Sygn. akt IC 22/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 czerwca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w następującym składzie :

Przewodniczący : Sędzia SR Tomasz Kalsztein

Protokolant : Monika Miller

po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa głównego Z. G.

przeciwko M. S. (1)

o zapłatę kwoty 8.000,00 zł

oraz z powództwa wzajemnego M. S. (1)

przeciwko Z. G.

o zapłatę kwoty 8.000,00 zł

I.  w zakresie powództwa głównego:

1.  zasądza od M. S. (1) na rzecz Z. G. kwotę 4.000 zł (cztery tysiące złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 11 lutego 2014 roku do dnia zapłaty;

2.  oddala powództwo główne w pozostałej części

3.  zasądza od M. S. (1) na rzecz Z. G. kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w części ;

I.  w zakresie powództwa wzajemnego:

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od M. S. (1) na rzecz Z. G. kwotę

1.200,00 zł (jeden tysiąc dwieście złotych) tytulem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 22/14

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 stycznia 2014 r. powód Z. G., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł o zasądzenie od pozwanej M. S. (1) na rzecz powoda kwoty 8.000 zł tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za naruszenie dóbr osobistych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda wskazał, iż w dniu 8 stycznia 2011 r. na stronie internetowej http://lodz.naszemiasto.pl(...),komornik-zajmie-pensje-wicedyrektora-mosir,id,t.html, będącej częścią portalu internetowego www.naszemiasto.pl, pod publikacją „Komornik zabierze pensję wicedyrektorowi MOSIR?” pozwana zamieściła obraźliwy i szkalujący powoda komentarz pt. „auto za laske” o treści „coś za auto, auto w użyczeniu od firmy (...), a w zamian miejsce pracy w D. sportu podległym wicedyrektorowi G. dla laski U. W. …. kolejne ciekawe powiązania”. W ocenie powoda powyższy komentarz zawiera nieprawdziwe informacje, pomówienia i insynuacje, dotyczące korupcjogennych powiązań powoda. Treści komentarza wskazuje bowiem rzekome „załatwienie” pracy w MOSiR Pani W. F. w zamian za bezpłatne korzystanie z należącego do M. U. pojazdu, co jest nieprawdą. Niepoparte żadnymi dowodami twierdzenia pozwanej niewątpliwie poniżają powoda w oczach opinii publicznej i narażają go na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu. W ocenie powoda zachowanie pozwanej było szczególnie dotkliwe z uwagi na zamieszczenie pomówień w sieci Internet.

/pozew k. 2 – 5/

Odpis pozwu został doręczony pozwanej M. S. (1) dnia 10 lutego 2014 r.

/potwierdzenie odbioru k. 24/

W dniu 24 lutego 2014 r. M. S. (1), reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o oddalenie powództwa Z. G. w całości, zasądzenie od Z. G. na rzecz M. S. (1) kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych przez Z. G. poprzez umieszczenie w gablocie informacyjnej Związków Zawodowych (...) MOSiR w Ł. przeprosin, których dokonała M. S. (1) na łamach (...) w dniu 5 października 2012 r. wraz z pismem zatytułowanym (...) z ustawowymi odsetkami od dnia wytoczenia powództwa wzajemnego do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej M. S. (1) zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odnosząc się do pozwu Z. G. pełnomocnik pozwanej przyznał, iż M. S. (1) dokonała wpisu na stronie internetowej. Wpis został dokonany przez pozwaną na skutek impulsu i jej wiedzy jako pracownika na temat działań Z. G. i powiązań z firmą (...). Od 2006 r. Z. G. pełnił obowiązki Kierownika D. (...) i (...), a zatem w 2008 r. nie był szeregowym pracownikiem i miał możliwość wpływania na politykę zatrudnienia. Powód z roszczeniem wystąpił dopiero po upływie prawie 3 lat od dnia umieszczenia przez pozwaną wpisu w Internecie. Trudno zatem uznać, iż wpis zamieszczony przez pozwaną poniża Z. G. w oczach opinii publicznej. Powód nadto do dnia dzisiejszego zatrudniony jest w MOSiR, a zatem wpis nie spowodował żadnych negatywnych skutków dla powoda.

W uzasadnieniu powództwa wzajemnego pełnomocnik pozwanej wskazał, iż M. S. (1) w dniu 26 września 2012 r. zawarła z M. U. i W. F. przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi ugodę sądową w ramach której zobowiązała się m.in. do zamieszczenia na łamach (...) przeprosin, co też uczyniła. Przeprosiny zostały opublikowane w dniu 5 października 2012 r. tego też dnia w gablocie Związków Zawodowych została umieszczona powiększona do pokaźnych rozmiarów tj. kartki A – 4 kserokopia dokonanych przeprosin. Działanie Z. G. polegające na wsunięciu kserokopii przeprosin naruszyło dobre imię M. S. (1) w miejscu jej zatrudnienia. Sprawa Przeprosin była prywatną sprawą M. S. (1), zaś Z. G. nie miał prawa umieścić przeprosin i to jeszcze powiększonych do takich rozmiarów, że każda osoba przechodząca obok tablicy musiała się z nimi zapoznać. Działanie Z. G. naruszyło zatem dobre imię M. S. (1) w jej miejscu pracy. Zła wola i determinacja Z. G. wynika również z tego, iż pomimo wezwania przez M. S. (1) do zaprzestania naruszeń, stan taki trwał przynajmniej do 12 października 2012 r.

/odpowiedź na pozew wraz z powództwem wzajemnym k. 25 – 29/

W piśmie przygotowawczym z dnia 19 marca 2014 r. pełnomocnik powoda Z. G. wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego w całości. W uzasadnieniu pisma pełnomocnik powoda Z. G. wskazał, iż powództwo wzajemne jest oczywiście bezzasadne. Strona powodowa zakwestionowała naruszenie dóbr osobistych M. S. (1) poprzez umieszczenie w gablocie informacyjnej Związków Zawodowych (...) MOSiR w Ł. przeprosin, których dokonała na łamach Dziennika (...) oraz oświadczenia zawierającego podziękowanie dla M. S. (1) za dokonanie takich przeprosin. Z. G. fizycznie umieścił przeprosiny w gablocie (...) MOSiR, jednak jego zachowanie nie mogło w żaden sposób naruszyć dóbr osobistych M. S. (1). Krąg odbiorców lokalnej prasy jest szerszy niż krąg odbiorców tablicy ogłoszeń (...) MOSiR. Nadto pełnomocnik wskazał, iż źródłem zdarzeni było zachowanie pozwanej polegające na publikowaniu w sieci obraźliwego komentarza, zniesławiającego powoda i dwie inne osoby. W ocenie powoda nieprawdą jest również wskazane w komentarzu przez M. S. (1), iż w zamian za bezpłatne korzystanie z samochodu należącego do M. U. załatwił on pracę W. F.. W. F. była zatrudniona w MOSiR od 2008 r., zaś powód użytkował pojazd należący do M. U. od 1 lipca 2010 r. Użytkowanie było wynikiem zawarcia miedzy nimi przedwstępnej umowy sprzedaży oraz wystąpienia w pojeździe usterek.

/pismo przygotowawcze pełnomocnika powoda Z. G. z dn. 19.03.2014 r. k. 51 – 54/

W dalszym toku postępowania strony podtrzymały dotychczas zajęte stanowiska.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8 stycznia 2011 r. na stronie internetowej http://lodz.naszemiasto.pl(...),komornik-zajmie-pensje-wicedyrektora-mosir,id,t.html, będącej częścią portalu internetowego www.naszemiasto.pl, ukazał się artykuł pt. „Komornik zabierze pensję wicedyrektorowi MOSIR?” o następującej treści: „Z. G., wiceszef Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji, ma kłopoty: jego pensję może zająć komornik. Wyszło też na jaw, że korzysta z auta użyczonego przez prywatną firmę, która startowała co najmniej w jednym konkursie ogłoszonym przez MOSiR. Z. G. jest winien MOSiR ponad 6 tys. zł. odprawy, jaką pobrał za zwolnienie go z pracy w 2009 roku. Jego stanowisko zostało wtedy zlikwidowane, a propozycji przeniesienia na inne nie przyjął. Na pożegnanie dostał ponad 6 tys. zł. Z. G. uznał jednak, że jako szef związku zawodowego w MOSiR, został zwolniony bezprawnie. Poszedł do sądu, wygrał, sąd nakazał przywrócić go do pracy. G. wrócił, wkrótce awansował na wicedyrektora, ale odprawy nie oddał. Dlaczego? We wrześniu tłumaczył, że o tym, czy powinien pieniądze zwracać, zdecydują prawnicy. Ci orzekli: odprawa musi być oddana, skoro MOSiR zatrudnił go na nowo. G. podpisał nawet oświadczenie, że rozliczy się do końca 2010 roku. – Pan G. nie wywiązał się z obietnicy, więc sprawa trafi do komornika. Wyczerpaliśmy już sposoby na polubowne załatwienie sprawy – nie kryje K. P., wiceprezydent Ł. odpowiedzialny m.in. za sport. To nie wszystko. Dyrektor G. od kilku miesięcy jeździ p. (...), który użyczyła mu prywatna firma ogrodnicza. Wszystko zostało odnotowane w księgowości, bo G. dostaje z MOSiR ryczałt na używanie prywatnego auta do celów służbowych. Ale okazuje się, że firma, która auto użyczyła, startowała co najmniej w jednym konkursie ofert, ogłoszonym przez MOSiR. Przegrała. – Ustawa o pracownikach samorządowych nie zabrania korzystania z takiego użyczenia, ale moralnie budzi to wątpliwości – mówi K. P.. – Pan G. powinien zrezygnować z auta w chili, gdy firma wystartowała w konkursie. Dla czystości sprawy. L. G., dyrektor wydziału sportu zapewniła, że przeprowadzi szczegółową kontrolę dokumentacji wszelkich usług świadczonych na rzecz MOSiR przez firmę, która p. użyczyła. – Czekam na wyniki kontroli, za wcześnie mówić o konsekwencjach wobec pana G. – dodaje P.. Z. G., mimo podejmowanych w piątek wielokrotnie prób skontaktowania się z nim, nie znalazł czasu by skomentować sprawę. Najpierw – jak mówiła jego sekretarka – miał spotkanie, a później pojechał do magistratu.”

/wydruk ze strony http://lodz.naszemiasto.pl(...),komornik-zajmie-pensje-wicedyrektora-mosir,id,t.html k. 9 – 10/

Pod publikacją pozwana M. S. (1) zamieściła komentarz pt. „auto za laskę” o treści „coś za coś, auto w użyczeniu od firmy (...), a w zamian miejsce pracy w D. sportu podległym wicedyrektorowi G. dla laski U. W. …. kolejne ciekawe powiązania”

/bezsporne, wydruk ze strony http://lodz.naszemiasto.pl(...) , komornik-zajmie-pensje-wicedyrektora-mosir,id,t.html k. 12/

Okoliczność, iż to M. S. (1) zamieściła przedmiotowy wpis została ustalona za pośrednictwem Policji.

/bezsporne/

Komentarz M. S. (1) został usunięty.

/bezsporne/

M. S. (1) w dniu 26 września 2012 r. zawarła z M. U. i W. F. przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi ugodę sądową w ramach której zobowiązała się m.in. do zamieszczenia na łamach (...) przeprosin, co też uczyniła. Przeprosiny zostały opublikowane w dniu 5 października 2012 r. Tekst przeprosin był następujący: „Niniejszym przepraszam panią W. F. i pana M. U. – właściciel firmy (...) – za umieszczenie w dniu 6 stycznia 2011 roku komentarza do artykułu pt. „Komornik zajmie pensję wicedyrektora MOSiR?” który narusza ich dobre imię. M. S. (1)”.

/bezsporne , dokumentacja fotograficzna k. 47 /

Dnia 5 października 2012 r. w gablocie Związków Zawodowych została umieszczona powiększona do rozmiarów kartki A – 4 kserokopia dokonanych przez M. S. (1) na łamach Dziennika (...) przeprosin.

/bezsporne, dokumentacja fotograficzna k. 37/

W dniu 5 października 2012 r. M. S. (1) skierowała do Dyrektora MOSiR J. K. informację na temat szykanowania jej osoby poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń Związków Zawodowych (...) MOSiR w Ł. przeprosin opublikowanych przez M. S. (1) w Dzienniku (...) oraz wniosła o podjęcie stosownych kroków.

/bezsporne, pismo z dn. 5.10.2012 r. k. 36/

W dniu 9 października 2012 r. na tablicy ogłoszeń Związków Zawodowych (...) MOSiR w Ł. zostało zdjęte powiększone ogłoszenie, zamieszczone ogłoszenie w oryginalnym rozmiarze oraz wywieszone oświadczenie Zarządu Związków Zawodowych (...) MOSiR w Ł. o następującej treści Zarząd Związku Zawodowego (...) MOSir w Ł., pragnie podziękować Pani M. S. (2) za umieszczenie sprostowania i przeprosin dla Pani W. F., na łamach Dziennika (...)”. Oświadczenie zostało podpisane przez prezesa K. H. oraz Wiceprezesa Z. G..

/bezsporne, dokumentacja fotograficzna k. 42 – 47/

Pismem z dnia 9 października 2012 r. M. S. (1) ponownie skierowała do Dyrektora MOSiR J. K. informację o kontynuowaniu naruszania jej dobrego imienia poprzez wywieszenie opublikowanych przeprosin.

/pismo z dn. 9.10.2012 r. k. 38/

Kserokopia ogłoszenia wraz z oświadczeniem Zarządu (...) MOSiR wisiała na tablicy ogłoszeń Związku Zawodowego (...) MOSiR w Ł. przynajmniej do dnia 12 października 2012 r.

/pismo z dn. 12.10.2012 r. k. 39/

Pismem z dnia 18 października 2012 r. pełnomocnik M. S. (1), w związku z naruszeniem przez Z. G. dóbr osobistych M. S. (1) poprzez umieszczenie w dniach 5 i 9 października 2012 r. w gablocie informacyjnej Związków Zawodowych (...) MOSiR w Ł. przeprosin skierowanych do osób trzecich, których dokonała M. S. (1) na łamach Dziennika (...) w dniu 5 października 2012 r. wraz z pismem zatytułowanym (...), wezwał Z. G. do natychmiastowego usunięcia z tablicy informacyjnej (...) MOSiR w Ł. kserokopii ogłoszenia zamieszczonego w Dzienniku (...) oraz pisma z dnia 9 października zatytułowanego (...), zamieszczenie w terminie 7 dni od otrzymania wezwania w Dzienniku (...) na drugiej stronie przeprosin o następującej treści „W. Związku Zawodowego (...) MOSiR przeprasza Panią M. S. (1) za naruszenie jej dóbr osobistych. Z. W. Związku Zawodowego (...) MOSiR w Ł..”, umieszczenia kserokopii przeprosin zamieszczonych w Dzienniku (...) z rozmiarze czterokrotnie większym od oryginału na tablicy informacyjnej Związku Zawodowego (...) MOSiR w Ł. w dniu ukazania się przedmiotowych przeprosin w Dzienniku (...) przez okres 30 dni, zapłaty kwoty 20.000 zł na rzecz M. S. (1) tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania na podane konto.

/pismo z dn. 18.10.2012 r. k. 33/

Pismem z dnia 25 października 2012 r. pełnomocnik Z. G. wezwał M. S. (1) do zapłaty na rzecz Z. G. kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.

/wezwanie do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych z dn. 25.10.2012 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 55/

Firma (...), której właścicielem jest M. U. wzięła udział w konkursie ofert organizowanym przez MOSiR w Ł. na wycinkę drzew w obiekcie (...). Firma prowadzona przez M. U. nie została wybrana w przedmiotowym konkursie.

/bezsporne/

Względem Z. G. przeprowadzona była przez Urząd Miasta kontrola, która nie wykazała przekroczenia uprawnień.

/bezsporne/

Z. G. w czasie używania pojazdu marki p. (...) był zwykłym pracownikiem ośrodka. Nie miał wówczas wpływu na dobór kadry. Taki wpływ uzyskał w chwili, gdy został zastępcą dyrektora, tj. od połowy 2010 r. W. F. była zatrudniona w MOSiR w Ł. przed 2009 r.

/dowód z zeznań świadka M. P., protokół rozprawy z dn. 25.02.2015 r. k. 73 – 79 , dowód z zeznań świadka P. K. i J. A., protokół rozprawy z dn. 2.09.2015 r. k. 100 – 103 /

Z. G. umówił się z M. U., iż pojazd zostanie przez powoda kupiony po załatwieniu przez M. U. spraw związanych z leasingiem. Następnie powód kupił samochód.

/dowód z przesłuchania powoda Z. G. w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 1.06.2016 r. k. 136 – 137 potwierdzający również informacyjne wyjaśnienia powoda Z. G., protokół rozprawy z dn. 25.02.2015 r. k. 73 – 79/

Po zamieszczeniu artykułu w prasie względem powoda Z. G. pojawiły się szyderstwa dotyczące wymieniania kobiet za auta. Komentarz M. S. (1) odbił się na opinii powoda Z. G.. Około 3 – 4 dni po ukazaniu się wpisu zapadła decyzja o zwolnieniu Z. G. z pracy.

/ dowód z przesłuchania powoda Z. G. w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 1.06.2016 r. k. 136 – 137 potwierdzające informacyjne wyjaśnienia powoda Z. G., protokół rozprawy z dn. 25.02.2015 r. k. 73 – 79 , dowód z zeznania świadka K. H. , protokół rozprawy z dn. 2.09.2015 r. k. 100 – 103/

O zamieszczeniu w gablocie (...) MOSiR przeprosin opublikowanych przez M. S. (1) w Dzienniku (...), a także oświadczenia Zarządu z dnia 9 października 2012 r. zdecydował wspólnie Zarząd (...) MOSiR. Do Zarządu należeli wówczas Z. G., pani Ł. i ówczesny prezes (...) MOSiR K. H.. Oba dokumenty zostały zdjęte na polecenie Dyrektora MOSiR. Powiększony wycinek z gazety wywiesił Z. G., zaś wycinek powiększony K. H. lub pani Ł..

/ dowód z zeznania świadka K. H. , protokół rozprawy z dn. 2.09.2015 r. k. 100 – 103 /

Po około 6 miesiącach od tego jak Z. G. został wicedyrektorem, W. F. została zatrudniona w dziale sportu. M. U. i W. F. są parą.

/ bezsporne /

W MOSiR pracuje około 200 osób. Gablota (...) MOSiR w Ł. znajduje się na drugim piętrze i jest widoczna. Plotki wśród pracowników MOSiR rozchodzą się szybko. Do hali MOSiR, gdzie wywieszone było ogłoszenie, przychodzą także osoby trzecie.

/dowód z przesłuchania świadka M. P. oraz E. C., protokół rozprawy z dn. 25.02.2015 r. k. 73 – 79 , dowód z zeznań świadka J. A., protokół rozprawy z dn. 2.09.2015 r. k. 100 - 103 /

Z. G. został odwołany z funkcji zastępcy Dyrektora MOSiR w Ł. z dniem 1 lutego 2011 r. z powodu utraty zaufania.

/ bezsporne, artykuł prasowy zamieszczony k. 85/

Komentarz zamieszczony przez pozwaną miał obiektywnie obraźliwy wydźwięk i nasuwała skojarzenia o charakterze erotycznym.

/dowód z zeznań świadka P. K., K. H. , protokół rozprawy z dn. 2.09.2015 r. k. 100 – 103 /

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym przede wszystkim na dowodach z dokumentów i wydruków internetowych – których prawdziwość nie był kwestionowana przez strony, a nadto w oparciu o dowody z zeznań świadków i z przesłuchania stron.

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie strony dochodziły od siebie wzajemnie roszczeń majątkowych o ochronę dóbr osobistych, których ewentualne naruszenie – w przypadku powoda (pozwanego wzajemnego) Z. G. – wynikało z umieszczenia przez pozwaną (powódkę wzajemną) M. S. (1) w Internecie komentarza, który Z. G. uznał za naruszający jego dobra osobiste, a także z działań podjętych następnie przez Z. G., które w ocenie M. S. (1) naruszały jej dobra osobiste.

Stosownie do treści art. 23 k.c. dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny (art. 24 § 1 k.c.). W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia (art. 448 k.c.).

Dobra osobiste określane są w doktrynie i judykaturze jako wartości obejmujące fizyczną i psychiczną integralność człowieka, jego indywidualność oraz godność i pozycję w społeczeństwie, co stanowi przesłankę jego samorealizacji. Wskazany w treści art. 23 k.c. katalog dóbr osobistych jest katalogiem otwartym. Przesłankami odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych są: istnienie dobra osobistego, jego naruszenie lub zagrożenie naruszenia oraz bezprawność działania. W judykaturze ugruntowanym jest stanowisko, że przepis art. 24 k.c. przewiduje domniemanie bezprawności działania naruszającego dobra osobiste, co powoduje, że to na pozwanym spoczywa ciężar wykazania, że jego działanie było zgodne z prawem. Przesłanka bezprawności działania w prawie cywilnym jest rozumiana stosunkowo szeroko. Przyjmuje się bowiem, że cechę bezprawności nosi każde działanie sprzeczne z normami prawnymi, a nawet z porządkiem prawnym oraz z zasadami współżycia społecznego (por. Dmowski S., Trzaskowski R., Komentarz do art. 24 k.c. [w:] Gudowski J. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Księga pierwsza. Część Ogólna, LexisNexis/el., 2014).

Na temat bezprawności działania Sąd Najwyższy wypowiedział się w sposób bardziej ogólny w wyroku z 19 października 1989 r. (II CR 419/89, LexisNexis nr (...), OSP 1990, nr 11-12, poz. 377), wyjaśniając, że za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je, oraz że „do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych na ogół zalicza się: 1) działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy prawa, 2) wykonywanie prawa podmiotowego, 3) zgodę pokrzywdzonego (ale z zastrzeżeniem uchylenia jej skuteczności w niektórych przypadkach) oraz 4) działanie w obronie uzasadnionego interesu”.

Cześć, dobre imię, dobra sława człowieka są pojęciami obejmującymi wszystkie dziedziny jego życia osobistego, zawodowego i społecznego. Naruszenie czci może więc nastąpić zarówno przez pomówienie o ujemne postępowanie w życiu osobistym i rodzinnym, jak i przez zarzucenie niewłaściwego postępowania w życiu zawodowym, naruszające dobre imię danej osoby i mogące narazić ją na utratę zaufania potrzebnego do wykonywania zawodu lub innej działalności (por. wyrok SN z dnia 29 października 1971 r., II CR 455/71, OSNC 1972, nr 4, poz. 77). Ocena czy dobro osobiste w postaci czci człowieka zostało zagrożone lub naruszone wymaga zastosowania kryteriów o charakterze obiektywnym. Nie ma tu bowiem znaczenia subiektywna reakcja i odczucia pokrzywdzonego, lecz istotny jest odbiór danej wypowiedzi przez osoby trzecie i reakcja opinii publicznej (por. wyrok SN z dnia 16 stycznia 1976 r., II CR 692/75, OSNC 1976, nr 11, poz. 251, wyrok SA w Łodzi z 2015.09.01, I ACa 208/15, LEX nr 1808667).

Dokonując oceny granic wolności słowa wskazać należy, iż są one zakreślone szeroko wówczas, gdy krytyka dokonywana jest w celu ochrony społecznie uzasadnionego interesu. Podjęta krytyka, jakkolwiek będąca pożądaną społecznie, musi nosić cechy rzetelności, rzeczowości i konstruktywności. Celem takowej krytyki musi być zniwelowanie określonych patologii i nieprawidłowości. Nie będzie tymczasem dozwolona krytyka zmierzająca jedynie do autoekspresji negatywnych emocji krytykującego, niezmierzająca do wywołania akceptowalnych społecznie skutków.

Przepis art. 24 k.c., który wymienia środki ochrony przewidziane w przypadku naruszenia dóbr osobistych, nie stanowi samodzielnej podstawy dla zasądzenia zadośćuczynienia, lecz odsyła do przepisów szczególnych, które pozwalają na zastosowanie takiego środka. W niniejszej sprawie podstawę żądania powoda zasądzenia na jego rzecz kwoty zadośćuczynienia stanowi art. 448 k.c., w myśl którego w razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężna na wskazany cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Komentowany przepis jako przesłanki odpowiedzialności pozwalające na zasądzenie zadośćuczynienia wskazuje: naruszenie dobra osobistego skutkujące powstaniem szkody niemajątkowej, zawiniony czyn sprawcy i związek przyczynowy między szkodą, a czynem.

Przekładając powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, iż w ocenie Sądu w niniejszej sprawie doszło do naruszenia dobra osobistego powoda Z. G. w postaci jego dobrego imienia i czci poprzez działanie pozwanej M. S. (1). Pozwana przyznała, iż pod opublikowanym w portalu www.naszemiasto.pl artykułem dodała komentarz zatytułowany „auto za laske” o treści „coś za coś, auto w użyczeniu od firmy (...), a w zamian miejsce pracy w D. sportu podległym wicedyrektorowi G. dla laski U. W. …. kolejne ciekawe powiązania”. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości fakt naruszenia dobra osobistego powoda poprzez dodanie przedmiotowego komentarza. Ze zgromadzonego materiału dowodowego w postaci zeznań świadków wynika, iż zarówno cały artykuł, jak i konkretnie komentarz M. S. (1) stały się asumptem do wzmożonego zainteresowania w środowisku powoda Z. G., a przede wszystkim powodem do zarówno zwykłych żartów, jak i nieprzyjemnych uwag nawiązujących do rzekomego świadczenia przez powoda Z. G. usług stręczycielskich. Nadto z zeznań świadków wynika, iż w ocenie środowiska Z. G. komentarz uznany został za obraźliwy. Naruszenie miało zatem charakter obiektywny.

Pozwana M. S. (1), na której spoczywał w tym zakresie ciężar dowodu, nie zdołała także wykazać, iż jej działanie nie było bezprawne, tj. nie wykazała, iż działała w ramach porządku prawnego, wykonywała prawo podmiotowe, działała za zgodą pokrzywdzonego bądź też aby działała w obronie uzasadnionego interesu, do którego można by zaliczyć uzasadnioną krytykę. Nawet uwzględniając aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w kontekście art. 10 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284), wskazujące, iż w stosunku do osób podejmujących działalność publiczną, m.in. poprzez piastowanie funkcji kierowniczych, granice dopuszczalnej krytyki są szersze, wypowiedź pozwanej takie granice przekraczała. Zarówno treść komentarza, jak i sam jego tytuł był obraźliwy i niestosowny. W orzecznictwie wskazuje się, iż nie jest możliwe precyzyjne wyznaczenie wyraźnej granicy do której określona wypowiedź mieści się w dopuszczalnych granicach, nawet przy użyciu określeń przekraczających granicę dobrego smaku (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 2008 r., I CSK 345/07, niepubl. oraz z dnia 5 listopada 2008 r., I CSK 164/08, niepubl.). W ocenie Sądu wypowiedź M. S. (1) daleko wykraczała swoją treścią poza dopuszczalną granicę dobrego smaku. Sam tytuł „auto za laske” rodzi bowiem erotyczne skojarzenia sugerujące zajmowanie się przez powoda Z. G. sutenerstwem. Bez znaczenia pozostają tłumaczenia pozwanej, iż określenia „laska” użyła w innym kontekście, albowiem uwzględnić należy obiektywną reakcję, jaką komentarz wywołał. Poszerzone granice dopuszczalnej krytyki stosowanej w Internecie nawet w stosunku do osób publicznych nie oznaczają aprobaty dla wypowiedzi zwyczajnie niecenzuralnych i obraźliwych (por. wyrok SA w Białymstoku z dnia 25.04.2013 roku, sygnatura akt I ACa 102/13, LEX nr 1315629).

Z treści komentarza zaś wynika wyraźna sugestia, iż powód Z. G. w zamian za użyczenie od firmy (...) należącej do M. U. podjął decyzję co do zatrudnienia w dziale sportu podległym wicedyrektorowi G. partnerki M. U. W. F.. Tymczasem pozwana nie zdołała wykazać, aby do takich nieprawidłowości doszło. Nieprawidłowości nie wykazała bowiem przeprowadzona przez Urząd Miasta kontrola działalności Z. G. jako wicedyrektora. Nadto wskazać należy, iż W. F. była zatrudniona w MOSiR w Ł. jeszcze zanim powód zajął stanowisko kierownicze dające mu wpływ na wybory personalne. Nie sposób zatem uznać, aby korzystanie przez powoda z użyczonego mu przez M. U. pojazdu było przyczyną zatrudnienia W. F., a w konsekwencji aby komentarz M. S. (1) zmierzał do ochrony interesu społecznego poprzez ujawnienie nierzetelnego zachowania powoda.

W świetle powyższego w ocenie Sądu wpis dokonany przez pozwaną miał negatywne dla powoda skutki, albowiem obraził go on w opinii publicznej, wobec czego żądanie powoda Z. G. zasługiwało na uwzględnienie co do zasady.

Jednocześnie jednak w ocenie Sądu żądanie zasądzenia kwoty 8.000 zł było nadmierne w stosunku do doznanego przez powoda naruszenia. Sąd rozpoznający niniejszą sprawę przychyla się w całej rozciągłości do prezentowanego w orzecznictwie sądu Najwyższego stanowiska, iż roszczenie wynikające z art. 448 k.c. nie może być traktowane jako środek penalny, albowiem jego celem jest wyłącznie zapobieżenie naruszenia i złagodzenie skutków negatywnych doznań, wynikających z naruszenia dóbr osobistych (por. wyrok SN z 16 kwietnia 2002 r., V CKN 1010/00, OSNC 2003 nr 4, poz. 56, a także wyrok SN z 11 października 2002 r., I CKN 1032/00 oraz wyrok SN z 27 września 2005 r., I CK 256/05). Z uwzględnieniem powyższego wskazać należy, iż w sprawie bezspornym było, że komentarz powódki M. S. (1) został usunięty spod artykułu. Naruszenie dobra osobistego nie było zatem długotrwałe i w chwili obecnej zadośćuczynienie nie ma charakteru zapobiegającego naruszeniu. Celem jego ma być zatem złagodzenie negatywnych doznań powoda, takich jak konieczność znoszenia nieprzyjemnych uwag ze strony otoczenia czy też przejście przez kontrolę Urzędu Miasta. Wskazać jednak należy, iż komentarz M. S. (1) nie był jedyną przyczyną negatywnych przeżyć powoda, a jedynie jednym z wielu czynników na te przeżycia się składającym. Co więcej, ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia należy pamiętać o tym, iż powód jako osoba prowadząca działalność o charakterze publicznym winien liczyć się z potencjalną krytyką.

Uwzględniając powyższe Sąd doszedł do przekonania, iż roszczenie powoda Z. G. zasługiwało na uwzględnienie w kwocie 4.000 zł , zaś w pozostałej części podlegało oddaleniu.

O odsetkach od zasądzonej części roszczenia Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Roszczenie o zasądzenie zadośćuczynienia jest świadczeniem bezterminowym, którego obowiązek realizacji powstaje z chwilą wezwania dłużnika do wykonania. Pismem z dnia 25 października 2012 r. pełnomocnik Z. G. wezwał M. S. (1) do zapłaty na rzecz Z. G. kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych, a zatem świadczenie stało się wymagalną z tą datą.

Z uwagi na powyższe na uwzględnienie zasługiwało żądanie powoda zasądzenia odsetek od dnia wytoczenia powództwa.

O kosztach postępowania wywołanego pozwem głównym Sąd rozstrzygnął na mocy art. 100 k.p.c. stosując zasadę ich stosunkowego rozdzielenia. Pozwana przegrała proces w 50 % a zatem w tej części powinna ona zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu. Łącznie koszty procesu wyniosły kwotę 2.834,00 zł. Obejmowały one :

- wynagrodzenie pełnomocnika powoda – 1.200 zł

- wynagrodzenie pełn. pozwanej 1.200 zł;

- opłaty skarbowe pełnomocników stron – 34 zł;

- opłata sądowa od pozwu – 400 zł stron

Uwzględniając stopień przegranej pozwanej – 50% powinna ona ponieść kwotę 1.417,00 zł, zaś poniosła kwotę 1.217 zł. Z tych też względów pozwana został zobowiązana do zwrotu powodowi kwoty 200 zł tytułem zwrotu kosztów procesu w części.

Powództwo wzajemne, opierające się na żądaniu pozwanej (powódki wzajemnej) M. S. (1) zasądzenia na jej rzecz kwoty zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych w postaci wywieszenia na tablicy ogłoszeń (...) MOSiR w Ł. znajdującej się w siedzibie MOSiR w Ł. powiększonego tekstu przeprosin oraz oryginalnego tekstu przeprosin wraz z oświadczeniem Zarządu (...) MOSiR w Ł. podlegało oddaleniu w całości z uwagi na brak legitymacji biernej Z. G..

Po wszechstronnym rozważeniu okoliczności sprawy Sąd ustalił, iż wyżej wymienione czynności, z których powódka wzajemna M. S. (1) wywodzi swoje roszczenie, nie były czynnościami samego Z. G., a Zarządu Związku Zawodowego (...) MOSiR w Ł., którego pozwany wzajemny był wiceprezesem. Ze stanu faktycznego ustalonego na podstawie dowodu z przesłuchania pozwanego wzajemnego Z. G. i zgodnych z nimi zeznań świadka K. H. – w dacie zdarzenia będącego prezesem w/w Zarządu wynika, iż czynności te podjęte zostały na podstawie decyzji całego Zarządu (...) MOSiR. Wskazać tymczasem należy, iż na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych (tj. Dz.U. z 2015 r. poz. 1881) związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w statucie nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania. Nie były zatem indywidualnymi działaniami osoby fizycznej jaką jest Z. G., a działaniami osoby prawnej, jaką jest Związek Zawodowy (...) MOSiR w Ł., reprezentowanej przez jej Zarząd. W tym stanie rzeczy bez znaczenia pozostaje, który z członków Zarządu dokonał konkretnie jakich czynności w zakresie wywieszenia przeprosin i oświadczenia. Działanie członków Zarządu było bowiem jedynie emanacją oświadczenia woli podjętej przez Zarząd (...) MOSiR w Ł., który posiada w niniejszej sprawie legitymację bierną i winien być wskazany jako strona pozwana.

Z uwagi na powyższe powództwo wzajemne w niniejszej sprawie podlegało oddaleniu w całości.

O kosztach procesu wywołanego pozwem wzajemnym Sąd rozstrzygnął na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. stosując zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. Powódka wzajemna przegrała proces w całości, a zatem powinna ona zwrócić pozwanemu wzajemnemu poniesione przez niego koszty procesu w łącznej wysokości 1.200 zł.