Sygn. akt II Ca 377/14

I/ zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 4190,32 zł (cztery tysiące sto dziewięćdziesiąt 32/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 2 marca 2012 roku do dnia zapłaty,

II/ zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1337 zł (jeden tysiąc trzysta trzydzieści siedem) tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje.

Sygn. akt II Ca 377/14

UZASADNIENIE

Powód Zrzeszenie (...) w I. wniósł o zasądzenie od pozwanej Gminy M. I. na jego rzecz kwoty 4.190,32 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 2 marca 2012 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jako uzasadnienie pozwu powód wskazał, że wyrokiem z 02.07.2002 roku w sprawie I C 138/02 Sąd Rejonowy w Inowrocławiu orzekł o eksmisji pozwanych L. W., K. W., I. W., małoletniej A. W. z lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w I. przy ul. (...). Równocześnie w punkcie 2 wyroku Sąd orzekł o uprawnieniu pozwanych do lokalu socjalnego, wstrzymując wykonanie wyroku do czasu złożenia przez Gminę M. I. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Powód pismami z dnia 23 września 2002 roku i z dnia 26.02.2003 roku wezwał pozwaną do wykonania wyroku i złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. Pozwana w odpowiedzi poinformowała, że nie posiada wolnego lokalu socjalnego. Powód wskazał również, że obecnie zarząd nieruchomością położoną przy ul (...) w I., której właścicielami są S. P. i Z. Z. sprawuje (...) w I..

Sąd Rejonowy w Inowrocławiu w dniu 21 maja 2013 roku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu, sygn. akt I Nc 1631/13. (k. 53)

Pozwana Gmina M. I. w sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów postępowania według norm przepisanych, wskazując w uzasadnieniu, iż powód nie wykazał wszystkich przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego. Pisma powoda są adresowane tylko do jednego lub kilku lokatorów. Kwota w zakresie opłat eksploatacyjnych również nie została należycie wykazana. Pozwany podniósł również zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, przywołując treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15.05.2013 roku w sprawie III CZP 23/13.

Sąd Rejonowy ustalił, że wyrokiem z dnia 2 lipca 2002 roku Sąd Rejonowy w Inowrocławiu nakazał pozwanym: L. W., K. W., I. W., małoletniej A. W. aby wraz ze wszystkimi rzeczami opuścili i wydali powodowi Zrzeszeniu (...) w I. lokal mieszkalny położony w I. przy ul. (...). Sąd ustalił, że powyżej wymienionym pozwanym przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego oraz wstrzymał wykonanie orzeczenia o opróżnieniu lokalu do czasu złożenia pozwanym przez Miasto I. oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego.

Aneksem do umowy dotyczącej wynajęcia lokali na rzecz Miasta I. w celu realizacji sądowych wyroków orzekających eksmisję z prawem do lokali socjalnych z 18 lutego 2009 roku strony ustaliły stawkę czynszu na 6 zł za m ( 2) powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego. Aneksem do umowy dotyczącej wynajęcia lokali na rzecz Miasta I. w celu realizacji sądowych wyroków orzekających eksmisje z prawem do lokali socjalnych z 29.05.2009 roku dołączony został do umowy lokal przy u. (...) J. (...) (...)w I..

Pismem z 21 lutego 2012 roku powód wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 6.715,68 zł w terminie do dnia 1 marca 2012 roku. Pozwana nie zapłaciła powodowi kwoty dochodzonej pozwem.

Sąd Rejonowy zaznaczył, iż w niniejszej sprawie bezspornym było, nie wywiązanie się przez pozwaną Gminę z obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego eksmitowanym lokatorom. Nie był także kwestionowany fakt, iż od dnia prawomocności wyroku do dnia wniesienia pozwu byli najemcy nie uiszczali należnych opłat za czynsz Sporne pozostawało, czy powód w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego przez gminę poniósł szkodę, a jeżeli tak, to w jakiej wysokości oraz czy powód jest legitymowany czynnie do występowania w procesie.

W pierwszej kolejności Sąd Rejonowy rozważał fakt posiadania przez powoda legitymacji do występowania w niniejszym procesie. W odpowiedzi na zarzut pozwanego braku legitymacji czynnej powód złożył 17.02.2014 roku pismo stanowiące odpowiedź na sprzeciw wraz z załącznikiem w postaci pełnomocnictwa, w którym współwłaściciele nieruchomości S. P. i Z. Z. upoważnili powoda do zarządzania od dnia 01.01.2007 roku nieruchomością przy ul. (...) w I.. Pismo procesowe, wobec braku dowodu doręczenia go stronie pozwanej, zostało zwrócone zarządzeniem z dnia 26.03.2014 roku i na podstawie art. 132 kpc dokumenty nie zostały włączone w poczet materiału dowodowego.

Wobec tego Sąd Rejonowy uznał, że legitymacja materialna do wytoczenia powództwa na podstawie art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21.06.2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego przysługuje wyłącznie właścicielom nieruchomości. Powód jako zarządca może być traktowany w sferze prawa materialnego co najwyżej jako pełnomocnik a nie jako zastępca pośredni, co wskazuje na brak legitymacji czynnej powoda. Sąd Rejonowy wskazał nadto, że dokonując takiej oceny kierował się treścią uchwały Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2013 roku w sprawie III CZP 23/13.

Dlatego też Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

Apelację od tego wyroku wniósł powód, zaskarżając go w całości i zarzucając naruszenie prawa procesowego mające wpływ na treść zaskarżonego wyroku tj. art. 132 § 1 kpc poprzez uznanie, iż strona powodowa nie doręczyła prawidłowo pełnomocnikowi strony pozwanej odpowiedzi na sprzeciw.

W konsekwencji tego zarzutu powód wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i zasądzenie na jego rzecz od pozwanej dochodzonej kwoty wraz z kosztami postępowania za obie instancje ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu apelacji wskazano m.in., że odpis odpowiedzi na sprzeciw został doręczony pełnomocnikowi pozwanego w siedzibie jego kancelarii a jej odbiór potwierdził pracownik sekretariatu.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania według norm przepisanych. Pozwany przyznał, że Pani J. M. jest pracownikiem kancelarii pełnomocnika pozwanego.

Na rozprawie apelacyjnej strony się nie stawiły.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd Okręgowy uznał apelację powódki za zasadną.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że Sąd Okręgowy podziela zarzut podniesiony w apelacji jako zasadny. Sąd Rejonowy zwracając pismo procesowe stanowiące odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty wraz z dołączonym do niego dokumentem w postaci pełnomocnictwa z dnia 29.12.2006 roku, a tym samym pomijając ten dowód w swoich ustaleniach faktycznych uchybił przepisowi art. 132 § 1 kpc. Doręczenie pełnomocnikowi będącemu radcą prawnym może być skutecznie dokonane zarówno za pośrednictwem poczty jak też poprzez doręczenie pisma pracownikowi jego kancelarii. Trudno wymagać, aby profesjonalny pełnomocnik osobiście potwierdzał odbiór każdego pisma procesowego. O ile dysponuje on sprawnie działającą kancelarią za skuteczne może być uznane doręczenie pisma pracownikowi tej kancelarii upoważnionemu do odbioru przesyłek. W niniejszej sprawie pozwany nie wykazał, że Pani J. M. takiego umocowania nie posiadała, poza takim twierdzeniem zawartym w odpowiedzi na apelację. Za wiarygodne uznać należy, że w/w osoba odbierała pisma kierowane do pełnomocnika procesowego pozwanego wielokrotnie i nigdy pełnomocnik nie kwestionował prawidłowości takich doręczeń. Co więcej również Sąd Rejonowy takiego sposobu doręczenia wcześniej nie kwestionował. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy dokonywał wszystkich doręczeń za pośrednictwem poczty na adres kancelarii pełnomocnika pozwanego i w takich przypadkach radca prawny nigdy nie kwitował odbioru przesyłki a robiły to osoby zatrudnione w kancelarii. W jednym przypadku potwierdziła odbiór przesyłki sądowej Pani J. M.. Dotyczyło to zawiadomienia o terminie rozprawy w doręczonego w dniu 12.02.2014 roku – karta 67 akt sprawy. Wówczas Sąd Rejonowy nie zakwestionował prawidłowości doręczenia pozwanemu zawiadomienia o terminie rozprawy. Jednocześnie Sąd I instancji uznał, że taki sam sposób doręczenia odpisu sprzeciwu pełnomocnikowi pozwanej z tym, że dokonany przez pełnomocnika powoda jest już nieskuteczny. Ta niekonsekwencja w działaniu Sądu Rejonowego jest rażąca. Twierdzenia pozwanej zawarte w odpowiedzi na apelację, iż tylko jeden pracownik kancelarii ma upoważnienie do odbioru przesyłek tj. Pani A. S. jest sprzeczne z dowodami doręczeń znajdującymi się w aktach sprawy. Na 5 takich przypadków, nigdy nie odebrała przesyłki Pani o takim w/w nazwisku. Potwierdzały odbiór Panie: M., G. i G.. Pozwany mimo tego reagował w sposób prawidłowy i terminowy na doręczane mu takim sposobem przesyłki sądowe.

Zdaniem Sądu Okręgowego powyższe okoliczności dają podstawę do uznania, iż doręczenie pozwanemu pisma procesowego zawierającego odpowiedź na sprzeciw i dołączonych do tego pisma dokumentów nastąpiło w sposób prawidłowy zgodny z przepisem art. 132 i 133 kpc. Zwrot tego pisma stanowił naruszenie przepisu art. 132 § 1 kpc a tym samym uchybienie mające wpływ na treść wyroku, bowiem Sąd Rejonowy pominął istotny dla rozstrzygnięcia sprawy dowód.

Z pełnomocnictwa znajdującego się na karcie 74-75 akt wynika, że powodowi przekazano czynności zwykłego zarządu dotyczące bieżących spraw związanych z eksploatacją nieruchomości i utrzymaniem jej w stanie nie pogorszonym. W zakres tego zarządu wchodziło prawo do windykacji należności czynszowych. Pełnomocnictwa udzielili wszyscy współwłaściciele nieruchomości położonej w I. przy ul. (...).

Dlatego też w ocenie Sądu Okręgowego nie jest, wbrew stanowisku Sądu I instancji, zasadny zarzut braku legitymacji czynnej Zrzeszenia (...) w I.. Sąd Rejonowy podzielając ten zarzut przywołał uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2013 roku ( sygn. III CZP 23/13 ), w której sąd stwierdził, że „zrzeszenie właścicieli nieruchomości zarządzające - bez tytułu prawnego - nieruchomością i położonym na niej budynkiem obejmującym lokal zajmowany przez osobę, wobec której wydano prawomocny wyrok nakazujący jego opróżnienie i zawierający orzeczenie o uprawnieniu pozwanego do lokalu socjalnego, nie może dochodzić od gminy odszkodowania, o którym mowa w art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.)" . W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że na gruncie art. 18 ust. 5 u.o.p.l. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 kwietnia 2010 r., P 1/08 (OTK-A Zb.Urz. 2010, nr 4, poz. 33), wyraził stanowisko, że źródłem odpowiedzialności gminy jest w tym wypadku szkoda, jaką ponosi właściciel opróżnianego lokalu, ponieważ musi godzić się na dalsze zajmowanie jego lokalu przez osoby eksmitowane. Jest on przez bliżej nieoznaczony czas - do chwili dostarczenia osobom eksmitowanym lokalu socjalnego - pozbawiony uprawnienia do dysponowania przedmiotem swojej własności i korzystania z niego. Trybunał Konstytucyjny konsekwentnie przyjął, więc, że pojęcie właściciela użyte w art. 18 ust. 5 u.o.p.l. oznacza podmiot dysponujący prawem rzeczowym, nie zaś podmiot określony w definicji zawartej w art. 2 ust. 1 pkt 2 u.o.p.l.

Należy jednak zauważyć - podzielając treść tej uchwały - że w niniejszej sprawie nie ma ona zastosowania, gdyż powód zarządza nieruchomością i położonym na niej budynkiem przy ulicy (...) w I. na podstawie umowy zawartej ze współwłaścicielami tej nieruchomości. Zarządca działający na podstawie umowy o zarządzanie nieruchomością działa w imieniu własnym lub w imieniu drugiej strony umowy (w tym wypadku właściciela nieruchomości) w zależności od postanowień umowy, ale zawsze na rzecz drugiej strony umowy o zarządzanie nieruchomością - właściciela lub współwłaścicieli nieruchomości albo innych osób mających prawa do nieruchomości. Działa przy tym w takim zakresie, jaki został określony umową. Dlatego kwestie związane z zakresem działania upoważnień zarządcy powinny zostać doprecyzowane w umowie. Zakres obowiązków i uprawnień zarządcy działającego na podstawie takiej umowy nie wynika, bowiem wprost z przepisów.

Sąd Okręgowy uważa, iż ze sformułowania użytego w pełnomocnictwie: „windykacja należności czynszowych” można wyprowadzić, że obejmuje ono również swym zakresem umocowanie do dochodzenia takich należności za pomocą środków określonych w obowiązujących przepisach prawnych tj. także na drodze sądowej. Współwłaściciele wyraźnie ograniczyli w pełnomocnictwie jedynie możliwość windykacji pozasądowej tj. za pomocą firm windykacyjnych, bowiem na taką czynność zarządcą musiał wcześniej uzyskać zgodę właścicieli. Taki ograniczenie nie miałoby sensu gdyby pełnomocnictwo tj. zakres zarządu nie obejmował dochodzenia należności czynszowych w drodze sądowej. Za taką interpretacją zakresu umocowania powoda jako zarządcy nieruchomości przemawia także wieloletnia praktyka. Powód bez jakiegokolwiek sprzeciwu ze strony współwłaścicieli samodzielnie występował w procesach o zapłatę to należności czynszowych czy też odszkodowań o takim charakterze jak dochodzone w niniejszym postępowaniu.. Sam pozwany nie miał wcześniej zastrzeżeń, co do posiadania przez powoda legitymacji czynnej, skoro zawierał z nim a nie ze współwłaścicielami nieruchomości umowy dotyczące wynajmowania lokali mieszkalnych jako lokali socjalnych.

Wobec tego należało uznać, iż powód wykazał swoją legitymację czynną w niniejszym procesie.

W tej sytuacja sporna pozostawała jedynie wysokość odszkodowania, bowiem sam zasada była bezsporna.

W ocenie Sądu Okręgowego również wysokość odszkodowania nie budzi wątpliwości, albowiem powód domaga się jego zasądzenia w wysokości czynszu jaki był opłacany przez byłych lokatorów w chwili rozwiązania umowy najmu i takiej jaką ustalił strony w umowach dotyczących wynajmu lokali na cele realizacji nałożonych wyrokami na pozwaną obowiązków dostarczania lokali socjalnych. Powód wykazał również wysokość innych opłat, za pomocą przedłożonych dokumentów a pozwany nie wykazał nieprawidłowości sposobu obliczenia kwot opłat przypadających na lokal zajmowany przez byłych najemców.

Również kwestia związku przyczynowego między niedostarczeniem lokalu socjalnego przez pozowaną gminę a szkodą pozostaje bezdyskusyjna.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 października 2010 r. w sprawie II CSK 323/09 (publ. Lex nr 602680) wprost stwierdził, że na gruncie art. 18 ust. 3 i 5 u.o.p.I. nie budzi wątpliwości przekonanie, iż pozostaje w normalnym związku przyczynowym z zaniechaniem przez gminę wypełnienia obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego osobie do tego uprawnionej, strata właściciela lokalu mieszkalnego spowodowana nieuiszczaniem przez byłego lokatora opłat za używanie zajmowanego lokalu i że za tę postać szkody gmina ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 417 § 1 k.c.

Biorąc powyższe pod uwagę na mocy art. 386 § 1 kpc należało zmienić zaskarżony wyrok i zasądzić od pozwanego na rzecz powódki kwotę odszkodowania dochodzoną w pozwie wraz z kosztami postępowania za obie instancje uwzględniając wynagrodzenie pełnomocnika procesowego według norm przepisanych.