarocka

: SA Alicja Sołowińska

Protokolant : Agnieszka Maria Oleńska

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2012 r. w Białymstoku

sprawy z wniosku J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do emerytury wcześniejszej

na skutek apelacji wnioskodawcy J. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 12 kwietnia 2012 r. sygn. akt IV U 3018/11

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 593/12

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 10 listopada 2011 roku, wydaną na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku, nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze odmówił J. B. przyznania prawa do emerytury. W ocenie organu rentowego wnioskodawczyni legitymuje się stażem pracy w warunkach szczególnych w wysokości 11 lat, 11 miesięcy i 23 dni, zamiast wymaganych 15 lat. Organ rentowy nie zaliczył J. B. do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N..

J. B. w odwołaniu od powyższej decyzji wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji, zaliczenie jej do stażu pracy w warunkach szczególnych spornego okresu zatrudnienia od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N. i przyznanie prawa do emerytury.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu powyższego odwołania, wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 roku oddalił odwołanie. Sąd Okręgowy ustalił, że J. B. (urodzona w dniu (...) ) ukończyła wiek 55 lat w dniu (...) 2011 roku i legitymuje się stażem ubezpieczeniowym uznanym przez organ rentowy w wysokości 21 lat, 7 miesięcy i 16 dni. Sąd Okręgowy ustalił, że kwestią sporną w niniejszej sprawie był charakter pracy wnioskodawczyni w okresie zatrudnienia od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N.. Z akt osobowych J. B. wynikało, że po ukończeniu Liceum Ogólnokształcącego dla Pracujących w 1978 roku, od dnia 1 maja 1978 roku została zatrudniona na stanowisku telefonistki w Urzędzie P. – T. w J.. Następnie od dnia 30 lipca 1982 roku do dnia 19 marca 1987 roku przebywała na urlopie wychowawczym, a po powrocie z urlopu, wystąpiła do pracodawcy o przyjęcie jej na stanowisko asystenta w Urzędzie P. – T. w N.. Obwodowy Urząd Poczty w N. wyraził zgodę na zatrudnienie wnioskodawczyni na stanowisku nadawczo – oddawczo – telekomunikacyjnym oraz zmianę tytułu służbowego na asystenta. Następnie od dnia 1 kwietnia 1991 roku wnioskodawczyni została przeniesiona na stanowisko starszego doręczyciela przesyłek ekspresowych i telegramów w dotychczasowym miejscu pracy. W kolejnym okresie aktywności zawodowej, tj. od dnia 30 listopada 1991 roku J. B. pracowała na stanowisku telefonistki. W kwestii spornego okresu pracy na stanowisku asystenta, J. B. twierdziła, że jej obowiązki w Urzędzie P. – T. w N. polegały na przyjmowaniu i nadawaniu telegramów. W urzędzie tym znajdowały się trzy kabiny telefoniczne, a centrala telefoniczna była przez nią obsługiwana ręcznie. Obsługa centrali zabierała jej około 60% czasu pracy. W pozostałym czasie pracy wnioskodawczyni przyjmowała listy polecone, telegramy, paczki i przesyłki pocztowe. J. B. twierdziła także, że po powrocie z urlopu wychowawczego istniała już oddzielna centrala międzymiastowa w N.. Wówczas przeszła do pracy „na okienko. Sprecyzowała, że na stanowisku pracy asystenta 60% czasu pracy zajmowała praca telefonistki, a pozostałą część stanowiła praca nadawczo – oddawcza. Biorąc pod uwagę zeznania świadków, pracujących w spornym okresie wraz z J. M. T., M. N., B. B., E. S. i I. A. – Sąd Okręgowy stwierdził, że w niniejszej sprawie nie było podstaw do ustalenia, że praca wnioskodawczyni w spornym okresie zatrudnienia była przez nią wykonywana w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadkowie, zeznający w sprawie – z wyjątkiem E. S. – były „asystentkami okienkowymi” i zgodnie potwierdziły, że czas pracy przeznaczony na obsługę telefonów i telegramów wynosił połowę dobowego czasu pracy, zaś drugą część zajmowała praca nadawczo – odbiorcza przy okienku. Biorąc pod uwagę treść § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, Sąd Okręgowy wskazał, że okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Zatem wykonywanie obowiązków w warunkach szczególnych przez 50%, 60%, czy choćby nawet 80% czasu pracy nie uprawnia pracownika do zaliczenia tego okresu do stażu pracy w szczególnych warunkach, będącego podstawą przyznania prawa do wcześniejszej emerytury. Mając na uwadze materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w tym w szczególności wyjaśnienia wnioskodawczyni, zeznania świadków i akta osobowe, Sąd Okręgowy stwierdził, że J. B. w spornym okresie nie pracowała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonując prace telefonistki centrali międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo –telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych wymienione w dziale VIII poz. 19 załącznika A do rozporządzenia. Wobec powyższego, Sąd Okręgowy uznał, że J. B. nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, a zatem nie spełniła wszystkich przesłanek z art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, warunkujących przyznanie prawa do emerytury. W tym stanie rzeczy, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14§ 1 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.

J. B. zaskarżyła powyższy wyrok w całości, kwestionując niezaliczenie jej do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N..

Z treści apelacji wynikało, iż J. B. wnosi o zmianę zaskarżonego wyroku i przyznanie jej prawa do emerytury.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wywiódł trafne wnioski. Sąd Apelacyjny w całości aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy przyjmuje za swoje.

Kwestią sporną w niniejszej sprawie było ustalenie, czy J. B. w okresie zatrudnienia od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N. pracowała w warunkach szczególnych, a w szczególności, czy wykonywana przez nią praca odpowiadała pracy wymienionej w dziale VIII pkt 19 załącznika A do rozporządzenia – prace telefonistki centrali międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo – telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych. Zaliczenie powyższego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych skutkowało legitymowaniem się wnioskodawczyni wymaganym, co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, a co za tym idzie, warunkowało przyznanie jej prawa do emerytury na podstawie art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 stycznia 2008 roku, I UK 210/2007 OSNP 2009/5-6 poz. 75, z dnia 6 grudnia 2007 roku, III UK 66/2007, z dnia 4 października 2007 roku, I UK 111/2007 LexPolonica nr 1800555, z dnia 19 września 2007 roku, III UK 38/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 329, z dnia 14 września 2007 roku, III UK 27/2007 OSNP 2008/21-22 poz. 325). Biorąc pod uwagę powyżej wskazany sporny okres zatrudnienia, należało uznać, że J. B. nie wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie pracy telefonistki centrali międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo – telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych.

Z akt osobowych wnioskodawczyni wynikało, że w okresie od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N. pracowała na stanowisku asystenta. Z zeznań świadków M. T., M. N., B. B., E. S. i I. A. wynikało jednoznacznie, że praca na tym stanowisku nie polegała na stałym wykonywaniu wyłącznie pracy telefonistki centrali międzymiastowych i miejscowych w pełnym wymiarze czasu pracy. Świadkowie I. A., M. T. i B. B. w swoich zeznaniach (k. 39-40v) wyraźnie wskazały, że asystent wykonywał obowiązki łączenia rozmów, przyjmowania paczek, listów, wydawania paczek, listów. Asystent okienka przyjmował telegramy i zamówienia na rozmowy, które były przekazywane dalej do międzymiastowej. W budynku telekomunikacji była centrala międzymiastowa i tam pracowały telefonistki. Prace związane z paczkami i listami oraz z telefonami i telegramami zajmowały mniej więcej po połowie czasu pracy. E. S. zatrudniona jako kierownik (...)zeznała, że stanowisko asystenta okienkowego nie było uważane w zakładzie pracy za pracę w warunkach szczególnych. Natomiast świadek M. N., która zastąpiła wnioskodawczynię na stanowisku asystentki, także wskazywała, że praca na stanowisku asystenta polegała na obsłudze małej centrali telefonicznej, przyjmowaniu paczek, listów, sprzedaży znaczków, odprawy paczek i listów dla ekspedycji, przyjmowanie wszystkich przesyłek od listonoszy, korespondencji od zakładów pracy. J. B. w swoich wyjaśnieniach, jak też zeznaniach złożonych w charakterze strony potwierdziła, że wykonując pracę na stanowisku asystenta, wykonywała w czasie pracy zarówno pracę telefonistki, jak też prace nadawczo – odbiorcze związane z przyjmowaniem i wydawaniem przesyłek pocztowych.

Wobec powyższego, skoro wnioskodawczyni w spornym okresie nie wykonywała stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wyłącznie pracy telefonistki, to nie można uznać, że w spornym okresie pracowała w warunkach szczególnych. Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych należy podkreślić, że uznanie danej pracy za pracę w warunkach szczególnych nie jest dowolne, a uzależnione od zakwalifikowania pracy świadczonej na danym stanowisku do jednego z rodzajów prac wymienionych w załączniku A do rozporządzenia. Nie chodzi tu o uznanie, które z prac są trudniejsze, czy „ważniejsze”, na co wskazywała wnioskodawczyni w apelacji, lecz ustalenie, że dane prace zostały wymienione w załączniku do rozporządzenia. Zgodnie z utrwalonym stanowiskiem orzeczniczym nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika (tak wyrok Sądu Najwyższego Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 4 czerwca 2008 roku, II UK 306/2007, LexPolonica nr 2084760, OSNP 2009/21-22 poz. 290).

Mając na uwadze powyższe, skoro wnioskodawczyni w okresie zatrudnienia od dnia 20 marca 1987 roku do dnia 31 marca 1991 roku w Urzędzie Pocztowym w N. pracowała jako asystent, wykonując zarówno czynności telegrafistki i telefonistki, jak też przyjmowała paczki, listy i przesyłki, to nie mogła w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywać wyłącznie pracy telefonistki centrali międzymiastowych i miejscowych w urzędach pocztowo – telekomunikacyjnych i telekomunikacyjnych. Konsekwencją powyższego ustalenia jest przyjęcie, że J. B. nie legitymuje się wymaganym co najmniej 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, a co za tym idzie nie spełniła przesłanek z art. 184 w związku z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 198 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych warunkujących przyznanie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W tym stanie rzeczy, uznając apelację za bezzasadną, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 kpc orzekł jak w sentencji wyroku.