Sygn. akt IV U 2475/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Rzeszowie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Selwa

Protokolant: st. sekr. sądowy Katarzyna Pokrzywa

po rozpoznaniu w dniu 18 marca 2014 r. w Rzeszowie

sprawy z wniosku S. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o emeryturę

na skutek odwołania S. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia (...)r. znak (...)

oddala odwołanie.-

Sygn. akt IV U 2475/13

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 18 marca 2014 r.

Decyzją z dnia (...)r. znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. , powołując się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. 2009/153/1227 ze zm. ) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983/8/43 ze zm. ) odmówił wnioskodawczyni S. Ś. prawa do emerytury wskazując, iż w/w do dnia 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Wskazano, że wnioskodawczyni nie przedłożyła świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach, które jest środkiem dowodowym przy ubieganiu się o emeryturę w trybie art. 184 w/w ustawy.

Wnioskodawczyni S. Ś. od powyższej decyzji ZUS złożyła odwołanie wnosząc o jej zmianę decyzji i przyznanie prawa do emerytury.

W uzasadnieniu zgłoszonego żądania wnioskodawczyni podała, że wykonywała prace w warunkach szczególnych podobnie jak jej koleżanki i nie uwzględnienie powyższego świadczy o dyskryminowaniu jej osoby.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wniósł o jego oddalenie z przyczyn identycznych jak wskazane w zaskarżonej decyzji. Raz jeszcze Zakład podał, iż wnioskodawczyni nie wykazała odpowiednimi dokumentami wymaganego przepisami stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni S. Ś. urodziła się (...)

W dniu 06.06.2013 r. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych prośbę o wyjaśnienie czy przysługuje jej prawo do emerytury podając, że ukończyła 57 lat, od 40 lat pracuje na bloku operacyjnym w (...)w S., w warunkach szkodliwych dla zdrowia. W odpowiedzi została poinformowana o treści przepisów warunkujących przyznanie emerytury w wieku obniżonym tj. 55 lat dla kobiety oraz o konieczności złożenia stosownego wniosku wraz ze świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

W dniu 04.09.2013r. wnioskodawczyni złożyła wniosek o emeryturę dołączając dokumenty z okresów zatrudnienia w tym także odpowiedź jaką uzyskała od pracodawcy tj. (...)w S. z daty 22.08.2013r. odmawiającą wydania świadectwa pracy w warunkach szczególnych ze szczegółowym uzasadnieniem stanowiska pracodawcy. (...)w S. wydał wnioskodawczyni zaświadczenie potwierdzające jej zatrudnienie od dnia 17.03.1980r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku sanitariusza szpitalnego

Zakład po analizie przedłożonej dokumentacji ustalił, że wnioskodawczyni na dzień 01.01.1999r. posiada 22 lata, 3 miesiące i 11 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz nie legitymuje się jakimkolwiek okresem pracy w szczególnych warunkach i dlatego w dniu 25.09.2013 r. wydał decyzję, którą odmawiał wnioskodawczyni prawa do emerytury.

(dowód: dokumentacja w aktach ZUS)

Wnioskodawczyni S. Ś. podjęła prace w (...)w S. - (...)w dniu 17.03.1980r. na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, na stanowisku salowej. Z dniem 01.03.1986r. wnioskodawczyni zmieniono stanowisko na sanitariusza szpitalnego. W dokumentacji dotyczącej zatrudnienia brak jest dokumentów wskazujących na jakim oddziale (...)w S. wnioskodawczyni świadczyła pracę, poza decyzją pracodawcy o czasowym oddelegowaniu wnioskodawczyni z (...)na Oddział (...) na okres od dnia 01.08.1997r. do dnia 31.10.1997r.

Faktycznie miejscem świadczenia pracy był (...)funkcjonujący jako oddzielny, zamknięty oddział szpitala. Wnioskodawczyni pracowała na stanowiskach określonych w umowach o pracę. Na (...)wykonywane były zabiegi a w skład zespołu zabiegowego wchodzili z zasady lekarz operujący oraz pielęgniarki – anestezjologiczna i instrumentariuszka. Osoby zatrudnione na stanowiskach sanitariuszy wykonywały pracę tzw. pielęgniarek lotnych , która sprowadzała się do przede wszystkim do pomocy pielęgniarce instrumentariuszce przy przynoszeniu do sali zabiegowej narzędzi i instrumentów, których zabrakło w czasie zabiegu. Było to konieczne gdyż nie zawsze udało się przygotować przed zabiegiem wszystkie potrzebne narzędzia czy środki a koniecznym było by sterylnie ubrana pielęgniarka instrumentariuszka nie opuszczała sali operacyjnej. Po zakończeniu zabiegu sanitariuszki wywoziły pacjenta, sprzątały sale operacyjne i wykonywały ich dezynfekcję. Gdy nie było zabiegów wykonywały inne czynności jak np. przygotowywanie materiałów do sterylizacji. Sanitariuszki pracowały w systemie dyżurów 12 godzinnych.

(dowód: zeznania świadków K. G., E. H., Z. K., E. P. k. 34-35, zeznania wnioskodawczyni k. 36, dokumentacja w aktach osobowych wnioskodawczyni )

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o powołane dowody.

Nie budzą wątpliwości zeznania wnioskodawczyni co do charakteru wykonywanych przez nią w spornych okresach zatrudnienia czynności. Zostały one złożone w jasny i konsekwentny sposób i w powiązaniu z innymi dowodami, na których Sąd oparł się czyniąc ustalenia faktyczne w sprawie nie sposób odmówić im atrybutu wiarygodności.

Sąd uznał za wiarygodne przeprowadzone w niniejszym postępowaniu dowody z zeznań świadków. Słuchane K. G., E. H., Z. K. i E. P. to osoby, które pracowały z wnioskodawczynią w spornym okresie i mają wiedzę o tym, jakiego rodzaju czynności wówczas wykonywała.

Sąd dał wiarę zebranym w sprawie dokumentom, albowiem nie budzą wątpliwości co do swej treści. Dokumentacja pracownicza w korelacji z zeznaniami świadków dotyczącymi przebiegu zatrudnienia wnioskodawczyni w spornych okresach w pełni dają podstawę do ustalenia charakteru zajmowanego przez nią stanowiska pracy jak i prac przez nią wykonywanych.

Sąd zważył, co następuje:

Wnioskodawczyni S. Ś. wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. o przyznanie jej prawa do emerytury w wieku obniżonym ze względu na rodzaj wykonywanej pracy i przy zastosowaniu art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009/153/1227 ze zm. ). W powołanym przepisie zostało przewidziane prawo do wcześniejszej emerytury dla zamkniętego katalogu ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy do końca 1998 r. spełnili ustawowo określone wymogi stażowe tj. do dnia wejścia ustawy w życie tj.1 stycznia 1999 r. osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący 15 lat oraz posiadają okres składkowy i nieskładkowy, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet.

Takim ubezpieczonym przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy emerytalnej. W niniejszej sprawie zastosowanie znajdą także przepisy wydanego przez Radę Ministrów w dniu 7 lutego 1983 r. rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983/8/43 ze zm. ). Stosowne do jego § 4 ust. 1, kobieta, która wykonywała prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli osiągnęła wiek emerytalny wynoszący 55 lat i ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Niekwestionowanym w niniejszej sprawie jest, że mająca ukończone (...) lat życia wnioskodawczyni posiada w sumie ponad 22 lata okresów składkowych i nieskładkowych ustalonych celem uzyskania uprawnień do świadczenia emerytalnego jednak na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udokumentowała żadnego okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Zaistniały spór sprowadzał się do ustalenia , czy istnieją przesłanki, aby wskazywany okres zatrudnienia (...)w S. od dnia 17.03.1980r. do dnia 31.12.1998r. uwzględnić jako okresy pracy w warunkach szczególnych. Zakład Ubezpieczeń Społecznych powyższego odmawia wskazując na brak dowodów poświadczających taką okoliczność, przy czym według hipotetycznego wyliczenia ZUS okres ten wynosiłby 18 lat, 6 miesięcy i 20 dni.

W przekonaniu Sądu Okręgowego, postępowanie dowodowe przeprowadzone w niniejszej sprawie potwierdza stanowisko ZUS zawarte w zaskarżonej decyzji. Czynności bowiem jakie wykonywała S. Ś. zajmując stanowisko salowej i sanitariusza szpitalnego nie mieszczą się w zakresie prac jakie zostały ujęte w treści wykazu stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. nr 8 poz. 43) określającego prace w warunkach szczególnych. W/w rozporządzenie nie wymienia pracy salowej czy sanitariusza jako pracy w warunkach szczególnych – zwłaszcza w dziale XII odnoszącym się do służby zdrowia. Należy wskazać, że w dziale XII pod poz. 2 normodawca wskazał jako prace w warunkach szczególnych „prace w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych” .

Uściślenie jakie stanowiska w zespołach operacyjnych są zaliczane do prac w warunkach szczególnych zostało zawarte w zarządzeniu branżowym tj. Zarządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu zdrowia i opieki społecznej ( Dz. Urz. MZ 1983/8/40 ) w którym w dziale XII, pod poz. 2 wymieniono stanowiska lekarza, pielęgniarki ( położnej) instrumentującej, biorącej udział w zabiegu i pomagającej do znieczulenia oraz stanowisko inżyniera- technika jeżeli na stałe wchodzi w skład zespołu operującego. Zarządzenie to nie wymienia wśród członków zespołu operującego ani salowej ani sanitariusza. Wypadnie przy tym wskazać, że w/w zarządzenie do prac w warunkach szczególnych zalicza zatrudnienie salowych i sanitariuszy szpitalnych ale tylko tych, którzy pracują na oddziałach psychiatrycznych i odwykowych , oddziałach onkologicznych i oddziałach leczenia oparzeń. Nie może budzić wątpliwości, że był to zabieg zamierzony, uwzględniający specyfikę pracy na różnych oddziałach placówek służby zdrowia. Wydaje się też, że nie uwzględniając pracy sanitariuszki na bloku operacyjnym jako zatrudnienia w warunkach szczególnych mimo, iż wykonywała ona czynności zbliżone do czynności jakie wykonywała pielęgniarka instrumentująca normodawca miał na uwadze stopień uciążliwości tego zatrudnienia, który jest nieporównywalnie wyższy w przypadku pielęgniarki chociażby z uwagi na zakres odpowiedzialności za prawidłowy przebieg zabiegu, przygotowanie instrumentów, ich policzenie po zabiegu oraz stres towarzyszący tym czynnościom, obciążenie fizyczne oraz psychiczne. Taka odpowiedzialność nie spoczywała na sanitariuszkach wykonujących faktycznie jedynie czynności pomocnicze a nie wiodące w przeprowadzanym zabiegu.

Wypadnie zwrócić uwagę na ugruntowany pogląd, że tylko praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze na stanowiskach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. wykonywana stale i w pełnym wymiarze uzasadnia skorzystanie z uprawnienia do wcześniejszej emerytury. Praca w szczególnych warunkach to przy tym praca wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14.09.2007 r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19.09. 2007 r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 06.12.2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22.01.2008 r., I UK 210/07, OSNP 2009/6/75; z dnia 24.03.2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152; z dnia 06.06.2011 r., I UK 393/10, LEX nr 950426).

Dodać także należy iż w orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że wykazy resortowe mają charakter informacyjny, techniczno-porządkujący i uściślający, w szczególności wówczas, gdy w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia nie wymienia się określonych stanowisk, lecz operuje się pojęciem ogólnym. Z faktu, że właściwy minister, kierownik urzędu centralnego czy centralny związek spółdzielczy w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalił w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, że dane stanowisko pracy jest stanowiskiem pracy w szczególnych warunkach, może płynąć domniemanie faktyczne, że praca na tym stanowisku w istocie wykonywana była w takich warunkach i odwrotnie, brak konkretnego stanowiska pracy w takim wykazie może - w kontekście całokształtu ustaleń faktycznych - stanowić negatywną przesłankę dowodową. ( tak np. wyrok SA w Białymstoku z dnia 25.09.2013r. III AUa 343/13 , LEX nr 1378588; wyrok SA w Krakowie z dnia 31.07.2013r. III AUa 1502/12, LEX nr 1372279; wyrok SN z dnia 12.02.2013r. II UK 190/12 , LEX nr 136024)

Mając na uwadze powyższe okoliczności a przede wszystkim treść powołanego rozporządzenia Rady Ministrów i zarządzenia resortowego należało stwierdzić, że wnioskodawczyni pracując jako salowa oraz sanitariusz szpitalny na bloku operacyjnym nie wykonywała pracy zaliczonej do zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego Sąd Okręgowy nie uwzględnił złożonego przez S. Ś. odwołania uznając, że zaskarżona przez nią decyzja ZUS jest prawidłową. Odwołanie stosownie do art. 477 14 § 1 kpc zostało oddalone.