Sygn. akt II Ca 47/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2013 roku

Sąd Okręgowy w Legnicy II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSO Sabina Ziser (sprawozdawca)
Sędziowie:	SO Elżbieta Hallada SO Jolanta Pratkowiecka
Protokolant:	st. sekr. sąd. Roksana Babiarczyk

po rozpoznaniu w dniu 28 marca 2013 roku w Legnicy

na rozprawie

sprawy z powództwa I. M.

przeciwko pozwanej M. F.

o nakazanie i zapłatę

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Lubinie

z dnia 14 września 2012 roku

sygn. akt I C 170/09

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  w punkcie III nakazuje uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Lubinie) tytułem brakujących kosztów sądowych powódce i pozwanej kwotę po 848,14 zł,

2.  w punkcie IV zasądza od pozwanej na rzecz powódki kwotę 800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  oddala apelację powódki oraz dalej idącą apelację pozwanej;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt II Ca 47/13

UZASADNIENIE

Po ostatecznym sprecyzowaniu żądania pozwu powódka I. M. w pozwie skierowanym przeciwko M. F. domagała się:

- nakazania pozwanej w trybie natychmiastowym udostępnienia do wspólnego korzystania powierzchni wspólnych należących do właścicieli lokali w K. nr 9a i 9b, w tym dostępu do części wspólnych korytarza na parterze i poddaszu oraz wejścia głównego do budynku,

- nakazania pozwanej wyburzenia nielegalnie zabudowanych wszystkich części wspólnych i przywrócenie ich stanu pierwotnego,

- zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki odszkodowania za nielegalnie zabudowanie, użytkowanie i nie udostępnienie powódce możliwości korzystania z części wspólnych budynku po 250 zł miesięcznie począwszy od 18 grudnia 1996r.

Sąd Rejonowy w Lubinie wyrokiem dnia 14 września 2012r. nakazał pozwanej aby udostępniła właścicielowi lokalu mieszkalnego nr 9a w K. części wspólne budynku położonego w K. nr 9, w tym części wspólne korytarza na parterze wraz z wejściem głównym z tego korytarza oraz części wspólne korytarza na poddaszu. W pozostałym zakresie powództwo oddalił oraz zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 4.017,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Jednocześnie Sąd nakazał pozwanej uiszczenie na rzecz Skarbu Państwa kwoty 1.696,28 zł tytułem brakujących kosztów sądowych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Sąd pierwszej instancji wskazał, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego w szczególności z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa J. J. wynikało, że pozwana M. F. korzysta, z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli budynku nr (...), z części wspólnych budynku w postaci korytarza ze schodami położonych na parterze budynku oraz korytarza ze schodami, łazienki, korytarza, kuchni i dwóch pokoi na poddaszu budynku. W ocenie Sądu pomieszczenia te nie stanowią wyłącznej własności pozwanej i nie wchodzą w skład jej lokalu mieszkalnego albowiem nie były objęte umową sprzedaży z dnia 18 grudnia 1996r. Pozwana zajmując pomieszczenia stanowiące części wspólne narusza prawa innych współwłaścicieli wynikające z art. 206 kc dlatego też jest zobowiązana do ich udostępnienia właścicielowi lokalu nr 9a.

Zdaniem Sadu brak było podstaw do nakazania pozwanej wyburzenia ścian i innych części budynku albowiem zebrany materiał dowodowy nie pozwalał na ustalenie czy to pozwana wykonywała te prace. Z nieuzasadnione Sąd Rejonowy uznał ponadto żądanie zapłaty odszkodowania z tytułu zajmowania przez pozwaną pomieszczeń stanowiących części wspólne budynku albowiem pozwana z tego tytułu nie uzyskiwała żadnych pożytków ani przychodów, z którymi winna się była podzielić z powódką. Ponadto z materiału dowodowego wynikało, że korzystała z tych pomieszczeń ponad swój udział za wiedzą i zgodą powódki, która z tego tytułu nie rościła żadnych pretensji i nie wnosiła o wydanie jej części wspólnych nieruchomości.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 kpc obciążając pozwaną całością kosztów procesu jako stronę, która w przeważającej części przegrała sprawę, gdyż powódka uległa co do swego żądania jedynie w nieznacznej części.

Z rozstrzygnięciem Sądu pierwszej instancji w zakresie oddalenia powództwa o zapłatę nie zgodziła się powódka wnosząc apelację, w której domagała się zmiany wyroku poprzez zasądzenie na jej rzecz od pozwanej odszkodowania w kwocie po 150 zł miesięcznie za ostatnie 5 lat w związku z nielegalnym użytkowaniem przez pozwaną i nie udostępnieniem powódce części wspólnych budynku nr (...) w K., tj. kwoty 10.000,00 zł. Zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nieuzasadnionym przyjęciu, że pozwana korzystała z pomieszczeń wspólnych za zgodą powódki, tymczasem powódka nigdy takiej zgody nie udzielała a pozwana zagarnęła te pomieszczenia bezprawnie przeznaczając je na własne potrzeby mieszkaniowe.

Wyrok powyższy w zakresie orzeczeń zawartych w punkcie I, III i IV zaskarżyła apelacją pozwana, w której zarzuciła:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że korytarz na parterze budynku ze schodami na parterze wraz z wejściem głównym z tego korytarza oraz korytarz na poddaszu stanowią części wspólne nieruchomości położonej w K. nr 9, gdy tymczasem wchodzą one w skład należącego do pozwanej samodzielnego lokalu mieszkalnego nr 9b,

- naruszenie prawa materialnego, to jest art. 2 ustawy z dnia 24.06.1994r. o własności lokali poprzez uznanie, że w skład samodzielnego lokalu mieszkalnego nr 9b nie wchodzą korytarz na parterze wraz z wejściem głównym z tego korytarza oraz korytarz na poddaszu i pomieszczenia na poddaszu, pomimo że ich zaliczenie w skład tego lokalu stanowi warunek uznania lokalu mieszkalnego nr 9b za samodzielny lokal mieszkalny,

- naruszenie prawa materialnego, to jest art. 206 kc poprzez nakazanie pozwanej udostępnienia pomieszczeń, które nie stanowią części wspólnych budynku a wchodzą w skład lokalu mieszkalnego nr 9b,

- naruszenie prawa procesowego art. 233 par. 1 kpc poprzez dowolną a nie swobodną ocenę dowodów, w szczególności oparcie swojego rozstrzygnięcia wyłącznie o dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa,

- naruszenia prawa procesowego art. 100 kpc poprzez uznanie, że powódka uległa co do swego żądania w nieznacznej części podczas gdy zostało oddalone w całości jej żądanie zapłaty.

Wskazując na powyższe zarzuty domagała się zmiany wyroku poprzez oddalenie powództwa i nakazanie powódce uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa kwoty 1.696,28 zł tytułem brakujących kosztów sądowych oraz zasadzenia od powódki na rzecz pozwanej kosztów procesu w kwocie 2417 zł i kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej jedynie w nieznacznej części zasługuje na uwzględnienie, natomiast apelacja powódki podlega oddaleniu jako pozbawiona uzasadnionych podstaw prawnych.

W błędzie są apelujący zarzucając Sądowi Rejonowemu naruszenie przepisów prawa materialnego (art. 206 kc i art. 2 ustawy o własności lokali) i procesowego (art. 233 par. 1 kpc) wymienionych w apelacji. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy wynikają z prawidłowej analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego i swobodnej jego oceny. Słusznie Sąd Rejonowy uznał, że pomieszczenie korytarza na parterze wraz z wejściem głównym do budynku oraz położone na piętrze pomieszczenie korytarza ze schodami, łazienka, kuchnia i dwa pokoje nie stanowią części składowej lokalu nr 9b, ale części wspólne budynku nr (...) w K., stanowiące współwłasność w częściach ułamkowych właścicieli samodzielnych lokali mieszkalnych nr 9a i 9b. Sąd wydając rozstrzygniecie w tym zakresie prawidłowo oparł się na treści umów sprzedaży lokali, opinii biegłej sądowej J. J. oraz dokumentach technicznych lokali związanych z ich wyodrębnieniem, które były przedmiotem analizy dokonanej przez biegłego. W ocenie Sądu Okręgowego przy ocenie dowodów i rozstrzygnięciu o żądaniu pozwu Sąd Rejonowy słusznie przypisał decydujące znaczenie opinii biegłej J. J. i nie dopuszczając się w tym zakresie naruszenia art. 233 par. 1 kpc. Biegła dysponuje rozległą wiedzą i doświadczeniem zawodowym co znalazło odzwierciedlenie w jej opinii, która jest bardzo rzetelna i uwzględnia wszystkie aspekty spornego zagadnienia, tj. analizę danych z umów, dokumentacji technicznej oraz oględziny i pomiar budynku. Niezbędna dla rozstrzygnięcia sprawy ocena, które z pomieszczeń stanowią części wspólne budynku wymagała wiadomości specjalnych, jakimi dysponują biegli dlatego nie mogły tu być decydujące zeznania świadków i stron przedstawiających własne opinie.

Pozwana nie wykazała swych twierdzeń, że korytarz na parterze budynku wchodzi w skład jej samodzielnego lokalu mieszkalnego. Wprawdzie w umowie jako pomieszczenie wchodzące w skład lokalu nr 9b jest wpisany korytarz, ale brak jest dokumentacji technicznej, która stanowiła podstawę do wyodrębnienia lokalu mieszkalnego, z której wynikałoby jednoznacznie, że chodziło o pomieszczenie o powierzchni 20,41 m 2 Tymczasem z tych dokumentów, którymi biegła dysponowała wynikało, że korytarz będący przedmiotem umowy i ustanowienia własności lokalu miał mieć powierzchnię około 8 m 2 taką zaś powierzchnię jak wynika z opinii biegłego ma kotłownia nie zaś korytarz. Ponadto skoro nie sprzedano wszystkich pomieszczeń znajdujących się na poddaszu i zostawiono je we współwłasności jako części wspólne to również korytarz znajdujący się na parterze o powierzchni 20,41 m 2 musiał być pozostawiony jako część wspólna, skoro dostęp na poddasze by możliwy tylko tym korytarzem. Rzut poziomy lokalu nr 9b, który stanowił podstawę do wydania zaświadczenia o samodzielności i sprzedaży lokalu nie jest dowodem wiarygodnym albowiem został on wykonany niezgodnie z zasadami wykonywania inwentaryzacji i opisywania pomieszczeń, nie jest opieczętowany ani podpisany w przeciwieństwie do rzutów dwóch pozostałych lokali mieszkalnych. Dokumentacja techniczna dotycząca dwóch pozostałych lokali mieszkalnych w tym budynku została wykonana prawidłowo a wyliczenia w nich zawarte odpowiadają rzeczywistości. Z materiału dowodowego zebranego w sprawie wynika w sposób nie budzący wątpliwości, że łączna powierzchnia faktycznie zajmowana przez pozwaną wynosi 158,18 m 2 czyli o 49,48m 2 więcej niż w umowie, a więc musi ona zajmować pomieszczenia, które nie są jej własnością, ale wchodzą w skład nieruchomości wspólnej. Są to na parterze korytarz ze schodami a na poddaszu korytarz ze schodami, łazienka, korytarz, dwa pokoje i kuchnia. W tych okolicznościach zarzut błędu w ustaleniach faktycznych podnoszonych przez pozwaną był niczym nieuzasadniony natomiast prawidłowe było zastosowanie przez Sąd Rejonowy art. 206 kc poprzez nakazanie pozwanej udostępnienia pomieszczeń stanowiących części wspólne budynku nr (...) w K..

W ocenie Sadu Okręgowego nie doszło w sprawie do naruszenia art. 2 ustawy o własności lokali a twierdzenia pozwanej, że jej lokal mieszkalny na skutek niniejszego orzeczenia stracił walor samodzielności jest gołosłowny. Wielokrotnie w opiniach sądowych sporządzanych na potrzeby postępowań o zniesienie współwłasności biegli przedstawiali projekty ustanowienia odrębnej własności lokali w ten sposób, że część pomieszczeń danego lokalu znajdowała się na piętrze a część na parterze budynku zaś wejście i korytarze pozostawiane były we współwłasności. O tym bowiem aby można było mówić o samodzielnym lokalu mieszkalnym w rozumieniu art. 2 powołanej wyżej ustawy decyduje to, że lokal ten musi spełniać odpowiednie wymagania techniczno-budowlane i można było z niego korzystać bez potrzeby korzystania z innego samodzielnego lokalu mieszkalnego. Takie też wymogi lokal 9b spełnia. Inaczej byłoby gdyby wejście i korytarz na parterze zostały przydzielone do lokalu nr 9a w takiej sytuacji nie można byłoby uznać, że lokal 9b jest samodzielny. Natomiast pozostawienie wejścia, korytarza i schodów na współwłasność jest jak najbardziej możliwe i uzasadnione oraz nie pozbawia lokalu cech samodzielności.

Zdaniem Sądu odwoławczego prawidłowo Sąd Rejonowy oddalił żądanie powódki zapłaty odszkodowania i apelacja powódki w tym zakresie również nie zasługiwała na uwzględnienie. Powódka dochodząc odszkodowania nie wykazała, że na skutek korzystania przez pozwaną z części pomieszczeń wspólnych jakąkolwiek szkodę poniosła. Z pomieszczeń na piętrze powódka nigdy nie korzystała nawet wówczas gdy nie było jeszcze wyodrębnionych lokali mieszkalnych. Pozwana tych pomieszczeń nie wynajmowała czerpiąc z tego pożytki, którymi winna się była podzielić z powódką. Część z tych pomieszczeń to korytarze, które nie przyniosłyby żadnego dochodu. Powódka nie musiał ponieść kosztu wynajmu innych pomieszczeń w czym również mogłaby wyrażać się strata w jej majątku.

Apelacja pozwanej uzasadniona był jedynie z zakresie rozstrzygnięcia co do kosztów procesu i kosztów sądowych. Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska Sądu pierwszej instancji, że powódka przegrała sprawę w nieznacznej części. Powódka przegrała bowiem sprawę co najmniej w połowie nie uwzględniono bowiem w całości jej żądania zapłaty, zgłoszonego obok żądana nakazania udostępnienia części wspólnych budynku. Podstawą zatem rozstrzygnięcia o kosztach winien być art. 100 kpc ale przy zastosowaniu zasady stosunkowego rozdzielnia tych kosztów. Powódka poniosła koszty w łącznej kwocie 4.017,00 zł. Skoro wygrała ona sprawę w połowie winna uzyskać od pozwanej z tego tytułu zwrot kwoty 2.008,50 zł. Jednocześnie pozwana, która poniosła koszty w kwocie 2.417,00 zł i wygrała również w połowie winna uzyskać z tego tytułu od powódki kwotę 1.208,50 zł. Po potraceniu to pozwana winna zwrócić powódce kwotę 800 zł. Po połowie strony winny również pokryć brakujące koszty sądowe wypłacone tymczasowo ze środków budżetowych Sądu Rejonowego związane z wydatkami na opinię biegłego w kwocie 1.696,28 zł a więc po 848,14 zł.

Opierając się zatem na powyższych ustaleniach i rozważaniach Sąd Okręgowy oddalił apelację powódki oraz częściowo apelację pozwanej na podstawie art. 385 kpc oraz uwzględnił apelację pozwanej co do rozstrzygnięcia o kosztach sądowych i procesu na podstawie art. 386 par. 1 kpc, zmieniając orzeczenie w tym zakresie.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego wydane zostało na podstawie art. 100 kpc. W związku z tym, że apelacja powódki został oddalona w całości a apelacja pozwanej w przeważającej części należało znieść wzajemnie pomiędzy stronami koszty postępowania apelacyjnego.