ODPIS

Sygn. akt VIII U 3364/15

WYROK

W IMIENIU

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 czerwca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie : Przewodniczący SSR del. do SO Maciej Nawrocki

Protokolant st. sekr. sąd. Monika Sawka

po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2016 r. w Poznaniu

odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 29 września 2015r., znak: (...)

w sprawie M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu prawo do emerytury w wieku obniżonym z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 01 maja 2015r.

2.  Zasądza od pozwanego na rzecz odwołującego kwotę 180 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Maciej Nawrocki

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 września 2015 r., znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O., na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.; dalej: ustawa emerytalno-rentowa) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43), po rozpoznaniu wniosku złożonego w dniu 13 maja 2015 r., odmówił M. G. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy uznał za udowodnione 26 lat, 1 miesiąc i 24 dni okresów składkowych. Natomiast nie uwzględniono jako okresu wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresu od dnia 5 kwietnia 1976 r. do dnia 31 maja 1995 r. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni Pracy (...) w G. (dalej: Spółdzielnia (...)). Zdaniem organu rentowego świadectwo pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 maja 1995 r. wystawione przez likwidatora nie spełnia wymogów formalnych, ponieważ nie określono charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. oraz nieprawidłowo wskazano wykaz, charakter pracy oraz stanowisko według uchwały resortowej. Ponadto z uwagi na likwidację zakładu pracy brak jest możliwości przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. Z kolei na świadectwie pracy z dnia 31 maja 1995 r. wystawionym przez Spółdzielnię (...) podano, że w okresie od 15 maja 1975 r. do 31 maja 1995 r. M. G. wykonywał prace jako mechanik samochodowy, a w świadectwie pracy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 31 maja 1995 r. podano, iż pracował jako spawacz przy spawaniu łukiem elektrycznym i spawanie gazowe przy spawaniu nadwozi i podwozi samochodów osobowych i ciężarowych. Zdaniem organu rentowego rozbieżności co do zajmowanego w okresie od 5 kwietnia 1976 r. do 31 grudnia 1995 r., które wynikają z dokumentacji oraz brak możliwości wyjaśnienia tych rozbieżności budzą wątpliwości czy w powyższym okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. /vide decyzja w aktach ZUS/

Dnia 21 października 2015 r., w formie i terminie przewidzianym prawem, M. G. złożył odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie emerytury.

W uzasadnieniu wskazał, iż w okresie od 15 maja 1975 r. do 31 maja 1995 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w związku z zatrudnieniem w Spółdzielnia (...) na stanowisku spawacza przy spawaniu nadwozi i podwozi. Ponadto zaznaczył, iż w postepowaniu sądowym dopuszczalne jest przeprowadzenie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności mających wpływ na prawo do świadczenia, i to zarówno wtedy, gdy pracodawca wystawił świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, a organ rentowy kwestionuje jego treść, jak i wówczas, gdy dokument taki z żadnych przyczyn nie może być sporządzony. /vide odwołanie k. 2-3 akt/

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. w odpowiedzi na odwołanie przytoczył argumentację prawną i faktyczną zaprezentowaną w zaskarżonej decyzji oraz wniósł o oddalenie odwołania. /vide odpowiedź na odwołanie k. 4 akt/

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołujący M. G. urodził się dnia (...) Nie jest członkiem OFE. Odwołujący legitymuje się stażem ubezpieczeniowym wynoszącym łącznie 26 lat, 1 miesiąc i 24 dni okresów składkowych i nieskładkowych.

bezsporne; nadto dowód: dokumenty w aktach organu rentowego

Dnia 15 maja 2015 r. odwołujący złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury przy obniżonym wieku emerytalnym i to w związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach. Do wniosku odwołujący przedłożył m.in. dokumenty dotyczące zatrudnienia w Spółdzielnia (...), w tym:

–

świadectwo pracy z dnia 31 maja 1995 r., w którym wskazano, iż był zatrudniony od 15 maja 1975 r. do 31 maja 1995 r. na stanowisku mechanika samochodowego,

–

świadectwo z dnia 31 maja 1995 r., w którym podano, że odwołujący był zatrudniony w czasie od 15 maja 1975 r. do 31 maja 1995 r., przy czym w okresie od 5 kwietnia 1976 r. do 31 maja 1995 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę spawacza przy spawaniu łukiem elektrycznym i spawania gazowego przy spawaniu nadwozi i podwozi samochodów osobowych i ciężarowych na stanowisku wymienionym w wykazie XII dział XIV poz. 12 pkt 1 i 3 wykazu stanowiącego załącznik Nr 1 do Uchwały Nr 80 Zarządzenia (...) z dnia 30 czerwca 1983 r. w sprawie wykonywania prac szczególnie uciążliwych w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości pracy,

–

kserokopię książeczki spawacza, w której odnotowano, iż w okresie od 17 listopada 1975r. do 17 marca 1976 r. odbył podstawowy kurs spawania gazowego,

–

kserokopię książeczki ubezpieczeniowej, w której przy pieczątce w/w zakładu w 1975 r. wskazano stanowisko mechanika samochodowego.

Po analizie zgromadzonych dokumentów, decyzją z dnia 29 września 2015 r. organ rentowy odmówił prawa do emerytury. Zakład uznał, iż odwołujący legitymuje się na dzień 1 stycznia 1999 r. stażem ubezpieczeniowym w ilości 26 lat, 1 miesiąca i 24 dni, ale nie udokumentował on wymaganych 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

bezsporne; nadto dowód: dokumenty w aktach organu rentowego

W okresie od 15 maja 1975 r. do 31 maja 1995 r. odwołujący był zatrudniony w Spółdzielnia (...). M. G. został przyjęty na stanowisko mechanika podwoziowego. W dniu 5 lutego 1977 r. odwołujący uzyskał tytuł mistrza w zawodzie ślusarza silników samochodowych.

Odwołujący pracował w kanale na hali, przy naprawie samochodów S., Ż., N.. Było to naprawianie tylnego mostu, przedniego zawieszenia, skrzyni biegów, w tym wymontowanie skrzyni biegów i silnika. Były to niskie samochody i naprawa była możliwa tylko z poziomu kanału. Natomiast spawanie było jednym z elementów pracy odwołującego i polegało na spawaniu ram, uszu od resorów. Zajmował się również czyszczeniem i malowaniem podwozia. Natomiast przy innych naprawach byli zatrudnieni inni pracownicy, którzy wykonywali prace poza kanałem.

W związku z wykonywaniem swoich obowiązków odwołujący otrzymywał mleko. Odwołujący pracował od poniedziałku do piątku, a także w soboty, w pełnym wymiarze czasu pracy.

W Spółdzielni (...) byli również zatrudnieni J. K. i Z. K..

J. K. był zatrudniony w Spółdzielni (...) w okresie od dnia 1 września 1969 r. do dnia 31 maja 1995 r., przez pierwsze trzy lata jako uczeń zawodu mechanik samochodowy, a następnie, podobnie jak odwołujący, jako mechanik samochodowy w kanale przy naprawie podwozi samochodowych.

Z. K. pracował w Spółdzielni (...) w okresie od dnia 3 stycznia 1972 r. do dnia 31 maja 1995 r. jako mechanik samochodowy, spawacz blacharz.

dowód: dokumenty z akt osobowych (k. 36), w tym świadectwo pracy z 31.05.1995 r., angaże z 15.05.1975 r., 01.08.1975 r., 15.10.1980 r., 30.04.1982 r., 1.09.1982 r., 1.09.1986 r., 2.01.1987 r., 1.09.1987 r., 2.01.1988 r.; zeznania świadków: J. K. (k. 38) i Z. K. (k. 38); zeznania odwołującego (k. 38)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonych dokumentów, zeznań świadków i zeznań odwołującego.

Sąd uznał za wiarygodne w całości dokumenty zawarte w aktach pozwanego organu rentowego, albowiem zostały one sporządzone przez kompetentne organy, w zakresie przyznanych im upoważnień i w przepisanej formie. Ponieważ nie były one kwestionowane przez żadną ze stron postępowania i nie wzbudziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności bądź prawdziwości zawartych w nich twierdzeń, nie było podstaw, ażeby odmówić im wiary. W szczególności Sąd uznał za w pełni wiarygodne dokumenty dotyczące zatrudnienia odwołującego w Spółdzielni (...). Strona pozwana tych dokumentów nie kwestionowała.

Za spójne i konsekwentne należało uznać zeznania świadków J. K. i Z. K. , którzy potwierdzili fakt pracy odwołującego w kanałach remontowych przy naprawie samochodów od 15 maja 1975 r. do 31 maja 1995 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni (...). Ich zeznania były jasne, rzeczowe, przekonywujące. Sąd nie dopatrzył się okoliczności przemawiających za tym, aby przyjąć, że chcąc zeznać na korzyść odwołującego podawali nieprawdę. Świadek J. K. pracował w innej hali, niż odwołujący, ale zapamiętał odwołującego przy pracy w kanale, ponieważ w hali, w której pracował odwołujący znajdowała się toaleta, z której świadek korzystał Brak jest również podstaw do przyjęcia jakoby świadkowie, utrzymywali aktualnie bliższy kontakt. Powyższe jednoznacznie przesądza o wiarygodności zeznań w/w świadków w pełnym zakresie.

Za w pełni wiarygodne Sąd uznał zeznania odwołującego, które tworzyły zwartą i logiczną całość oraz korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, w tym z dokumentami oraz zeznaniami przesłuchanych świadków. Odwołujący przekonująco i rzeczowo wyjaśnił na czym polegała jego praca w kanałach remontowych przy naprawie samochodów.

Sąd zważył, co następuje:

Przyznawanie emerytur dla osób urodzonych tak jak odwołujący po 31 grudnia 1948 r. reguluje art. 184 ustawy emerytalno-rentowej.

Zgodnie z tym przepisem emerytura przy obniżonym wieku przysługuje ubezpieczonym, którzy łącznie spełnią poniższe wymogi :

–

mężczyzna osiągnie wiek lat 60,

–

w dniu wejścia w życie ustawy, czyli na dzień 1.01.1999 r. posiada:

a)  okres składkowy i nieskładkowy w ilości co najmniej 25 lat,

b)  z czego co najmniej przez 15 lat wykonywał pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze

–

nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a jeżeli przystąpił – złoży wniosek o przekazanie zgromadzonych środków na rachunku za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.

Bezsporne było to, iż:

1.  odwołujący w dniu 21 listopada 2013 r. ukończył 60 lat,

2.  na dzień 1.01.1999 posiada ponad 25 lat stażu ubezpieczeniowego,

3.  nie przystąpił do OFE.

Sporne natomiast było to, czy odwołujący legitymuje się 15 letnim stażem pracy w warunkach szczególnych – organ rentowy nie uwzględnił bowiem okresu zatrudnienia od dnia 15 maja 1975 r. do dnia 31 maja 1995 r. z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni (...).

Zatrudnienie w szczególnych warunkach czy w szczególnym charakterze interpretuje się tak, jak to było wymagane w przepisach dotychczasowych do nabycia emerytury w obniżonym wieku. Przepisami dotychczasowymi w rozumieniu art. 184 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43 ze zm.) wraz z załącznikiem do tego rozporządzenia.

Na podstawie § 2 powoływanego rozporządzenia okresami pracy, uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu, są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Zgodnie z § 1 ust. 1 cyt. rozporządzenia – rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". W wykazie tym są wymienione m. in.:

w dziale XIV zatytułowanym prace różne

pod poz. 12 prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym,

pod poz. 16 prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Zgodnie z § 2 ust. 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983 Nr 8 poz. 43 ze zm.) okresy pracy w szczególnych warunkach, na podstawie posiadanej dokumentacji, stwierdza zakład pracy w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w świadectwie pracy. Jednakże, judykatura pozwala na dowodzenie w inny, niż wskazany w § 2 ust. 2 cytowanego rozporządzenia, że praca była wykonywana w szczególnych warunkach. Jak bowiem wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 27 maja 1985 r. III UZP 5/85, LEX nr 14635 w postępowaniu przed okręgowymi zakładami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia z zakładu pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentów dotyczących takiego zatrudnienia. Przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków nie jest dopuszczalne w postępowaniu przed organem rentowym (teza powołanej uchwały SN). Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 27 maja 1985 r., Sąd jest uprawniony do przeprowadzenia dowodu ze świadków na okoliczność takiego zatrudnienia – jeżeli okaże się, że jest to konieczne dla wszechstronnego wyjaśnienia okoliczności sprawy. Dowód z zeznań świadków podlega ocenie Sądu na tle okoliczności sprawy i treści zebranego materiału dowodowego. Nie można bowiem – podkreśla SN – przypisać ustawodawcy zamiaru, ażeby tak istotne kwestie, mające wpływ na ustalenie prawa do świadczeń emerytalno – rentowych, powierzył tyko zakładom pracy, skoro jest notoryjnie znane, że zakłady pracy często nie posiadają dokumentacji z uwagi na upływ czasu, reorganizację lub zniszczenie z innych przyczyn. Prowadziłoby to w wielu przypadkach do przyznania pracownikom, którzy byli zatrudnieni w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze, zaniżonych świadczeń, a nawet pozbawienia świadczeń. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84, LEX nr 14630 oraz w uchwale z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, LEX nr 14625: „okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy.”

Odnosząc przytoczone rozważania Sądu Najwyższego do sprawy niniejsze należy stwierdzić, że odwołujący przedstawił dowody na wykonywanie pracy w szczególnych warunkach w rozmiarze większym niż to wynika z ustaleń organu rentowego. Do okresu pracy w szczególnych warunkach należało zaliczyć okres zatrudnienia w Spółdzielni (...) w okresie od dnia 15 maja 1975 r. do dnia 31 maja 1995 r. Odwołujący wykonywał wówczas prace w kanałach remontowych przy naprawie samochodów S., Ż. i N.. Naprawiał tylne mosty, przednie zawieszenie, skrzynie biegów, w tym zajmował się wymontowaniem skrzyni biegów i silnika. Wszystkie te prace należało wykonać z kanału. Natomiast spawanie było jednym z elementów pracy odwołującego i polegało na spawaniu ram, uszu od resorów. Ponadto zajmował się czyszczeniem i malowaniem podwozia. Przy innych naprawach byli zatrudnieni inni pracownicy, którzy wykonywali prace poza kanałem.

W w/w okresach odwołujący wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy te same czynności i nie był kierowany do innych prac. Oznacza to, iż spełnił trzeci z warunków przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, czyli 15 lat pracy w warunkach szczególnych, uwzględniając okres, tj. od dnia 15 maja 1975 r. do dnia 31 maja 1995 r. (20 lat + 0 m-cy + 16 dni) z tytułu zatrudnienia w Spółdzielni (...) w G..

Odwołujący wykonywał prace, które – częściowo, tj. w zakresie spawania – można zakwalifikować do prac w szczególnych warunkach zarówno ze względu na ich charakter (spawanie), jak i sposób wykonywania (w kanałach). Oczywiście nie stanowi to przeszkody do uwzględnienia okresu świadczenia tych prac, do stażu pracy w warunkach szczególnych. Warto odnotować pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w wyroku z dnia 27 stycznia 2012 r. (II UK 103/11) zgodnie z którym fakt, że pracownik, który u jednego pracodawcy w tym samym czasie (okresie) wykonywał różne rodzaje pracy w szczególnych warunkach (wymienione w załączniku do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - wykaz A), stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie powinien być pozbawiony uprawnienia do zaliczenia tego okresu do zatrudnienia w szczególnych warunkach wymaganego do emerytury na podstawie art. 32 ust. 1, 2 i 4 ustawy emerytalno-rentowej.

Przy ustaleniu, że odwołujący wykazał 15 lat pracy w warunkach szczególnych orzeczono jak w wyroku na podstawie w/w przepisów i art. 477 14 § 2 k.p.c. i przyznano odwołującemu prawo do emerytury w wieku obniżonym z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 1 maja 2015 r., tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym został złożony wniosek – pkt 1 wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. oraz § 2 i § 12 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 sierpnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r., zasądzając od pozwanego na rzecz odwołującego (jako strony wygrywającej) kwotę 180 zł – pkt 2 wyroku.