Sygn. akt I C 1520/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 sierpnia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Dzierżoniowie I Wydział Cywilny

w składzie :

Przewodniczący: SSR Bogusław Glinka

Protokolant: Joanna Bobrowska

po rozpoznaniu w dniu 04 sierpnia 2015 roku na rozprawie

sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w W.

przeciwko J. L.

o zapłatę kwoty 593,46 zł

I/  oddala powództwo;

II/  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 221,81 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

UZASADNIENIE

Powód (...) spółka z o.o. w W. wniósł do Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Krzyków w postępowaniu upominawczym o zasądzenie od pozwanego J. L. kwoty 594 zł z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 216,13 zł od dnia 07.03.2013 r., od kwoty 185,54 zł od dnia 01.06.2013 r. i od kwoty 191,79 zł od dnia 21.08.2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu. Na uzasadnienie wskazał, że wierzyciel pierwotny (...) spółka z o.o. we W., który został przejęty przez powoda w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h., zawarł z pozwanym umowę o przyłączenie do sieci gazowej. W umowie tej powód zobowiązał się do przyłączenia należącej do pozwanego instalacji wewnętrznej gazowej do sieci gazowej powoda, a w zamian pozwany zobowiązał się do uiszczenia opłaty za przyłączenie do sieci, według zasad i stawek określonych w taryfie dla usług dystrybucji paliw płynnych oraz zawarcia z przedsiębiorstwem zajmującym się obrotem gazem - umowy sprzedaży paliwa gazowego, czego pozwany nie uczynił, co doprowadziło do powstania szkody w postaci utraconych korzyści związanych z niemożnością pobrania opłat dystrybucyjnych. W celu pokrycia szkody powód wystawił pozwanemu trzy noty obciążeniowe, obejmujące należne odszkodowanie. Mimo wystawienia not, a także wezwania do zapłaty pozwany nie zapłacił należnego odszkodowania.

W dniu 22 stycznia 2014 r. Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Krzyków, pod sygn. akt I Nc 69/14, wydał nakaz zapłaty uwzględniający roszczenie w całości wraz z kosztami.

Od powyższego nakazu pozwany wniósł sprzeciw, wobec czego nakaz zapłaty utracił moc, a sprawa została przekazana do Sądu Rejonowego w Dzierżoniowie.

W sprzeciwie pozwany wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając iż z powodu wieku (85 lat) i stanu zdrowia pozwany nie zrozumiał umowy, że mimo braku dostaw gazu zobowiązany będzie płacić, ponadto nie mógł wykonać instalacji do przyłącza z powodu braku planu zagospodarowania przestrzennego, a po uchwaleniu planu z powodu braku środków finansowych, jednak obecnie odbiera gaz i regularnie opłaca gaz. Jeszcze przed przekazaniem sprawy powód złożył oświadczenie pozwanego uznające zasądzone nakazem zapłaty roszczenie wraz z kosztami i zobowiązaniem do cofnięcia sprzeciwu, a w dniu 08.07.2014 r. wpłynęło pismo pozwanego z prośba o cofnięcie sprzeciwu.

Wobec braku podstaw prawnych do cofnięcia sprzeciwu sprawa została skierowana na rozprawę.

Na rozprawie w dniu 25 listopada 2014 r. pozwany oświadczył, że nie uznaje żądania pozwu, gdyż uważa, iż taka kara jest nieuzasadniona, wskazał że oświadczenie o uznaniu roszczenia podsunął mu do podpisania pełnomocnik Gazowni. Pozwany jest osobą w podeszłym wieku, po operacji raka krtani, z tracheotomią i porozumiewa się przy pomocy syntezatora mowy. Pozwany wykazuje nieporadność i wymaga pouczeń. Pozwany nie zrozumiał postanowienia o zakreśleniu mu terminu do złożenia wniosków dowodowych i wniosków takich nie złożył. Na rozprawie w dniu 10 lutego 2015 r. wyjaśnił, że nie złożył wniosków dowodowych bez swojej winy powołując się na swój wiek i stan zdrowia oraz niezrozumienie postanowienia Sądu, wobec czego pouczono pozwanego o potrzebie skorzystania z pomocy prawnej i udzielenia pełnomocnictwa fachowemu pełnomocnikowi, bądź złożenie wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Po złożeniu przez pozwanego wniosku postanowieniem z dnia 16 marca 2015 r. ustanowiono mu adwokata z urzędu.

Pełnomocnik pozwanego w piśmie z dnia 09 kwietnia 2015 r. wniósł o oddalenie powództwa zarzucając:

-

niezasadność roszczenia ze względu na brak ekwiwalentności świadczeń,

-

brak możliwości negocjowania umowy przez pozwanego w dacie jej zawarcia,

-

sprzeczność roszczenia z dobrymi obyczajami i naruszające prawa pozwanego jako konsumenta.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) spółka z o.o. we W. i pozwany w dniu 13 lipca 2010 r. zawarli umowę o przyłączenie do sieci gazowej instalacji wewnętrznej pozwanego, która będzie znajdować się w nieruchomości pozwanego w P., ul. (...). Przyłączenie do sieci miało zostać zrealizowane do dnia 30 kwietnia 2011 r. W umowie tej (§ 4 ust. 1 i 2) ustanowiona została odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy na zasadach określonych w kodeksie cywilnym oraz §§ 4 i 5 umowy. W § 4 ust. 2 wskazano podstawę wyliczenia odszkodowania dla Operatora z tytułu nie zawarcia przez Klienta umowy kompleksowej dostarczenia paliwa gazowego w terminie, o którym mowa w § 3 ust. 2 pkt f, jako sumę opłat za przesłanie gazu do obiektu klienta w minimalnej ilości przewidzianej do poboru dla grupy taryfowej, według ilości gazu określonej w warunkach przyłączenia, utraconych przez Operatora wskutek braku poboru gazu przez Klienta, w okresie od upływu terminu na zawarcie umowy kompleksowej do rozpoczęcia poboru gazu, która nie mogła przekroczyć kosztów nakładów poniesionych przez operatora na realizację przyłączenia. W § 3 ust. 2 lit f umowy Klient zobowiązany był do zawarcia ze sprzedawcą paliwa gazowego umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego w terminie 30 dni od daty otrzymania od Operatora zawiadomienia o wykonaniu przyłączenia (…) i rozpoczęcie odbioru gazu po zawarciu tej umowy.

Dowód: umowa z dnia 13.07.2010 r. nr (...)

protokół odbioru końcowego z dnia 02.05.2011 r.

Ze względu na nie złożenie przez powoda 2 strony umowy nie ustalono jej pełnej treści, w szczególności wysokości opłaty za przyłączenie. Z pozwanym nie uzgodniono indywidualnie warunków umowy o przyłączenie do sieci, oparto ją na wzorcu stosowanym przez Operatora sieci na podstawie udzielonych warunków, co do deklarowanej ilości zużycia gazu. Pozwany nie miał świadomości skutków podpisania umowy o wykonanie przyłączenia do sieci w zakresie obciążającego go odszkodowania i nie rozumiał dlaczego powinien płacić powodowi skoro nie pobierał gazu.

W dniu 02 maja 2011 r. sporządzony został Protokół odbioru końcowego przyłącza gazowego do nieruchomości pozwanego (działka nr (...)), z którego wynika, ze długość całkowita przyłącza wynosiła 4,9 mb. Pozwany nie uczestniczył w sporządzeniu wskazanego protokołu. W chwili zawierania umowy budynek pozwanego wymagał remontu i nie posiadał instalacji wewnętrznej, o czym Operator wykonujący przyłącze wiedział.

W okresie od zawarcia umowy do uchwalenia w dniu 26 października 2012 r. dla wsi P. brak było planu zagospodarowania przestrzennego, który umożliwiał wydanie pozwolenia na budowę w zakresie wewnętrznej instalacji gazowej. Plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony został w dniu 26 października 2012 r., a opublikowany w dzienniku urzędowym 07 stycznia 2013 r. i na jego podstawie pozwany w dniu 29 kwietnia 2013 r. uzyskał zatwierdzenie projektu i pozwolenie na budowę wewnętrznej instalacji gazowej w budynku nr (...) przy ul. (...) działka nr (...). W dniu 03 lipca 2013 r. wykonano próbę szczelności wewnętrznej instalacji gazowej pozwanego i w dniu 17 lipca 2013 r. pozwany zawarł umowę kompleksową dostarczania paliwa gazowego z (...), regularnie pobiera gaz i uiszcza opłaty z tego tytułu oraz z tytułu opłat dystrybucyjnych operatora sieci.

Dowód: przesłuchanie pozwanego,

umowa z dnia 13.07.2010 r. nr (...)

akt notarialny rep. A nr (...),

decyzja nr (...) z dnia 29.04.2013 r.

wypis z Planu Zagospodarowania Przestrzennego wsi P.

protokół z próby szczelności z dnia 03.07.2013 r.,

umowa kompleksowa z dnia 17.07.2013 r.

Dotychczasowy Operator sieci (...) sp. z o.o. został przejęty w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h. przez powoda, noszącego poprzednio nazwę (...) spółka z o.o.

Dowód: odpis pełny z KRS powoda

Poprzednik prawny powoda oraz powód wystawili pozwanemu trzy noty obciążeniowe, obejmujące odszkodowanie za niewywiązanie się z obowiązku zawarcia umowy sprzedaży paliwa gazowego o numerach:

-

(...) z dnia 20.02.2013 r. na kwotę 216,13 zł za okres od 01.10.2012 r. do 31.01.2013 r.,

-

(...) z dnia 16.05.2013 r. na kwotę 185,54 zł za okres od 01.02.2013 r. do 30.04.2013 r.,

-

(...) z dnia 06.08.2013 r. na kwotę 191,79 zł za okres od 01.05.2013 r. do 31.07.2013 r.

a następnie pismem z dnia 03.09.2013 r. wezwał pozwanego do zapłaty należności wynikających z not obciążeniowych, które pozwany odebrał w dniu 06.09.2013 r., jednak należności nie uregulował.

Dowód: umowa z dnia 13.07.2010 r. nr (...)

protokół odbioru końcowego z dnia 02.05.2011 r.

pismo z dnia 20.02.2013 r. wraz z notą obciążeniową nr (...) i kalkulacją

pismo z dnia 16.05.2013 r. wraz z notą obciążeniową nr (...) i kalkulacją

pismo z dnia 06.08.2013 r. wraz z notą obciążeniową nr (...) i kalkulacją

wezwanie do zapłaty z dnia 03.09.2013 r. z potwierdzeniem odbioru

Pozwany jest osobą samotną, w podeszłym wieku, po operacji raka krtani, z tracheotomią i porozumiewa się przy pomocy syntezatora mowy. Pozwany wykazuje nieporadność i wymaga pouczeń. Poprzedni dom pozwanego uległ spaleniu i pozwany w dniu 18.12.2009 r. nabył od Skarbu Państwa – (...)nieruchomość położoną w P.zabudowaną budynkiem gospodarczym z zamiarem zaadoptowania go na cele mieszkalne i w tym celu zamierzał wykonać w nim instalację gazową, przyłączyć się do sieci i pobierać gaz. W chwili nabywania nieruchomości brak było obowiązującego planu zagospodarowania przestrzennego.

Dowód: przesłuchanie pozwanego

akt notarialny rep. A nr (...),

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie jest zasadne i podlega oddaleniu.

Oceniając żądanie pozwu należy wskazać, iż powód nie przedłożył pełnego tekstu umowy, gdyż brak jest str. 2, co uniemożliwiało pełną ocenę treści umowy, w szczególności równości obciążeń stron karami umownymi, czy odszkodowaniami, jakie zobowiązana byłaby ponieść każda ze stron na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez drugą stronę.

Oceniając poza tym stosunek zobowiązaniowy, w szczególności obowiązki pozwanego związane z terminem przyłączenia instalacji wewnętrznej do sieci i skutków niewykonania tego zobowiązania w terminie, należy wskazać, że:

1. Stosownie do art. 385 1 § 1 k.c., pozwanego, jako konsumenta, nie wiążą postanowienia umowy (w tym stosownie do art. 384 § 1 k.c. wzór umowy), nie uzgodnione z nim indywidualnie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Za nie uzgodnione indywidualnie uważa się te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Powód nie powoływał się na to, że postanowienia odnoszące się do naliczonego odszkodowania/kary umownej zostały uzgodnione indywidualnie z pozwanym, a gdyby się na to powołał, obciążałby go ciężar dowodu, zgodnie z § 4. Obciążenie pozwanego odszkodowaniem/karą umowną w wysokości 5 819,22 zł (jako różnicy między poniesionymi nakładami 7 346,26 zł a opłatą przyłączeniową 1 527,04 zł), należało uznać za klauzulę abuzywną nie wiążącą pozwanego na podstawie wskazanego przepisu. Również prawo europejskie, zawarte w Dyrektywie nr 93/13/ EWG, wprowadza ochronę konsumentów przed nieuczciwymi postanowieniami umownymi. W wyroku Trybunału Sprawiedliwości z dnia 30 maja 2013 r. C-488/11 przyjęto, że „Art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że nie pozwala on sądowi krajowemu, jeżeli stwierdził on nieuczciwy charakter postanowienia dotyczącego kary umownej w umowie zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem, na ograniczenie się, do czego upoważnia go prawo krajowe, do obniżenia przewidzianej przez nie kwoty kary umownej obciążającej tego konsumenta, lecz zobowiązuje go do zwykłego niestosowania rzeczonego postanowienia wobec konsumenta.”

2. Uznając za prawdziwe zeznania pozwanego, należy przyjąć, że pracownicy powoda wiedzieli, że pozwany nie miał wykonanej instalacji wewnętrznej, która miała być dopiero wykonana w przyszłości, a przedmiotem umowy stron było, zgodnie z § 1 ust. 2 „przyłączenie do sieci gazowej wewnętrznej instalacji gazowej Klienta, która będzie się znajdować w obiekcie budynek mieszkalno-gospodarczy...”. Z kolei pozwany nie mógł uzyskać pozwolenia na budowę w zakresie wykonania instalacji gazowej wobec braku planu zagospodarowania przestrzennego dla wsi P., który uchwalony został dopiero uchwałą(...)z dnia 26 października 2012 r., a opublikowany w dzienniku urzędowym z dnia 07 stycznia 2013 r. Pozwolenie na budowę wydane zostało pozwanemu w dniu 29 kwietnia 2013 r., a w dniu 03 lipca 2013 r. przeprowadzono próbę szczelności wykonanej instalacji gazowej i już 17 lipca 2013 r. pozwany zawarł umowę kompleksową dostarczania paliwa gazowego. Wobec powyższego okresy, za jakie powód naliczył odszkodowanie, a mianowicie dla noty obciążeniowej (...)od dnia 01.10.2012 r. do dnia 31.01.2013 r., dla noty obciążeniowej (...)od dnia 01.02.2013 r. do dnia 30.04.2013 r. oraz dla noty obciążeniowej (...)od dnia 01.05.2013 r. do dnia 31.07.2013 r., należy uznać za niezawinione niewykonanie zobowiązania, zaś odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, które w § 4 ust. 1 umowy odwołuje się do zasad określonych w kodeksie cywilnym, a więc art. 471 k.c., wyłączającym odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, które jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Dodatkowo należy wskazać, że naliczenie przez powoda odszkodowania także za okres po zawarciu przez pozwanego umowy kompleksowej dostarczania paliwa gazowego, to jest za okres od 17 do 31 lipca 2013 r. byłoby zupełnie bezpodstawne na podstawie zapisów samej umowy, gdyż miało obejmować „niezawarcie umowy o dostawy paliwa gazowego”.

3. Dodatkowo należało uznać, że wykonanie w lipcu 2013 r. instalacji i jej połączenie z siecią powoda w lipcu 2013 r. oraz zawarcie w dniu 17 lipca 2013 r. umowy kompleksowej dostawy gazu czyni zasadnym zarzut niewspółmierności kary, gdy umowa została w końcu wykonana i powód czerpie korzyści z dostaw pozwanemu gazu do jego nieruchomości. Z tej przyczyny należało uznać, że nawet przyjmując związanie pozwanego tymi zapisami umowy, to kara byłaby rażąco wygórowana w rozumieniu art. 484 § 2 k.c., gdyż powód naliczył już odszkodowania/karę umowną za wcześniejsze okresy w wysokości 807,20 zł. Pozwany zarzucił też zawyżenie kosztów wykonania przyłącza przez powoda, biorą pod uwagę długość przyłącza, a powód do zarzutu tego się nie ustosunkował oraz nie udowodnił wysokości poniesionych nakładów na przyłączenie powoda, co - biorąc pod uwagę treść odbioru końcowego przyłącza gazowego z dnia 02.05.2011 r., z którego wynika, że całkowita długość przyłącza wynosiła 4,9 mb - poddaje w wątpliwość, by poniesione koszty wyniosły aż 7 346,26 zł za tak krótki odcinek. Wbrew ciężarowi dowodu z art. 6 k.c. powód nie udowodnił wielkości poniesionych nakładów na przyłącze wykonane dla pozwanego.

Sąd oddalił wniosek dowodowy powoda o przesłuchanie jako świadka M. W., jako zbędny dla rozstrzygnięcia sprawy, gdyż okoliczności, na jakie świadek był wnioskowany wynikały z przedłożonych przez powoda dokumentów prywatnych, w tym zestawień dotyczących sposobu naliczenia odszkodowania w notach obciążeniowych, będących przedmiotem żądania pozwu.

Mając powyższe argumenty na względzie Sąd oddalił powództwo w całości.

Orzeczenie o kosztach procesu, obejmujące koszty pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu w stawce minimalnej powiększonej o należny podatek VAT, oparto na przepisach art. 98 k.p.c. oraz § 2 ust 1 i 3, § 6 pkt 2 i § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.