Sygn.akt III AUa 1412/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Maria Jolanta Kazberuk

SA Barbara Orechwa – Zawadzka

Protokolant: Magda Małgorzata Gołaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 marca 2015 r. w B.

sprawy z odwołania E. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zwrot nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne wraz z odsetkami

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 18 czerwca 2014 r. sygn. akt IV U 88/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I o tyle, że w miejsce daty „1 sierpnia 2013r.” wpisuje datę „2 września 2013 r.”;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie między stronami koszty procesu za II instancję.

Sygn. akt III AUa 1412/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 21 listopada 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na podstawie art. 83 ust. 1 w związku z art. 24 ust. 6a, 6c, 6d, i 6e ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U.z 2009r. Nr 205 poz. 1585 z póź. zm.) ustalił kwotę nadpłaconych składek na podstawie złożonych dokumentów rozliczeniowych oraz dokonanych wpłat w wysokości : na ubezpieczenia społeczne – 15.163,15zł, na ubezpieczenie zdrowotne – 4168,84zł, na Fundusz Pracy – 984,95zł a w punkcie 2 decyzji odmówił zwrotu odsetek za zwłokę.

E. S. nie zgodziła się z powyższą decyzją i w złożonym odwołaniu wniosła o zmianę decyzji poprzez przyznanie jej odsetek za zwłokę z tytułu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenia społeczne. W uzasadnieniu wskazała, że na skutek wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 30.06.2010r, sygn. akt. IIIAUa dokonała wpłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne za okres od 06.11.2003r. do 31.03.2005r. Jednakże Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 28.09.2011r. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania. Ostatecznie Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 21 maja 2013r. w sprawie III AUa 1152/12 oddalił apelację organu rentowego. W dniu 2 sierpnia 2013r. skarżąca wniosła do organu rentowego wniosek o zwrot nienależnie pobranych składek wraz z odsetkami od bezpodstawnie przetrzymywanych kwot.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie domagał się oddalenia odwołania podnosząc, że w sprawie nie ma podstaw do zwrotu odsetek od kwot wskazanych w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 4 kwietnia 2014r. skarżąca sprecyzowała odwołanie podnosząc, że nie zgadza się z rozstrzygnięciem dotyczącym odmowy zwrotu odsetek a domagała się ich za okres od dokonania wpłaty składek tj. od 30.09.2010r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z (...)r. zmienił zaskarżona decyzje i ustalił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest zobowiązany do zwrotu odsetek za okres od dnia 1 sierpnia 2013 r. do dnia 16 października 2013 r., liczonych od kwoty zwróconych składek. Oddalił odwołanie w pozostałym zakresie.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że decyzją z dnia 29.12.2009r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. stwierdził, że E. S. podlegała w okresie od 1.01.2003r. do 31.03.2005r.obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 1.04.20010r.w sprawie IV U 242/10 zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że wnioskodawczyni podlegała wymienionym ubezpieczeniom w okresie od dnia 1.01.2003r. do 05.11.2003r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z 30.06.2010 r. w sprawie III AUa 409/10 zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie. Na skutek wniesionej od tego wyroku skargi kasacyjnej Sad Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Apelacyjnemu w Białymstoku do ponownego rozpoznania a ten wyrokiem z dnia 13.03.2012 r. w sprawie AUa 218/12 uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Olsztynie. Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 14.09.2012r. w sprawie IV U 1067/12 zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił ,że wnioskodawczyni z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w okresie od 01.01.2003r. do 05.11.2003r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 21 maja 2013r. oddalił apelację od powyższego wyroku wniesioną przez organ rentowy.

Dodatkowo Sąd pierwszej instancji ustalił, że w dniu 2 sierpnia 2013r. E. S. wniosła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. o zwrot nienależnie pobranych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy zgodnie z wcześniejszym wyliczeniem oraz odsetkami na dzień 5.08.2013r. w kwocie 7.553zł. W odpowiedzi na wniosek (...) Oddział w O. pismem z dnia 30.08.2013r. poinformował wnioskodawczynię, że na dzień 30.08.13r. nie ma możliwości rozliczenia konta oraz ustalenia należności podlegających zwrotowi. Odwołująca ponownie pismem z dnia 17.09.13r. wniosła o zwrot nienależnie pobranych składek za okres od 06.11.2003r. do 31.03.2005r. wraz z odsetkami od dnia 30 września 2010r. tj. od dnia dokonania wpłaty do dnia zwrotu.

W dniu 17 października 2013r. organ rentowy dokonał zwrotu nadpłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy, a następnie w dniu 21 listopada 2013r. wydał zaskarżoną decyzję.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Olsztynie odwołał się do art. 24 ust 6a – ust 6e ustawy z dnia 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. ( Dz.U. 2009.205.1585 ze zmianami ). Wskazał, że regulacja ta określa schemat postępowania wobec powstania nadwyżki z tytułu opłacenia nienależnych składek. W tym kontekście przyjął, że składki za okres od 01.01.2003r. do 31.03.2005r. zostały przez odwołującą nienależnie opłacone. Wnioskodawczyni wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek złożyła w organie rentowym w dniu 2 sierpnia 2013 r., a zwrotu nienależnie opłaconych składek ZUS dokonał w dniu 17 października 2014r., a więc po upływie 30 dniowego terminu określonego w art.24 ustęp 6d cytowanej ustawy. W rezultacie, w ocenie Sądu pierwszej instancji, skoro ZUS dokonał zwrotu składek nie zachowując 30-dniowego terminu, to po stronie odwołującej powstało roszczenie o wypłatę odsetek, zgodnie z art.24 ustęp 6e, od dnia złożenia wniosku.

Apelację wniósł Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Zaskarżył wyrok w całości zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, tj. art. 24 ust. 6d i art. 24 ust. 6e oraz art. 38 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (j.t.: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442) z uwagi na zmianę decyzji z dnia 21 listopada 2013 r., nr (...), nr sprawy: (...)- (...)/RKS/KP i ustalenie, że organ rentowy jest zobowiązany do zwrotu odsetek za okres od 2 sierpnia 2013 r. do 16 października 2013 r. od kwoty zwróconych składek.

Wskazując na powyższe zarzut organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku tj. o oddalenie odwołania lub ewentualnie o uchylenie powyższego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Olsztynie.

W uzasadnieniu środka odwoławczego skarżący zwrócił uwagę, że w dniu 2.08.2013 r. odwołująca się złożyła wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek. Jednocześnie jako płatnik składek nie wypełniła ciążącego na niej obowiązku wynikającego z art. 38 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i nie przekazała dokumentów korygujących związanych z ubezpieczeniami społecznymi za okres objęty decyzją w terminie 7 dni od uprawomocnienia się tej decyzji.

Apelujący wskazał, że wniosek o zwrot nienależnie opłaconych składek został złożony przedwcześnie. Na koncie płatnika składek nie figurowała bowiem nadpłata składek. Nadpłata składek miałaby miejsce wówczas gdyby płatnik składek, na mocy prawomocnego wyroku Sądu z dnia 21 maja 2013 r. złożył dokumenty korygujące. W związku z tym, iż do dnia 30.08.2013 r. do ZUS nie wpłynęły korekty dokumentów zgłoszeniowych oraz rozliczeniowych, w dniu 30.08.2013 r. wysłano do płatnika pismo informujące o braku możliwości rozliczenia konta i ustalenia należności podlegających zwrotowi. W dniu 17.09.2013 r. płatnik ponownie wystąpił do Zakładu o zwrot nadpłaconych składek, nadal nie składając jednak dokumentów korygujących. W związku z powyższym w dniu 16.10.2013 r. Zakład z urzędu sporządził dokumenty korygujące i rozliczył konto płatnika składek, a następnie w dniu 17.10.2013 r. dokonał zwrotu nadpłaty należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Zatem zwrot należności został dokonany w terminie, o którym mowa w art. 24 ust. 6d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Sąd Apelacyjny zważył:

Zarzuty wskazane w apelacji nie są co do zasady słuszne. Przepisy art. 24 ust 6d i ust e ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wchodzą w relację z obowiązkiem płatnika składek, o którym mowa w art. 38 ust 2 ustawy. Powinność przekazania w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi (wynikających z rozstrzygnięcia w przedmiocie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym) nie koryguje mechanizmu opisanego w art. 24 ust 6d i ust 6e. W obowiązujących przepisach brak podstaw prawnych do tego rodzaju konkluzji. W tym kontekście Sąd pierwszej instancji nie uchybił powołanym w środku zaskarżenia przepisom.

Sąd drugiej instancji dostrzegł jednak, że doręczenie wniosku o wypłatę nienależnie wypłaconych składek nastąpiło w dniu 2 sierpnia 2013 r. Tymczasem wyrok Sądu pierwszej instancji przyznał wnioskodawczyni, zgodnie z art. 24 ust 6e ustawy systemowej, prawo do odsetek od dnia 1 sierpnia 2013 r. Prawdopodobnie różnica wynika z tego, że pismo o wypłatę nienależnie opłaconych składek zostało nadane poczta właśnie w dniu 1 sierpnia 2013 r. Dzień złożenia wniosku, o którym mowa w art. 24 ust 6d i ust 6e ustawy, jest tożsamy z datą, w której wniosek dotarł do organu rentowego, a nie z dniem jego wysłania. Oznacza to, że zaskarżony wyrok (i poprzedzająca go decyzja) powinien ulec zmianie tylko w tym zakresie, to jest przez ustalenie, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest do zwrotu odsetek za okres od dnia 2 sierpnia 2013 r. do dnia 16 października 2013 r. Tymczasem w sentencji wyroku Sądu drugiej instancji omyłkowo wpisano dzień 1 września 2013 r., jako datę początkową zobowiązania.

Rozstrzygnięcie Sądu odwoławczego zapadło na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.