Sygn. akt III AUa 213/15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lipca 2015 r.

Sąd Apelacyjny - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Grażyna Czyżak (spr.)
Sędziowie:	SSA Daria Stanek SSO del. Alicja Podlewska
Protokolant:	stażysta Katarzyna Kręska

po rozpoznaniu w dniu 7 lipca 2015 r. w Gdańsku

sprawy małoletnich M. i P. S. reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego ojca D. S.

z udziałem zainteresowanej A. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o prawo do renty rodzinnej

na skutek apelacji małoletnich M. i P. S. reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego ojca D. S.

od wyroku Sądu Okręgowego we Włocławku IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 października 2014 r., sygn. akt IV U 676/14

1.  zmienia zaskarżony wyrok i przyznaje małoletniemu P. S. prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce A. S. od dnia 1 lutego 2014 roku do ukończenia nauki w szkole;

2.  zmienia zaskarżony wyrok i przyznaje małoletniemu M. S. prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce A. S. od dnia 1 lutego 2014 roku do ukończenia szesnastego roku życia;

3.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

4.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz małoletnich M. i P. S. kwotę 150,00 (sto pięćdziesiąt 00/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za drugą instancję.

Sygn. akt III AUa 213/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił przyznania renty rodzinnej małoletnim P. i M. S. wskazując, że ich matka A. S. była częściowo niezdolna do pracy od dnia 03 sierpnia 2000 r., zaś od dnia 25 maja 2010 r. była całkowicie niezdolna do pracy, lecz nie spełnia pozostałych przesłanek ustalenia jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, tj. posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego oraz powstania niezdolności do pracy w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm.) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli małoletni: P. i M. S. reprezentowani przez swojego ojca D. S. podnosząc, że wystarczającym było posiadanie przez nią 4 letniego stażu ubezpieczeniowego - przy czym okres ten nie musi przypadać w 10-leciu poprzedzającym datę złożenia wniosku bądź powstania niezdolności do pracy. Tym samym wobec faktu, iż A. S. legitymowała się okresem 5 lat i 12 dni ubezpieczenia spełnione zostały przesłanki ustalenia odwołującym prawa do renty rodzinnej po ich zmarłej matce.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wyrokiem z dnia 20 października 2014 r. w sprawie IV U 676/14 Sąd Okręgowy we Włocławku IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie.

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu I instancji:

A. S. z domu R., urodzona dnia (...), pozostawała w zatrudnieniu od dnia 01 października 1988 r. do dnia 30 czerwca 1990 r. (jako uczestnik (...)) oraz od dnia 12 czerwca 1990 r. do dnia 30 czerwca 1991 r. (jako uczeń – przędzarz). W okresach: od dnia 25 do dnia 30 września 1990 r., od dnia 15 listopada do dnia 05 grudnia 1990 r. oraz od dnia 15 lipca 1991 r. do dnia 30 listopada 1992 r. pobierała zasiłek jako osoba bezrobotna.

A. S. urodziła troje dzieci – córkę A. ((...).), oraz synów: P. ((...)i M. ((...) P. S. w roku szkolnym (...) rozpoczął naukę w klasie I – programowy termin ukończenia szkoły do czerwiec 2016 r.

W okresie od dnia 01 października 2003 r. A. S. pobierała rentę socjalną przyznaną ma stałe.

A. S. zmarła w dniu (...)

W dniu 06 lutego 2014 r. D. S. – ojciec małoletnich P. i M. S. złożył wniosek o przyznanie renty rodzinnej po zmarłej A. S.. Do wniosku załączył miedzy innymi podpisane przez siebie oświadczenie, iż w okresie od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 11 lipca 1998 r. nie wykonywał pracy z powodu opieki nad urodzoną w dniu (...) córka A. S..

Decyzją z dnia 26 lutego 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił przyznania renty rodzinnej małoletnim: P. i M. S..

Orzeczeniem z dnia 23 czerwca 2014 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, iż A. S. była od dnia 03 sierpnia 2000 r. osobą częściowo niezdolną do pracy zaś od dnia 25 maja 2010 r. – osobą całkowicie niezdolną do pracy. Nie stwierdził on jednocześnie niezdolności do pracy na dzień 19 października 1996 r. Decyzją z dnia 10 lipca 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie odmówił małoletnim: P. i M. S. przyznania renty rodzinnej po zmarłej A. S..

Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 65 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2009 roku Nr 153, poz. 1227 ze zm.) renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń, przy czym przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Osobami uprawnionymi do tegoż świadczenia są z mocy art. 67 ustawy emerytalnej między innymi dzieci własne zmarłego, przy czym zgodnie z art. 68 ustawy emerytalnej mają one prawo do renty rodzinnej co do zasady do ukończenia 16 roku życia lub do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, a bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

W zakresie powołanych przesłanek przyznania objętego wnioskiem świadczenia, Sąd I instancji dokonał ustaleń faktycznych w sprawie w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego, których prawdziwości ani rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron.

Małoletni wnioskodawcy – działając przez swego ustawowego przedstawiciela - domagali się przyznana renty rodzinnej po zmarłej w dniu (...)r. matce A. S..

Zdaniem Sądu Okręgowego powołane pokrewieństwo oraz wiek wnioskodawców znajdowały pełne potwierdzenie w treści złożonych do akt organu rentowego odpisów stosownych aktów stanu cywilnego. Stąd też nie budziło wątpliwości tego Sądu, że wnioskodawcy należą do kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej po tejże zmarłej.

Sąd I instancji zważył, że bezspornym miedzy stronami (znajdując przy tym pełne potwierdzenie w treści powołanych dokumentów) pozostawało także, iż A. S. do dnia swej śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury bądź renty z tytułu niezdolności do pracy (pobierała jedynie przyznaną na stałe rentę socjalną). Przedmiotem sporu pozostawało zatem, czy spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń - jako przesłanka warunkująca przyznanie uprawnionym członkom jej rodziny renty rodzinnej po niej.

Wobec faktu, iż A. S. zmarła w wieku (...)(a więc nie osiągnęła wieku emerytalnego) konieczne było zbadanie, czy spełniała ona warunki do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy - określone w art. 57 i 58 ustawy emerytalnej.

Zgodnie z art. 57 ustawy emerytalnej renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy, jest niezdolny do pracy, pod warunkiem, iż niezdolność do pracy powstała w określonych ustawowo okresach albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania. Redakcja powołanego przepisu wskazuje przy tym jednoznacznie na konieczność kumulatywnego spełnienia powołanych przesłanek, przy czym przesłanka powstania niezdolności w określonych okresach nie jest wymagana - zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu - w przypadku ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Zgodnie przy tym z art. 58 ustawy emerytalnej wymagany zgodnie z art. 57 okres składkowy i nieskładkowy wynosi 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat, 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat, 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat, 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat oraz - jeżeli niezdolność powstała w wieku powyżej 30 lat - 5 lat, które w tym wypadku powinny przypadać w ciągu ostatniego 10-lecia przed dniem powstania niezdolności do pracy lub zgłoszeniem wniosku o rentę.

Zgodnie przy tym z art. 58 ust. 4 ustawy emerytalnej wymogu posiadania wskazanego stażu ubezpieczeniowego, a w istocie wymogu posiadania 5 letniego stażu ubezpieczeniowego w okresie powołanych 10 lat nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W tym zakresie Sąd Okręgowy wskazał przede wszystkim, iż bezspornie – czego nie kwestionował także pełnomocnik odwołujących (w istocie przyznając tę okoliczność w treści odwołania) – A. S. stała się częściowo niezdolna do pracy w dniu 03 sierpnia 2000 r. W świetle zatem przedstawionych w toku postępowania dowodów nie mogło budzić wątpliwości, iż w dacie tej nie miała ona jeszcze ukończonych lat 30 – a zatem legitymować się ona winna okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 4 lat – zgodnie z art. 58 ust. 1 pkt 4 ustawy emerytalnej, przy czym jak trafnie wskazał pełnomocnik odwołujących wymóg ich posiadania w okresie 10-leciu poprzedzającego datę złożenia wniosku bądź powstania niezdolności do pracy w treści art. 58 ustawy emerytalnej odniesiony został wyłącznie do pkt 5, a zatem nie znajdowałby zastosowania w przedmiotowym przypadku.

Sąd ten wywodził dalej, że w niniejszej sprawie nie budziło także wątpliwości, iż A. S. legitymowała się okresami składkowymi w wymiarze 3 lat, 9 miesięcy i 9 dni – co pozostając bezspornym miedzy stronami, znajdowało także pełne potwierdzenie w treści zgromadzonych w aktach organu rentowego świadectw pracy oraz zaświadczeń.

Organ rentowy przyjął przy tym, iż legitymowała się ona także okresami nieskładkowymi – przypadającymi w okresie do dnia 10 lipca 1998 r. – choć treść złożonego przez D. S. oświadczenia nie wskazuje jednoznacznie, iż to A. S. we wskazanym w treści oświadczenia okresie sprawowała opiekę nad małoletnią córką.

Sąd I instancji podkreślił, że nawet gdyby przyjąć, iż powoływany okres był nieskładkowym okresem w odniesieniu do zmarłej (a tym samym, iż legitymowała się ona ponad 4 letnim wymiarem okresów składkowych i nieskładkowych), w świetle zgromadzonego materiału dowodowego nie budzi wątpliwości, iż po tej dacie nie wystąpił u A. S. inny okres pozostawania w ubezpieczeniu – okres składkowy, bądź nieskładkowy określony w treści art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej.

Sąd ten zaznaczył przy tym, że na wystąpienie takiego okresu nie powoływał się także pełnomocnik odwołujących – a tym bardziej zaistnienie takiego faktu nie zostało w toku postępowania wykazane (co – z uwzględnieniem regulacji art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. - obciążałoby odwołujących). Pomiędzy zaś powołaną datą, a bezsporną datą powstania niezdolności do pracy (03 sierpnia 2000 r.) upłynął niewątpliwie okres przekraczający 18 miesięcy.

Sąd Okręgowy stwierdził, że wobec faktu, iż A. S. nie legitymowała się okresami składkowymi i nieskładkowymi w wymiarze 20 lat, w odniesieniu do niej warunkiem niezbędnym dla uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy byłoby powstanie tejże niezdolności w okresach wskazanych w treści powołanego przepisu bądź w ciągu 18 miesięcy od ich ustania – co w przedmiotowej sprawie nie wystąpiło.

W konsekwencji Sąd ten uznał, że w odniesieniu do A. S. nie wystąpiła co najmniej jedna z ustawowych przesłanek ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a zatem, uwzględniając brak posiadania przez nią również uprawnień do emerytury, nie zaistniały także ustawowe przesłanki do przyznania jej małoletnim dzieciom prawa do renty rodzinnej.

Mając na uwadze wskazaną argumentację, na podstawie art. 65 ustawy emerytalnej a contrario oraz art. 477 (14) § 1 k.p.c., Sąd I instancji orzekł jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku wywiedli: M. i P. S. zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie art. 57 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 7 pkt 5 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. ,poz. 1440 ze zm.) przez nie przyjęcie dla A. S. okresu nieskładkowego od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 26 grudnia 2000 r., tj. okresu niewykonywania pracy z powodu opieki nad dziećmi.

W uzasadnieniu apelacji skarżący dokonali streszczenia postępowania sądowego-pierwszoinstancyjnego w niniejszej sprawie oraz zakwestionowali ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy w zakresie okresu nieskładkowego wliczonego do okresu uprawniającego do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Zdaniem apelujących, wbrew stanowisku tego Sądu, niezdolność A. S. do pracy powstała w okresie nie wykonywania przez nią pracy z powodu opieki nad dzieckiem, co znajduje oparcie w oświadczeniu D. S..

Tym samym A. S. spełniła warunki ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a w konsekwencji ubezpieczeni nabyli prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce.

W konkluzji apelacji skarżący wnieśli o:

1) zmianę zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji ZUS/Oddziału w T. z dnia 10 lipca 2014 r., odmawiającej przyznania skarżącym renty rodzinnej, przez przyznanie skarżącym renty rodzinnej,

2) zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych,

3) przeprowadzenie dowodu z oświadczenia D. S. z dnia 08 grudnia 2014 roku.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Po uzupełnieniu postępowania dowodowego w postępowaniu apelacyjnym okazało się, że apelacja M. i P. S. zasługuje na uwzględnienie w sposób skutkujący zmianą zaskarżonego wyroku i ustaleniem skarżącym prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce A. S. od dnia 01 lutego 2014 r.: P. S. do dnia ukończenia nauki w szkole, zaś M. S. do ukończenia szesnastego roku życia.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentruje się na kwestii, czy zachodzi przesłanka ustalenia skarżącym prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce A. S. z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1440 ze zm., nazywanej dalej ustawą emerytalną) w postaci spełniania przez nią w chwili śmierci warunków do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Dla przyjęcia, że spełniała w chwili śmierci przesłanki ustalenia jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, oprócz przesłanki niezdolności do pracy (art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej) musiałaby spełniać również sporne przesłanki: posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego (art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej) oraz powstania niezdolności do pracy w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Ponieważ A. S. nie ma okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących łącznie co najmniej 20 lat, a zatem nie znajduje zastosowania przepis art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej wyłączający zastosowanie przepisu ust. 1 pkt 3.

W konsekwencji, dla spełnienia spornej przesłanki z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy nieodzowne jest ustalenie, że A. S. stała się niezdolna do pracy w okresach wymienionych w tym przepisie, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.

Zważywszy na (częściowo sprzeczną) treść oświadczeń D. S.: z dnia 06 lutego 2014 r. (k. 19 akt ren. rodz. ZUS) i z dnia 08 grudnia 2014 r. (k. 40 akt sprawy) w przedmiotowej sprawie zachodziła konieczność ustalenia, czy w okresie od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 26 grudnia 2000 r. wykonywała prace z powodu opieki nad dziećmi: A. S. i P. S..

W związku z powyższym, celem uzupełnienia postępowania dowodowego przeprowadzonego w postępowaniu sądowym-pierwszoinstancyjnym w niniejszej sprawie, na mocy art. 382 k.p.c., Sąd Apelacyjny w Gdańsku III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych dopuścił dowody: z zeznań świadka H. S. oraz z przesłuchania: D. S. i A. S. w charakterze stron na okoliczności jak w tezie dowodowej postanowienia z dnia 07 lipca 2015 r. w sprawie III AUa 213/15 (k. 78 akt sprawy 00:04:01).

Zeznania świadka H. S. (k. 78 akt sprawy 00:04:01) oraz przesłuchanie w charakterze stron: przedstawiciela ustawowego skarżących D. S. (k. 79 akt sprawy 00:17:56) i zainteresowanej A. S. (k. 79 akt sprawy 00:17:56) wskazują, że A. S. w okresie od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 26 grudnia 2000 r. niewykonywała pracy, ponieważ opiekowała się dziećmi: A. S. (urodzoną w dniu (...)) i P. S. (urodzonym w dniu (...)). Z zeznań tego świadka oraz z przesłuchania stron wynika, że stan zdrowia A. S. w tym okresie nie stał na przeszkodzie do sprawowania przez nią opieki nad tymi dziećmi.

Zdaniem Sądu II instancji zeznania świadka H. S. (k. 78 akt sprawy 00:04:01) oraz przesłuchanie w charakterze stron: przedstawiciela ustawowego skarżących D. S. (k. 79 akt sprawy 00:17:56) i zainteresowanej A. S. (k. 79 akt sprawy 00:17:56) zasługują na wiarę, ponieważ są szczere, spontaniczne oraz korespondują ze sobą, ja również z treścią dokumentów urzędowych zawartych w aktach ZUS, a w szczególności: orzeczeń o stopniu niepełnosprawności: z dnia 27 listopada 2002 r. (k. 4 akt ren. soc. ZUS) i z dnia 10 marca 2003 r. (k. 3 akt ren. soc. ZUS), z których wynika, że A. S. była zaliczona do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na stałe od dnia 26 września 2002 r.

W związku z powyższym Sąd ten uznał te zeznania i przesłuchanie za miarodajne dla ustalenia okoliczności związanych ze sprawowaniem przez A. S. opieki nad jej dziećmi: A. S. i P. S. w okresie od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 26 grudnia 2000 r.

Za niewiarygodne uznał natomiast oświadczenie D. S. z dnia 06 lutego 2014 r. (k. 19 akt ren. rodz. ZUS), w którym stwierdził on, że w okresie od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 11 lipca 1998 r. nie wykonywał pracy z powodu opieki nad A. S., ponieważ nie znajduje on oparcia w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Wobec ustalenia, że okres niewykonywania przez A. S. pracy od dnia 12 lipca 1995 r. do dnia 26 grudnia 2000 r. stanowił okres nieskładkowy w rozumieniu art. 7 pkt 5 lit. a ustawy emerytalnej, spełniała ona w chwili śmierci sporną przesłankę ustalenia jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, ponieważ miała okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 4 lata (art. 58 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej), a dokładnie 5 lat i 12 dni.

W konsekwencji zasadne jest również przyjęcie, że A. S. stała się trwale, częściowo niezdolna do pracy w dniu 03 sierpnia 2000 r. w okresie nieskładkowym, wymienionym w art. 7 pkt 5 lit. a ustawy emerytalnej, a zatem spełniała również sporną przesłankę z art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej.

Tym samym na chwilę śmierci spełniała łącznie wszystkie ustawowe przesłanki ustalenia jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym wynikające z art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej.

W związku z powyższym zachodzi sporna przesłanka ustalenia skarżącym: M. i P. S. prawa do renty rodzinnej po zmarłej matce A. S. z art. 65 ust. 1 ustawy emerytalnej. Jednocześnie nie jest przedmiotem sporu i nie budzi wątpliwości spełnianie przez nich wszystkich pozostałych przesłanek przyznania im tego świadczenia.

Przepis art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej stanowi, że prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2 (który nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie).

Zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.

W myśl art. 129 ust. 2 ustawy emerytalnej w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny.

W niniejszej sprawie zastosowanie znajduje przepis art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej, ponieważ M. i P. S., reprezentowani przez swojego ojca D. S., wniosek o ustalenie im prawa do renty rodzinnej po ich matce A. S., zmarłej w dniu 14 listopada 2013 r. (odpis skrócony aktu zgonu k. 9 akt ren. rodz. ZUS), złożyli dopiero w dniu 06 lutego 2014 r.

Stosownie do treści art. 129 ust. 1 ustawy emerytalnej rentę rodzinną należną M. i P. S. należy zatem wypłacić od miesiąca, w którym złożyli wniosek o to świadczenie, tj. od dnia 01 lutego 2014 r.

Z art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej wynika, że m.in. dzieci własne mają prawo do renty rodzinnej do ukończenia 16 lat.

Przepis art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej daje natomiast prawo m.in. dzieciom własnym, które uczą się w szkole i przekroczyły 16 lat życia, prawo do renty rodzinnej do ukończenia tej nauki, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia.

Tym samym M. S., urodzony dnia (...) (odpis skrócony aktu urodzenia k. 11 akt ren. rodz. ZUS), ma prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce A. S. do ukończenia 16 lat, zgodnie z art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

Wobec treści zaświadczenia z Zespołu Szkół nr (...) w R. z dnia 06 lutego 2014 r. (k. 8 akt ren. rodz. ZUS), potwierdzającego fakt nauki w szkole P. S., urodzonego dnia (...) (odpis skrócony aktu urodzenia k. 10 akt ren. rodz. ZUS), w myśl art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, jego prawo do renty rodzinnej po zmarłej matce podlega natomiast ustaleniu do ukończenia nauki w szkole (nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia).

Uznając, że apelacja M. i P. S. zasługuje na uwzględnienie, na mocy art. 386 § 1 k.p.c., Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt 1 i 2 sentencji wyroku.

W przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, na mocy art. 118 ust. 1 lit. a ustawy emerytalnej a contrario, Sąd ten orzekł jak w pkt 3 sentencji wyroku stwierdzając, że ustalenie tej okoliczności wymagało przeprowadzenia wyczerpującego postępowania dowodowego w postępowaniu sądowo-odwoławczym w niniejszej sprawie.

O kosztach procesu – kosztach zastępstwa procesowego skarżących w postępowaniu sądowym-apelacyjnym w przedmiotowej sprawie oraz kosztach sądowych - opłaty podstawowej od apelacji, na mocy art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c., § 2 ust. 1 i 2, § 12 ust. 2 i § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. z 2013 r., poz. 461 ze zm.) oraz art. 36 ustawy z dnia 28 września 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1025 ze zm.), Sąd II instancji orzekł jak w pkt 4 sentencji wyroku.