Sygn. akt III U 640/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Jolanta Krzyżewska
Protokolant:	sekr.sądowy Beata Dzienis

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 kwietnia 2013r. w S.

sprawy R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o emeryturę i ustalenie wysokości kapitału początkowego

w związku z odwołaniem R. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 22 sierpnia 2012r. znak (...)-2008 i z dnia 7 września 2012 r. znak (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję nr ENMS/25/001027737 z dnia 7.09.2012r. w ten sposób, że przyznaje R. K. prawo do emerytury od dnia 23 sierpnia 2012r.

2.  zmienia zaskarżoną decyzję nr KPU – 1000029521733-2008 z dnia 22.08.2012r. w ten sposób, że do ustalenia wartości kapitału początkowego uwzględnia okresy zatrudnienia R. K.:

- od 12.12.1990r. do 31.01.1991r. w Zakładzie (...) J. R. (1) w S.;

- od 21.04.1992r. do 30.11.1993r. w (...) s.c. P. G., J. R. w S.;

- od 30.01.1996r. do 19.05.1996r. w (...) s.c. P. G., J. R. w S.;

- od 1.01.1998r. do 12.01.1998r. w s.c. (...), R. w S..

3. w pozostałym zakresie odwołania oddala.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 7 września 2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B., powołując się na przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U.1983r. Nr 8 poz. 43 ze zm.) oraz ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 153 poz.1227 ze zm.) odmówił R. K. prawa do wcześniejszej emerytury, w uwagi na brak 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W tym zakresie organ rentowy odmówił uwzględnienia okresu zatrudnienia w Spółdzielni Usług Rolniczych w S. od 01.12.1988r. do 12.12.1990r. na stanowisku operatora koparki, z uwagi na powołanie niewłaściwych przepisów resortowych w świadectwie pracy w warunkach szczególnych. W przepisach tych nie uwzględniono stanowisko operatora koparki, a z innych dokumentów wynika, iż zajmował wówczas stanowisko kierowcy ciągnika. Ponadto organ rentowy nie uwzględnił do ogólnego stażu pracy następujących okresów:

- od 12.12.1990r. do 31.01.1991r., gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż zatrudnienie w Zakładzie (...)– R. J. w S., wnioskodawca rozpoczął od 01.02.1991r.;

- od 21.04.1992r. do 30.11.1993r., gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż zatrudnienie w (...) s.c. R., G. S. wnioskodawca rozpoczął od 01.12.1993r.;

- od 30.01.1996r. do 19.05.1996r. , gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż Spółka (...) została zlikwidowana w dniu 29.01.1996r.;

- od 01.01.1998r. do 19.01.1998r., gdyż z informacji znajdujących się z ZUS wynika, iż umowa o pracę została rozwiązana z dniem 31.12.1997r.

W odwołaniu R. K. domagał się zmiany tej decyzji i uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia od 01.12.1988r. do 12.12.1990r., a także uwzględnienie okresu pełnienia zasadniczej służby wojskowej od 25.04.1972r. do 10.04.1974r.. Ponadto w warunkach szczególnych pracował również w okresach od 12.12.1990r. do 20.04.1992r. w Zakładzie (...) J. R. (1) w S., jako operator koparki, od 21.04.1992r. do 12.01.1998r. w Spółce (...) pracując przy ustawianiu traku, naciąganiu pił, ręcznym załadunku, ustawianiu kłód na wózkach etc. W zakresie okresów zatrudnienia, których organ rentowy nie uwzględnił do ogólnego stażu pracy, wniósł o zaliczenie tych okresów, gdyż pokrywają się one z rzeczywistymi okresami pracy.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Decyzją z dnia 22.08.2012r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. ustalił kapitał początkowy R. K., który na dzień 01.01.1999r. wyniósł 99.419,21zł. Do jego ustalenia organ rentowy nie uwzględnił okresów:

- od 12.12.1990r. do 31.01.1991r., gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż zatrudnienie w Zakładzie (...)– R. J. w S., wnioskodawca rozpoczął od 01.02.1991r.;

- od 21.04.1992r. do 30.11.1993r., gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż zatrudnienie w (...) s.c. R., G. S. wnioskodawca rozpoczął od 01.12.1993r.;

- od 30.01.1996r. do 19.05.1996r. , gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż Spółka (...) została zlikwidowana w dniu 29.01.1996r.;

- od 01.01.1998r. do 19.01.1998r., gdyż z informacji znajdujących się z ZUS wynika, iż umowa o pracę została rozwiązana z dniem 31.12.1997r.

W odwołaniu R. K. domagał się zmiany decyzji i ponownego ustalenia kapitału początkowego przy uwzględnieniu pominiętych okresów zatrudnienia. Decyzje ocenił, jako krzywdzącą i sprzeczną ze świadectwami pracy, które przedstawiają rzeczywisty czas jego zatrudnienia.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podtrzymał podstawy skarżonej decyzji.

Postanowieniem z dnia 16.10.2012r. oba odwołania, z uwagi na tożsamość faktyczną i prawną, połączono do wspólnego rozpoznania.

Sąd ustalił, co następuje :

R. K. (ur. (...)) w dniu 22.12.2006r. wystąpił z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego. Decyzją z dnia 19.03.2010r. organ rentowy ustalił wartość kapitału początkowego na dzień 01.01.1999r., przyjmując wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na poziomie 80,06% uwzględniając w tym zakresie podstawę wymiaru składek z 10 kolejnych lat kalendarzowych tj. 1980-1989. Uwzględniono 21 lar 1 miesiąc 5 dni okresów składkowych, a kapitał wyniósł 99.316,80zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów:

- od 12.12.1990r. do 31.01.1991r., gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż zatrudnienie w Zakładzie (...)– R. J. w S., wnioskodawca rozpoczął od 01.02.1991r.;

- od 21.04.1992r. do 30.11.1993r., gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż zatrudnienie w (...) s.c. R., G. S. wnioskodawca rozpoczął od 01.12.1993r.;

- od 30.01.1996r. do 19.05.1996r. , gdyż z informacji znajdujących się w ZUS wynika, iż Spółka (...) została zlikwidowana w dniu 29.01.1996r.;

- od 01.01.1998r. do 19.01.1998r., gdyż z informacji znajdujących się z ZUS wynika, iż umowa o pracę została rozwiązana z dniem 31.12.1997r.

W dniu 24.07.2012r. odwołujący wystąpił z winsokiem o emeryturę. Powołał się na dotychczas zgromadzona przez ZUS dokumentację, ale również dołączył nowe dokumenty. W związku ze złożeniem nowych dowodów, mających wpływ także na wysokość kapitału początkowego, organ rentowy w dniu 22.08.2012r. wydał decyzję o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, do wyliczenia którego przyjął wwpw w wymiarze 80,06% wyliczony z 10 kolejnych lat kalendarzowych (1980-1989). Uwzględnił 21 lat 1 miesiąc i 1 dzień okresów składkowych 5 dni okresów nieskładkowych , a kapitał na dzień 01.01.1999r. wyniósł 99.419,21zł. Nadal odmówił uwzględnienia okresów wskazanych we wcześniejszej decyzji, podtrzymując dotychczasowe argumenty.

Odnośnie okresów nieuwzględnionych przez ZUS w decyzji o ustalenie kapitału początkowego należy wskazać, iż pokrywają się one z okresami, których nie zaliczył do ogólnego stażu pracy w decyzji o odmowie przyznania emerytury.

Rozpoznając wniosek o emeryturę organ rentowy uznał za udowodnione na dzień 01.01.1999r. 25 lat okresów składkowych, nieskładkowych i uzupełniających. W zakresie pracy w warunkach szczególnych organ rentowy uwzględnił 11 lat 1 miesiąc i 15 dni, uwzględniając w tym zakresie okres zatrudnienia w Spółdzielni (...)w S. od 17.10.1977r. do 30.11.1988r. na stanowisku kierowcy ciągnika i zaliczając tym samym częściowo dane wynikające ze świadectwa pracy w warunkach szczególnych (k. 12 i 24).

Z akt osobowych dot. zatrudnienia w Spółdzielni (...)w S. tj. od 17.10.1977r. do 12.12.1990r. wynika, iż odwołujący zajmował dwa stanowiska: kierowcy ciągnika i operatora koparki (akta osobowe koperta k. 37). W dniu zatrudnienia został przeszkolony w zakresie obsługi maszyn i ciągników rolniczych. Posiadał już uprawnienia do kierowania pojazdami kategorii ciągnikowej. W dniu 11.12.1987r. uzyskał uprawnienia o obsługi ciężkich maszyn budowlanych i drogowych – koparek jednonaczyniowych wielkości do 0,8m ( 3).

Część dokumentacji pracowniczej (oryginały) znajduje się również w aktach osobowych i są to głownie angaże (k. 73-83). Z wszystkich tych dokumentów wynika, iż od 17.10.1977r. do 31.10.1997r. odwołujący pracował bez wątpienia, jako kierowca ciągnika. W dniu 01.11.1987r. otrzymał dodatek dla operatora koparki, natomiast od 01.02.1988r. powierzono mu obowiązki operatora koparki. W aktach osobowych znajduje się również zakres obowiązków operatora sprzętu, który wnioskodawca podpisał w dnu 16.03.1988r.

Zeznający w sprawie świadkowie, byli współpracownicy odwołującego T. P. (27:50-32:18 koperta k. 31) i S. U. (32:37-35:55 koperta k. 31) potwierdzili, iż początkowo odwołujący pracował jako kierowca ciągnika oraz ciągnika typu gąsiennicowego (DT), a w 1988r. przeszedł na operatora koparki. Posiadał uprawnienia w tym zakresie, a Spółdzielnia dysponowała koparką jednonaczyniową. W tym okresie pracował przy pracach melioracyjnych, kopaniu rowów, przepustów, zbiorników nawadniających, ładowaniu żwiru i innych pracach związanych z budową polnych dróg, przy których niezbędną była koparka. Odwołujący pracował wówczas w pełnym wymiarze czasu pracy, a niejednokrotnie nawet dłużej niż 8 godzin.

Sąd uwzględnił cały okres zatrudnienia w SUR w S. do stażu pracy w warunkach szczególnych (13 lat 1 miesiąc 27 dni).

Kolejne okresy zatrudnienia były rozpatrywane zarówno pod kątem pracy w warunkach szczególnych, jak również w zakresie zarzutów nieuwzględnienia części stażu do ustalenia kapitału początkowego. Odnośnie tej ostatniej kwestii, z ustaleń Sądu wynikało, iż pomimo, że od 12.12.1990r. do 12.01.1998r. odwołujący pracował w kilku spółkach to w rzeczywistości pracował w tym samym zakładzie, który przez ten okres kilkakrotnie zmieniał nazwy i właścicieli. Perturbacje związane ze tymi zmianami odbiły się negatywnie na sprawność w zgłaszaniu wszystkich tych zmian do właściwych instytucji, w tym ZUS-u. Świadek D. G. (1), będący wspólnikiem w latach 1992-1996 (zeznania 02:20-28:30 koperta k. 50) przyznał, iż częste zmiany w nazwach firmy powodowały niewielkie opóźnienia w zgłaszaniu ich do ZUS-u. W rzeczywistości pracownicy pracowali ciągle, bez przerw związanych ze zmianami w samej spółce. Opóźnienia te były niewielkie, a organ rentowy, który kontrolował firmę, nie podnosił tego. Świadek potwierdził, iż daty wskazane w świadectwach pracy odwołującego były datami jego faktycznego zatrudnienia we wszystkich kolejnych spółkach. Sąd uwzględnił wszystkie pominięte okresy do ogólnego stażu pracy tj. od 12.12.1990r. do 31.01.1990r., od 21.04.1992r. do 30.11.1993r., od 30.01.1996r. do 19.05.1996r. oraz od 01.01.1998r. do 19.01.1998r.

W okresie 12.12.1990r. do 20.04.1992. odwołujący był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w Zakładzie (...) J. R. (1) w S. na stanowisku operatora koparki (świadectwo pracy z dnia 20.04.1992r. akta kapitałowe ZUS). Okres ten został w całości uwzględniony do stażu pracy w warunkach szczególnych (1 rok 4 miesiące 8 dni).

W okresie od 21.04.1992r. do 19.05.1996r. wnioskodawca był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) s.c. D. G., J R. w S. jako pracownik fizyczny oraz operator traku (świadectwo pracy z dnia 19.05.1996r. akta kapitałowe ZUS), natomiast od 20.05.1996r. do 12.01.1998r. również w pełnym wymiarze czasu pracy w s.c. (...), R. w S. jako operator traku (świadectwo pracy z dnia 12.01.1998r. akta kapitałowe ZUS). W tych okresach odwołujący głownie pracował w tartaku przy obsłudze traku, ostrzył piły, był odpowiedzialny za codzienne przygotowania sprzętu do pracy, a także zajmował się obróbką drewna (zeznania świadków W. C. 03:10-12:00 i R. P. 12:25-16:25 oraz D. G. (1) koperta k.50). W miarę potrzeby odwołujący zajmował się również obsługą koparki, jednak jego głównym zajęciem była obsługa traku.

Powyższych okresów nie uwzględniono do stażu pracy w warunkach szczególnych.

Pod względem pracy w warunkach szczególnych rozważano również okres zatrudnienia w Urzędzie Gminy w S., gdzie od 15.04.1998r. do 14.10.1998r. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako pracownik robót publicznych, wykonując stale prace operatora koparki. Okres ten nie był rozważany przez organ rentowy. Fakt zatrudnienia na stanowisku operatora koparki potwierdza zaświadczenie lekarskie lekarza medycyny pracy, który w dniu 06.04.1998r. nie stwierdził w wnioskodawcy przeciwwskazań do pracy na stanowisku operatora koparki (k. 5 akt osobowych koperta k. 55).

Powyższy okres został uwzględniony w całości do stażu pracy w warunkach szczególnych (6 miesięcy).

Sąd zważył, co następuje:

Prawo do emerytury w obniżonym wieku zgodnie z treścią art. 184 ust.1 i 2 w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. z 2009r. Dz.U. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) przysługuje ubezpieczonym urodzonym - tak jak wnioskodawca – po 31.12.1948r., jeżeli pracowali w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, posiadają staż ubezpieczeniowy w wymiarze 25 lat (w przypadku mężczyzn) i ukończyli 60 rok życia. Ilość lat pracy warunkach szczególnych oraz wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych jest badana na dzień wejścia w życie ustawy o emeryturach i rentach z FUS, czyli 01.01.1999r.

Zgodnie z dyspozycją art. 32 ust.2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się osoby, które były zatrudnione przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagającej wysokiej sprawności psychofizycznej, ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk ustalone na podstawie przepisów dotychczasowych.

Przepis art. 32 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS odnośnie wieku, stażu pracy oraz charakteru wykonywanej pracy, uprawnionych do emerytury odsyła do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983r. Nr 8, poz. 43 ze zm.). §3 i 4 rozporządzenia, prawo do emerytury uzależniają od spełniania łącznie następujących warunków: posiadanie 25-letniego okresu zatrudnienia, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach i ukończenie 60 roku życia. Zgodnie z §2 ust.1 rozporządzenia w sprawie wieku…, zaliczeniu do okresów pracy w warunkach szczególnych podlegają te, w których praca była świadczona stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Ponadto jak stanowi art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych kapitał początkowy jest obliczany dla każdego ubezpieczonego urodzonego po 31.12.1948r. i przed 01.01.1999r., opłacającego składkę na ubezpieczenia społeczne lub za którego składkę tę opłacał płatnik składek. Stanowi on rodzaj rozliczenia z systemem ubezpieczeń społecznych obowiązującym przed 1999r.

Odnośnie pracy w warunkach szczególnych, to wszystkie zaliczone przez Sąd okresy pracy wiązały się z pracą wnioskodawcy na stanowisku operatora koparki. Zatrudnienia na tym stanowisku podlegało uwzględnieniu na podstawie Wykazu A Dział V pkt 3 (prace maszynistów ciężkich maszyn budowlanych lub drogowych). Sąd dał wiarę zeznaniom świadków, którzy tylko potwierdzili informacje wynikające z akt osobowych dot. okresu zatrudnienia w SUR w S.. Dokumentacja pracownicza została częściowo wyłączona z akt osobowych i dołączona do akt rentowych. Oceniając cały okres zatrudnienia w Spółdzielni Sąd doszedł do przekonania, iż zarówno jako kierowca ciągnika (okres uwzględniony przez ZUS) oraz jako operator koparki wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych. Podobnie oceniono okres zatrudnienia w Zakładzie (...), (...) i Rekultywacyjnych J. R. (1) w S., gdzie również zajmował stanowisko operatora koparki. Co prawa nie zachowała się dokumentacja pracownicza, jednak zeznania świadków dodatkowo potwierdziły dane ze świadectwa pracy. W zakresie okresu pracy w Urzędzie Gminy w S. istotne znaczenie, dla uwzględnienia tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych, miało zaświadczenie od lekarza medycyny pracy, który nie stwierdził przeciwwskazań do pracy na stanowisku operatora koparki. W świadectwie pracy za ten okres UG wskazał, iż odwołujący pracował jako pracownik robót publicznych, co wymagało sprecyzowania jakiego rodzaju prace faktycznie wykonywał. Zdaniem Sądu przez ten okres odwołujący również pracował w warunkach szczególnych jako operator koparki.

Uwzględnione okresy pracy w warunkach szczególnych wyniosły ponad wymagane 15 lat i uprawniają R. K. do uzyskania emerytury w obniżonym wieku.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 14 §2 kpc orzeczono, jak w punkcie 1 wyroku.

W zakresie okresów, które nie zostały uwzględnione przy ustalaniu kapitału początkowego, Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka D. G. (1), iż w związku z licznymi zmianami w spółce (...), zgłaszanie tych zmian właściwym organom następowało z opóźnieniami. Zmiany organizacyjne nie wpływały na pracę pracowników firmy, gdyż w tym zakresie nie było przerw. Pracownicy byli automatycznie zatrudniani przez nową spółkę i zatrudnienie miało charakter ciągły, a zmiany dotyczyły nazwy pracodawcy. Odwołujący nie może ponosić negatywnych skutków związanych z opóźnieniami w przekazywaniu informacji o zmianach w firmie. Dokumentacja z tego okresy nie zachowała się, gdyż została utracona w pożarze, jednak dowody w postaci zeznań świadków oraz świadectw pracy były na tyle wiarygodne, iż dawały możliwość uwzględnienia tych okresów do ogólnego stażu pracy.

W związku z powyższym, na podstawie art. 477 14 §2 kpc orzeczono, jak w punkcie 2.

Odwołujący domagał się również uwzględnienia do stażu pracy w warunkach szczególnych, okresów zatrudnienia w (...) s.c. D. G., J R. w S., w s.c. (...), R. w S. oraz okresu odbywania zasadniczej służby wojskowej. Żądanie w tym zakresie było bezzasadne. Odnośnie okresów zatrudnienia w tych dwóch spółkach, gdzie odwołujący zajmował stanowisko trakowego – operatora traku, wskazywał on również, iż pracował jako operator koparki. Świadectwa pracy nie potwierdzały pracy przy obsłudze koparki, natomiast zeznający świadkowie potwierdzili, iż pracował jako operator koparki, ale praca ta miała charakter okresowy. Ze świadectw pracy wynika natomiast, iż wykonywał pracę trakowego. Z ustaleń poczynionych w tym zakresie wynika, iż praca przy obsłudze traku miała wielowymiarowy charakter, ponieważ odwołujący zajmował się ostrzeniem pił, obsługą maszyn, nadzorował ich prawidłowa pracę i przy takiej ilości rożnych czynności trudno wyodrębnić jedną, stale wykonywaną. Ta okoliczność wyklucza uwzględnienie tego okresu do stażu pracy w warunkach szczególnych. Podobnie z pracą operatora koparki w tym okresie. Okresowe wykonywania takiej pracy wyklucza zakwalifikowanie jej jako wykonywanej w warunkach szczególnych, gdyż taki przymiot przysługuje tym czynnościom, które są wymienione w Wykazie A oraz są wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Tej okoliczności nie udało się potwierdzić. Co do kolejnego okresu, to odbywanie zasadniczej służby wojskowej nie jest równoznaczne z pracą w warunkach szczególnych. Okres zasadniczej służby wojskowej odbytej w czasie trwania stosunku pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze zalicza się do stażu pracy wymaganego do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, jeżeli pracownik w ustawowym terminie zgłosił swój powrót do tego zatrudnienia. Z analizy stażu pracy odwołującego wynika, iż przed powołaniem go do odbycia zasadniczej służby wojskowej, jak i po jej zakończeniu, nigdzie nie pracował, był na utrzymaniu rodziców. Z tego tez powodu okres zasadniczej służby wojskowej nie był nawet rozważany pod kątem pracy w warunkach szczególnych. Ponadto, okresy uwzględnione przez ZUS i te zaliczone w niniejszym postępowaniu, były wystarczające do przyznania odwołującemu prawa do wcześniejszej emerytury.

W związku z powyższym w oparciu o art. 477 1 §1 kpc orzeczono, jak w punkcie 3.