Sygn. akt I C 913/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 stycznia 2014 r.

Sąd Rejonowy w Strzelcach Opolskich I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	SSR Piotr Stanisławiszyn
Protokolant:	prot. sąd. Aleksandra Wąsiel

po rozpoznaniu w dniu 20 stycznia 2014 r. w Strzelcach Opolskich

sprawy z powództwa R. M.

przeciwko A. D.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego A. D. na rzecz powoda R. M. kwotę 4.926 zł (cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia sześć złotych) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 01 marca 2013 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanego A. D. na rzecz powoda R. M. kwotę 864 zł (osiemset sześćdziesiąt cztery złote) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 600 zł (sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 18 września 2013 roku R. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego A. D. kwoty 4.926,00 zł od dnia 01.03.2013 r. z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

Uzasadniając powód podniósł, iż wyrokiem Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich z dnia 8 maja 2012 roku pozwany został uznany za winnego popełnienia zarzucanego mu czynu z art. 86 § 2 k.w., którego dopuścił się w dniu 27 stycznia 2012 roku. Powód podniósł, iż w wyniku tego zdarzenia uszkodzony pojazd powoda został zaliczony do kasacji całkowitej. Pojazd ten wcześniej nabył jako samochód ciężarowy „z kratką” do celów prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i uzyskał zwrot podatku VAT. Przed wypadkiem też zawiesił prowadzoną działalność gospodarczą na okres 2 lat. Nadto podniósł, iż po uzyskaniu odszkodowania za utracony pojazd powód nie miał możliwości nabycia nowego pojazdu w miejsce zniszczonego, bowiem rok 2010 był ostatnim rokiem zakupu pojazdu z tzw. kratką a ponadto nie prowadził już działalności gospodarczej. Wg powoda zakupiony pojazd „z kratką” winien eksploatować prawidłowo przez okres 5 lat działalności gospodarczej, by w ten sposób rozliczyć się z otrzymanego podatku VAT, jednak z powodu wypadku eksploatował pojazd jedynie rok. Powód podniósł, iż wystąpił do I Urzędu Skarbowego w O. o ustalenie wysokości kwoty podatku VAT, którą winien zwrócić z tytułu niedotrzymania 5-letniego okresu eksploatacji. W efekcie pozwem powód dochodzi kwoty, jaką musiał zwrócić jako podatek VAT jako niewykorzystanie pełnego okresu 5 lat eksploatacji samochodu.

Pozwany w odpowiedzi na pozew z dnia 25 listopada 2013 roku wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu.

Uzasadniając pozwany podniósł, iż od początku poddawał w wątpliwość zasadność roszczenia o zapłatę kwoty wynikającej z podatku VAT, ponieważ nie jest to uzasadnione w przepisach prawa ani w orzecznictwie. Nadto zdaniem pozwanego odszkodowanie za szkodę poniesioną przez podatnika VAT na skutek zniszczenia rzeczy nie obejmuje podatku VAT mieszczącego się w cenie, w zakresie, w jakim poszkodowany może obniżyć należny od niego podatek o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu rzeczy. Nadto zdaniem pozwanego powód w każdej chwili będzie mógł „odwiesić” działalność gospodarczą i zakupić nowy samochód osobowy, od którego będzie mógł ponownie odliczyć podatek VAT. Gdyby pozwany w takiej sytuacji zapłacił żądaną pozwem kwotę doszłoby do bezpodstawnego wzbogacenia po stronie powoda.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 30 listopada 2010 roku R. M., dla celów związanych z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej – (...) Agencja (...), nabył samochód ciężarowy z tzw. kratką na podstawie faktury VAT nr (...) za kwotę 35.573,77 zł netto. Jednocześnie też uzyskał zwrot kwoty 7.144,00 zł z tytułu zapłaconego podatku VAT. Zakupiony pojazd powód powinien był eksploatować przez okres 5 lat, by w ten sposób móc rozliczyć się wobec Urzędu Skarbowego z otrzymanego podatku VAT. Pojazd przed wypadkiem był sprawny technicznie.

Dowód: - faktura VAT nr (...), k. 28;

- faktura VAT nr (...), k. 29;

- deklaracja podatku VAT 7, k. 30;

- zeznania powoda, k. 98;

W dniu 1 grudnia 2011 roku powód zawiesił prowadzoną przez siebie od 1 lipca 2001 roku, działalność gospodarczą na okres 2 lat.

Dowód:- zaświadczenie z CEIDG, k. 47;

- potwierdzenie przyjęcia wniosku, k. 48;

- zeznania powoda, k. 98 ;

W dniu 27 stycznia 2012 roku A. D. kierując w stanie nietrzeźwości alkoholowej oraz nie posiadając wymaganych uprawień samochodem osobowym marki O. (...) o nr rej. (...) nie zachował szczególnej ostrożności podczas wykonywania manewru skrętu w lewo oraz nie ustąpił pierwszeństwa przejazdu powodowi kierującemu pojazdem marki S. (...) nr rej. (...), w związku z czym doszło do zderzenia pojazdów, czym spowodował zagrożenie dla bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

W samochodzie powoda w chwili zdarzenia jechała również jego córka, która doznała obrażeń ciała, a które skutkowały koniecznością zapewnienia jej w regularnych odstępach czasowych opieki medycznej. Nadto powód w tym samochodzie przewoził również obiektyw fotograficzny, który także uległ uszkodzeniu, a którego naprawa wyniosła 469,84 zł.

Na dzień zdarzenia wartość pojazdu wynosiła kwotę 29.600,00 zł. W dniu 8 maja 2012 roku wyrokiem Sądu Rejonowego w Strzelcach Opolskich w sprawie II W 167/12 pozwany został uznany za winnego popełnienia zarzucanego czynu stanowiącego wykroczenie z art. 86 § 2 k.w. w zw. z art. 25 ust. 1 Ustawy Prawo o Ruchu Drogowym, art. 94 § 1 k.w. i za to wymierzono mu karę grzywny w wysokości 3.000,00 zł oraz orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów kat. B prawa jazdy na okres 3 lat.

Dowód: - wyrok z dnia 8 maja 2012 roku w sprawie II W 167/12 SR Strzelce Opolskie, k. 16;

- pismo powoda z dnia 23 marca 2012 roku, k. 17;

- pokwitowanie odbioru sprzętu z naprawy, k. 31;

- karta informacyjna leczenia szpitalnego, k. 32-35;

- wniosek do polisy nr (...), k. 41;

- zeznania powoda, k. 98;

- zeznania pozwanego, k. 98;

Wskutek zaistniałego zdarzenia drogowego samochód powoda nie mógł zostać naprawiony tak, by nadawał się do dalszej jazdy, w związku z czym został przeznaczony do kasacji. W związku z zaistniałym wypadkiem powód musiał kupić kolejny samochód, przy czym w związku ze zmianą regulacji prawnych w zakresie odliczania podatku VAT, powód nie mógł już od zakupionego samochodu odliczyć sobie tego podatku. Powód zakupił pojazd do celów prywatnych.

Dowód: - faktura VAT nr (...), k. 49;

- oświadczenie, k. 50;

- zeznania powoda, k. 98;

W dniu 23 marca 2012 roku powód wystąpił do I Urzędu Skarbowego w O. o ustalenie wysokości podatku VAT, którą winien zwrócić z tytułu niedotrzymania pięcioletniego okresu użytkowania samochodu.

W związku z otrzymaną interpretacją Ministerstwa Finansów powód zgodnie z jej dyspozycjami przelał na konto Urzędu Skarbowego kwotę 5.715,00 zł, a która to kwota była proporcjonalna w stosunku do niewykorzystanego okresu, w jakim miał użytkować samochód.

Dowód: - pismo powoda z dnia 23 marca 2012 roku, k. 17;

- postanowienie z dnia 9 lipca 2012 roku, k. 18-20;

- dowód wpłaty, k. 56;

Powód w piśmie z dnia 16 lipca 2012 roku wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 19.942,23 zł tytułem odszkodowania za szkody doznane w zaistniałym wypadku, a na która to kwotę złożyła się kwota 8.002,23 zł z tytułu podatku VAT od nabytego pojazdu; 10.000,00 zł z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; 1.500,00 zł z tytułu utraconego zarobku w wyniku zniszczenia samochodu oraz 440,00 zł z tytułu naprawy uszkodzonego obiektywu fotograficznego.

Strony prowadziły między sobą dalszą korespondencję zmierzającą do osiągnięcia wspólnego stanowiska w zakresie roszczeń finansowych powoda. Na tej podstawie powód otrzymał kwotę 4.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia, a także odszkodowanie za utracony zarobek w wysokości 500,00 zł, jak również zwrócono mu w całości koszty naprawy uszkodzonego obiektywu fotograficznego.

Dowód:

- pismo powoda z dnia 16 lipca 2012 roku, k. 21-22;

- pismo pozwanego z dnia 24 lipca 2012 roku, k. 23-25;

- pismo powoda z dnia 10 września 2012 roku, k. 26-27;

- pismo pozwanego z dnia 20 września 2012 roku, k. 36-38;

- pismo powoda z dnia 11 października 2012 roku, k. 39-40;

- pismo pozwanego z dnia 23 października 2012 roku, k. 42-44;

- pismo powoda z dnia 14 listopada 2012 roku, k. 45-46;

- pismo pozwanego z dnia 17 grudnia 2012 roku, k. 51-52;

- pismo powoda z dnia 28 grudnia 2012 roku, k. 53;

- dowód zapłaty, k. 54;

Urząd Skarbowy w O. w dniu 11 stycznia 2013 roku zwrócił powodowi kwotę 789,00 zł z tytułu zwrotu podatku VAT za III kwartał 2012 roku. Powód zwrócił się tym samym do pozwanego z korespondencją zmierzającą do uzyskania zwrotu kwoty 4.926,00 zł z tytułu nieodzyskanego podatku VAT od zlikwidowanego pojazdu, jednak dalsza korespondencja z pozwanym nie doprowadziła do wypracowania kompromisu.

Dowód: - pismo powoda z dnia 14 lutego 2013 roku, k. 55, 57;

- zwrot podatku VAT za 3/2012, k. 57;

- pismo pozwanego z dnia 25 lutego 2013 roku, k. 59, 60;

- pismo powoda z dnia 18 marca 2013 roku, k. 61-63;

- pismo powoda z dnia 8 kwietnia 2013 roku, k. 64-65;

- pismo pozwanego z dnia 19 kwietnia 2013 roku, k. 66;

- pismo powoda z dnia 2 maja 2013 roku, k. 67-68.

Sąd zważył, co następuje

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w całości.

Poza sporem w niniejszym postępowaniu były fakty. Przede wszystkim fakt, iż powód nabył w dniu 30 listopada 2010 roku dla celów związanych z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej samochód ciężarowy z tzw. kratką za kwotę 35.573,77 zł netto i z tego faktu uzyskał zwrot kwoty 7.144,00 zł z tytułu zapłaconego podatku VAT. Nadto bezspornym było, iż w dniu 1 grudnia 2011 roku powód zawiesił prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą na okres 2 lat, a w dniu 27 stycznia 2012 roku doszło do zdarzenia drogowego z winy pozwanego co potwierdza wyrok sądu karnego, wskutek którego samochód powoda uległ całkowitemu zniszczeniu.

Spór między stronami ogniskował się zatem na rozstrzygnięciu, czy powód zasadnie dochodzi od pozwanego kwoty wskazanej pozwem z tytułu konieczności zwrotu niewykorzystanego podatku VAT do US.

Ustalenia faktyczne w niniejszym postępowaniu Sąd poczynił w oparciu o przedłożone przez strony postępowania dokumenty uzupełniając swą wiedzę o zeznania stron. W ocenie Sądu nie ujawniano żadnych okoliczności podważających wiarygodność dokumentów złożonych do sprawy.

Zgodnie z art. 86 oraz 86a ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, przy czym w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych niż samochody osobowe pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6.000 zł.

Podatek od towarów i usług - w jego założeniach i w tym modelu, jaki został przyjęty w dyrektywach Rady UE dotyczących VAT - jest podatkiem od wartości dodanej. Jest on jednocześnie podatkiem obciążającym obrót, a w tych ramach podatkiem wielofazowym i powszechnym. Prawo do odliczenia podatku naliczonego, czy też - jak określa to przepis ustawy - prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jest podstawowym i fundamentalnym prawem podatnika, wynikającym z samej konstrukcji podatku od towarów i usług jako podatku od wartości dodanej.

W związku z powyższym przepis art. 86 ust. 1 ustawy VAT przyjmuje zasadę, że prawo do odliczenia podatku naliczonego przysługuje w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Przez czynności opodatkowane należy rozumieć w tym przypadku czynności, które faktycznie zostały (bądź zostaną) objęte opodatkowaniem, a nie czynności, które, co do zasady, podlegają opodatkowaniu, lecz w danej konkretnej sytuacji nie zostały opodatkowane (np. zostały wykonane przez podatnika zwolnionego albo przez podmiot, który co prawda jest podatnikiem, ale względem konkretnej czynności nie występował w tym charakterze). Wynika stąd, że jeśli towary i usługi, przy których nabyciu naliczono podatek, są (mają być) wykorzystywane w całości do prowadzenia działalności opodatkowanej, wówczas podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia całości podatku. W tym przypadku bowiem nie występują oni w charakterze konsumentów zakupionych dóbr; podatek VAT zaś obciąża właśnie konsumpcję. (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 17 października 2007 r., I SA/Gd 771/07).

Podatek naliczony w przypadku towarów i usług nabytych w obrocie krajowym (poza produktami rolnymi i usługami rolniczymi nabywanymi od rolnika ryczałtowego) wynikać ma z faktur VAT otrzymywanych przez podatnika. Z wymogiem otrzymania faktury VAT wiąże się wymóg posiadania faktury. W zasadzie w praktyce istnieje utożsamienie prawa do odliczenia podatku z posiadaniem oryginału faktury. Zauważyć należy, że stosowne regulacje VI dyrektywy oraz odpowiednio dyrektywy VAT 112/06 z 2006 r. wprost wprowadzają - jako warunek dokonania odliczenia - wymóg posiadania faktury wystawionej zgodnie z przepisami dyrektyw.

W konsekwencji uchwalenia ustawy z dnia 16 grudnia 2010 roku o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług i ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 247, poz. 1652) z dniem 1 stycznia 2011 roku zlikwidowano obowiązujące do 2010 roku preferencje podatkowe przy zakupie niektórych pojazdów samochodowych, polegające na prawie pełnego odliczenia zawartego w fakturze podatku VAT.

Obecnie natomiast ustawa utrzymuje generalną zasadę, że przy nabyciu (imporcie, wewnątrzwspólnotowym nabyciu) samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie nieprzekraczającej 3,5 t podatkiem naliczonym jest tylko 60% kwoty podatku (czy to z faktury, czy to z podatku należnego od wewnątrzwspólnotowego nabycia), jednakże nie więcej niż 6000 zł. Ograniczenia dotyczą zatem generalnie samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, których dopuszczalna masa nie przekracza 3,5 t.

Powyższe regulacje dotyczyły samochodów z tzw. „kratką”, czyli pojazdów samochodowych, inne niż osobowe, o dopuszczalnej ładowności powyżej 500 kg i dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, tj. m.in. takich, jakiego powód w przedmiotowej sprawie w 2010 roku nabył a następnie odliczył zawarty w fakturze VAT zakupu pojazdu podatek VAT uzyskując tym samym jego zwrot. Problem dotyczył tego, iż po zawieszeniu swej działalności gospodarczej uległ wypadkowi, w którym samochód uległ całkowitemu zniszczeniu, zaś kolejny nabył dopiero w 2012 roku, a więc po istotnej zmianie przepisów w zakresie sposobu odliczania tego podatku przy zakupie pojazdu i w dodatku do celów osobistych a nie w zakresie ewentualnie przyszłej działalności gospodarczej.

W tym względzie mając na uwadze powyższe rozważania należało przyznać rację argumentacji powoda zawartej w pozwie a stwierdzającej, iż z powodów od siebie niezależnych zobowiązany był zwrócić kwotę podatku VAT, który wpierw otrzymał jako zwrot przy zakupie pierwszego pojazdu w 2010 roku, a następnie musiał oddać w związku z brakiem wymaganego okresu amortyzacji samochodu.

Do czasu wypadku, spowodowanego przez pozwanego powód użytkował swój pojazd w sposób faktyczny praktycznie przez okres roku licząc do dnia zawieszenia działalności gospodarczej. R. M. nie mógł już uzyskać zatem przy zakupie kolejnego samochodu zwrotu podatku VAT, skoro nabył ten samochód już jako osoba fizyczna w okresie zawieszenia swojej działalności gospodarczej.

Powód znając tym samym treść postanowienia Ministerstwa Finansów z dnia 9 lipca 2012 roku zasadnie zobowiązany był do zwrotu kwoty podatku VAT, jakiego, w związku z wypadkiem, nie wykorzystał, co jednocześnie zdaniem Sądu pozwoliło na uznanie, iż roszczenie w stosunku do pozwanego stało się zasadne po ustaleniu rzeczywistej kwoty, jaką powód powinien był oddać.

Zdaniem Sądu tak wysokość szkody oraz związek adekwatny przyczynowo skutkowy jaki zaistniał pomiędzy zdarzeniem jakim był wypadek z wyłącznej winy powoda oraz szkodą nie pozwala na podzielenie argumentów podnoszonych przez pozwanego. Oczywistym jest iż podatek VAT jako neutralny dla przedsiębiorcy podatnika czynnego VAT nie jest objęty odszkodowaniem dochodzonym w drodze cywilnej i w tym zakresie przywołane judykaty SN przez pozwanego tą tezę potwierdzają. Nie mniej jednak nie znajdą zastosowania w przedmiotowej sprawie, bowiem powód nie wnosił o odszkodowanie, a właśnie o kwotę jaką musiał zwrócić do US z tytułu odpisu VAT nie mogąc jej w oparciu o regulacje prawa podatkowego w żaden sposób „wdrożyć” w system podatku naliczonego oraz podatku należnego i w ten sposób odzyskać. Innymi słowy droga zwrotu podatku VAT w zakresie gdy samochód nie był wykorzystywany do działalności gospodarczej przez powoda była jedynym słusznym i prawidłowym rozwiązaniem z punktu widzenia regulacji podatkowych.

Orzeczenie o obciążeniu pozwanego kosztami procesu wynika z przepisu art. 98 § 1 k.p.c., bowiem, jako przegrywający, obowiązany jest zwrócić na żądanie powoda koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, na które złożyły się koszty zastępstwa procesowego oraz koszty opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, jak i opłaty sadowej od pozwu.

Wobec powyższego, na podstawie powołanych przepisów, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.