Sygn. akt I ACa 988/12

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Hanna Nowicka de Poraj
Sędziowie:	SSA Piotr Rusin SSA Zbigniew Ducki
Protokolant:	st. prot. sądowy Marta Matys

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2012 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. W. i W. W. (1)

przeciwko Skarbowi Państwa - Sądowi Rejonowemu w S.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 25 maja 2012 r. sygn. akt I C 2539/11

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od każdego z powodów na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwoty po 2.700 (słownie: dwa tysiące siedemset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Kielcach na rzecz adw. M. R. kwotę 3.321 (słownie: trzy tysiące dwadzieścia jeden) złotych, w tym 621 złotych podatku od towarów i usług, tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn.akt I A Ca 988/12

UZASADNIENIE

Powodowie J. W. i W. W. (1) wnieśli o zasądzenie od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w S.) po 68.600 zł. na rzecz każdego z nich tytułem odszkodowania w związku z bezprawnym działaniem tego Sądu przy wykonywaniu władzy publicznej, a mianowicie wydaniu postanowienia o odrzuceniu ich skargi o wznowienie postępowania w sprawie o zniesienie współwłasności nieruchomości zakończonej prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w S. z dnia 20 marca 2003 r. sygn..akt I Ns 642/00 .

W uzasadnieniu powództwa podali ,że wymieniona wyżej skarga została odrzucona postanowieniem z dnia 30 czerwca 2010 r. sygn..akt I Ns 142/10 , a zażalenie na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 29 grudnia 2010 r. sygn..akt II Cz 1448/10. Orzeczenia te są dla nich krzywdzące , gdyż nie wzięto pod uwagę , że rozstrzygnięciem w sprawie o zniesienie współwłasności mimo iż byli współwłaścicielami nieruchomości objętej tym zniesieniem nie otrzymali nieruchomości tej ani w naturze , ani nie przyznano im spłaty w wysokości odpowiadającej ich udziałom we współwłasności. Szkoda powodów polega na utracie korzyści w postaci wartości udziałów we współwłasności oraz dochodów z odpowiadającym tym udziałom w czynszu z tytułu najmu lokalu użytkowego w okresie od 1 kwietnia 2003 r. do 31 stycznia 2011 r. i lokalu mieszkalnego od 1 stycznia 2010 r. do 31 stycznia 2011 r. Później jako podstawę faktyczną dochodzonych roszczeń w miejsce postanowienia o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania powołali orzeczenie merytorycznie o zniesieniu współwłasności z dnia 20 marca 2003 r, a jako podstawę prawną- art. 77 Konstytucji RP, i art. 417 (1) & 2 k.c. w związku z art. 424 (lb) k.p.c.

Pozwany Skarb Państwa ( Sąd Rejonowy w S.) wniósł o oddalenie

i zasądzenie kosztów procesu na rzecz Skarbu Państwa ( Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa), podnosząc że powodowie nie wykazali podstaw odpowiedzialności Skarbu Państwa , a w szczególności aby toczyło się postępowanie o stwierdzenie niezgodności z prawem postanowienia o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania, a po powołaniu nowej podstawy faktycznej powództwa zarzucając, że postanowienie z dnia 20 marca 2003r sygn..akt I Ns 642/00 nie należy do orzeczeń od których skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem nie przysługuje , wobec czego w sprawie nie może mieć zastosowania art.424 (lb) k.p.c. i konieczną przesłanką odpowiedzialności pozwanego jest prejudykat w postaci orzeczenia o niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy, w tym wypadku o zniesieniu współwłasności, którym powodowie nie dysponują.

Wyrokiem z dnia 25 maja 2012 r. sygn..akt IC 2539/11 Sąd Okręgowy w Kielcach oddalił powództwo i zasądził od powodów na rzecz Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa po 1.800 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu i od Skarbu Państwa ( Sądu Okręgowego w Kielcach ) na rzecz pełnomocnika powodów kwotę 3.600 zł. powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodom w postępowaniu pierwszoinstancyjnym.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy ustalił, że w sprawie o zniesienie współwłasności toczącej się przed Sądem Rejonowy w Starachowicach do sygn. akt Ns 642/00 uczestnikami postępowania byli między innymi powodowie jako współwłaściciele nieruchomości, której sprawa ta dotyczyła. J. W. udzielił w tej sprawie pełnomocnictwa procesowego swojemu bratu B. W., także współwłaścicielowi i uczestnikowi postępowania i stawiał się na wyznaczane terminy rozpraw. W. W. (1) natomiast faktycznie uczestniczył w postępowaniu. Na rozprawę wyznaczoną na dzień 11 marca 2003 r. bezpośrednio poprzedzającą wydanie postanowienia o zniesieniu współwłasności nie stawił się żaden z powodów mimo prawidłowego zawiadomienia . Na rozprawie tej wnioskodawczyni W. K. wraz z pełnomocnikiem i B. W. złożyli zgodne wnioski co do sposobu podziału fizycznego nieruchomości zabudowanej domem mieszkalnym w S. przy ul. (...) przez ustanowienie w tym domu odrębnej własności czterech lokali i przyznanie im po dwa z nich na wyłączną własność bez wyrównania wielkości udziałów spłatami i dopłatami. Wniosek ten został uwzględniony i postanowieniem z dnia 20 marca 2003 r. sygn..akt I Ns 642/00 Sąd Rejonowy w S.w ten sposób zniósł współwłasność nieruchomości, bez zasądzania dopłat lub spłat dla pozostałych współwłaścicieli , w tym na rzecz powodów. Powodowie powiadomieni przez brata B. , że wszystko jest w porządku i sprawa jest załatwiona wspólnie z nim decydowali na co przeznaczyć dochody z czynszów najmów pobieranych przez B. W. lub W. W. (1). Po śmierci B. W. powodowie porządkując jego sprawy poznali treść postanowienia o zniesieniu współwłasności. W dniu 23 lutego 2010 r. powodowie wnieśli skargę o wznowienie postępowania w sprawie o zniesienie współwłasności opartą przez J. W. na twierdzeniu , że w postępowaniu tym nie był przez brata B. należycie reprezentowany , gdyż zataił on przed nim doniosłe okoliczności, natomiast W. W. (1) na pozbawieniu możności działania albowiem na rozprawie w dniu 11 marca 2003 r. nie był obecny z powodu choroby, a o terminie ogłoszenia postanowienia w dniu 20 marca 2003 r. nie została zawiadomiony. Postanowieniem z dnia 30 czerwca 2010 r. sygn..akt I Ns 142/10 Sąd Rejonowy w S.odrzucił skargi powodów o wznowienie postępowania , przyjmując że nie zostały one oparte na ustawowych podstawach wznowienia , a zażalenie powodów na to postanowienie zostało oddalone postanowieniem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 29 grudnia 2010 r. sygn..akt II Cz 1448/10.

Poczyniwszy powyższe ustalenia Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska powodów, że z uwagi na treść art. 424 (lb) k.p.c. mogą na mocy art. 417(1) & 2 k.c. dochodzić odszkodowania bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia , którego wydanie wyrządziło im szkodę. Przepis art. 424 (lb) dotyczy bowiem tylko orzeczeń , od których skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem nie przysługuje. Tymczasem orzeczenie , z którego powodowie wywodzą roszczenia odszkodowawcze zapadło w dniu 20 marca 2003 r., było postanowieniem co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym i skoro powodowie twierdzili że naruszyło podstawowe zasady porządku mieli możliwość wnieść od niego skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. ( Dz.U.Nr.155 ,poz. 1037 ). W myśl tego przepisu od orzeczeń , które uprawomocniły się w okresie od dnia 17 października 1997 r. do dnia 1 września 2004 r. skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia mogła być wniesiona w terminie dwóch lat od wejścia w życie tej ustawy, tj. od dnia 25 września 2010 r. Postanowienie o zniesieniu współwłasności z dnia 20 marca 2003 r. uprawomocniło się w przedziale czasowym objętym w/w przepisem , a jest poza sporem że powodowie takiej skargi we wskazanym terminie nie wnieśli, wobec czego brak stwierdzenia niezgodności z prawem sprawia , że Sąd nie może tego samodzielnie ustalić w niniejszym procesie.

Dlatego też powództwo z braku przesłanki prejudykatu z art. 417 (1) & 2 k.c. nie może zostać uwzględnione.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu między stronami Sąd Okręgowy powołał art. 98 i 99 k.p.c. oraz & 6 pkt.6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz.U.Nr.163 , poz. 1348 ze zm.), a orzeczenia o kosztach zastępstwa prawnego powodów z urzędu & 19 ,& 2 ust. 3 i & 6 pkt. 6 tego rozporządzenia.

W apelacji, opartej na zarzucie naruszenia prawa materialnego przez niewłaściwą wykładnię i błędne zastosowanie ar. 424 (lb) k.p.c. w związku z art. 417 & 2 k.c. i art. 424 (l)k.p.c. oraz art. 4 ustawy z dnia 22 lipca 2010 r. powodowie wnieśli o uchylenie zaskarżonego i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania .

W odpowiedzi na apelację pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Apelacja nie może odnieść skutku.

Apelujący w pierwszym rzędzie podnoszą iż Sąd Okręgowy błędnie przyjmuje , że art. 424 (lb) k.p.c. dotyczy tylko orzeczeń prawomocnych nie merytorycznych zarówno kończących, jak i niekończących postępowania w sprawie oraz orzeczeń wydanych w sprawach egzekucyjnych i postępowaniu upadłościowym. Stwierdzenie takie rzeczywiście jest zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku , ale nie może ono podważyć rozstrzygnięcia sprawy. Przyjmując nawet bowiem , że powyższy przepis może dotyczyć także orzeczeń merytorycznych , jak np. nie objętych art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 22 lipca 2010 r., rozstrzygnięcie Sądu I instancji nie może zostać podważone , gdyż cytowany przepis stwarzający możliwość wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem orzeczeń , które uprawomocniły się w okresie od dnia 17 października 1997 r. do dnia 1 września 2004r. w ciągu dwóch od dnia 25 września 2010 r. dotyczy także postanowienia o zniesieniu współwłasności z dnia 20 marca 2003 r., z którego powodowie wywodzą dochodzone w niniejszym procesie roszczenia. Jest natomiast poza sporem ,że powodowie skargi takiej nie wnieśli, a wniesienie skargi o wznowienie postępowania nie może sanować tego braku , gdyż skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem i o wznowienie postępowania to zupełnie rożne środki prawne. Trafne jest zatem stanowisko , że art. 424 (lb) k.p.c. nie może znaleźć zastosowania w niniejszej sprawie , wobec czego powództwo z braku przesłanki prejudykatu z art. 417 (1) & 2 k.c. nie mogło zostać uwzględnione.

Z przytoczonych wyżej względów Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako bezzasadną.

O kosztach postępowania apelacyjnego między stronami, na które składają się koszty zastępstwa prawnego w wysokości stawek minimalnych w wysokości określonej w & 6 pkt.6 w związku z & 13 ust. 1 pkt. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, orzeczono na podstawie art. 98 i 99 w związku z art. 391 & 1 k.p.c., natomiast o wynagrodzeniu dla pełnomocnika powodów za zastępstwo prawne z urzędu przed Sądem II instancji w oparciu o & 2 ust.3, & 6 pkt.6 oraz && 19-21 wymienionego wyżej rozporządzenia.