Sygn. akt II Ca 871/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 października 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Kośka (spr.)

Sędziowie: SSO Ewa Piątkowska-Bidas

SSO Beata Piwko

Protokolant: protokolant sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 6 października 2014 r. w Kielcach na rozprawie

sprawy z powództwa B. K.

przeciwko Gminie K.

o ustalenie stosunku prawnego

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w Końskich

z dnia 14 kwietnia 2014 r., sygn. I C 723/13

oddala apelację i zasądza od B. K. na rzecz Gminy K. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 871/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 14 IV 2014r Sąd Rejonowy w Końskich oddalił powództwo B. K. przeciwko Gminie K. o ustalenie istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, zasądził od powódki na rzecz pozwanej koszty procesu, ustalając, co następuje:

Powódka B. K. była córką T. S.; jest natomiast siostrą W. S..

Do roku 2006 T. S. zamieszkiwała w K. w mieszkaniu położnym przy ul. (...). W związku ze złożonym przez nią wnioskiem o zmianę zajmowanego lokalu, pismem z dnia 5 maja 2006 r. Burmistrz Miasta i Gminy K. skierował T. S. do zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w K. celem zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ulicy (...). Jako osoby uprawnione do zajmowania lokalu wskazano T. S. (jako najemcę) i jej syna W. S.. W dniu 22 czerwca 2006 r. T. S. zawarła z Zakładem Gospodarki Mieszkaniowej w K. umowę najmu lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w K. przy ul. (...). Miesięczne opłaty czynszowe były naliczane za dwie osoby. W chwili przeprowadzenia się T. S. do mieszkania przy ul. (...), jej stan zdrowia był dobry; nie wymagała pomocy osób trzecich. Zamieszkiwał razem z nią jej syn W. S.. Stan zdrowia T. S. zaczął się pogarszać na dwa – trzy lata przed jej śmiercią.

Po rozwodzie ze swoim mężem B. K.zaczęła wyjeżdżać do pracy do W.. Pracowała przy opiece nad osobami starszymi. Pobyty trwały średnio trzy miesiące, po których wracała na pewne okresy do P.. Powódka zatrzymywała się wówczas w mieszkaniu swojej matki przy ulicy (...). Pobyty powódki w mieszkaniu matki były krótkie: dwu, trzydniowe.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Końskich z dnia 13 lipca 2010 r. sygn. akt 1 C 179/09 sąd nakazał pozwanym B. K., M. K.i P. K.opróżnienie lokalu położonego w K.przy ul. (...)będącego zasobach (...) Spółdzielni Mieszkaniowejw K.. Jednocześnie w tym wyroku orzeczono o uprawnieniu pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego. Burmistrz Miasta i Gminy K.pismem z dnia 26 czerwca 2011 r. skierował B. K., M. K.i P. K.do Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w K.celem zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...)w K., w dniu 21 lipca 2011 r. B. K.i P. K.zrezygnowali z lokalu zastępczego oraz wszelkich roszczeń wobec Gminy K.w związku z rezygnacją z lokalu. W tym samym dniu oboje złożyli wniosek o zameldowanie w lokalu przy ul. (...).

Od chwili gdy T. S. zaczęła niedomagać zdrowotnie, korzystała z pomocy innych osób. Osobami pomagającymi była wnuczka A. S. oraz córka B. T.. W codziennych sprawach życia codziennego T. S. pomagali również sąsiedzi, np.: B. S. odpierała korespondencje, J. P. robił zakupy, dokonywał opłat. W tym czasie powódka B. K. widywana była bardzo rzadko, mogło to być zaledwie kilka razy w trakcie choroby. W mieszkaniu T. S. nie było widać również żadnych rzeczy należących do powódki, które to przedmioty mogłyby wskazywać na stałą obecność B. K..

Jesienią 2011 r. stan zdrowia T. S.znacznie się pogorszył; była hospitalizowana. Przyjechała wówczas B. K., w celu pomocy matce. Zamieszkała wówczas na stałe w mieszkaniu matki. Widywana była wtedy prawie codziennie, mieszkała w mieszkaniu bez przerwy. B. K.od dnia 17 sierpnia 2011 r. była zameldowana pod adresem (...)Pobierała w Miejsko-Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w K.świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia i opieki nad osobą niepełnosprawną przyznane na matkę T. S.– w okresie od 8 sierpnia 2011 r. do 30 stycznia2012 r.

W związku ze śmiercią T. S. w dniu 30 stycznia 2012 r., Burmistrz Miasta i Gminy K. pismem z dnia 14 lutego 2012 r. skierował syna najemczyni W. S. do Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w K. celem zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego położonego przy ulicy (...). W dniu 16 lutego 2012 r. W. S. zawarł umowę najmu lokalu mieszkalnego. Miesięczne opłaty czynszowe były naliczane za trzy osoby. W związku z naruszaniem obowiązków lokatora, dyrektor ZGM w K. wypowiedział W. S. umowę najmu lokalu przy ul. (...). Na skutek powództwa Gminy K. – Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej, wyrokiem Sądu Rejonowego w Końskich z dnia 29 września 2013 r. sygn. akt I C 341/13 pozwany W. S. został eksmitowany z mieszkania przy ul. (...) w K..

Nie ulegało wątpliwości, że powódka jako córka zmarłej najemczyni spełnia warunki określone w § 1 art. 691kc, ale powództwo podlega oddaleniu wobec stwierdzenia, że powódka nie zamieszkiwała stale z matką w chwili jej śmierci. Pomoc świadczona zmarłej (jeszcze w czasie, gdy nie była ona obłożnie chora) przez sąsiadów, świadczy o tym że zmarła nie mogła korzystać z pomocy innych osób, a na pewno niedostatecznym wymiarze. Oznacza to, że powódka nie zamieszkiwała w mieszkaniu przy ul. (...). Jeśli powódka mieszkałaby w sposób nieprzerwany, pomoc osób postronnych byłaby z pewnością zbyteczna. W okresie poprzedzającym ostry stan chorobowy zmarłej osoby ją odwiedzające nie widziały żadnych śladów obecności osób innych niż T. S. i jej syn W. S.. Niewątpliwe czasowe korzystanie przez powódkę lokalu, nie nosiło znamion stałego zamieszkiwania. Mieszkanie matki było jedynie punktem powrotnym, w którym powódka mogła się zatrzymywać po powrocie do kraju. Stałe zamieszkiwanie w lokalu mieszkalnym oznacza, że lokal ten stanowi centrum życiowe określonej osoby. Dla powódki, lokal matki, był co najwyżej takim centrum jedynie przez kilka ostatnich miesięcy przed śmiercią T. S.. Powódka uprzednio zrezygnowała z przysługującego jej lokalu socjalnego, co nie oznacza, że tym samym nabyła jakiekolwiek prawa do lokalu przy ul. (...). Co prawda zameldowała się w nim, lecz nie zmienia to faktu, że materialnoprawną przesłanką uwzględnienia powództwa wytoczonego na podstawie art. 691 k.c. jest wspólne zamieszkiwanie osoby razem z najemcą, a więc określony stan faktyczny, a nie stan prawny wynikający z treści decyzji administracyjnej o zameldowaniu. Pobyt powódki w mieszkaniu matki związany był jedynie krótkotrwałymi odwiedzinami oraz opieką w końcowej fazie choroby matki. Dla ewentualnego ustalenia wstąpienia powódki w stosunek najmu, nie ma oczywiście znaczenia fakt, że kolejną umowę zawarto już z W. S.. Ma jednak znaczenie w sprawie okoliczność, że powódka wystąpiła z powództwem w okresie prawie dwóch lat od chwili, gdy stwierdzone zostało, że stosunek najmu wstąpił W. S.. Powódka o tym fakcie doskonale wiedziała. Nie brzmią przekonująco twierdzenia, że pracownicy Gminy K. lub ZGM celowo wprowadzili ją w błąd. Powództwo niniejsze wniesione zostało dopiero wówczas, gdy Gmina K. złożyła pozew o eksmisję W. S. oraz osób zameldowanych w lokalu (w tym B. K.). Po śmierci matki powódka korzystała nadal z lokalu, którego najemcą był W. S. i zapewne taki stan odpowiadałby powódce; w wyniku eksmisji straciła ona jednak bezpowrotnie możliwość korzystania z lokalu. Z tego względu żądanie powódki, sąd ocenia jako próbę ex post, „odzyskania” prawa do lokalu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c w zw. z §6 ppkt.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych….

W apelacji powódka domagała się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, zarzucając:

1. Naruszenie przepisów postępowania, a w szczególności art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

• błędne przyjęcie na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego, że powódka nie wstąpiła z mocy prawa w stosunek najmu po zmarłej matce, gdyż według ustalonego przez Sąd meriti stanu faktycznego powódka stale nie zamieszkiwała razem z matką w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w K.

• zaniechanie wszechstronnego rozpoznania materiału dowodowego zebranego w sprawie i wyprowadzenie wniosku z niego niewynikającego, a mianowicie, że strona powodowa za życia matki traktowała lokal mieszkalny przy ul. (...) jedynie jako punkt powrotny, w którym mogła się zatrzymać po powrocie do kraju, podobna sytuacja miała miejsce po śmierci matki, kiedy w lokalu zamieszkiwał jej brat W. S., zaś wraz z eksmisją brata powódki tego lokalu strona powodowa wystąpiła z powództwem ustalenie wstąpienia w stosunek najmu co w ocenie Sądu meriti stanowiło próbę ex post „odzyskania” prawa do lokalu

• brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i dokonanie jego oceny z pominięciem istotnej części tego materiału, tj . nie uwzględnienia przez Sąd meriti faktu, iż powódka zamieszkała w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) w K. od 2009 r. tj . po upływie około sześciu miesięcy od rozwodu z małżonkiem.

2. Naruszenie przepisów prawa materialnego, a w szczególności art. 691 § 2 k.c. poprzez przyjęcie, iż w przypadku powódki nie została spełniona przesłanka stałego zamieszkiwania z najemcą lokalu tj. matką powódki do chwili jej śmierci, a w związku z powyższym strona powodowa nie wstąpiła ex lege w stosunek najmu po zmarłej T. S..

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Przede wszystkim należy wskazać, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia, a ustalenia te i wnioski Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Nie można- w materiale dowodowym sprawy- stwierdzić, by powódka zamieszkiwała w spornym lokalu w okresie wcześniejszym niż od jesieni 2011r.

W tamtym czasie matka powódki była względnie zdrowa i samodzielna, a po pogorszeniu się jej stanu zdrowia korzystała z opieki córki B. T., wnuczki A. S. i sąsiadów. Mieszkała z synem W. S..

Powódka w tym czasie, przynajmniej do 13 VII 2010r mieszkała z byłym mężem i synem w lokalu położonego w K. przy ul. (...). Wynika to wprost w sentencji wyroku eksmisyjnego wydanego w sprawie I C 179/09. W wypadku bowiem ustalenia, że powódka nie przebywa stale w tym mieszkaniu nie byłoby możliwe uwzględnienie powództwa także w stosunku do niej. Nie jest wiec prawdziwa okoliczność podnoszona przez powódkę, jakoby już od 2009r mieszkała z matką. Z materiału tamtej sprawy wynika, że już wówczas powódka od czterech lat pracowała we W., a w K. bywała okazjonalnie, co stało się podstawą ustalenia braku jej uprawnień do lokalu socjalnego. Mimo to Gmina K. zaoferowała powódce w lipcu 2011r lokal socjalny, którego powódka nie przyjęła dokonując jednocześnie zameldowania w mieszkaniu matki. Nadal jednak centrum jej spraw życiowych pozostawało zagranicą. Niezwłocznie po śmierci matki powróciła do W., a starania o przedmiotowe mieszkanie rozpoczęła dopiero po wszczęciu procedury eksmisyjnej w stosunku do W. S..

W tych okolicznościach faktycznych nie budzi wątpliwości przyjęcie, ze pobyt powódki w spornym mieszkaniu miał charakter czasowy, spowodowany był potrzebą opieki nad matką. Taki zaś pobyt, nawet długotrwały nie jest równoznaczny ze stałym zamieszkiwaniem w rozumieniu przepisu art. 691kc (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu III CRN 61/80).

Także zameldowanie powódki w tym lokalu nie nastąpiło w związku z przeniesieniem tu centrum spraw życiowych powódki, a związane było z jednej strony z definitywną utratą uprawnień do poprzednio zajmowanego mieszkania, a z drugiej strony z procedurą uzyskania zasiłku opiekuńczego, do czego wymagany był meldunek.

Wobec powyższego apelacja, jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlega oddaleniu (art. 385kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98§1 i art. 99kpc w zw. z §12 ust.1 pkt.1, §9 pkt.1 i §5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 IX 2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych…

SSO. M. Kośka SSO E. Piątkowska-Bidas SSO B. Piwko