Sygn. akt: III AUa 934/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Lucyna Guderska

Sędziowie: SSA Anna Szczepaniak-Cicha (spr.)

SSO del. Beata. Michalska

Protokolant: st. sekr. Patrycja Stasiak

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2014 r. w Łodzi

sprawy D. P. vel N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O.

o emeryturę,

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 26 marca 2013 r., sygn. akt: V U 1115/12;

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 934/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 sierpnia 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił D. P. vel N. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, gdyż wnioskodawczyni nie udowodniła wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odwołaniu z dnia 28 września 2011 roku D. P. wniosła o zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury, ponieważ w kilku zakładach pracy wykonywała pracę w szczególnych warunkach. Organ rentowy domagał się oddalenia odwołania.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wyrokiem z dnia 26 marca 2013 roku odwołanie ubezpieczonej oddalił.

Sąd Okręgowy ustalił, że D. P. vel N., urodzona (...), wystąpiła o emeryturę w dniu 3 września 2010 roku. W postępowaniu przed organem rentowym wnioskodawczyni udowodniła 24 lata, 11 miesięcy i 26 dni ogólnego stażu pracy na dzień 1 stycznia 1999 roku oraz 9 lat, 11 miesięcy i 24 dni okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Od 23 lipca 1973 roku do 31 sierpnia 1973 roku wnioskodawczyni zatrudniona była w Spółdzielni Pracy (...) Oddział w T. jako pracownik fizyczny. Spółdzielnia nie wystawiła odwołującej świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

W okresie od 17 października 1973 roku do 19 marca 1977 roku oraz od 18 stycznia 1984 roku do 28 kwietnia 1984 roku wnioskodawczyni była zatrudniona w Zakładach (...) w T. na stanowisku operatora mechanicznej obróbki włókna. Praca ta polegała na obróbce surowców włókienniczych. Do zadań ubezpieczonej należało dozorowanie, aby była zachowana ciągłość nawijania nici przy ich przewijaniu z większej maszyny na mniejszą. Praca ta była związana z produkcją półfabrykatów chemicznych, na ternie zakładu wytwarzano siarczek i inne związki chemiczne. W obu okresach zatrudnienia D. P. wykonywała tę samą pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. ZWCh (...) nie wystawiły wnioskodawczyni świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Praca operatora mechanicznej obróbki włókna została zaliczona do zatrudnienia na stanowisku w warunkach szczególnych, wymienionym w wykazie A, dziale IV, poz. 22 jako „produkcja włókien chemicznych, półfabrykatów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie, co włókna chemiczne (…)”. Łączny okres pracy wnioskodawczyni w tym zakładzie wynosi 3 lata 8 miesięcy i 12 dni i zaliczenie go do stażu pracy w warunkach szczególnych, w wymiarze uwzględnionym przez ZUS, nie daje wymaganych 15 lat.

W okresie od 28 maja 1984 roku do 19 marca 1986 roku D. P. pracowała jako pomoc dentystyczna w ZOZ w T..

Dokonując ustaleń faktycznych Sąd Okręgowy bazował na dowodach z dokumentów, które kwestionowane nie były, jak też na zeznaniach świadka i samej wnioskodawczyni. Zeznania świadka - męża wnioskodawczyni, który pracował z nią w Zakładach (...) w T. Sąd, ocenił jako wiarygodne, korespondujące z pozostałym materiałem dowodowym.

W konsekwencji powyższych ustaleń Sąd Okręgowy stwierdził, że odwołanie nie jest zasadne. D. P. vel N. nie przysługuje prawo do emerytury przewidzianej w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999 roku nie posiada ona 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe potwierdziło fakt wykonywania przez ubezpieczoną pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 13 lat, 8 miesięcy i 6 dni, gdyż uwzględnieniu do stażu podlegają oba okresy zatrudnienia w Zakładach (...) w T. na stanowisku operatora mechanicznej obróbki włókna, wskazanym w wykazie A, dział IV, poz. 22 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. Wprawdzie wnioskodawczyni nie wylegitymowała się świadectwem wykonywania pracy w warunkach szczególnych wystawionym przez pracodawcę, ale poprzez zachowaną dokumentację pracowniczą i osobowe źródła dowodowe wykazała, że stale i w pełnym wymiarze wykonywała pracę w warunkach szczególnych przy produkcji włókien chemicznych, półfabrykatów do wyrobu włókien chemicznych oraz innych produktów wytwarzanych na tej samej bazie, co włókna chemiczne.

Nie ma natomiast podstaw do uznania, że praca wykonywana przez D. P. w okresie od 23 lipca 1973 roku do 31 sierpnia 1973 roku w Spółdzielni Pracy (...) w T. była zatrudnieniem w warunkach szczególnych, na podstawie akt osobowych nie sposób określić jaką konkretnie pracę wykonywała wnioskodawczyni na etacie pracownika fizycznego, a żadnych osobowych źródeł dowodowych na tę okoliczność ubezpieczona nie przedstawiła. Sąd Okręgowy zważył nadto, że w rozpatrywanej sprawie nie ma jakiejkolwiek możliwości zaliczenia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy w pieczarkarni w Niemczech w latach 1994 - 2002, gdyż poza własnym zapewnieniem wnioskodawczyni nie przedstawiła jakichkolwiek dowodów potwierdzających rodzaj, charakter i wymiar czasu pracy. Tym samym przesłanki 15 lat pracy z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS ubezpieczona nie wykazała. Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.

W apelacji od tego wyroku ubezpieczona nie sformalizowała zarzutów, wniosła o przyznanie prawa do emerytury przez zaliczenie do okresów pracy w warunkach szczególnych zatrudnienia w SP (...), gdzie wykonywała obowiązki robotnika fizycznego przy wyrobie czarnych guzików do roboczych ubrań. Wydzielający się wówczas czarny pył uniemożliwiał kontynuowanie tej pracy. Nadto pracowała w warunkach szczególnych w (...) w okresie od 17 października 1973 roku do 19 marca 1977 roku i od 18 stycznia 1984 roku do 28 kwietnia 1984 roku. Opisała także swe warunki pracy przy zbiorze pieczarek w Niemczech podnosząc, że wszystkie dokumenty na okoliczność tego zatrudnienia złożyła w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej nie jest zasadna.

Sąd Okręgowy dokonał zasadniczo prawidłowych ustaleń faktycznych i na ich podstawie wywiódł trafne wnioski. Sąd Apelacyjny aprobuje stanowisko Sądu pierwszej instancji wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, a ustalenia poczynione przez Sąd a quo przyjmuje za własne.

Jak trafnie zważył Sąd Okręgowy, zawarty w przepisach przejściowych ustawy z dnia ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009r., Nr 153, poz. 1227 ze zm.) przepis art. 184 dotyczy tych ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 roku, którzy w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 1999 roku) osiągnęli: 1/ okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia emerytury w wieku niższym, niż 60 lat (w przypadku kobiet); 2/ okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (co najmniej 20 lat dla kobiet). Takim ubezpieczonym emerytura przysługuje w przypadku nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego jak też, według brzmienia przepisu obowiązującego do dnia 31 grudnia 2012 roku, w przypadku rozwiązania stosunku pracy, w razie bycia pracownikiem.

Z kolei długości okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymaganego w przepisach dotychczasowych, poszukiwać należy w treści rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) w zw. z art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS - i wynosi on 15 lat, zgodnie z § 4 pkt 3 tego rozporządzenia. Nie ma wątpliwości, że prawo do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze stanowi w systemie emerytalnym uprawnienie wyjątkowe, związane z ujemnym oddziaływaniem zdrowotnym warunków pracy na pracownika, co uzasadnia przyjęcie obniżonego wieku emerytalnego. Prawo do takiej emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 roku (§ 4 ust. 1). Natomiast w myśl § 2 rozporządzenia - okresy pracy uzasadniające prawo do świadczenia emerytalnego to okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana jest stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Odnosząc się do treści apelacji w pierwszym rzędzie zważyć należy, iż ubezpieczona zdaje się nie dostrzegać, że Sąd Okręgowy uwzględnił jej okres zatrudnienia w Zakładach (...) w T. na stanowisku operatora mechanicznej obróbki włókna do stażu pracy w warunkach szczególnych, co jednak nie daje wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych, a jedynie 13 lat 8 miesięcy i 6 dni - łącznie z okresem uwzględnionym przez ZUS. Z kolei okres zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) Oddział w T.: od 23 lipca 1973 roku do 31 sierpnia 1973 roku, czyli okres niewiele dłuższy niż miesiąc, jest stażem na tyle krótkim, że nawet jego zaliczenie do okresów pracy w warunkach szczególnych nie prowadzi do spełnienia spornej przesłanki.

Zupełnie nieuprawnione jest żądanie skarżącej, aby do stażu pracy w warunkach szczególnych uwzględnić jej pracę przy zbiorze pieczarek w Niemczech, gdyż - niezależnie od braków dowodowych uwypuklonych przez Sąd Okręgowy - nie jest możliwe zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych jakiejkolwiek uciążliwej pracy, a tylko pracy na konkretnym stanowisku, które wskazane zostało w wykazie stanowisk, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku. Praca przy zbiorze pieczarek nie została wymieniona w wykazie, tak więc wykonywanie czynności w pieczarkarni nie uprawnia do emerytury w oparciu o przepisy rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983 roku. Osobiste przekonanie pracownika o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach nie jest czynnikiem decydującym o nabyciu uprawnień do emerytury w obniżonym wieku, gdyż decydującą rolę w analizie charakteru pracy, z punktu widzenia uprawnień emerytalnych, ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazie A załącznika do rozporządzenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 marca 2012r., III UK 86/11, LEX nr 1215157).

Sumując, w pełni uprawnione jest stanowisko Sądu Okręgowego, iż w okolicznościach sprawy, ustalonych na podstawie starannej analizy całego zebranego materiału dowodowego, nie ma podstaw do przyjęcia, że D. P. vel N. nabyła prawo do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku. W tym stanie rzeczy apelacja ubezpieczonej uległa oddaleniu, z mocy art. 385 k.p.c.