Sygn. akt IV U 917/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 lipca 2015 roku

Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2015 roku w Tarnowie na rozprawie

sprawy z odwołania P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

z dnia 26 czerwca 2014 roku nr (...)

oraz z dnia 14 listopada 2014 roku nr (...)

w sprawie P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o prawo do emerytury

1.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się P. K. prawo do emerytury od dnia (...).

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. na rzecz odwołującego się P. K. kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt IV U 917/14

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie

z dnia 24 lipca 2015 r.

Decyzją z dnia 26 czerwca 2014 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), odmówił P. K. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie 8 lat, 7 miesięcy i 25 dni takiej pracy od 22 czerwca 1970 r. do 28 stycznia 1971 r., od 1 lutego 1971 r. do 16 sierpnia 1971 r., od 17 grudnia 1979 r. do 15 kwietnia 1980 r., od 19 marca 1984 r. do 4 sierpnia 1984 r., od 1 stycznia 1985 r. do 3 grudnia 1990 r., od 6 czerwca 1991 r. do 19 marca 1991 r. i od 11 marca 1996 r. do 25 kwietnia 1997 r. W stażu tym organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy okresu praktycznej nauki zawodu odbywanej od 1 września 1968 r. do 21 czerwca 1970 r., ponieważ w tym czasie nie wykonywał on stale i w pełnym wymiarze godzin pracy w szczególnych warunkach.

Decyzję tę zaskarżył P. K., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący podniósł, że zaskarżona decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach. Jak podał, od ukończenia Zasadniczej Szkoły Zawodowej dla Pracujących (...) w Z. Oddział w T. w 1970 r., wykonywał prace blacharza, montera izolacji termicznej oraz izolarza- montera izolacji cieplnej wymienione w Dziale II pod poz. 1 pkt 28 wykazu, stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 17 MGiE z dnia 12 sierpnia 1983 r., a także pracę dekarza wymienioną w Dziale V pod poz. 9 pkt 2 wykazu, stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 3 MHiPM z dnia 30 marca 1985 r. Odwołujący podkreślił, że przez wszystkie lata charakter jego pracy był taki sam. Wskazał, że w tym czasie zajmował się zakładaniem izolacji na kotły i rury ciepłownicze na dużych wysokościach w kontakcie z watą szklaną, kurzem, pyłem, pyłami węglowymi i w wysokiej temperaturze.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podał, że ubezpieczony nie wykazał, aby przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach w wymiarze większym niż 8 lat, 7 miesięcy i 25 dni.

Decyzją z dnia 14 listopada 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S., na podstawie art. 154 k.p.a. uchylił decyzję z dnia 26 czerwca w części dotyczącej wymiaru czasu pracy ubezpieczonego P. K. w szczególnych warunkach, udowodnionego na dzień 1 stycznia 1999 r. W uzasadnieniu decyzji Zakład podał, że na podstawie dowodów dołączonych do wniosku o emeryturę i uzyskanych w wyniku przeprowadzenia postępowania przyjąć należało, że wnioskodawca na dzień 1 stycznia 1999 r. wykazał ostatecznie staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 5 lat, 8 miesięcy i 22 dni.

Odwołanie od tej decyzji wywiódł profesjonalny pełnomocnik ubezpieczonego P. K., domagając się jej zmiany i przyznania wnioskodawcy prawa do emerytury, a ponadto zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Kwestionując decyzję z dnia 14 listopada 2014 r., pełnomocnik zarzucił naruszenie prawa materialnego i błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że odwołujący przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach jedynie przez 5 lat, 8 miesięcy i 22 dni.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że w decyzji z dnia 26 czerwca 2014 r. błędnie wskazano, iż wymiar stażu pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach wynosi 8 lat, 7 miesięcy i 25 dni, ponieważ wymiar ten ustalony prawidłowo to faktycznie 5 lat, 8 miesięcy i 22 dni. Podkreślił, że dokonana przez Zakład korekta polegała z jednej strony na uwzględnieniu w stażu nowych okresów, z drugiej zaś na skróceniu okresów pierwotnie uwzględnionych w rozmiarze wyższym od prawidłowego. ZUS podał, że dotyczyło to okresów od 13 września 1984 r. do 26 września 1984 r., od 27 września 1984 r. do 31 grudnia 1984 r. i od 1 stycznia 1985 r. do 12 września 1987 r.

Na rozprawie w dniu 13 października 2014 r. pełnomocnik odwołującego przedłożył między innymi świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 6 czerwca 2014 r., potwierdzające zatrudnienie ubezpieczonego w (...) od 2 lutego 1982 r. do 8 kwietnia 1983 r. na stanowisku montera izolacji termicznej, brygadzisty oraz to, że w tym okresie w/w stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace o szczególnym charakterze przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości A Dział V poz. 1 B w Budownictwie i Przemyśle, o których mowa w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego1983 r. (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) na stanowisku montera izolacji termicznych; świadectwo pracy z dnia 3 września 2014 r., potwierdzające zatrudnienie ubezpieczonego w (...)Przedsiębiorstwie (...) od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r. na stanowisku izolera, wskazujące w pkt 8 na wykonywanie przez wnioskodawcę w tym czasie pracy w warunkach szczególnych i szczególnym charakterze oraz świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9 października 2014 r., potwierdzające zatrudnienie ubezpieczonego w (...)Przedsiębiorstwie (...)w K. od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku izolarza, wymienionym w wykazie A Dziale V pod poz. 1 w pkt 5, stanowiącym załącznik Nr 1 do zarządzenia Nr 9 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych z dnia 1 sierpnia 1983 r. w sprawie wykazu stanowisk pracy w zakładach pracy nadzorowanych przez Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach uprawniające do wcześniejszego przejścia na emeryturę oraz do wzrostu emerytury lub renty (k. 17).

Na podstawie przedłożonych przez pełnomocnika odwołującego dodatkowych dokumentów, organ rentowy uznał wnioskodawcy za niesporne okresy od 2 lutego 1982 r. do 8 kwietnia 1983 r. i od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r., tj. 1 rok, 8 miesięcy i 9 dni. W piśmie z dnia 14 listopada 2014 r. ZUS wskazał, że łącznie udokumentowany przez wnioskodawcę okres pracy w szczególnych warunkach po uwzględnieniu nowych dowodów wyniósłby 7 lat, 5 miesięcy i 1 dzień (k. 59).

Na rozprawie w dniu 21 stycznia 2015 r. pełnomocnik odwołującego i sam odwołujący oświadczyli, że poza okresami od 5 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r., od 3 marca 1981 r. do 23 stycznia 1982 r. i od 21 stycznia 1976 r. do 15 sierpnia 1979 r. pracą w szczególnych warunkach w przypadku wnioskodawcy był także niezliczony mu przez ZUS po korekcie okres jego zatrudnienia od 13 września 1987 r. do 5 lutego 1991 r. w Przedsiębiorstwie (...)w Z. na stanowisku brygadzisty- blacharza warsztatowego.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący P. K., urodzony (...) r., w dniu (...) r. osiągnął 60 lat życia.

We wniosku z dnia 27 lutego 2014 r. odwołujący wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.

Na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udowodnił przed organem rentowym 25 lat, 11 miesięcy i 8 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Wykazał też staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 5 lat, 8 miesięcy i 22 dni od 22 czerwca 1970 r. do 28 stycznia 1971 r., od 1 lutego 1971 r. do 16 sierpnia 1971 r., od 17 grudnia 1979 r. do 15 kwietnia 1980 r., od 19 marca 1984 r. do 4 sierpnia 1984 r., od 13 września 1984 r. do 26 września 1984 r., od 27 września 1984 r. do 31 grudnia 1984 r., od 1 stycznia 1985 r. do 12 września 1987 r., od 6 lutego 1991 r. do 19 marca 1991 r., od 11 marca 1996 r. do 21 lipca 1996 r., od 17 listopada 1996 r. do 16 lutego 1997 r. i od 24 lutego 1997 r. do 13 kwietnia 1997 r.

Odwołujący nie jest członkiem OFE.

Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:

Odwołujący P. K. ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących (...) w Z. w zawodzie montera izolacji budowlanych. Od 1 września 1968 r. do 21 czerwca 1970 r. odbywał praktyczną naukę zawodu w tej specjalności.

dowód:

-

świadectwo ukończenia ZSZ z dnia 20.06.1970 r.- k. 6 akt ZUS dot. kapitału początkowego,

-

świadectwo pracy w warunkach szczególnych z dnia 29.01.2014 r.- k. 12 akt ZUS dot. emerytury,

-

zeznania odwołującego P. K.- 00:38:54,

Od 21 stycznia 1976 r. do 15 sierpnia 1979 r. odwołujący pracował w (...)Przedsiębiorstwie (...) w K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku montera izolacji termicznej w WZR- 5. Takie samo stanowisko zajmował od 12 kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. pracując na budowie zagranicznej w NRD. Od 14 sierpnia 1978 r. do 19 sierpnia 1978 r. ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego.

dowód:

-

zaświadczenie z dnia 02.08.1991 r.- k. 14 akt ZUS dot. emerytury,

-

świadectwo pracy z dnia 05.10.1979 r.- akta osobowe,

-

umowa o pracę z dnia 20.01.1976 r.- akta osobowe,

-

angaż z dnia 27.11.1976 r.- akta osobowe,

-

karta obiegowa zmiany z dnia 15.08.1979 r.- akta osobowe,

-

umowa o pracę na budowie zagranicznej z dnia 12.04.1977 r.- akta osobowe,

-

pismo z dnia 27.11.1976 r.- akta osobowe,

-

karta dot. przebiegu pracy zawodowej- akta osobowe,

-

karta z dnia 05.07.1978 r. z adnotacją „powrót z NRD”- akta osobowe,

-

karta urlopowa- akta osobowe,

(...)Przedsiębiorstwo (...)w K. było dużym zakładem pracy, zatrudniającym około 3.000 pracowników. Zajmowało się montażem rurociągów ciepłowniczych, a następnie ich izolacją przy użyciu wełny i płaszcza z blachy oraz demontażem starych rurociągów. Robotnicy podzieleni byli na tzw. KGR- y. Odwołujący pracował na co dzień w KGR- 5. Była to grupa składająca się z około 100 pracowników, zajmujących się robotami izolacyjnymi na rożnych budowach. Robotnicy pracowali w brygadach. Brygady były stałe w tym znaczeniu, że składały się z tych samych fachowców. Na czele brygady stał brygadzista i mistrz. Do brygady należał blacharz warsztatowy, a resztę pracowników stanowili monterzy izolacji termicznej. Jednym z nich był odwołujący. Pracę montera izolacji termicznej ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze godzin. W ramach dobowego wymiaru czasu pracy nie był kierowany do żadnych innych zadań. Pracę świadczył w systemie jednozmianowym. W warsztacie zajmowano się obróbką elementów z blachy. Jako monter izolacji termicznej odwołujący zakładał izolacje termiczne na rurociągi grzewcze i zbiorniki w Hucie (...) w wydziale elektrociepłowni. Pracował też na eksporcie w Niemczech w zakładach chemicznych, gdzie wykonywał na co dzień dokładnie te same czynności, co w Polsce. W Niemczech pracownicy Przedsiębiorstwa (...) zajmowali się tylko pracami związanymi z izolacją termiczną. Aby być monterem izolacji termicznej należało ukończyć uprzednio szkołę zawodową w tym kierunku albo odpowiedni kurs w zakładzie pracy i legitymować się odpowiednim stażem pracy.

dowód:

-

zeznania świadka Z. Z.- 01:17:44-01:31:20,

-

zeznania odwołującego P. K.- 00:31:02, 00:50:18,

Od 3 marca 1981 r. do 23 stycznia 1982 r. odwołujący był zatrudniony w Przedsiębiorstwie(...) w D. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku blacharza. Przedsiębiorstwo to nie zajmowało się ani naprawą samochodów, ani też produkcją części do samochodów. Pracownica wydziału kadr, wystawiająca odwołującemu świadectwo pracy, w dokumencie tym przez pomyłkę wpisała, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)ubezpieczony zajmował stanowisko blacharza samochodowego. W związku z interwencją odwołującego, dokonała w świadectwie odpowiedniej zmiany w ten sposób, że skreśliła słowo „samochodowy”, po czym uczyniła adnotację: „popr.”, co opatrzyła swoją imienną pieczątką z nazwą zajmowanego stanowiska pracy i własnoręcznym podpisem.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 22.01.1982 r.- k. 21 akt ZUS dot. emerytury,

-

zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 10.08.2002 r.- k. 14 akt ZUS dot. kapitału początkowego,

-

zeznania odwołującego P. K.- 00:31:02,

Przedsiębiorstwo (...) w D. było dużym, typowym przedsiębiorstwem robót termoizolacyjnych, zatrudniającym w rejonie około 200 osób. Przedsiębiorstwo to świadczyło usługi dla MPC, elektrowni i ciepłowni. Robotnicy Przedsiębiorstwa pracowali w brygadach na poszczególnych odcinkach budów, np. na odcinku K.- C.- T.. Brygady liczyły po 7-8 osób i składały się z monterów izolacji termicznych. Jednym z nich był odwołujący, który pracował również jako brygadzista. W ramach dobowego wymiaru godzin, oprócz typowych obowiązków montera izolacji termicznych, ubezpieczony nie zajmował się żadnymi innymi czynnościami. Pracę świadczył w systemie jednozmianowym. Na co dzień odwołujący przygotowywał wełnę mineralną, a następnie płaszcz blaszany. Wełnę wynosił z magazynu, a blachę walcował i przygotowywał odpowiednie kształtki. W brygadzie wszyscy pracownicy zajmowali się przygotowaniem materiałów do prac zasadniczych, a następnie montażem izolacji termicznych. W brygadzie był jeden kierowca. Przygotowanie materiałów odbywało się w warsztacie. Warsztaty znajdowały się na każdej budowie. Wyposażone były w takie maszyny jak walcarka, rowkarka i gilotyna. Po przygotowaniu materiałów, monterzy zakładali izolacje termiczne na rurociągi i zbiorniki, po czym na izolację z wełny układali płaszcz z blachy. Czynności związane z przygotowaniem materiałów zajmowały dziennie około 1 godziny. Monterzy izolacji termicznej pracowali na terenie elektrowni w S., K. i C.. Odwołujący jako brygadzista realizował także pewne czynności w warsztacie przy przygotowaniu blachy. Czynności te i pozostałe prace przygotowawcze były immanentnie związane z pracami zasadniczymi monterów izolacji termicznej wykonywanymi przy układaniu izolacji termicznych na zbiornikach i rurociągach. Monterom przysługiwał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

dowód:

-

zeznania świadka A. F.- 00:38:24-00:54:29,

-

zeznania odwołującego P. K.- 00:50:18,

Od 2 lutego 1982 r. do 8 kwietnia 1983 r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach w (...) w K. na stanowisku montera izolacji termicznej przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości.

dowód:

-

świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia: 06.06.2014 r. i 09.10.2014 r.- k. 17,

Od 14 września 1987 r. do 30 listopada 1990 r. odwołujący pracował w Przedsiębiorstwie (...)w Z. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku izolarza- montera izolacji cieplnej. Umową o pracę na budowie zagranicznej w B. w NRD z dnia 3 września 1987 r. na czas określony od 14 września 1987 r. do 14 marca 1988 r. powierzono mu stanowisko brygadzisty blacharza warsztatowego. Aneksami do tej umowy z dnia: 3 września 1987 r., 2 stycznia 1989 r., 15 czerwca 1989 r., 3 grudnia 1989 r., 17 marca 1990 r., 30 czerwca 1990 r. i 29 września 1990 r. przedłużano ubezpieczonemu pobyt na budowie eksportowej. Ostatni aneks podpisany został na okres do 30 listopada 1990 r.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 27.07.1991 r.- k. 18 akt ZUS dot. kapitału początkowego, akta osobowe,

-

umowa o pracę z dnia 03.09.1987 r. na czas określony na budowie w B. w NRD- k. 108-111,

-

aneksy do umowy- k. 112-118,

-

karty przekazania pracownika do kraju z dnia: 07.12.1990 r., 24.01.1991 r. i 28.01.1991 r.- k. 119-121,

Przedsiębiorstwo (...)w Z. zajmowało się wykonywaniem izolacji termicznych w dużych zakładach chemicznych i elektrowniach, między innymi w Ł., R., P., czy B.. Pracownicy tego przedsiębiorstwa świadczyli również pracę na budowach za granicą. Pracami przy montażu izolacji termicznych zajmowali się między innymi w NRD w miejscowości B. i w elektrowni (...). W B. pracował również odwołujący. W miejscowości tej trwały prace przy remoncie rafinerii. Na co dzień odwołujący zajmował się tam demontażem starych izolacji termicznych i montażem nowych. Prace w rafinerii trwały do końca 1987 r. Od stycznia 1988 r. robotnicy z Polski, w tym odwołujący, rozpoczęli pracę w elektrowni (...). W elektrowni tej pracowali przy montażu izolacji termicznej. Owijali watą mineralną rury, zbiorniki, rurociągi i zawory, uprzednio zaś w warunkach sterylnych myli rury, zbiorniki i rurociągi acetonem. Następnie, na watę zakładali płaszcze z blachy ocynkowanej lub aluminiowej. Gotowe elementy z blach przywożono z Rosji. Zarówno w B., jak i w G. odwołujący pracował w charakterze montera izolacji termicznej. Pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze godzin, a w ramach dobowego wymiaru czasu pracy nie był kierowany do żadnych innych czynności. W szczególności, nie pracował w warsztacie. Zdarzało się, że przed pracami zasadniczymi przywoził materiał na budowę. Wszyscy monterzy wykonywali taką samą pracę, tylko na różnych odcinkach. Pracowali na różnych wydziałach elektrowni, np. w maszynowni, w przepompowni, przy reaktorach i zbiornikach wysokiego ciśnienia, gdzie izolacja była bardzo gruba. Część prac wykonywali na estakadach. Brygadzista realizował taką samą pracę, jak monterzy. Stanowiska blacharzy warsztatowych były w Polsce. Blacharz warsztatowy zajmował się tzw. przygotówką izolacyjną. Takie stanowiska pracy nie były potrzebne na każdej budowie. Decydowali o tym każdorazowo kierownicy. Blacharze mieli wyższe stawki wynagrodzenia niż monterzy izolacji termicznej. Polscy pracownicy nie byli blacharzami warsztatowymi ani w B., ani w G.. Na obu budowach stanowiska blacharzy warsztatowych zajmowali niemieccy pracownicy. Tzw. obróbki wykonywane były w niemieckim warsztacie, a następnie dostarczane na budowę. W Przedsiębiorstwie istniała taka praktyka, że monterom wpisywano w angażach stanowisko blacharza, aby można było przyznać im wyższą stawkę zaszeregowania. Tak też było w przypadku odwołującego. W umowie o pracę na czas określony na budowie w B. i w aneksach do tej umowy wpisano ubezpieczonemu stanowisko brygadzisty blacharza warsztatowego po to, aby przyznać mu wyższą stawkę wynagrodzenia za pracę jako pracownikowi z większym doświadczeniem. Po zakończeniu prac w elektrowni (...) odwołujący razem w kilkunastoma innymi pracownikami ciągnął nitkę pary z elektrociepłowni z wyspy R. do M.. Praca ta również polegała na montażu izolacji termicznej.

dowód:

-

zeznania świadka K. H.- 00:14:43-00:34:15,

-

zeznania odwołującego P. K.- 00:31:02, 00:38:54, 00:45:16, 00:50:18,

Od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach w (...)Przedsiębiorstwie(...) w K. na stanowisku izolera.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 03.09.2014 r.- k. 17,

-

świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9 października 2014 r.- k. 17,

Od 5 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r. odwołujący był zatrudniony w Zakładzie (...) w B. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku blacharza- izolarza. W okresie tego zatrudnienia wykonywał roboty izolacyjne, w tym blacharskie, najczęściej na terenie Rafinerii (...). Umową o pracę z dnia 1 lipca 1993 r. na czas określony od 1 lipca 1993 r. do 31 grudnia 1993 r. powierzono mu obowiązki blacharza- montera na budowach realizowanych przez Zakład, umową o pracę z dnia 3 stycznia 1994 r. na czas określony od 3 stycznia 1994 r. do 30 czerwca 1994 r. obowiązki blacharza- izolarza, zaś umową o pracę z dnia 1 lipca 1994 r. do 31 grudnia 1994 r. obowiązki blacharza- izolarza. Od 1 lutego 1994 r. do 24 lutego 1994 r. i od 24 października 1994 r. do 31 grudnia 1994 r. ubezpieczony był niezdolny do pracy z powodu choroby.

dowód:

-

świadectwo pracy z dnia 31.12.1994 r.- k. 29 akt ZUS dot. emerytury, k. 42-43,

-

zaświadczenie z dnia 02.09.2014 r.- k. 12,

-

umowy o pracę na czas określony z dnia: 01.07.1993 r., 03.01.1994 r. i 01.07.1994 r.- k. 44-49,

Zakład (...) w B. zajmował się wykonywaniem izolacji przemysłowych. Był to prywatny zakład prowadzony przez T. S.. Zakład ten świadczył usługi dla rafinerii w T., ciepłowni i elektrowni. Zatrudniał około 30 osób na stanowiskach monterów- izolerów pracujących w brygadach liczących po 5-6 osób. W Zakładzie tym odwołujący pracował przy gorących rurociągach, zajmując się montażem nowych izolacji termicznych i demontażem starych. Była to praca w wysokiej temperaturze, dochodzącej nawet do 70° C. Pracę tę wykonywał na wysokości około 3 metrów. Na poziomie zerowym znajdowały się maszyny. Odwołujący był monterem izolacji termicznej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W ramach dobowego wymiaru godzin nie realizował żadnych innych zadań. Pracę świadczył w systemie jednozmianowym. W szczególności, nie pracował w warsztacie, ponieważ Zakład takimi nie dysponował. Na miejsce realizacji prac przywożono gotowe elementy z blachy.

dowód:

-

zeznania świadka A. F.- 00:58:41-01:10:42,

-

zeznania odwołującego P. K.- 00:31:02, 00:50:18,

Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, zeznania świadków i odwołującego.

Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.

Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków A. F., Z. Z., K. H. i A. D. oraz słuchanego w charakterze strony P. K., którzy złożyli depozycje odnośnie charakteru i warunków pracy oraz rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego w poszczególnych spornych okresach zatrudnienia. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności, gdyż wzajemnie ze sobą korespondowały, były wewnętrznie spójne i logiczne, a przy tym przekonujące w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wynika, że w spornych okresach ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy był monterem izolacji termicznej.

Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.

Sąd rozważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia.

W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (ust. 2).

Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany 25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.

Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Odwołujący wykazał przed organem rentowym staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 5 lat, 8 miesięcy i 22 dni, a zatem do wymaganych przepisami prawa 15 lat pracy w takim charakterze zabrakło mu 9 lat, 3 miesięcy i 8 dni.

Zaskarżając decyzję z dnia 14 listopada 2014 r., która uchyliła decyzję z dnia 26 czerwca 2014 r., odwołujący domagał się ostatecznie uwzględnienia mu w stażu pracy w szczególnych warunkach następujących okresów zatrudnienia: od 21 stycznia 1976 r. do 15 sierpnia 1979 r. w (...)Przedsiębiorstwie (...) w K., od 3 marca 1981 r. do 23 stycznia 1982 r. w Przedsiębiorstwie (...)w D., od 2 lutego 1982 r. do 8 kwietnia 1983 r. w (...) w K., od 14 września 1987 r. do 5 lutego 1991 r. w Przedsiębiorstwie(...) w Z., od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r. w (...) Przedsiębiorstwie (...) w K. i od 5 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r. w Zakładzie (...) w B..

Na podstawie przedłożonych przez pełnomocnika odwołującego na rozprawie w dniu 13 października 2014 r. dodatkowych dokumentów, tj. świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 6 czerwca 2014 r., świadectwa pracy z dnia 3 września 2014 r. oraz świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9 października 2014 r., organ rentowy uznał za niesporne okresy od 2 lutego 1982 r. do 8 kwietnia 1983 r. i od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r., tj. 1 rok, 8 miesięcy i 9 dni. W piśmie z dnia 14 listopada 2014 r. podał, że łącznie udokumentowany przez wnioskodawcę okres pracy w szczególnych warunkach po uwzględnieniu nowych dowodów wyniósłby 7 lat, 5 miesięcy i 1 dzień.

Za pozostałe okresy ubezpieczony nie przedłożył świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ani świadectw potwierdzających, że w poszczególnych spornych okresach (poza dwoma wyżej wymienionymi) wykonywał pracę w takim charakterze.

Brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracę w takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają zatem art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Poza tym, dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (por. wyroki SN: z dnia 10 kwietnia 2014 r., II UK 395/13, LEX nr 1455235; z dnia 8 czerwca 2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426; z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10, LEX nr 901652; z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638; z dnia 24 marca 2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329 i z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325).

Jeżeli chodzi o okres zatrudnienia odwołującego od 21 stycznia 1976 r. do 15 sierpnia 1979 r. (3 lata, 6 miesięcy i 12 dni po wyłączeniu 6 dni korzystania z urlopu bezpłatnego) w (...)Przedsiębiorstwie (...) w K., zgromadzone w sprawie dokumenty pracownicze, tj. umowa o pracę z dnia 20 stycznia 1976 r., umowa o pracę na budowie zagranicznej z dnia 12 kwietnia 1977 r., angaż z dnia 27 listopada 1976 r., pismo z dnia 27 listopada 1976 r. i karta obiegowa zmiany z dnia 15 sierpnia 1979 r., potwierdzają, że w tym czasie wnioskodawca zajmował stanowisko montera izolacji termicznej. W umowie o pracę, w angażu oraz w piśmie z dnia 27 listopada 1976 r. podano, że ubezpieczony świadczy pracę w (...). To zaś, że stanowisko montera izolacji termicznej w (...) w tym okresie zatrudnienia odwołujący wykonywał w pełnym wymiarze godzin wynika z treści świadectwa pracy z dnia 5 października 1979 r. i umowy o pracę z dnia 20 stycznia 1976 r. Umową tą, zawartą na czas nieokreślony, powierzono wnioskodawcy stanowisko montera izolacji termicznej w(...)

W aktach sprawy znajdują się również dwa dokumenty potwierdzające wykonywanie przez ubezpieczonego w tym czasie pracy na wysokości. W karcie dotyczącej przebiegu pracy zawodowej uczyniono adnotację: „zdolny do pracy na wysokości”, a w karcie z dnia 5 lipca 1978 r. z dopiskiem „powrót z NRD” przy nazwie stanowiska monter izolacji termicznej wpisano „zdolny do pracy na wysokości”.

Wszystkie te okoliczności znalazły potwierdzenie w zeznaniach świadka Z. Z. i samego odwołującego.

Z zeznań tych wynika, że (...)Przedsiębiorstwo (...) w K. było dużym zakładem, które zajmowało się montażem rurociągów ciepłowniczych, a następnie ich izolacją przy użyciu wełny i płaszcza z blachy oraz demontażem starych rurociągów. Świadek podał, że w Przedsiębiorstwie tym ubezpieczony był monterem izolacji termicznej. Na co dzień zakładał izolacje termiczne na rurociągi grzewcze i zbiorniki w Hucie (...)w wydziale elektrociepłowni. Taką samą prace wykonywał na eksporcie w Niemczech, z tym, że tutaj pracował na terenie zakładów chemicznych. Odwołujący w swoich zeznaniach potwierdził, że tak właśnie wyglądała jego praca w Przedsiębiorstwie (...). Opisując, jaki był charakter pracy ubezpieczonego w tym zakładzie pracy świadek Z. Z. zaznaczył, że aby móc wykonywać pracę montera izolacji termicznej należało ukończyć uprzednio szkołę zawodową w tym kierunku albo odpowiedni kurs w zakładzie pracy i legitymować się odpowiednim stażem pracy. Odwołujący warunki te spełniał, ponieważ ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową dla Pracujących (...) w Z. w zawodzie montera izolacji budowlanych, co dokumentuje świadectwo ukończenia (...) z dnia 20 czerwca 1970 r., a uprzednio pracował już jako monter izolacji termicznej, co było w sprawie okolicznością bezsporną. To, że wnioskodawca ukończył zasadniczą szkołę zawodową o takim profilu wynikało również z jego zeznań. Sąd ustalił ponadto, że w Przedsiębiorstwie (...) pracę montera izolacji termicznej odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze godzin, a w ramach dobowego wymiaru czasu pracy nie był kierowany do żadnych innych zadań.

Od 14 sierpnia 1978 r. do 19 sierpnia 1978 r. ubezpieczony korzystał z urlopu bezpłatnego, na co wskazuje treść karty urlopowej.

Tym samym Sąd uznał, że od 21 stycznia 1976 r. do 15 sierpnia 1979 r., za wyjątkiem okresu korzystania z urlopu bezpłatnego, tj. przez 3 lata, 6 miesięcy i 12 dni, wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach.

Jego pracę w tym czasie w Polsce zakwalifikować należało według Działu II, zatytułowanego: „W energetyce”, wymieniającego prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. W Polsce odwołujący pracował bowiem w Hucie (...) w wydziale elektrociepłowni.

Stanowisko montera izolacji (izotera) cieplnej wymienione zostało w załączniku Nr 1 do zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983 r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach w Dziale II, pod pozycją 1 w punkcie 28.

W związku z tym, że na eksporcie odwołujący świadczył na co dzień pracę w zakładach chemicznych, ten okres jego pracy od 12 kwietnia 1977 r. do 31 grudnia 1977 r. Sąd zakwalifikował według Działu IV, zatytułowanego: „W chemii”, pkt 38, który wymienia prace antykorozyjne i termoizolacyjne urządzeń i instalacji technologicznych, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Stanowisko montera izolacji ciepłochronnych wymienione zostało w załączniku Nr 1 do zarządzenia Nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z dnia 7 lipca 1987 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego w Dziale IV, pod pozycją 38 w punkcie 14.

W orzecznictwie podkreśla się, że przyporządkowanie konkretnej pracy do określonej w wykazie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze branży przemysłowej ma istotne znaczenie dla jej kwalifikacji jako pracy w warunkach szczególnych, gdyż uciążliwość i szkodliwość pracy dla zdrowia wynika właśnie z jej branżowej specyfiki. W orzecznictwie wskazuje się jednocześnie, że konieczny jest bezpośredni związek wykonywanej pracy z procesem technologicznym właściwym dla danego działu gospodarki (por. wyrok SN z dnia 19 marca 2012 r., II UK 166/11, LEX nr 1171002). W uzasadnieniu wyroku z dnia 14 stycznia 2014 r., II UK 224/13 (LEX nr 1424852) Sąd Najwyższy podkreślił, że chodzi tutaj o przynależność pracodawcy do określonej branży w typowym układzie, w którym pracownik wykonuje pracę w obrębie tego zakładu pracy. Jeżeli natomiast praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, ale w obrębie innego zakładu, to podstawowe znaczenie dla stwierdzenia, czy jest pracą w szczególnych warunkach ma przynależność tego innego zakładu pracy do określonej branży. Konkretne stanowisko narażone jest bowiem na ekspozycję na czynniki szkodliwe w stopniu mniejszym lub większym w zależności od tego, w którym dziale przemysłu jest umiejscowione, na co nie ma żadnego wpływu przynależność pracodawcy do określonej branży, jeżeli pracownik w ramach swoich obowiązków wykonuje pracę w zakładzie pracy należącym do innego działu przemysłu.

Dokonana przez Sąd kwalifikacja pracy wnioskodawcy w spornym okresie jest zatem prawidłowa, skoro w Polce pracę montera izolacji termicznej wykonywał on w wydziale elektrociepłowni Huty (...), zaś w NRD świadczył pracę na terenie zakładów chemicznych.

Z uwagi na to, iż z dwóch dokumentów pracowniczych wynika, że w spornym okresie ubezpieczony wykonywał również pracę na wysokości, jego zatrudnienie w Przedsiębiorstwie (...) można ponadto zakwalifikować według Działu V, zatytułowanego: „W budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych”, pkt 5, który wymienia prace przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Sąd rozstrzygał też, czy od 3 marca 1981 r. do 23 stycznia 1982 r. w Przedsiębiorstwie (...) w D. wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach.

W aktach organu rentowego znajduje się świadectwo pracy z dnia 22 stycznia 1982 r. (k. 21 akt ZUS dot. emerytury), potwierdzające zatrudnienie ubezpieczonego we wskazanym wyżej okresie w Przedsiębiorstwie (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. W dokumencie tym wskazano pierwotnie, że odwołujący zajmował wówczas stanowisko blacharza samochodowego. Słowo „samochodowego” zostało jednak skreślone przez pracownika wydziału kadr. Jak podał ubezpieczony w swoich zeznaniach, w związku z jego interwencją, pracownica kadr dokonała w świadectwie odpowiedniej zmiany w ten sposób, że skreśliła słowo „samochodowy”. Analiza treści dokumentu prowadzi do wniosku, że przy korekcie pracownica ta uczyniła adnotację: „popr.”, co opatrzyła swoją imienną pieczątką z nazwą zajmowanego stanowiska pracy „Specjalista ds. Osobowych A. Z.” i własnoręcznym podpisem. Na tej podstawie uznać należało, że świadectwo pracy z dnia 22 stycznie 1982 r. błędnie wskazywało, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...)ubezpieczony zajmował stanowisko blacharza samochodowego. W zeznaniach swoich odwołujący wyraźnie podał, że pracownica wydziału kadr, która wystawiała mu świadectwo pracy, w dokumencie tym przez pomyłkę wpisała, że w okresie zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) zajmował on stanowisko blacharza samochodowego. W związku z jego interwencją, dokonała w świadectwie odpowiedniej zmiany w ten sposób, że skreśliła słowo „samochodowy”.

Przyjąć zatem należało, że w Przedsiębiorstwie (...) (...) w D. formalnie odwołujący zajmował stanowisko blacharza. Na takie stanowisko ubezpieczonego w spornym okresie wskazuje zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (druk Rp-7) z dnia 10 sierpnia 2002 r. (k. 14 akt ZUS dot. kapitału początkowego).

W tym czasie w żadnym razie wnioskodawca nie mógł być blacharzem samochodowym, ponieważ nie taki był profil Przedsiębiorstwa(...). Przedsiębiorstwo to nie zajmowało się ani naprawą samochodów, ani też produkcją części do samochodów. Z zeznań świadka A. F. i odwołującego wynika, że wymieniony wyżej zakład pracy był typowym przedsiębiorstwem świadczącym usługi dla MPC, elektrowni i ciepłowni z zakresu termoizolacji.

W oparciu o te zeznania Sąd ustalił, że w Przedsiębiorstwie tym wnioskodawca pracował faktycznie jako monter izolacji termicznej. Na co dzień zakładał izolacje termiczne na rurociągi i zbiorniki, po czym na izolację z wełny układał płaszcz z blachy. Wcześniej jednak, podobnie jak pozostali monterzy, zajmował się przygotowaniem materiałów do prac zasadniczych i ewentualnie ich transportem do miejsca realizacji robót. Czynności te (tzw. przygotowawcze), jak ustalił Sąd, zajmowały około 1 godzinę. Były one immanentnie związane z pracami zasadniczymi monterów izolacji termicznej wykonywanymi przy układaniu izolacji termicznych na zbiornikach i rurociągach. W oparciu o zeznania Sąd ustalił też, że monterom przysługiwał dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Wiadomo również, że ubezpieczony pracował na co dzień na terenie elektrowni w S., K. i C..

Skoro tak, jego pracę w tym okresie (wykonywaną przez 10 miesięcy i 20 dni) należało zakwalifikować według Działu II, zatytułowanego: „W energetyce”, wymieniającego prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Pracy tej charakteru zatrudnienia w szczególnych warunkach nie odbiera okoliczność, że przez około 1 godzinę w ciągu dnia ubezpieczony zajmował się przygotowaniem materiałów do realizacji prac zasadniczych, również w warsztacie. Prace te miały bowiem charakter incydentalny, krótkotrwały i uboczny w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach. W orzecznictwie podkreśla się tymczasem, że jeśli czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach, to nie ma podstaw, aby tej pracy nie zaliczać do okresu uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (por. wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2012 r., II UK 233/11, OSNP 2013/7-8/86). W orzecznictwie wskazuje się również, że nie jest dopuszczalne uwzględnianie do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wymaganych do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym, innych równocześnie wykonywanych prac w ramach dobowej miary czasu pracy, które nie oddziaływały szkodliwie na organizm pracownika. Od tej reguły istnieją odstępstwa, na które wskazuje orzecznictwo. Pierwsze z nich dotyczy sytuacji, kiedy inne prace stanowią integralną część (immanentną cechę) większej całości dającej się zakwalifikować pod pozycję załącznika do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Drugie odstępstwo dotyczy przypadków, kiedy czynności wykonywane w warunkach nienarażających na działanie czynników szkodliwych dla zdrowia mają charakter incydentalny, krótkotrwały, uboczny (por. wyroki SA w Białymstoku: z dnia 23 lipca 2013 r., III AUa 51/13, LEX nr 1353594 i z dnia 18 czerwca 2013 r., III AUa 1273/12, LEX nr 1339289).

Odnośnie tego okresu zatrudnienia Sąd miał też na uwadze, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy.

Odwołujący domagał się również zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu jego zatrudnienia od 14 września 1987 r. do 5 lutego 1991 r. w Przedsiębiorstwie (...)w Z..

Ze świadectwa pracy z dnia 27 lipca 1991 r. wynika, że w tym czasie ubezpieczony zajmował stanowisko izolarza- montera izolacji cieplnej i pracę tę wykonywał w pełnym wymiarze godzin.

W aktach sprawy znajduje się dokumentacja pracownicza, potwierdzająca zatrudnienie odwołującego od 14 września 1987 r. na budowie zagranicznej w B. w NRD (umowa o pracę z dnia 3 września 1987 r. na czas określony od 14 września 1987 r. do 14 marca 1988 r.). Kolejnymi aneksami do tej umowy (z dnia: 3 września 1987 r., 2 stycznia 1989 r., 15 czerwca 1989 r., 3 grudnia 1989 r., 17 marca 1990 r., 30 czerwca 1990 r. i 29 września 1990 r.) przedłużano ubezpieczonemu pobyt na budowie eksportowej. Ostatni aneks obejmuje zatrudnienie do 30 listopada 1990 r. Koresponduje to z kartami przekazania pracownika do kraju z dnia: 7 grudnia 1990 r., 24 stycznia 1991 r. i 28 stycznia 1991 r., w których wyraźnie podano, że na terenie NRD odwołujący pracował do 30 listopada 1990 r. Uwzględniając tę dokumentację Sąd przyjął, że w (...) ubezpieczony świadczył pracę od 14 września 1987 r. do 30 listopada 1990 r., tj. przez okres 3 lat, 2 miesięcy i 16 dni.

Wprawdzie z treści umowy o pracę z dnia 3 września 1987 r. na czas określony na budowie w B. w NRD i z aneksów do tej umowy wynika, że wnioskodawcy powierzono stanowisko brygadzisty blacharza warsztatowego, jednak to jaką pracę ubezpieczony wówczas faktycznie wykonywał Sąd ustalił w oparciu o spójne, logiczne i korespondujące ze sobą zeznania świadków K. H. i A. D. oraz samego odwołującego. Z zeznań tych w sposób jednoznaczny wynika, że przez cały okres pobytu na terenie NRD wnioskodawca pracował jako monter izolacji cieplnej. Zdaniem Sądu, przekonujące były zeznania świadka A. D. i odwołującego, że w Przedsiębiorstwie istniała taka praktyka, że monterom wpisywano w angażach stanowisko blacharza, aby można było przyznać im wyższą stawkę wynagrodzenia. Ubezpieczony w swoich zeznaniach wyraźnie zaznaczył, że w umowie o pracę na czas określony na budowie w B. i w aneksach do tej umowy wpisano mu stanowisko brygadzisty blacharza warsztatowego po to, aby przyznać mu wyższą stawkę wynagrodzenia za pracę jako pracownikowi z większym doświadczeniem.

W oparciu o zeznania świadków i wnioskodawcy Sąd ustalił, że w NRD jako monter izolacji termicznej P. K. pracował najpierw w B. przy remoncie rafinerii, od stycznia 1988 r. w elektrowni (...), zaś po zakończeniu prac w elektrowni, ciągnął nitkę pary z elektrociepłowni z wyspy R. do M.. Z treści zeznań wynika, że w B. odwołujący zajmował się na co dzień demontażem starych izolacji termicznych i montażem nowych. W elektrowni natomiast pracował przy montażu izolacji termicznej. Owijał watą mineralną rury, zbiorniki, rurociągi i zawory, uprzednio zaś w warunkach sterylnych mył rury, zbiorniki i rurociągi acetonem. Następnie, na watę zakładał płaszcze z blachy ocynkowanej lub aluminiowej, przy czym gotowe elementy z blach przywożono na miejsce realizacji prac z Rosji. Sąd ustalił, że pracę montera izolacji termicznej ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze godzin. W szczególności, wnioskodawca nie pracował w warsztacie. Zdarzało się jednak, że przed pracami zasadniczymi przywoził materiał na budowę. Te czynności uznać jednak należało za immanentnie związane z pracami zasadniczymi, jakie wykonywali monterzy. Miały one charakter incydentalny, krótkotrwały i uboczny w stosunku do czynności podstawowych kwalifikowanych jako praca w szczególnych warunkach.

W oparciu o zeznania świadka K. H. Sąd ustalił też, że monterzy izolacji termicznej część prac wykonywali na estakadach.

Zeznania świadków K. H. i A. D. oraz odwołującego korespondują z treścią świadectwa pracy z dnia 27 lipca 1991 r., wystawionego przez Przedsiębiorstwo (...)w Z., obejmującego cały okres zatrudnienia ubezpieczonego w tym Przedsiębiorstwie od 13 września 1984 r. do 31 lipca 1991 r., w którym podano, że w tym czasie w/w zajmował stanowisko izolarza- montera izolacji cieplnej. Na świadectwie tym umieszczona została pieczątka „Praca w szczególnych warunkach”. Sam pracodawca zatem wystawiając to świadectwo w 1991 r., zaraz po zakończeniu współpracy z wnioskodawcą, pomimo, że dysponował całością dokumentacji pracowniczej, ocenił, że w okresie tego zatrudnienia pracownik wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Przyjąć należało, że w lipcu 1991 r. pracodawca posiadał wiedzę na temat tego, jaką faktycznie pracę realizował odwołujący w Przedsiębiorstwie i czy miała ona charakter pracy w szczególnych warunkach. Następca prawny (...)( (...) S.A. w W.) w późniejszym okresie wystawiał bowiem różne pisma dotyczące okresu pracy wnioskodawcy w Przedsiębiorstwie. Sąd przyjął, że większą możliwość oceny rzeczywistego charakteru pracy P. K. miał jego faktyczny pracodawca, tj. Przedsiębiorstwo (...)

W aktach organu rentowego znajduje się jednak pismo (...) S.A. w W. z dnia 29 stycznia 2014 r. (k. 16 akt ZUS dot. emerytury), w którym wyjaśniono, że stanowiska: blacharz- staż, monter izolacji termicznej- blacharz, blacharz, monter izolacji termicznej i izolarz- monter izolacji cieplnej odpowiadają stanowisku pracy monter izolacji cieplnej wymienionemu w wykazie A Dział II poz. 1 pkt 28 załącznika Nr 1 zarządzenia Nr 17 MGiE z dnia 12 sierpnia 1983 r. W piśmie tym podano, że takie nazwy stanowisk pracy wynikały z przyjętego w firmie nazewnictwa stanowisk, a nie ze zmiany rodzaju prac faktycznie wykonywanych na tych stanowiskach. Jednocześnie wyjaśniono, że stanowiska: monter izolacji termicznej- blacharz i izolarz- monter izolacji cieplnej nie były stanowiskami łączonymi. Zakres obowiązków osób zatrudnionych na tych stanowiskach był tożsamy z zakresem obowiązków montera izolacji cieplnej. Osoba zatrudniona na stanowisku blacharz- staż, monter izolacji termicznej- blacharz i blacharz wykonywała czynności wchodzące w zakres obowiązków montera izolacji cieplnej, a dodatkowo posiadała uprawnienia blacharza.

Biorąc to wszystko pod uwagę, jak również to, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy, Sąd uznał, że w spornym okresie od 14 września 1987 r. do 30 listopada 1990 r. w Przedsiębiorstwie (...) w Z. odwołujący pracował w szczególnych warunkach.

Jego pracę w tym czasie zakwalifikować należało według Działu II i Działu V, pkt 5 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Pracę w szczególnych warunkach ubezpieczony wykonywał również w okresie zatrudnienia w Zakładzie (...) w B. od 5 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r., tj. przez okres 2 lat, 2 miesięcy i 26 dni.

W aktach sprawy znajduje się świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 1994 r., potwierdzające pełnowymiarowe zatrudnienie wnioskodawcy w tym czasie w Zakładzie (...) w B. na stanowisku blacharza- izolarza. Takie stanowisko wymienione też zostało w umowach o pracę na czas określony z dnia: 3 stycznia 1994 r. i 1 lipca 1994 r. Pierwsza z nich obejmowała okres do 30 czerwca 1994 r., druga zaś okres do 31 grudnia 1994 r. W umowie o pracę z dnia 1 lipca 1993 r. zawartej na czas określony do 31 grudnia 1993 r. wskazano zaś na stanowisko blacharza- montera. W treści umów podano, że odwołujący zostaje zatrudniony na budowach realizowanych przez Zakład.

W aktach ZUS znajduje się również zaświadczenie z dnia 2 września 2014 r., w którym pracodawca wskazał, że od 5 października 1992 r. do 31 grudnia 1994 r. w Zakładzie (...) w B. odwołujący wykonywał roboty blacharskie i izolacyjne, najczęściej na terenie Rafinerii (...).

Z uwagi na takie nazewnictwo stanowisk pracy ubezpieczonego w spornym okresie i treść zaświadczenia z dnia 2 września 2014 r., to jakie faktycznie prace realizował odwołujący na budowach prowadzonych przez Zakład (...) w B., którego właścicielem był T. S., Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadka A. F. i ubezpieczonego.

W oparciu o te zeznania Sąd ustalił, że w spornym okresie wnioskodawca, podobnie, jak w pozostałych okresach zatrudnienia, był monterem izolacji cieplnej. Na co dzień pracował przy gorących rurociągach, w temperaturze dochodzącej nawet do 70° C, zajmując się montażem nowych izolacji termicznych i demontażem starych. Pracę tę wykonywał na wysokości około 3 metrów. Jednocześnie wiadomo, że ubezpieczony był monterem izolacji termicznej stale i w pełnym wymiarze godzin, a w ramach dobowego wymiaru czasu pracy nie realizował żadnych innych zadań.

Jak ustalił Sąd, (...)Przedsiębiorstwo (...)w K. zajmowało się wykonywaniem izolacji przemysłowych. Zakład ten świadczył usługi dla rafinerii w T., ciepłowni i elektrowni. Zatrudniał około 30 osób na stanowiskach monterów- izolerów.

Uwzględniając zatem, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy Sąd uznał, że w Zakładzie (...)w B. odwołujący pracował w szczególnych warunkach.

Jego pracę w tym okresie zatrudnienia należało zakwalifikować według Działu II i Działu V, pkt 5 wykazu A, stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.

Nawet, jeżeli pewne prace wnioskodawca realizował na poziomie zerowym, okoliczność ta nie odbiera jego zatrudnieniu charakteru pracy w szczególnych warunkach. Wszak podkreślić należy, iż realizowanie prac na wysokości zaczyna się właśnie od takiego poziomu. Stanowią one immanentną, nieodzowną część prac zasadniczych, bez wykonania których prace na wysokości nie miałyby sensu. Z zasad logiki i doświadczenia życiowego wynika, że na poziomie „0” można wykonywać pewne prace wstępne i przygotowawcze do pracy na wysokości, nieodzownie związane z montażem. Również w tym wypadku uznać należało, że składają się one na większość całość dająca się zakwalifikować pod odpowiednią pozycję załącznika.

Od 1 lutego 1994 r. do 24 lutego 1994 r. i od 24 października 1994 r. do 31 grudnia 1994 r. ubezpieczony był co prawda niezdolny do pracy z powodu choroby, jednak okresy takie uwzględnia się w stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (por. uchwała SN z dnia 27 listopada 2003 r., III UZP 10/03, OSNP 2004/5/87; wyroki SN: z dnia 5 maja 2005 r., II UK 219/04, OSNP 2005/22/361 i II UK 215/04, OSNP 2005/22/360 oraz z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 272581, z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09, OSNP 2011/19-20/260 i z dnia 13 lipca 2011 r., I UK 12/11, LEX nr 989126; wyrok SA w Krakowie z dnia 16 maja 2013 r., III AUa 1239/12, LEX nr 1316202).

W oparciu o przedłożone przez pełnomocnika odwołującego na rozprawie w dniu 13 października 2014 r. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze z dnia 6 czerwca 2014 r., świadectwo pracy z dnia 3 września 2014 r. wskazujące w pkt 8 na wykonywanie przez pracownika pracy w szczególnych warunkach oraz świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 9 października 2014 r. Sąd uznał, że w takim charakterze wnioskodawca pracował od 2 lutego 1982 r. do 8 kwietnia 1983 r. w (...)w K. na stanowisku montera izolacji termicznej przy montażu konstrukcji metalowych na wysokości, jak również od 17 lutego 1992 r. do 21 sierpnia 1992 r. w (...)Przedsiębiorstwie(...) w K. na stanowisku izolera. Okoliczności tych organ rentowy nie kwestionował. Wymienione wyżej okresy w łącznym wymiarze 1 roku, 8 miesięcy i 9 dni uznał za niesporne. W piśmie z dnia 14 listopada 2014 r. Zakład wyraźnie wskazał, że łącznie udokumentowany przez odwołującego okres pracy w szczególnych warunkach po uwzględnieniu nowych dowodów wyniósłby 7 lat, 5 miesięcy i 1 dzień.

Doliczając do tego stażu sporne okresy zatrudnienia w (...)Przedsiębiorstwie (...)w K., w Przedsiębiorstwie (...) w D., w Przedsiębiorstwie (...)w Z. i w Zakładzie(...)w B., uznane przez Sąd za pracę w szczególnych warunkach, stwierdzić należało, że odwołujący legitymuje się ponad 15- letnim okresem pracy w takim charakterze, co uprawnia go do tzw. wcześniejszej emerytury.

W tym miejscu należy tylko zauważyć, iż rację miał organ rentowy nie doliczając wnioskodawcy do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu praktycznej nauki zawodu od 1 września 1968 r. do 21 czerwca 1970 r., gdyż w tym czasie w/w nie mógł wykonywać pracy montera izolacji stale i w pełnym wymiarze godzin.

Mając to na uwadze, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego oraz art. 477 14 § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od (...)r., tj. od daty wniosku (punkt 1 wyroku).

O kosztach zastępstwa procesowego odwołującego Sąd rozstrzygnął w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania. Zasądzając na rzecz odwołującego kwotę 120,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, Sąd działał zgodnie z treścią § 12 ust. 2 i § 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 461 ze zm.). Zasądzając na rzecz ubezpieczonego podwójną stawkę minimalną, tj. kwotę 120,00 zł, Sąd miał na uwadze niezbędny nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy i wkład pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.