Sygn. akt I C 614/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 lipca 2016 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, I Wydział Cywilny

w następującym składzie :

Przewodniczący : Sędzia SR Tomasz Kalsztein

Protokolant : Monika Miller

po rozpoznaniu w dniu 22 czerwca 2016 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. L. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) Spółce Akcyjnej w W. i G. R.

o zapłatę i ustalenie

1.  zasądza od pozwanych Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. i G. R. na rzecz powódki Z. L. (1) kwoty:

a. 4.680 zł (cztery tysiące sześćset osiemdziesiąt złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 marca 2015 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku zdarzenia z dnia 5 maja 2012 roku;

b. 5.068,00 zł (pięć tysięcy sześćdziesiąt osiem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 marca 2015 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania za szkodę doznaną w wyniku zdarzenia z dnia 5 maja 2012 roku,

z tym zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powódki Z. L. (1) kwotę odsetek ustawowych liczonych od kwot:

– 4.680,00 zł (cztery tysiące sześćset osiemdziesiąt złotych) za okres od 29 sierpnia 2013 roku do dnia 25 marca 2015 roku,

- 100,00 zł (sto złotych) za okres od dnia 29 sierpnia 2013 roku do dnia 25 marca 2015 roku;

- 4.968,00 zł (cztery tysiące dziewięćset sześćdziesiąt osiem złotych) od dnia 14 stycznia 2015 roku do dnia 25 marca 2015 roku,

3.  zasądza od pozwanej G. R. na rzecz powódki Z. L. (1) kwotę 41.820,00 zł (czterdzieści jeden tysiące osiemset dwadzieścia złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 26 marca 2015 roku do dnia zapłaty;

4.  umarza postępowanie w zakresie żądania zapłaty kwoty 44.320,00 zł (czterdzieści cztery tysiące trzysta dwadzieścia złotych) tytułem zadośćuczynienia i kwoty 480,00 zł (czterysta osiemdziesiąt złotych) tytułem miesięcznej renty wobec pozwanej Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej w W.;

5.  oddala powództwo w pozostałej części;

6.  zasądza od powódki Z. L. (1) na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej kwotę 649,40 zł (sześćset czterdzieści dziewięć złotych czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu w części;

7.  zasądza od pozwanej G. R. na rzecz powódki Z. L. (1) kwotę 1.605,06 zł (jeden tysiąc sześćset pięć złotych sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu w części;

8.  nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi od

- powódki Z. L. (1) kwotę 619,05 zł (sześćset dziewiętnaście złotych pięć groszy);

- pozwanego Towarzystwa (...) Spółki Akcyjnej

z siedzibą w W. kwotę 501,43 zł (pięćset jeden złotych czterdzieści trzy grosze),

- pozwanej G. R. kwotę 2.137,68 zł (dwa tysiąc sto trzydzieści siedem złotych sześćdziesiąt osiem groszy)

tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 614/13

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 lipca 2013 r. powódka Z. L. (1), reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. (dalej (...) S.A. w W.) na jej rzecz kwoty 5.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 października 2012 r. do dnia zapłaty, kwoty 100 zł tytułem odszkodowania za koszty pomocy i opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 8 października 2012 r. do dnia zapłaty, ustalenie odpowiedzialności pozwanego za skutki zdarzenia z dnia 5 maja 2012 r. jakie mogą się ujawnić u powódki w przyszłości oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powódki wskazał, iż w dniu 5 maja 2012 r. na ul. (...) w Ł., wyprowadzany na spacer pies pani G. R., pozostawiony bez opieki, nie prowadzony na smyczy i nie mający na sobie kagańca skoczył na powódkę przewracając ją i doprowadzając do uszkodzeń ciała w postaci złamania kompresyjnego kręgu L2. Samo złamanie i atak psa było dla powódki niezwykle bolesne i stresujące. Powódka w wyniku wypadku doznawała i nadal doznaje bólu oraz zmuszona była do używania gorsetu ortopedycznego. W okresie miesiąca po zdarzeniu była zmuszona do stosowania fotelowo – łóżkowego trybu życia, a później do trybu oszczędzającego kręgosłup. W związku z tym wymagała wyręki i pomocy osób trzecich co najmniej 30 dni x 5 godzin a następnie 90 dni x 3 godziny. Odpowiedzialna za to zdarzenie przedstawiła polisę OC wykupioną w (...) S.A. które to towarzystwo uznało swoją odpowiedzialność i wypłaciło kwotę 3.500 zł tytułem zadośćuczynienia.

/pozew k. 2 – 5/

Odpis pozwu został doręczony (...) S.A. w W. w dniu 29 sierpnia 2013 r.

/potwierdzenie odbioru k. 34/

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 września 2013 r. pozwany (...) S.A. w W., reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniósł o oddalenie powództwa w całości jako bezzasadnego, zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania – w tym kosztów zastępstwa procesowego według dwukrotności norm przepisanych – wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu pisma pełnomocnik wskazał, iż powódka nie udowodniła swojego roszczenia, czym uchybiła dyspozycji art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. W ocenie pozwanego istnieje wątpliwość czy zgłoszenie się przez powódkę do szpitala dopiero w czwartej dobie po zdarzeniu było spowodowane skutkami wypadku z dnia 5 maja 2012 r. czy też może wynikało ze zdarzeń późniejszych bądź wcześniejszych, a także czy powódka nie przyczyniła się do rozmiaru szkody. Nadto w trakcie hospitalizacji u powódki stwierdzono szereg schorzeń kręgosłupa nie mających związku ze zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r. Przyznanie zadośćuczynienia i odszkodowania w trakcie postępowania likwidacyjnego motywowane było względami słuszności.

/odpowiedź na pozew (...) S.A. w W. z dn. 16.09.2013 r. k. 35 – 36v./

Pismem procesowym z dnia 17 grudnia 2014 r. pełnomocnik powódki rozszerzył powództwo wnosząc o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki łącznie:

1.  kwoty 52.500 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami odpowiednio od kwot:

a.  40.000 zł od dnia 8 października 2012 r. do dnia zapłaty,

b.  12.500 zł od dnia następnego po doręczeniu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa,

2.  kwoty 5.320 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki i pomocy osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami odpowiednio od kwot:

a.  3.600 zł od dnia 8 października 2012 r. do dnia zapłaty,

b.  1.720 zł od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego pisma stronie pozwanej do dnia zapłaty,

3.  480 zł tytułem miesięcznej renty na zwiększone potrzeby, płatnej do 10. dnia każdego miesiąca począwszy od miesiąca stycznia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności którejkolwiek z rat.

/pismo procesowe z dn. 17.12.2014 r. k. 129 – 130/

Pismo procesowe z dnia 17 grudnia 2014 r. zawierające rozszerzenie powództwa zostało doręczone pełnomocnikowi pozwanego (...) S.A. w W. dnia 14 stycznia 2015 r.

/pismo procesowe z dn. 16.01.2015 r. k. 138 – 139 /

Pismem procesowym z dnia 16 stycznia 2015 r. pełnomocnik pozwanego (...) S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa także w zakresie jego rozszerzenia, wskazując, iż żądanie zasądzenia na rzecz powódki zadośćuczynienia w łącznej wysokości 56.000 zł nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem ustalając wymiar zadośćuczynienia Sąd nie powinien kierować się wyłącznie stopniem uszczerbku. W ocenie pełnomocnika pozwanego nieudowodnione w zakresie jego poniesienia jest także roszczenie o zasądzenie zwrotu kosztów opieki oraz roszczenie o zasądzenie miesięcznej renty.

/pismo procesowe z dn. 16.01.2015 r. k. 138 – 139/

W piśmie z dnia 4 lutego 2015 r. stanowiącym głos do protokołu rozprawy z dn. 2 lutego 2015 r. pełnomocnik pozwanego (...) S.A. w W. wskazał, iż zgodnie z postanowieniami polisy nr (...) W. (...) suma ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym wynosi 13.500 zł.

/pismo procesowe z dn. 4.02.2015 r. k. 150/

Na rozprawie w dniu 18 marca 2015 r. pełnomocnik powoda wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanej G. R..

/protokół rozprawy z dn. 18.03.2015 r. k. 164 – 166/

W piśmie procesowym z dnia 17 marca 2015 r. pełnomocnik powódki wniósł o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego dodatkowo G. R., o zasądzenie na rzecz powódki Z. L. (1) od pozwanych (...) S.A. oraz G. R. w taki sposób, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych podmiotów zwalnia drugi, następujących kwot:

1.  kwoty 5.320 zł tytułem odszkodowania za koszty opieki i pomocy osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami:

a.  od pozwanej (...) S.A. liczonymi odpowiednio od kwot:

i.  3.600 zł od dnia 8 października 2012 r. do dnia zapłaty,

ii.  1.720 zł od dnia 22 grudnia 2014 r.,

b.  od pozwanej G. R. liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanej G. R. pisma,

1.  kwoty 8.180 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami:

a.  od pozwanej (...) S.A. liczonymi od dnia 8 października 2012 r. do dnia zapłaty,

a.  od pozwanej G. R. liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia niniejszego pisma stronie pozwanej do dnia zapłaty,

tj. zasądzenie łącznie kwoty 13.500 zł in solidum od pozwanych (...) S.A. i G. R. na rzecz powódki, jednocześnie cofając powództwo co do kwot 44.320 zł tytułem zadośćuczynienia i kwoty 480 zł tytułem miesięcznej renty wobec pozwanej (...) S.A.

1.  zasądzenie od pozwanej G. R. na rzecz powódki następujących kwot:

a.  kwoty 44.320 zł tytułem zadośćuczynienia dodatkowo ponad kwotę 8.180 zł za doznaną krzywdę wraz z odsetkami liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia pisma stronie pozwanej do dnia zapłaty

b.  kwoty 480 zł tytułem miesięcznej renty na zwiększone potrzeby, płatnej do 10. dnia każdego miesiąca począwszy od miesiąca stycznia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności którejkolwiek z rat,

2.  o zasądzenie od pozwanych (...) S.A. i G. R. na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych.

/pismo procesowe z dn. 17.03.2015 r. k. 167 – 168/

Odpis pozwu wraz z innymi pismami został doręczony pozwanej G. R. dnia 26 marca 2015 r.

/potwierdzenie odbioru przesyłki k. 203/

W odpowiedzi na pozew z dnia 9 kwietnia 2015 r. pozwana G. R., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie adwokata, wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pisma pełnomocnik pozwanej podniósł, iż żądanie zadośćuczynienia w kwocie 56.000 zł nie zasługuje na uwzględnieni jako nieuzasadnione i nieudowodnione. Strona pozwana zakwestionowała, aby pies miał skoczyć na powódkę. Pies jedynie otarł się o nią. Pies nie został wyprowadzony przez pozwaną bez kagańca – wybiegł podczas gdy pozwana chciała mu założyć kaganiec, szykując psa do wyjścia na spacer. Pozwana nie mogła go utrzymać z uwagi na złamaną rękę i założony gips. Pies otwierając drzwi wybiegł za wychodzącym mężem pozwanej przed blok. Po godzinie od zdarzenia powódka była widziana przez pozwaną, jak poruszała się sprawnym krokiem. Powyższe podaje w wątpliwość istnienie związku przyczynowego między zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r. a wystąpieniem u powódki dolegliwości będących podstawą przyjęcia jej do szpitala. Pozwana zakwestionowała również winę w nadzorze pozwanej. W ocenie pozwanej niezasadnym jest również żądanie odszkodowania i renty.

/odpowiedź na pozew z dn. 9.04.2015 r. k. 183 – 187/

Na rozprawie w dniu 13 kwietnia 2016 r. pełnomocnik pozwanej wniósł o rozłożenie ewentualnej kwoty zapłaty na raty.

/protokół rozprawy z dn. 13.04.2016 r. k. 312 – 313/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. R. jest właścicielką dorosłego owczarka niemieckiego. Pies nie jest agresywny, nadmiernie wita ludzi, rzadko skacze. Pies jest otyły.

/dowód z zeznań świadka T. R., protokół rozprawy z dn.28.10.2015 r. k. 242 – 246, dowód z przesłuchania pozwanej G. R. w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 13.04.2016 r. k. 312 – 313/

Od dnia 4 maja 2012 r. G. R. miała prawą rękę unieruchomioną w opatrunku gipsowym. W dniu 5 maja 2012 r. mąż pozwanej zdecydował, iż wyjdzie z psem na spacer, a wcześniej wyrzuci śmieci. Podczas gdy pozwana zakładała psu smycz i kaganiec pies skoczył na drzwi i samodzielnie je otworzył. Powódka nie zdołała go powstrzymać ze względu na unieruchomienie ręki. Mąż pozwanej nie zamknął drzwi zewnętrznych i zanim zdążyły się automatycznie domknąć, pies wybiegł sam przed blok bez smyczy i kagańca. Taka sytuacja zdarzyła się pierwszy raz.

/dokumentacja medyczna k. 192 – 194, dowód z przesłuchania pozwanej G. R. w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 13.04.2016 r. k. 312 – 313/

Powódka około godziny 13 szła chodnikiem przy ul. (...). Z klatki bloku wzdłuż którego prowadził chodnik wybiegł owczarek niemiecki będący własnością pozwanej G. R. i skoczył na powódkę. Wskutek tego powódka przewróciła się i upadła na krawężnik. Pies nie ugryzł powódki. Po upadku powódka poszła do domu.

/dowód z przesłuchania powódki w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 13.04. (...). k. 312 – 313v./

Do zdarzenia doszło na krawężniku chodnika przed blokiem przy ul. (...). Krawężnik oddziela chodnik od trawnika. W odległości 70 cm od krawężnika jest żywopłot.

/dokumentacja fotograficzna k. 231 – 241/

W chwili gdy T. R. zauważył, ze pies wybiegł, to powódka już leżała przy żywopłocie, zaś pies czekał oddalony.

/dowód z zeznań świadka T. R. , protokół rozprawy z dn.28.10.2015 r. k. 242 – 246/

Pozwana G. R. wychodząc z klatki trzymała psa na smyczy. Wychodząc na wolny teren go wypuszczała. Obecnie pies jest wyprowadzany tylko na smyczy i w łańcuchu. Pies pozwanych różnie się zachowuje, czasem szczeka na ulicy.

/dowód z zeznań świadka T. U., protokół rozprawy z dn.28.10.2015 r. k. 242 – 246/

Po dwóch dniach powódka zgłosiła się do lekarza POZ, który zlecił zdjęcie RTG i wystawił skierowanie do szpitala.

/dokumentacja medyczna k. 14 – 23 v, 25 – 26/

W wykonanym w dniu 8 maja 2012 r. badaniu RTG wskazano, iż powódka cierpi na osteoporozę kręgów, skrzywienie kręgosłupa lędźwiowego w stronę lewą, lordozę zniesioną. Widoczna kyfoza segmentu ruchowego L1/L2. Przestrzenie międzykręgowe L4/L5 oraz L5/S/1 obniżone. W ich sąsiedztwie neofity na przedniobocznych krawędziach trzonu. Wysokość trzonu L2 obniżona z załamaniem górnej blaszki granicznej do środka, co jest spowodowane przebytym urazem (złamanie). Stawy krzyżowo – biodrowe bez zmian.

/opis k. 54/

W dniach 8 – 9 maja 2012 r . przebywała na oddziale ortopedycznym Szpitala im. (...), gdzie została zaopatrzona w gorset J.’a, który nosiła stale przez okres 4 miesięcy, zaś następnie przez 2 miesiące okresowo. Dalsze leczenie podjęła w poradni ortopedycznej. Zażywała leki przeciwbólowe i przeciwzakrzepowe.

/dokumentacja medyczna k. 14 – 23 v, 25 – 26/

Powódka w związku ze złamaniem kompresyjnym kręgu korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych w pięciu turach po dwa tygodnie.

/dokumentacja medyczna k. 30 – 31v., k. 49 – 53/

Powódka przez kwartał codziennie zażywała leki przeciwbólowe, zaś przez miesiąc mąż robił jej zastrzyki przeciwzakrzepowe.

Powódka w czasie, gdy miała założony gorset ortopedyczny, była ograniczona w zakresie wykonywanych czynności. Miała kłopoty z myciem i z przenoszeniem, nie robiła zakupów i nie sprzątała ani też nie chodziła na działkę. Nie mogła również pomóc córce, która kilka dni przed wypadkiem urodziła dziecko ani bawić się z wnukami. Przed zdarzeniem powódka była energiczna i zdrowa. Po zdarzeniu do dziś skarży się na bóle.

/zeznania świadka Z. L. (2), protokół rozprawy z dn. 7.04.2014 r. k. 77 – 79, dowód z przesłuchania powódki w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 13.04. (...). k. 312 – 313v./

W wyniku zdarzenia z dnia 5 maja 2012 r. powódka doznała wygojonego obecnie złamania kręgu L2 z upośledzeniem funkcji kręgosłupa. Wypadek spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 15% według punktu 90a dla rozpoznania 1a według rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r.

Rozmiar cierpień powódki w początkowym okresie był stopnia średniego, następnie zmniejszając się.

Proces leczenia polegający na zastosowaniu unieruchomienia w postaci gorsetu ortopedycznego był prawidłowy.

Skutki wypadku spowodowały u powódki ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu. Wymagała ona pomocy osób trzecich w wymiarze 4 godzin dziennie, przez okres 4 miesięcy, a następnie przez okres 2 miesięcy w wymiarze 2 godzin dziennie. W chwili obecnej powódka wymaga pomocy osób trzecich przy cięższych pracach fizycznych, jednak zdolna jest do samoobsługi.

Stan powódki jest utrwalony, należy się liczyć z możliwością powstania i nasilenia zmian zwyrodnieniowych w miejscu przebytego złamania oraz istnienia zespołu bólowego. Wskazane jest kontynuowanie leczenia rehabilitacyjnego.

Z ortopedycznego punktu widzenia doznany przez powódkę uraz kręgosłupa, skutkujący złamaniem kompresyjnym trzonu kręgu L2 mógł powstać w wyniku upadku spowodowanego przez skaczącego na nią psa. Każdy upadek i uraz kręgosłupa może skutkować kompresyjnym złamaniem trzonu kręgu.

/dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu (...) z dn. 18.03.2014 r. k. 61 – 64, uzupełniająca opinia biegłego z dn. 18.11.2014 r. k. 255, uzupełniająca opinia biegłego k. 273/

Z neurologicznego puntu widzenia wskutek zdarzenia z dnia 5 maja 2012 r. powódka doznała urazu kręgosłupa w postaci kompresyjnego złamania kręgu L2 bez istotnej ciasnoty wewnątrzkanałowej, co skutkowało przewlekłym pourazowym zespołem bólowo – korzeniowym lędźwiowo – krzyżowym. Powódka cierpi również na chorobę zwyrodnieniową kręgosłupa lędźwiowo – krzyżowego pozostającą bez związku ze zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r.

Bólowe objawy korzeniowe w pierwszych 6 tygodniach mogły być znaczne, następnie umiarkowane, malejące, ale utrzymujące się ponad 6 miesięcy. Skutki wypadku spowodowały u powódki ograniczenia w codziennym funkcjonowaniu. Wymagała ona pomocy osób trzecich w wymiarze 4 godzin dziennie, przez okres 4 miesięcy, a następnie przez okres 2 miesięcy w wymiarze 2 godzin dziennie. Obecnie powódka jest w pełni zdolna do samoobsługi.

Z neurologicznego punktu widzenia powódka doznała długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 5% zgodnie z poz. 94c tabeli.

Powódka wymaga okresowej rehabilitacji. Uraz może przyspieszyć rozwój choroby zwyrodnieniowej.

Z neurologicznego punktu widzenia zmiany zwyrodnieniowe, które zostały stwierdzone u powódki nie miały żadnego wpływu na wypadek z dnia 5 maja 2012 r. i jego skutki. Częstym jest, iż pacjenci bagatelizują urazy. Bezpośrednio po wypadku powódka nie mogła mieć świadomości rodzaju obrażeń, złamanie kompresyjne rozpoznano dopiero 3 dni później w szpitalu. Krótka zwłoka w zakresie diagnostyki nie miała istotnego wpływu na dalszy przebieg choroby.

Choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa istniejąca u powódki przed zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r. nie musiała sama w sobie powodować dolegliwości.

/dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu neurologii A. N. k. 119 – 120, uzupełniająca opinia biegłego złożona na rozprawie w dn. 18.03.2015 r. k. 164, pisemna uzupełniająca opinia biegłego z dn. 5.04.2016 r. k. 295/

Tydzień po zdarzeniu z dnia 5 maja 2012 r. powódka wrzuciła do skrzynki pocztowej pozwanej G. R. kartkę z informacją o doznanych obrażeniach i prośbą o kontakt. Pozwana G. R. podała powódce numer polisy.

/dowód z zeznań świadka T. R. , protokół rozprawy z dn.28.10.2015 r. k. 242 – 246/

Zgłoszenie szkody zostało przyjęte przez pozwanego (...) S.A. w W. w dniu 7 września 2012 r.

/pismo z dn. 11.09.2012 r. k. 9/

W toku postępowania likwidacyjnego pozwana (...) S.A. w W. przyznała powódce zadośćuczynienie w kwocie 3.500 zł oraz odszkodowanie w kwocie 252 zł tytułem refundacji opieki osób trzecich.

/decyzja z dn. 25.09.2012 r. k. 11 – 11v./

Wyrokiem nakazowym z dnia 26 lipca 2012 r. Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi, VII Wydział Karny uznał G. R. obwinioną o to, że w dniu 5 maja 2012 r. około godziny 13.000 w Ł. przy ul. (...) nie zachowała zwykłych środków ostrożności przy trzymaniu psa wyprowadzając go bez smyczy i kagańca za winną dokonania zarzucanego jej czynu.

/wyrok z dn. 26.07.2012 r. k. 12/

Stawka pełnej odpłatności jednej roboczogodziny za usługi opiekuńcze wynosiła:

–

w okresie od stycznia 2011 roku do czerwca 2013 roku 9,5 zł, w dni wolne od pracy 19 zł,

–

w okresie od lipca 2013 r. do marca 2014 r. – w dni robocze 11 zł, w dni wolne od pracy 22 zł.

–

specjalistyczne usługi opiekuńcze od 1 lipca 2013 r. do marca 2014 r. w dni robocze – 16 zł, w dni wolne od pracy 32 zł.

/pismo MOPS w Ł. z dn. 18.03.2014 r. k. 131/

G. R. zawarła z (...) S.A. w W. umowę ubezpieczenia WARTA DOM +, która zapewniała ochronę ubezpieczeniową pozwanej G. R. w dniu 5 maja 2012 r. Suma ubezpieczenia OC w życiu prywatnym została określona przez strony na kwotę 13.500 zł.

/polisa nr (...) k. 152, ogólne warunki ubezpieczenia WARTA (...) k. 153 – 157 v./

Pozwana G. R. jest na emeryturze i ma na utrzymaniu studiującą córkę. Z tytułu emerytury jest jej wpłacane świadczenie w wysokości 1.918,97 zł. Posiada zadłużenie w (...) S.A. na łączną kwotę 29.344,64 zł, z którego to tytułu do 21 czerwca 2018 r. spłaca comiesięczne raty w wysokości 946,88 zł, a także zadłużenie na karcie kredytowej w wysokości 1.599 zł.

/dowód z przesłuchania pozwanej G. R. w charakterze strony, protokół rozprawy z dn. 13.04.2016 r. k. 312 – 313, harmonogram spłat k. 308 i 308 v., zaświadczenie k. 311/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy przedstawiony przez strony w toku postępowania, którego ocena nastąpi poniżej.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

W niniejszym postępowaniu strona powodowa dochodziła zadośćuczynienia, odszkodowania, renty oraz ustalenia odpowiedzialności na przyszłość z uwagi na szkodę jaką doznała wskutek winy pozwanej G. R. w nadzorze nad należącym do niej psem. Pozwana G. R. kwestionowała istnienie swojej odpowiedzialności, a także – podobnie jak pozwana (...) S.A. – istnienie związku przyczynowego między szkodą doznaną przez powódkę oraz rozmiar tej szkody.

Podstawę odpowiedzialności pozwanej G. R. stanowi art. 431 k.c. Komentowany przepis w swym § 1 przewiduje, iż ten kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem, czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy. Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeżeli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego (§ 2).

Odpowiedzialność pozwanego (...) S.A. w W. oparta jest na treści art. 822 § 1 k.c. stanowiącego, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Wysokość tej odpowiedzialności co do zasady ograniczona jest treścią art. 824 § 1 k.c. stanowiącym, iż wówczas, gdy nie umówiono się inaczej, suma ubezpieczenia ustalona w umowie stanowi górną granicę odpowiedzialności ubezpieczyciela.

W zakresie odpowiedzialności łączącej pozwanych wskazać należy, iż stosownie do art. 369 k.c. zobowiązanie jest solidarne, jeżeli to wynika z ustawy lub z czynności prawnej. W niniejszej sprawie między pozwanymi nie istniała podstawa do stwierdzenia solidarności ich zobowiązania. W szczególności brak było podstaw do orzeczenia o solidarności zobowiązania na podstawie art. 441 § 1 k.c. stanowiącego, iż jeżeli kilka osób ponosi odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną czynem niedozwolonym, ich odpowiedzialność jest solidarna, albowiem zobowiązanie pozwanej G. R. wynikało z czynu niedozwolonego uregulowanego w art. 431 k.c., a zobowiązanie pozwanego (...) S.A. z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej – a zatem z kontraktu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 maja 2004 r. (IV CK 361/03, Legalis) brak ustawowego uregulowania kwestii wielości osób zobowiązanych wobec tego samego wierzyciela, który może uzyskać tylko jedno odszkodowanie, gdy tytuły odpowiedzialności są różne, nie stoi na przeszkodzie uznaniu – przy uwzględnieniu natury konkretnych stosunków prawnych – że pomiędzy zobowiązanymi powstaje więź prawna, będąca źródłem uprawnień i obowiązków w tym stosunku wewnętrznym, zwana odpowiedzialnością in solidum.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że Sąd ustalił, że pozwana G. R. ponosi odpowiedzialność za zdarzenie z dnia 5 maja 2012 r. wypełniając przesłankę chowania psa rasy owczarek niemiecki. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż w dniu 5 maja 2012 r. zwierzę pozwanej G. R. uciekło, a będąc poza jej kontrolą skoczyło na powódkę Z. L. (3), wskutek czego przewróciła się ona, upadła na krawężnik oddzielający chodnik od trawnika i doznała uszkodzenia ciała. Miejsce zdarzenia było między stronami zasadniczo bezstronne. W zakresie ustalenia, iż powódka upadła na krawężnik Sąd przyznał wiarę dowodowi z przesłuchania powódki. Okoliczność, iż powstałe obrażenia mogły powstać wskutek upadku na krawężnik potwierdzili powołani w niniejszej sprawie biegli. W ocenie Sądu temu, iż powódka upadając uderzyła się o krawężnik nie stoi na przeszkodzie to, iż pozwana G. R. i jej mąż twierdzili, iż powódka „siedziała na żywopłocie”. Z zeznań powódki, a także z dokumentacji fotograficznej załączonej przez obie strony – niezależnie od sprzeczności co do szczegółowej lokalizacji upadku - wynika, iż pomiędzy chodnikiem a trawą znajdował się krawężnik o niewielkiej wysokości, jednakże wystający ponad poziom chodnika i ziemi. Za bardziej wiarygodne w tym zakresie Sąd uznał zeznania powódki Z. L. (1), albowiem bezspornym jest, że ani pozwana G. R. ani też jej mąż nie byli bezpośrednimi świadkami zdarzenia, a na miejscu znaleźli się dopiero po upadku. Jednocześnie jednak bezspornym jest także, że przyczyną upadku powódki był pies G. R., co nie ulegało wątpliwości również samej pozwanej G. R. jak i jej męża. Powódka bowiem znalazła się w pozycji leżącej poza chodnikiem, zaś w jej pobliżu znajdował się niekontrolowany pies.

Podkreślić również należy, iż szczegółowe ustalenie miejsca upadku powódki nie jest konieczne dla przypisania odpowiedzialności pozwanym, albowiem w sprawie nie było konieczne ustalenie upadku na krawężnik. Z opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii wynika bowiem jednoznacznie, iż złamanie kompresyjne trzonu kręgu L2 mogło powstać nie tylko w wyniku upadku spowodowanego przez skaczącego na nią psa, ale też w wyniku każdego upadku i urazu kręgosłupa. W ocenie Sądu zatem wystarczyło, aby samo zachowanie psa spowodowało upadek powódki na dowolną powierzchnię, zaś bezspornym jest, iż do upadku doszło.

Z zeznań samej pozwanej i jej męża wynika, iż pies będąc masywnym i spokojnym, miał jednak tendencję do witania się z ludźmi, przez co w ocenie Sądu rozumieć można próbę bezpośredniego kontaktu m.in. w postaci skakania i ocierania się. Również zeznania świadka T. U. potwierdzają, iż zachowanie psa nie zawsze było jednolicie spokojne, i że zachowywał się on „różnie”. W ocenie Sądu do przewrócenia powódki nie musiało dojść wskutek wyłącznie agresywnego zachowania psa, a w wyniku choćby jego radości spowodowanej brakiem uwięzienia na smyczy i szybkiego pędu. Niezależnie od instynktów kierujących zwierzęciem, przyczyną upadku powódki było jego zachowanie.

W toku postępowania pozwana G. R. podjęła próby uwolnienia się od odpowiedzialności statuowanej na podstawie art. 431 k.c. poprzez wykazanie braku winy w nadzorze.

Podmiotem odpowiedzialnym w rozumieniu komentowanego przepisu jest chowający zwierzę tj. osoba przez dłuższy czas otaczająca je opieką, dająca schronienie, karmiąca, lecząca itp., bądź też zwierzęciem się posługujący tj. wykorzystujący je do realizacji własnego celu, co może łączyć się z jego chowaniem lub tylko z czasowym posiadaniem. Postawą odpowiedzialności podmiotu na podstawie art. 431 k.c. jest odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzę na zasadzie winy w nadzorze ( culpa in custodiendo), przy czym przyjmuje się domniemanie tej winy. Zwolnienie od przedmiotowej odpowiedzialności wymaga od podmiotu wykazania, iż nie ponosi winy w nadzorze ani od sam, ani też inne osoby, za które ponosi odpowiedzialność na podstawie określonego stosunku prawnego lub tylko czysto faktycznego, np. w związku z powierzeniem im określonych czynności do wykonania. E. nie powoduje jednocześnie wykazanie, iż w momencie wyrządzania szkody zwierzę zabłąkało się lub uciekło, chyba że nadzór wykonywany był należycie starannie. Innymi słowy ekskulpacja wymaga wykazania, że podjęte zostały wszystkie niezbędne środki staranności, aby szkoda nie została wyrządzona (por. art. 431 KC, Safjan [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. T. I. Komentarz. Art. 1–449 10, Wyd. 8, Warszawa 2015; art. 431 KC [w:] E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2016).

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie pozwana G. R. nie zdołała przełamać domniemania winy w nadzorze nad chowanym zwierzęciem. Wskazać bowiem należy, iż w ocenie Sądu nie sposób uznać, aby brak należytej staranności w nadzorze uzasadniała okoliczność, iż pozwana z uwagi na założone unieruchomienie gipsowe nie mogła powstrzymać uciekającego psa, ani też okoliczność, iż pies samodzielnie otworzył skrzydło drzwi po raz pierwszy. Chowający dużego, dorosłego psa jakim jest rosły owczarek niemiecki, wiedząc o tym, iż ze względu na posiadanie ograniczenia ruchowe może nie być w stanie psa tego w zupełności kontrolować, winien dołożyć szczególnej staranności w zabezpieczeniu wydostania się psa na zewnątrz. W przekonaniu Sądu zarówno pozwana G. R. jak i jej mąż winni byli powziąć takie środki ostrożności, aby zapobiec ucieczce psa przy uwzględnieniu dolegliwości na jakie cierpiała wówczas G. R.. Tymczasem takiej okoliczności pozwana nie zdołała wykazać. Na niedochowanie należytej staranności wskazuje bowiem chociażby niezamknięcie na zamek drzwi zewnętrznych do mieszkania, czy też niezabezpieczenie psa poprzez zapięcie mu smyczy i kagańca jeszcze zanim drzwi do mieszkania zostały otwarte. Należyta staranność chowających psa obejmuje bowiem w przekonaniu Sądu powzięcie przez nich takich środków ostrożności, które obejmują antycypowanie możliwość powzięcia przez zwierzę próby uwolnienia się spod dozoru i zapobieżenie temu.

Uwzględniając powyższe okoliczności Sąd uznał, iż pozwana G. R. nie zdołała przeprowadzić skutecznej ekskulpacji od odpowiedzialności na podstawie art. 431 k.c. za winę w nadzorze. Pozwana (...) S.A. ponosi zaś odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez zwierzę na podstawie art. 822 k.c.

Stosownie do treści art. 445 k.c. w zw. z art. 444 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia możliwym jest przyznanie poszkodowanemu odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (szkodę niemajątkową), wyrażającą się w doznanym bólu, cierpieniu, ujemnych doznaniach psychicznych.

W judykaturze i piśmiennictwie istnieje ugruntowane stanowisko, iż zadośćuczynienie ma charakter kompensacyjny, stanowiący wyraz coraz mocniejszej ochrony sfery dóbr niemajątkowych i jako takie musi mieć odczuwalną wartość ekonomiczną (zob. uchwała SN z 8.12.1973 r., III CZP 37/73, OSN 1974, Nr 9, poz. 145; zob. też wyr. SN z 22.5.1990 r., II CR 225/90, Legalis; wyr. SN z 8.8.2012 r. I CSK 2/12, Legalis). Jednocześnie zauważa się, iż zadośćuczynienie nie może być nadmierne – jego wysokość winna być umiarkowana, co oznacza, że nie może być ono ani rażąco wygórowane, ani rażąco niskie (por. wyr. SN z 9.7.1970 r., III PRN 39/70, OSN 1971, Nr 3, poz. 53). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się także, iż wysokość zadośćuczynienia winna być ustalona w oparciu o ocenę całokształtu okoliczności, w tym rozmiaru doznanych cierpień, ich intensywności, trwałości czy nieodwracalnego charakteru. Kryteria oceny winny być z jednej strony zobiektywizowane, z drugiej zaś koniecznym jest ustalanie rozmiaru doznanej przez poszkodowanego krzywdy przy uwzględnieniu indywidualnych okoliczności danego przypadku (por. wyrok SN z 19.8.1980 r., IV CR 283/80, OSN 1981, Nr 5, poz. 81; z 22.5.1990 r., II CR 225/90, Legalis; z 15.5.1997 r., II CKN 162/97, OSN 1997, Nr 12, poz. 195; z 10.6.1999 r., II UKN 681/98, OSN 2000, Nr 16, poz. 626).

Do podstawowych kryteriów oceny w zakresie ustalania wysokości należnego zadośćuczynienia zalicza się stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych, trwałość obrażeń, prognozy na przyszłość, wiek poszkodowanego, skutki w zakresie życia osobistego oraz zawodowego, konieczność wyrzeczenia się określonych czynności życiowych, korzystania z pomocy innych osób, czy wreszcie stopień przyczynienia się poszkodowanego i winy sprawcy szkody (tak między innymi SN w wyroku z dnia 4 czerwca 1968 roku, I PR 175/68, OSNCP 1968, nr 2, poz.37; SN w uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 8 grudnia 1973 roku, III CZP 37/73, OSNCP 1974, nr 9, poz.145; SN w wyroku z dnia 19 sierpnia 1980 roku, IV CR 238/80, OSNCP 1981, nr 5, poz.81; SN w wyroku z dnia 30 stycznia 2004 roku, I CK 131/03, OSNC 2004 r., nr 4, poz. 40). Podkreśla się również, iż nieprawidłowa jest praktyka automatyzmu w ustalaniu wysokości należnego zadośćuczynienia w odniesieniu do doznanego przez poszkodowanego trwałego bądź długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, albowiem ze względu na konkretne okoliczności sprawy zakres ujemnych doznań pokrzywdzonego może być zasadniczo różny (por. wyrok SN z 28.6.2005 r., I CK 7/05, Legalis; wyrok SN z 5.10.2005 r., I PK 47/05, MoPr 2006, Nr 4, s. 208).

Dla oczyszczenia przedpola rozważań koniecznym jest odniesienie się do zarzutu strony pozwanej w przedmiocie braku związku przyczynowego między zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r. a doznanym przez stronę powodową zakresem szkód fizycznych, który to zarzut w przekonaniu Sądu jest bezzasadny. Z opinii biegłego sądowego z zakresu ortopedii wynika jednoznacznie, iż złamanie kompresyjne trzonu kręgu L2 mogło powstać nie tylko w wyniku upadku spowodowanego przez skaczącego na nią psa, ale też w wyniku każdego upadku i urazu kręgosłupa. W sprawie bezspornym jest, iż powódka upadła wskutek niekontrolowanego działania psa. Opinia biegłego z zakresu ortopedii i traumatologii przesądza zatem o bezzasadności zarzutu pozwanych odnoszących się do braku związku przyczynowego między doznaną przez powódkę szkodą w postaci złamania kompresyjnego trzonu kręgu L2, a upadku wywołanego działaniem psa pozwanej G. R.. Również zakres doznanych przez powódkę szkód był w ocenie Sądu w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r. Wbrew twierdzeniom strony pozwanej schorzenia, na które cierpiała powódka przed zdarzeniem tj. zmiany zwyrodnieniowe, a także okoliczność, że powódka do szpitala zgłosiła się dopiero po upływie 3 dni od zdarzenia, z neurologicznego punktu widzenia nie miały żadnego wpływu na wypadek z dnia 5 maja 2012 r. i jego skutki.

Przechodząc do oceny wysokości doznanej przez powódkę krzywdy i w konsekwencji należnego jej zadośćuczynienia wskazać należy, iż Sąd w swych ustaleniach oparł się w przeważającej mierze na opiniach biegłych sądowych z zakresu ortopedii i chirurgii urazowej, a także neurologii. Dowodom z przedmiotowych opinii Sąd przyznał wiarę w całości. Opinie obu biegłych zostały sporządzone w oparciu o specjalistyczną wiedzę medyczną biegłych zarówno w zakresie teoretycznym, jak i wynikającą z prowadzonych przez biegłych praktyk lekarskich. Wobec tego Sąd w pełnej rozciągłości oparł się na dokonanych przez biegłych ustaleniach, które zasadniczo nie były kwestionowane przez strony.

W niniejszej sprawie powódka w wyniku wypadku z dnia 5 maja 2012 r. doznała krzywdy, która wyraziła się w doznanym bólu, cierpieniu i ujemnych doznaniach psychicznych. Uwzględniając wysokość zadośćuczynienia należnego powódce z tego tytułu należało wziąć pod uwagę okoliczności wypadku, doznane obrażenia ciała, cierpienia psychiczne doznane przez powódkę oraz wpływ wypadku na jej dalsze życie.

W wyniku zdarzenia z dnia 5 maja 2012 r. powódka doznała wygojonego obecnie złamania kręgu L2 z upośledzeniem funkcji kręgosłupa, który skutkował przewlekłym pourazowym zespołem bólowo – korzeniowym lędźwiowo – krzyżowym. Wypadek spowodował u powódki trwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 15% według punktu 90a dla rozpoznania 1a według rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. oraz długotrwały uszczerbek na zdrowiu w wysokości 5% zgodnie z poz. 94c tabeli. Uszczerbki te podlegają kumulacji jako obejmujące odrębne dolegliwości.

Wskutek zdarzenia powódka doznała cierpień fizycznych w postaci bólowych objawów korzeniowych, które w pierwszych 6 tygodniach mogły być znaczne, następnie umiarkowane, malejące, ale utrzymujące się ponad 6 miesięcy. Powódka zmuszona była do noszenia przez łącznie 6 miesięcy gorsetu ortopedycznego, przy czym przez pierwsze 4 miesiące unieruchomienie miało charakter stały, a następnie doraźny.

Na zakres cierpień doznanych przez powódkę wpłynął również fakt, iż wskutek doznanych obrażeń była ograniczona w czynnościach życia codziennego i wymagała w tym zakresie w czasie unieruchomienia gipsowego pomocy osób trzecich.

W chwili obecnej powódka wymaga pomocy osób trzecich przy cięższych pracach fizycznych, jednak zdolna jest do samoobsługi. Obecnie stan powódki jest utrwalony, należy się liczyć z możliwością powstania i nasilenia zmian zwyrodnieniowych w miejscu przebytego złamania oraz istnienia zespołu bólowego. Wskazane jest kontynuowanie leczenia rehabilitacyjnego.

Ustalając wymiar należnego zadośćuczynienia Sąd wziął również pod uwagę wiek powódki.

Po wszechstronnym rozważeniu okoliczności sprawy, a także uwzględnieniu rozmiaru krzywdy doznanej przez stronę powodową oraz faktu, że w toku postępowania likwidacyjnego pozwana (...) S.A. przyznała powódce zadośćuczynienie w wysokości 3.500 zł, Sąd doszedł do przekonania, iż roszczenie powódki w zakresie zadośćuczynienia podlegało uwzględnieniu w części, tj. w wysokości 46.500 zł, albowiem całkowita wysokość zadośćuczynienia rekompensująca doznaną przez powódkę krzywdę stanowi 50.000 zł.

Z uwagi na treść art. 824 § 1 k.c. oraz brak odmiennych postanowień stron umowy ubezpieczenia, suma ubezpieczenia w wysokości 13.500 zł stanowi górną granicę odpowiedzialności (...) S.A. Z tego względu Sąd uwzględnił żądanie powódki zasądzenia na jej rzecz kwoty 4.680 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę od pozwanych (...) S.A. oraz G. R. w taki sposób, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych podmiotów zwalnia drugi, zaś w związku z wyczerpaniem sumy ubezpieczenia od pozwanej G. R. na rzecz powódki dodatkowo kwoty 41.820 zł.

Wobec cofnięcia przez powódkę pozwu względem (...) S.A. w zakresie żądania zasądzenia od niej zadośćuczynienia w wysokości 44.320 zł Sąd na podstawie art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w tej części (pkt. 4 sentencji wyroku).

Stosownie do treści art. 444 § 1 k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego tytułu koszty. Poszkodowany może żądać również odpowiedniej renty, jeżeli utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość (art. 444 § 2 k.c.). Renta może mieć postać renty tymczasowej, jeżeli w chwili wydania wyroku szkody nie da się dokładnie ustalić (art. 444 § 3 k.c.). Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołane uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, a więc wszystkie niezbędne i celowe wydatki, bez względu na to, czy podjęte działania przyniosły poprawę zdrowia (por. wyrok SN z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 425/07, Mon. Praw. 2008, nr 3, s. 116).

Z opinii obu biegłych jednoznacznie wynika, iż uzasadniony wymiar opieki osób trzecich nad powódką wynosił łącznie sześć miesięcy od zdarzenia. Z opinii obu biegłych jednoznacznie wynika, iż powódka wymagała pomocy i opieki osób trzecich w okresie rekonwalescencji po zdarzeniu z dnia 5 maja 2012 r. Uwzględniając, iż wymiar koniecznej opieki w pierwszym okresie (112 dni) wynosił po 4 godziny dziennie, zaś w drugim (56 dni) po dwie godziny dziennie, oraz przyjętej stawce za godzinę opieki w wysokości 9,50 zł, uzasadniony koszt opieki osób trzecich wyniósł 5.320 zł. Wysokość stawki za godzinę opieki Sąd ustalił w oparciu o przedstawione przez stronę powodową zaświadczenie z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ł. dotyczące stawki za usługi opiekuńcze na terenie Ł.. Wskazać należy, iż bez znaczenia pozostaje okoliczność, iż powódka korzystała w tym zakresie z pomocy męża. Istotnym jest bowiem, iż taka pomoc bezsprzecznie była uzasadniona i potrzebna w wymiarze ustalonym przez biegłych.

Powódka dochodziła zasądzenia na jej rzecz kwoty 5.320 zł. Na tej podstawie, z uwzględnieniem kwoty wypłaconej przez ubezpieczyciela w toku postępowania likwidacyjnego w wysokości 252 zł, Sąd zasądził na rzecz powódki od pozwanych w ten sposób, iż spełnienie świadczenia przez jednego zwalnia drugiego z zobowiązania, żądaną przez nią kwotę 5.068 zł z tytułu odszkodowania za koszty opieki osób trzecich, zaś w pozostałym zakresie oddalił żądanie.

Oddaleniu podlegało także żądanie powódki zasądzenia na jej rzecz od pozwanej G. R. kwoty 480 zł tytułem miesięcznej renty na zwiększone potrzeby, płatnej do 10. dnia każdego miesiąca począwszy od miesiąca stycznia, wraz z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia płatności którejkolwiek z rat od października 2011 r. do chwili obecnej z tytułu zmniejszenia się widoków powodzenia powoda na przyszłość. Art. 444 § 2 k.c. przewiduje, iż jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty. W orzecznictwie podkreśla się również, że zasądzenie renty z tytułu zwiększenia się potrzeb poszkodowanego aktualne jest wówczas, gdy w wyniku doznanej szkody istnieje konieczność ponoszenia wyższych kosztów utrzymania w zakresie usprawiedliwionych potrzeb w porównaniu do stanu sprzed wyrządzenia szkody (por. wyrok SA w Łodzi z dnia 27.05.2015, sygn. akt I ACa 74/15). W wyroku z dnia 11 marca 1976 r. ( IV CR 50/76, OSNC 1/1977, poz. 11) Sąd Najwyższy uznał, że przyznanie renty z tytułu zwiększonych potrzeb na podstawie art. 444 § 2 k.c. nie jest uzależnione od wykazania, że poszkodowany te potrzeby faktycznie zaspokaja i ponosi wydatki z tym związane. Do przyznania renty z tego tytułu wystarcza samo istnienie zwiększonych potrzeb, jako następstwa czynu niedozwolonego. W ocenie Sądu powódka nie udowodniła swojego roszczenia w tym zakresie, albowiem nie wykazała istnienia zwiększonych potrzeb, do zaspokojenia których musiałaby ponieść dodatkowe wydatki w kwocie przez nią określonej. Wskazać należy, iż to na powódce spoczywał w niniejszej sprawie ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi skutki prawne. W ocenie Sądu powódka nie udźwignęła przedmiotowego ciężaru. Z opinii obu biegłych wynika, iż powódka jest obecnie całkowicie zdolna do samoobsługi. Biegły z zakresu ortopedii i traumatologii wskazał, iż powódka potrzebuje pomocy przy cięższych pracach fizycznych. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika natomiast jaki jest wymiar tejże pomocy. Powódka nie wykazała także, jaki jest uzasadniony koszt rehabilitacji, której kontynuowanie jest zalecane. Jakkolwiek przy żądaniu zasądzenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb nie jest konieczne wykazanie faktycznego ponoszenia określonych wydatków, to jednak niemożliwym jest dokonanie oceny zasadności roszczenia co do jego wysokości bez sprecyzowania zakresu zwiększonych potrzeb.

Z tego względu roszczenie powódki o zasądzenie od G. R. renty podlegało oddaleniu jako nieudowodnione (pkt 5. sentencji wyroku).

Wobec cofnięcia przez powódkę pozwu względem (...) S.A. w zakresie żądania zasądzenia od niej renty w wysokości 480 zł miesięcznie Sąd na podstawie art. 203 § 1 k.p.c. w zw. z art. 355 § 1 k.p.c. umorzył postępowanie w tej części (pkt 4. sentencji wyroku).

O dopuszczalności ustalenia odpowiedzialności pozwanego za szkody mogące ujawnić się w przyszłości decyduje istnienie po stronie powoda interesu prawnego w takim ustaleniu. Interes prawny w ustaleniu odpowiedzialności może istnieć, jeżeli z danego zdarzenia wynikają dalsze jeszcze skutki, których dochodzenie w drodze powództwa o świadczenie nie jest możliwe lub nie jest na razie aktualne. Szczególne znaczenie powództwo o ustalenie ma przy szkodach na osobie, które nie zawsze powstają jednocześnie ze zdarzeniem, które wywołało uszkodzenie ciała. Poszkodowany w procesie może określić podstawę żądanego odszkodowania jedynie w zakresie tych skutków, które już wystąpiły. Jednakże nie ma możliwości sprecyzować dalszych skutków, które jeszcze nie zostały ujawnione, a których ujawnienie jest niejednokrotnie możliwe po upływie dłuższego czasu, w trudnym z reguły do określenia rozmiarze. Ustalenie odpowiedzialności na przyszłość umożliwia poszkodowanemu dochodzenie kolejnych roszczeń, nawet gdy owe dalsze skutki wystąpią po upływie terminu przedawnienia (tak Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 17 kwietnia 1970, III PZP 34/69, OSNC 1970 r., nr 12, poz. 217).

Podkreślić także należy, iż w świetle aktualnej treści art. 442 1 § 3 k.c. brak jest możliwości przedawnienia roszczenia, albowiem w razie wyrządzenia szkody na osobie, przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia.

W rozpoznawanej sprawie z opinii biegłych wynika, iż na ten moment stan powódki jest stabilny, zaś proces leczenia uległ zakończeniu. Powódka została niemal całkowicie wyleczona. Zalecane jest jedynie kontynuowanie rehabilitacji. Biegli w sporządzonych opiniach nie wykluczyli wzmożonego rozwoju samoistnej choroby zwyrodnieniowej, jednakże nie jest pewny ani jej rozwój ani też to, czy nastąpi z powodu szkody z dnia 5 maja 2012 r. Brak jest zatem prawdopodobnych podstaw do przypuszczenia, aby w zdrowiu powódki miały powstać dalsze uszczerbki związane ze zdarzeniem z dnia 5 maja 2012 r. Wobec powyższego nie ma podstaw do uwzględnienia jego żądania na podstawie art. 189 k.p.c., zaś powództwo w tym zakresie podlegało oddaleniu w całości (pkt 5. sentencji wyroku).

Sąd oddalił również wniosek pozwanej G. R. o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. W ocenie Sądu, powziętej na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, sytuacja materialna G. R. nie uzasadnia uwzględnienia przedmiotowego wniosku. Dokonując powyższej oceny Sąd miał na względzie, iż zgodnie z treścią art. 320 k.p.c. „w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie (...)”. Ugruntowanym jest stanowisko wyrażone w doktrynie i orzecznictwie, że kompetencja to przysługuje sądowi jedynie w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania lub w każdym razie bardzo utrudnione i narażałoby jego lub jego bliskich na niepowetowane szkody. Jednocześnie możliwość zastosowania tej instytucji determinowana jest jej celem – tj. umożliwieniem zobowiązanemu dobrowolnego wywiązania się z nałożonego zobowiązania.

W niniejszej sprawie na dzień wyrokowania sytuacja majątkowa pozwanej G. R. jakkolwiek trudna, nie uzasadnia jednak zasadności wniosku o rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Z przesłuchania pozwanej w charakterze strony oraz złożonych przez nią dokumentów z banku wynika, iż pozwana G. R. jest na emeryturze z której osiąga stałe miesięczne dochody w wysokości 1.918,97 zł i ma na utrzymaniu studiującą córkę. Pozwana posiada również zadłużenie w (...) S.A. na łączną kwotę 29.344,64 zł, z którego to tytułu do 21 czerwca 2018 r. spłaca comiesięczne raty w wysokości 946,88 zł, a także zadłużenie na karcie kredytowej w wysokości 1.599 zł. W tej sytuacji uznać należy, iż rozłożenie świadczenia zasądzonego od pozwanej na rzecz powódki w tak znacznej wysokości i tak nie zapewni płynności finansowej pozwanej pozwalającej na całkowicie dobrowolną realizację zobowiązań. Zastosowanie w tym przypadku moratorium sędziowskiego wynikającego z treści art. 320 k.p.c. byłoby niecelowe, a zatem wniosek pozwanej w tym zakresie podlegał oddaleniu.

O odsetkach od zasądzonej części świadczenia Sąd rozstrzygnął następująco. Podstawę orzeczenia o odsetkach od zasądzonej części roszczenia stanowi art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 455 k.c. i art. 817 k.c. Zasadą prawa cywilnego jest, że dłużnik popada w opóźnienie, jeżeli nie spełnia świadczenia w terminie, w którym stało się ono wymagalne. Termin wymagalności świadczeń przysługujących poszkodowanemu od zakładu ubezpieczeń z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów określa, art. 817 § 1 k.c. Jest to termin 30 dni od dnia otrzymania przez zakład ubezpieczeń zawiadomienia o wypadku. Zawiadomienie ubezpieczyciela o wypadku rodzi po jego stronie obowiązek spełnienia świadczenia w ustawowym terminie. Niespełnienie świadczenia w terminie powoduje po stronie dłużnika konsekwencje przewidziane w art. 481 § 1 k.c., zgodnie z którymi, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (§ 2 art. 481 k.c.).

O odsetkach od części świadczenia w postaci zadośćuczynienia w kwocie 4.680 zł oraz odszkodowania w kwocie 5.068 zł zasądzonego od obojga pozwanych w ten sposób, iż spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego z obowiązku zapłaty Sąd rozstrzygnął z uwzględnieniem, iż roszczenie w tym zakresie stało się wymagalne względem pozwanej G. R. dopiero od dnia doręczenia jej odpisu pozwu i wszystkich załączników, albowiem strona powodowa nie wykazała, aby wcześniej wzywała pozwaną do uiszczenia świadczenia w skonkretyzowanej wysokości (pkt 1. sentencji wyroku). Z powyższych względów Sąd zasądził również na rzecz powódki Z. L. (1) odsetki ustawowe od kwoty 41.820 zł zasądzonej jedynie od pozwanej G. R. w punkcie 3 sentencji wyroku od dnia 26 marca 2015 r.

Jednocześnie jednak należało uwzględnić również wniosek powódki o zasądzenie odsetek ustawowych od zasądzonego świadczenia dochodzonego pierwotnie pozwem w odniesieniu do pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. z datą od dnia doręczenia temu pozwanemu odpisu pozwu tj. od dnia 29 sierpnia 2013 r. do dnia 25 marca 2015 r. tj. do dnia poprzedzającego uwzględnienie żądania odsetek względem obojga pozwanych in solidum. Roszczenie względem pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. było bowiem wymagalne od dnia doręczenia mu odpisu pozwu zawierającego żądanie w skonkretyzowanej wysokości, albowiem ubezpieczyciel już wcześniej zakończył postępowanie likwidacyjne. Z tego samego względu należało względem (...) S.A. z siedzibą w W. zasądzić odsetki ustawowe od kwoty 4.968 zł tj. od daty rozszerzenia powództwa od dnia 14 stycznia 2015 r. do dnia 25 marca 2015 r. Sąd ustalił bowiem, wobec braku przedstawienia przez stronę powodową dowodu doręczenia pozwanemu (...) S.A. odpisu pisma zawierającego rozszerzenie powództwa, iż o przedmiotowym roszczeniu strona pozwana powzięła wiadomość najpóźniej w dniu sporządzenia pisma procesowego w którym ustosunkowała się do rozszerzenia (pkt 2. sentencji wyroku). Wymaga dodatkowo zaznaczenia, iż powódka nie przedstawiła żadnego dowodu, z którego wynikałaby wcześniejsza data żądania zapłaty konkretnej kwoty od ubezpieczyciela. Samo zgłoszenie szkody bez wskazania konkretnego żądania (zapłaty konkretnej kwoty) nie może oznaczać wezwania dłużnika do spełnienia świadczenia, po upływie którego wierzyciel ma prawo naliczać odsetki ustawowe. Stąd też Sąd przyjął jako datę początkową naliczania odsetek datę doręczenie ubezpieczycielowi odpisu pozwu.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 105 § 1 zd. drugie k.p.c. w związku ze znacznymi różnicami w rozstrzygnięcia pomiędzy współuczestnikami po stronie pozwanej.

W toku postępowania strona powodowa poniosła koszty postępowania w łącznej kwocie 2.272 zł (255 zł tytułem opłaty sądowej od pozwu, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 1.200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 800 zł tytułem wynagrodzenia biegłych k. 47, k. 80, k. 125, k. 178), zaś pozwani po 1217 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

Strona powodowa względem pozwanej (...) S.A., z uwagi na cofnięcie pozwu w toku postępowania oraz częściowe oddalenie powództwa, przegrała postępowanie w 85%, zaś wygrała w 15%. Z uwzględnieniem wyniku postępowania pozwana (...) S.A. w W. winna ponieść koszty postępowania w wysokości 522,60 zł (3.484,03 zł x 15%). W związku z powyższym Sąd zasądził od powódki Z. L. (1) na rzecz (...) S.A. w W. kwotę 649,40 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (1.217 zł – 522,60 zł).

Względem pozwanej G. R. powódka przegrała postępowanie w 19%, zaś wygrała w 81%. Z uwzględnieniem wyniku postępowania powódka Z. L. (1) winna ponieść koszty postępowania w wysokości 661,97 zł (3.484,03 zł x 19%). W związku z powyższym Sąd zasądził od pozwanej G. R. na rzecz powódki kwotę 1.605,06 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (2.267,03 zł – 661,97 zł).

Sąd ustalił koszt zastępstwa procesowego stron w postępowaniu na kwoty po 1.200 zł w oparciu o § 6 pkt 4) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 r. (Dz.U. z 2002r. Nr 163, poz. 1348) oraz § 6 pkt 4) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. 2002 nr 163 poz. 1349).

W toku postępowania Skarb Państwa poniósł koszty postępowania, które winny zostać poniesione przez strony w łącznej wysokości 3.258,16 zł (2.927 zł tytułem uzupełniającej opłaty od pozwu oraz łączna kwota 334,16zł tytułem wynagrodzenia biegłych k. 261, k. 290, k. 314). Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c w zw. z art. 100 k.p.c. Sąd nakazał pobrać od powódki Z. L. (1) z tego tytułu kwotę 619,05 zł (3.258,16 zł x 19%). Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 100 k.p.c. w zw. z art. 105 § 1 zdanie drugie k.p.c. Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych od uwzględnionej części powództwa od pozwanych (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 501,43 zł (3.258,16 zł x 81% x 19%) oraz od G. R. pozostałą kwotę 2.139,68 zł (3.258,16 zł x 81% x 81%).