Sygn. akt VU 1385/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Magdalena Marczyńska

Protokolant Alicja Jesion

po rozpoznaniu w dniu 19 marca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania H. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 17 września 2013 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 1385/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 września 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy H. S. prawa do emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił wymaganych 15 lat pracy w warunkach szczególnych.

Od decyzji powyższej H. S. odwołał się w dniu 3 czerwca 2013 roku. Wniósł o przyznanie żądanego prawa z uwagi na to, że przepracował wymagane 15 lat w warunkach szczególnych. Wskazał, że pracował w takich warunkach w okresie od 1 października 1970 roku do 31 stycznia 1992 roku w Państwowym Ośrodku (...) w P. na stanowisku montera i mechanika gwarancyjnego.

ZUS wnosił o oddalenie odwołania.

Sąd Okręgowy ustalił co następuje:

H. S., urodzony w dniu (...), złożył w dniu 2 września 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 w aktach ZUS)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący ponad 25 lat. ZUS nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w warunkach szczególnych żadnych okresów zatrudnienia.

Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 1 września 1968 roku do 31 stycznia 1992 roku wnioskodawca był zatrudniony w Państwowym Ośrodku (...) w P. W świadectwie pracy wystawionym wnioskodawcy pracodawca podał, że był on zatrudniony na stanowisku montera i mechanika gwarancyjnego. W angażach stanowisko pracy wnioskodawcy było określane jako monter stażysta, monter, monter ciągnikowy, mechanik monter maszyn i urządzeń rolniczych, mechanik gwarancyjny. W okresie od 26 kwietnia 1974 roku do 9 maja 1976 roku wnioskodawca odbywał zasadniczą służbę wojskową.

(dowód: świadectwo pracy k. 3, angaże 6-14 w aktach ZUS)

Baza (...) znajdowała się w P. na ulicy (...). W bazie tej dokonywano napraw maszyn rolniczych i pojazdów mechanicznych, takich jak kombajnów, ciągników, koparek, samochodów ciężarowych, dostawczych. Część wskazanych wyżej napraw wnioskodawca wykonywał w kanale remontowym, a część poza nim. Oprócz prac w kanale wnioskodawca dokonywał także napraw w terenie. W teren wnioskodawca jeździł nie tylko po godzinach pracy, ale także godzinach pracy. Ponadto wnioskodawca obsługiwał stół pobierczy.

(dowód: częściowo zeznania świadka A. G. k. 117, 118 i zeznania wnioskodawcy k. 120, 121, zeznania świadka T. K. k. 117, 118 w aktach sprawy)

Do zakresu obowiązków wnioskodawcy na stanowisku mechanika gwarancyjnego w okresie od 2 czerwca 1981 roku należało:

1)  Pierwsze uruchomienie i przekazanie ciągnika nabywcy do eksploatacji.

2)  Poinstruowanie użytkownika w czasie pierwszego uruchomienia o budowie ciągnika i jego codziennej i właściwej eksploatacji oraz konserwacji.

3)  Wykonywanie przeglądów technicznych, gwarancyjnych ciągników i maszyn według instrukcji fabrycznej, przewidzianej dla danego typu ciągników i maszyn.

4)  Usuwanie powstałych usterek i niedomagań w pracy ciągników i sprzętu rolniczego, będącego w okresie gwarancji fabrycznej lub po remoncie kapitalnym.

5)  Podejmowanie decyzji przy rozpatrywaniu zgłoszonych reklamacji na ciągniki i sprzęt będący w okresie gwarancji.

6)  Sporządzanie protokołów reklamacyjnych na okoliczność powstałych usterek i niedomagań w pracy ciągników i maszyn z winy producenta, w przypadku remontu kapitalnego – z winy warsztatu naprawczego lub z winy użytkownika.

(dowód: zakres obowiązków wnioskodawcy k. 62 w aktach osobowych)

Państwowy Ośrodek (...) w P. nie wystawił wnioskodawcy świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy zważył i ocenił co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z treścią art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 roku, będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 (tj. poniżej 65 lat dla mężczyzn). Ustęp 4 art. 32 stanowi zaś, że wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Stosownie do art. 184 ust. 1 wskazanej wyżej ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2012 roku) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 roku) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

Okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Brak takiego świadectwa nie wyklucza jednak dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego. Stanowisko takie wielokrotnie zajmował również Sąd Najwyższy, który między innymi w wyroku z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239 stwierdził, że w postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokości mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.), obecnie rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. Nr 237, poz. 1412), dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami.

Spór pomiędzy stronami, w związku z zarzutami podniesionymi przez wnioskodawcę w odwołaniu, ograniczał się do faktu, czy ma on wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, w dniu (...) roku ukończył 60 lat i nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał, że wnioskodawca nie spełnia przesłanki zatrudnienia w warunkach szczególnych co najmniej przez 15 lat. Wnioskodawca twierdził zaś, że legitymuje się wymaganym okresem pracy w warunkach szczególnych, albowiem pracował w takich warunkach w okresie od 1 października 1970 roku do 31 stycznia 1992 roku w Państwowym Ośrodku (...) w P. na stanowisku montera i mechanika gwarancyjnego.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do uwzględnienia odwołania wnioskodawcy i przyznania mu prawa do emerytury ze względu na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych.

Odnosząc się do będącej przedmiotem sporu okoliczności wskazać należy, że praca mechanika pojazdów samochodowych może być zaliczona do pracy w warunkach szczególnych tylko w sytuacji, gdy jest to praca wykonywana w kanałach remontowych. Wynika to jasno z działu XIV punktu 16 Wykazu A, załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W punkcie tym umieszczono bowiem zapis: „prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych”.

Należy dodać, że warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale wykonuje prace, o jakich mowa w rozporządzeniu (por. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

W związku z powyższym praca mechanika pojazdów samochodowych może być zaliczona do pracy w warunkach szczególnych wówczas, gdy jest to praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy wyklucza zaś możliwość przyjęcia, że w spornym okresach zatrudnienia wnioskodawca wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych. Do jego obowiązków należało bowiem nie tylko wykonywanie napraw w kanałach remontowych, ale także wykonywanie innych prac poza kanałami, takich jak dokonywanie napraw pojazdów mechanicznych i maszyn rolniczych w terenie, a także obsługa stołu pobierczego.

Sąd uznał za niewiarygodne zeznania wnioskodawcy w zakresie, w jakim wynika z nich, że stale i pełnym wymiarze czasu pracy, to jest od godziny 7:00 do 15:00, pracował on w kanałach remontowych, a do napraw w terenie wyjeżdżał jedynie po godzinach pracy. Zeznania te pozostają bowiem w sprzeczności z zeznaniami świadka T. K., który zeznał, że wnioskodawca wyjeżdżał do napraw w terenie także w godzinach pracy, a do tego napraw w bazie (...) w P.. dokonywał zarówno w kanałach remontowych, jak i poza nimi. Świadek nie potrafił przy tym powiedzieć, ile godzin pracy wnioskodawca spędzał w kanałach remontowych, a ile poza nimi, jednakże nie zmienia to okoliczności, że wnioskodawca nie pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach. Świadek A. G. zeznał z kolei, że wnioskodawca dokonywał napraw w terenie tylko w godzinach pracy, jednakże jednocześnie stwierdził, że nie wie czy wnioskodawca wykonał prace także poza kanałami remontowymi.

Z twierdzeniem wnioskodawcy, że w spornym okresie pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w kanałach remontowych pozostaje także w sprzeczności zakres obowiązków wystawiony w dniu 2 czerwca 1981 roku, z którego wynika jednoznacznie, że pracował on nie tylko w kanałach remontowych, ale także poza nimi.

Skoro zatem wnioskodawca nie udowodnił w sposób nie budzący wątpliwości, że pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako mechanik samochodowy w kanałach remontowych, to nie było podstaw do zaliczenia spornego okresu zatrudnienia do pracy w warunkach szczególnych. Wykonywanie pracy w warunkach szczególnych nie może bowiem zostać tylko uprawdopodobnione, ale musi zostać wykazane w sposób niezbity i nie budzący jakichkolwiek wątpliwości. Dokonując oceny materiału dowodowego sprawy trzeba mieć na uwadze, że zaliczenie nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień lub wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga zawsze dowodów nie budzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 1998 roku, II UK 440/97, OSNAPiUS 1998/22/667).

Biorąc pod uwagę powyższe uznać należało, iż w toku procesu wnioskodawca nie wykazał, by spełnił przesłankę wykonywania pracy w warunkach szczególnych w ilości co najmniej 15 lat. Fakt ten skutkował koniecznością przyjęcia, że nie spełnia on wymaganych prawem warunków do uzyskania prawa do emerytury zgodnie z art. 32 ust. 1 w zw. z art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji.