Sygn. akt II Ca 1562/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2015 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Ciesielska

Sędziowie: SSO Sławomir Buras

SSO Monika Kośka

Protokolant: st. prot. sądowy Iwona Cierpikowska

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2015 r. w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa K. T.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej ul. (...) w K. i R. G.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 9 lipca 2014 r. sygn. VIII C 434/13

I. zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I (pierwszym) i powództwo przeciwko R. G.oddala ponad kwotę 53 (pięćdziesiąt trzy) złote; w punkcie II (drugim) i powództwo przeciw R. G.oddala ponad kwotę 1768 (jeden tysiąc siedemset sześćdziesiąt osiem) złotych; w punkcie VI (szóstym) w całości i zasądza na rzecz K. T. od Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. 696 (sześćset dziewięćdziesiąt sześć) złotych i od R. G.120 (sto dwadzieścia) złotych kosztów procesu, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego do wysokości zapłaconej kwoty; w punkcie IX (dziewiątym) w całości i nakazuje pobrać na rzecz Skarbu Państwa –Sądu Rejonowego w Kielcach od Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. 522 (pięćset dwadzieścia dwa) złote i od R. G.90 (dziewięćdziesiąt) złotych kosztów sądowych, przy czym spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego do wysokości zapłaconej kwoty;

II. oddala apelację R. G.w pozostałej części, a apelację Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. w całości,

III. zasądza od Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. na rzecz K. T. 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych kosztów postępowania apelacyjnego,

IV. zasądza do K. T. na rzecz R. G.1190,30 (jeden tysiąc sto dziewięćdziesiąt 30/100) złotych kosztów postępowania apelacyjnego.

II Ca 1562/14

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 9 VII 2014r Sąd Rejonowy w Kielcach zasądził od Wspólnoty Mieszkaniowej

ul. (...) w K. i R. G.na rzecz K. T. kwotę 300zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2013 roku do dnia zapłaty tytułem odszkodowania, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego od obowiązku zapłaty do wysokości spełnionego świadczenia, kwotę 10.000,00 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 20 marca 2013 roku do dnia zapłaty tytułem zadośćuczynienia, z zastrzeżeniem, że spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego pozwanego od obowiązku zapłaty do wysokości spełnionego świadczenia i solidarnie kwotę 696,00 zł tytułem kosztów procesu; oddalił powództwo w stosunku do Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. i R. G.w pozostałej części; w stosunku do B. K.i (...) Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. w całości, odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu; przyznał od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego A. K. kwotę 2952zł tytułem wynagrodzenia kuratora i nakazał pobrać tę kwotę od Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kielcach, nakazał pobrać od R. G.i Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. solidarnie na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kielcach kwotę 522,00,00 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Orzeczenie to Sąd oparł o następujące ustalenia:

W dniu 27 stycznia 2010 roku K. T. umówił się z R. B. w lokalu prowadzonego wówczas przez siebie klubu .E.'', mieszczącego się na parterze budynku położonego przy ulicy (...) w K. w sprawie konserwacji maszyny do rzucania lotek. R. B. potrzebował potwierdzenia wykonanej pracy na odpowiednim dokumencie, dlatego K. T. wyszedł z lokalu i udał się w kierunku swojego samochodu pozostawionego na parkingu po drugiej stronie ulicy, aby przynieść stamtąd pieczątkę. K. T. miał na sobie obuwie zimowe. Przeszedł przez odśnieżony chodnik znajdujący się przed jego lokalem, zatrzymał się spoglądając, czy nie nadjeżdża żaden pojazd, a następnie wszedł na drogę dojazdową stanowiącą działkę (...). Droga była zaśnieżona i oblodzona. Kiedy K. T. przechodził przez tę drogę tj. ulicę osiedlową, poślizgnął się i przewrócił. Poczuł ból, usłyszał chrupnięcie w lewej nodze, nie mógł samodzielnie wstać, zaczął wołać o pomoc. Całe zdarzenie widział przez okno klubu R. B., który przyszedł powodowi z pomocą. Po dotarciu do klubu K. T. zadzwonił po karetkę pogotowia ratunkowego, która przyjechała i zabrała powoda do (...) Centrum (...) w K.. Następnie przewieziono powoda do Wojewódzkiego Szpitala (...) w K., gdzie stwierdzono u niego złamanie dalszej nasady piszczeli i strzałki, założono mu opatrunek gipsowy udowy na okres 3 miesięcy. W dniu 28 stycznia 2010 r. powód został wypisany ze szpitala z zaleceniem dalszego leczenia ambulatoryjnego. W dniu 21 kwietnia 2010 r. zdjęto mu opatrunek gipsowy, następnie był usprawniany ambulatoryjnie. Przez trzy miesiące chodził o dwóch kulach, przez kolejne dwa miesiące o jednej kuli.

W wyniku upadku z dnia 27 stycznia 2010 r. K. T. doznał złamania lewego podudzia bez przemieszczenia odłamów. Trwały uszczerbek na zdrowiu powoda powstały na skutek przedmiotowego zdarzenia wyniósł 7%. Cierpienia fizyczne miernego stopnia trwały około 3 miesięcy, a nieznaczne mogą istnieć nadal, zwłaszcza podczas zmian pogody. Na skutek przedmiotowego zdarzenia w obrębie kończyny dolnej lewej pozostał mu w okolicy stawu skokowego obrzęk tkanek miękkich powodujący powiększenie obwodu podudzia w okolicy nadskokowej o 1 cm oraz zmniejszenie zgięcia grzbietowego stopy o 10 0 i ruchów obrotowych stopy o 10 0•

K. T. ma troje dzieci, które w dacie zdarzenia miały 4, 6 i 10 lat. Kiedy powód miał założony gips na nodze nie mógł wykonywać niektórych czynności związanych z opieką nad dziećmi (np. wyjście na spacer) i prac domowych.K.nadal uskarża się na bóle lewego kolana i kostki występujące po dłuższym chodzeniu oraz przy zmianach pogody, a także na obrzęk kostki.

Droga, na której przewrócił się K. T. oznaczona jest jako działka numerze ewidencyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Kielcach prowadzi księgę wieczystą nr (...). Działka oznaczona numerem (...)stanowiła w dacie zdarzenia współwłasność właścicieli wyodrębnionych lokali w budynku przy ul. (...) w K. łącznie w 117005/142134 częściach tworzących Wspólnotę Mieszkaniową (...) (...)oraz dewelopera R. G.w udziale 25129/142134 części. Współwłaściciele nieruchomości oznaczonej jako działka numer (...) (tworzący Wspólnotę Mieszkaniową przy ul. (...) w K.) posiadali służebność gruntową polegającą na prawie przejazdu i przechodu przez działkę nr (...).

W dniu 15 listopada 2007 r. Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w K. zleciła B. K.prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą (...) sprzątanie budynku oraz terenu zewnętrznego przy ul. (...)w K.. Sprzątanie w okresie zimowym obejmowało odśnieżanie. Do kontaktów i przekazywania uwag wynikających z realizacji tej umowy ze strony zleceniodawcy wyznaczony został M. J.. Umowa została wypowiedziana przez Wspólnotę Mieszkaniową przy ul. (...) w K. z dniem 18 lutego 2010 r. bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu nie wywiązywania się przez firmę (...) z powierzonych jej obowiązków w zakresie odśnieżania.

W dniu 1 kwietnia 2010 r. Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w K. zawarła ze Wspólnotą Mieszkaniową przy ul. (...) w K. umowę, na podstawie której Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) wyraziła zgodę dla Wspólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) na możliwość parkowania na działce nr (...)w zamian za uczestnictwo w 10% kosztów dotyczących utrzymania działek gruntu o nr(...)(parking) i nr (...)(droga dojazdowa).

Powództwo było częściowo zasadne w stosunku do pozwanych W spólnoty Mieszkaniowej przy ul. (...) w K. i R. G. (1), natomiast w całości niezasadne w stosunku do pozwanych (...) S.A. w W. i B. K..

Zgodnie z treścią art. 415 k.c. kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Zachowaniem, za które podmiotowi można przypisać odpowiedzialność deliktową na podstawie art. 415 k.c może być działanie, jak i zaniechanie. Zaniechanie polega na niewykonywaniu określonego działania, gdy na podmiocie ciążyła powinność i możliwość jego podjęcia.

W pierwszej kolejności, na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego Sąd ustalił, że dnia 27 stycznia 20 10 roku powód poślizgnął się i przewrócił na drodze znajdującej się na działce oznaczonej numerem ewidencyjnym (...), która stanowiła współwłasność właścicieli wyodrębnionych lokali w budynku przy ul. (...) w K., tworzących Wspólnotę Mieszkaniową K. (...) oraz dewelopera R. G.. Skoro zatem działka stanowiła nieruchomość wspólną Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) w K. odpowiada za zobowiązania jej dotyczące bez ograniczeń. Na datę zdarzenia, tj. 27 stycznia 20l0r. działka nr (...) stanowiła w części nieruchomość wspólną właścicieli wyodrębnionych lokali tworzących W spólnotę Mieszkaniową nieruchomości przy ul. (...)w K. oraz w udziale 25129/142134 części współwłasność R. G.. Sąd nie zgodził się ze stanowiskiem pozwanego R. G., który twierdził, że w dacie zdarzenia był właścicielem 3 pozostałych do wyodrębnienia lokali mieszkalnych i wobec powyższego W spólnota reprezentowała również jego podobnie jak i innych właścicieli wyodrębnionych lokali. Zgodnie bowiem z treścią art.6 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 roku o własności lokali ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład określonej nieruchomości tworzy wspólnotę mieszkaniową. W spólnota mieszkaniowa może nabywać i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Stosownie zaś do treści art. 7 ust. 2 powyższej ustawy, umowa o ustanowieniu odrębnej własności lokalu powinna być dokonana w formie aktu notarialnego; do powstania tej własności niezbędny jest wpis do księgi wieczystej. Wpis ten ma więc charakter konstytutywny. Jak wynika z treści księgi wieczystej nr (...) w dacie zdarzenia R. G.był współwłaścicielem nieruchomości w 25129/142134 częściach, nie zaś jak twierdzi właścicielem wyodrębnionych lokali. Trzy ostatnie lokale wyodrębnione zostały już po zdarzeniu w jednym akcie notarialnym sporządzonym w dniu 26 lipca 2010 roku Rep.(...). Dopiero po wyodrębnieniu ich z księgi wieczystej nr (...) i z chwilą założenia dla nich nowych ksiąg wieczystych można mówić o powstaniu prawa odrębnej własności tych lokali. Konkludując, uznać należy, że R. G.byłby członkiem wspólnoty, gdyby faktycznie na datę zdarzenia wyodrębnił już pozostałe lokale, nabył ich własność i został wykreślony jako osoba fizyczna z księgi wieczystej nr (...). Tak się jednak nie stało, wobec czego zarówno Wspólnota Mieszkaniowa (...)ajak i R. G.są podmiotami odpowiedzialnymi za utrzymywanie porządku i czystości na przedmiotowej działce stanowiącej drogę dojazdową, w tym jej odśnieżanie. W spólnota Mieszkaniowa nieruchomości przy ul. (...) w K. ponosi tę odpowiedzialność jako zarządzający nieruchomością wspólną stanowiącą działkę (...), natomiast R. G. jako współwłaściciel przedmiotowej działki. Skoro zaniechali wykonania tego obowiązku to ponoszą winę i odpowiedzialność przewidzianą wart. 415 k.c. za szkodę, jakiej doznał powód na skutek upadku, gdyż jego przyczyną był niewłaściwy stan jezdni, która była zaśnieżona.

Do przedmiotowego wypadku nie doszło z winy powoda. Miał on bowiem na sobie odpowiednie obuwie zimowe, szedł normalnym krokiem. Powód zachował wymaganą ostrożność w trakcie przechodzenia przez jezdnię, zatrzymał się nawet na chwilę obserwując, czy nie nadjeżdża nią żaden pojazd, nie można zatem uznać, że choćby przyczynił się do spowodowania zdarzenia. To na właścicielach drogi ciążył obowiązek regularnego jej odśnieżania i posypywania piaskiem lub solą w celu zapewnienia bezpieczeństwa jej użytkownikom. Okoliczność, że droga była zaśnieżona, pomimo, iż nie padało oznacza, że nie dopełnili powyższego obowiązku.

W ocenie Sądu ani pozwana Wspólnota Mieszkaniowa nieruchomości przy (...)w K. ani pozwany R. G.nie uwolnili się od odpowiedzialności wobec powoda za skutki zdarzenia z dnia 27 stycznia 20 lOr. w oparciu o przepis art. 429kc. W pierwszej

kolejności zauważyć należy, że umowa z dnia 15 listopada 2007 r. została zawarta nie przez pozwaną Wspólnotę a przez Wspólnotę Mieszkaniową nieruchomości przy ul. (...), która zleciła B. K.sprzątanie budynku oraz terenu zewnętrznego przy ul. (...). Sprzątanie w okresie zimowym obejmowało odśnieżanie, ale z umowy nie wynika, że odśnieżana miała być także działka (...) stanowiąca drogę nie należącą do zleceniodawcy. W niniejszej sprawie brak jest dowodów potwierdzających, że to Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) była odpowiedzialna za utrzymywanie czystości i porządku na działce (...). Ponadto strony nie przedłożyły dokumentu, z którego wynikałoby, że firma (...) trudni się zawodowo wykonywaniem czynności z zakresu objętego urnową z dnia 15 listopada 2007 r. Obowiązek wykazania, że czynności utrzymania czystości i porządku zostały powierzone profesjonaliście, że mieszczą się one w zakresie działalności zawodowej B. K. ciążył na pozwanych, ponieważ w ten sposób chcieli się uwolnić od odpowiedzialności za szkodę, której doznał powód. Ubocznie podnieść należy, że z akt sprawy wynika, iż nawet jeśli firma B. K.miała zajmować się odśnieżaniem działki (...), to nie czyniła tego skoro z dniem 18 lutego 20 lOr. W spólnota Mieszkaniowa nieruchomości przy ul. (...) wypowiedziała B. K. umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia powodu nie wywiązywania się przez niego z powierzonych jej obowiązków w zakresie odśnieżania.

Biorąc pod uwagę, że również powód nie wykazał, aby pozwany B. K.był odpowiedzialny za utrzymywanie czystości i porządku, w tym za odśnieżanie działki nr (...)Sąd oddalił powództwo w stosunku do tego pozwanego w całości. Sąd oddalił powództwo w całości także w stosunku do pozwanego (...) Towarzystwa (...) S.A. w W., ponieważ powód nie przedłożył żadnych dokumentów z których wynikałoby, że pozwane Towarzystwo w dacie zdarzenia ubezpieczało Wspólnotę Mieszkaniową przy ul. (...) w K. w zakresie odpowiedzialność cywilnej. Odnośnie pozwanego (...) S.A. w W. Sąd wydał wyrok zaoczny, ponieważ zaistniały przesłanki przewidziane w art.339 § l k.p.c.

Stosownie do art. 444. § l k.c. w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Art. 445 §k.c. stanowi, iż w przypadkach przewidzianych wart. 444 k.c, to jest w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Przy ocenie wysokości zadośćuczynienia należnego powodowi za krzywdę doznaną wskutek wypadku z dnia 27 stycznia 20 10 roku należy uwzględnić, że będący skutkiem wypadku trwały uszczerbek na jego zdrowiu wynosi 7%. Nie sposób pominąć intensywnych dolegliwości bólowych, jakie odczuwał powód przez 3 miesiące po wypadku oraz ograniczenia aktywności życiowej, konieczności unieruchomienia nogi w gipsie na 3 miesiące, poruszania się o kulach przez 5 miesięcy. Powód przez ponad pół roku pozostawał na zwolnieniu lekarskim i nie mógł wykonywać swojej pracy, co z pewnością wpłynęło negatywnie na jego samopoczucie. Nie mógł w tym czasie wykonywać niektórych prac domowych oraz miał ograniczoną możliwość sprawowania opieki nad trójką małoletnich dzieci. Obecnie powód nadal odczuwa bóle kolana i kostki przy dłuższym chodzeniu oraz na skutek zmiany pogody. Skutkiem zdarzenia jest również puchnięcie uszkodzonej kończyny. Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził solidarnie od pozwanych Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. i R. G.kwotę 10000 zł uznając, iż zadośćuczynienie w takiej kwocie spełni swój cel, jakim jest złagodzenie powodowi doznanych przez niego cierpień fizycznych i psychicznych.

Zasadne jest również żądanie powoda w zakresie kwoty 300 zł tytułem zmniejszonych dochodów w miesiącu lutym 2010 roku. W wyniku doznanych obrażeń powód nie mógł bowiem świadczyć usług ochroniarskich, co spowodowało brak dochodów jakie uzyskiwał z tytułu umowy zlecenia zawartej z (...)Sp. z 0.0. we W. w lutym 2010 r. w wysokości 300 zł miesięcznie. Roszczenie powoda w zakresie żądanej kwoty 1800 zł tytułem odszkodowania za utracony dochód z tytułu powyższego zlecenia w miesiącach od marca do września 2010 r. nie zasługiwało na uwzględnienie, ponieważ umowa była zawarta na okres od 28 września 2009 r. do 28 lutego 2010 r., a strona powodowa nie udowodniła, że gdyby nie doszło do przedmiotowego wypadku umowa zlecenia zostałaby przedłużona do września 2010 r. Sąd uznał również za nieudowodnione roszczenie powoda w zakresie odszkodowania z tytułu utraconych dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą " (...) E. K. T." w okresie niemożności wykonywania pracy, tj. od 27 stycznia do 17 sierpnia 2010 r. w kwocie 11 000 zł. Zauważyć bowiem należy, iż z przedłożonych przez powoda dokumentów w postaci podsumowania roku, książki przychodów i rozchodów oraz podatkowej księgi przychodów i rozchodów: podsumowanie rozliczenia styczeń-maj 2010 r. wynika, że w okresie poprzedzającym przedmiotowy wypadek tj. w na koniec 2009 r. firma powoda przyniosła znaczną stratę (33051,91 zł). Natomiast w okresie po wypadku, tj. od stycznia 2010 r. do maja 2010 r. działalność przyniosła stratę w łącznej kwocie 15281,40 zł. Od czerwca 2010 r. K. T. faktycznie zaprzestał prowadzenia tej działalności. Skoro w okresie bezpośrednio poprzedzającym wypadek firma powoda przynosiła znaczną stratę to trudno przyjąć, że z początkiem 2010 r. tj. po wypadku jej sytuacja finansowa uległa pogorszeniu. Powód nie wykazał, jaki osiągnąłby zysk z prowadzenia przedmiotowej działalności gospodarczej,

gdyby do wypadku nie doszło. Na powyższą okoliczność nie przedstawił żadnych dowodów. Powód nie udowodnił również, że na skutek zdarzenia z dnia 27 stycznia 2010 r. musiał stosować jakąś szczególną dietę, a koszty z tego tytułu wyniosły kwotę 1000 zł.

Gdy kilka podmiotów na podstawie odrębnych stosunków prawnych jest zobowiązanych wobec jednego wierzyciela do spełnienia świadczeń zmierzających do zaspokojenia tego samego interesu prawnego, przy czym na każdym z dłużników ciąży obowiązek spełnienia świadczenia w całości, a spełnienie przez któregokolwiek powoduje wygaśnięcie obowiązku świadczenia pozostałych, przy jednoczesnym braku podstaw, by objąć te przypadki konstrukcją solidarności, zachodzi tzw. odpowiedzialność in solidum. Ponieważ w niniejszej sprawie brak było podstaw do objęcia pozwanych Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) (...) i R. G.konstrukcją solidarności Sąd przyjął, iż spełnienie świadczenia przez jednego z pozwanych wobec powoda zwalnia od obowiązku świadczenia drugiego.

Sąd orzekł o odsetkach ustawowych od obu zasądzonych kwot powództwa zasądzając je na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c.

Z uwagi na trudną sytuację materialną powoda oraz charakter sprawy Sąd odstąpił od obciążania powoda kosztami procesu, zgodnie z dyspozycją art. 102 k.p.c.

Sąd uznał, że w zakresie kosztów sądowych należy orzec na zasadzie solidarności. Przyjmując bowiem, że uznawana w doktrynie instytucja solidarności nieprawidłowej (in solidum) polega na odpowiednim stosowaniu przepisów o solidarności uregulowanej w kodeksie cywilnym, należy dojść do wniosku, że w takiej sytuacji stosuje się - w zakresie kosztów procesu - odpowiednio art. 105 § 2 k.p.c. Powód wygrał niniejszą sprawę w 29%, należy mu się od pozwanych Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) i R. G. zwrot kosztów procesu w tym samym stosunku.

Na postawie art. 22 3 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych i § 6 pkt 5 w zw. z § 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy

prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu Sąd przyznał od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego A. K. kwotę 2952 zł tytułem wynagrodzenia kuratora. Na zasadzie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych orzeczono w przedmiocie obowiązku uiszczenia na rzecz Skarbu Państwa niepokrytych kosztów sądowych. Na nieuiszczone koszty sądowe złożyły się kwota 2952 zł z tytułu wynagrodzenia kuratora i kwota 1800 zł opłaty od pozwu, od uiszczania której powód był zwolniony. Z uwagi na to, że pozwana Wspólnota Mieszkaniowa wnosiła o wezwanie do udziału w sprawie pozwanego B. K.i jak wynika z akt sprawy VIII C 174/11 musiała mieć świadomość, iż miejsce zamieszkania i pobytu tej osoby nie jest znane, a tym samym powinna liczyć się z kosztami kuratora Sąd nakazał pobrać od pozwanej Wspólnoty na rzecz Skarbu Państwa kwotę 2952 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych stanowiących wynagrodzenie kuratora. Natomiast na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Sąd w pkt. IX sentencji nakazał pobrać solidarnie od pozwanych Wspólnoty Mieszkaniowej i R. G. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kielcach) kwotę 522 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (1800 x 29%=522).

Apelacje od wyroku wnieśli obaj pozwani.

Wspólnota Mieszkaniowa przy ul. (...) domagała się zmiany wyroku i oddalenia powództwa w stosunku do niej, ewentualnie uchylenia wyroku i przekazania sprawy do

. .

ponownego rozpoznania, zarzucając:

l. naruszenie przepisów postępowania mające wpływ na treść rozstrzygnięcia, a to:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów wyrażającej się w odmowie wiarygodności i mocy dowodowej zeznaniom świadka M. J.jedynie dlatego, iż jest on zarządcą pozwanej Wspólnoty, chociaż zeznania tego świadka są logiczne, wzajemnie się uzupełniają oraz to, że ten świadek posiada najpełniejszą wiedzę na temat umów zawieranych między Wspólnotami a firmą sprzątającą (...), umów miedzy Wspólnotami (...)oraz organizacji Wspólnot i czynności porządkowych na ich terenie, co w konsekwencji doprowadziło Sąd I instancji do szeregu błędnych ustaleń dotyczących ustnej umowy między Wspólnotami (...), profesjonalnego profilu działalności B. K., uwolnienia się przez pozwaną od odpowiedzialności poprzez powierzenie czynności sprzątania profesjonaliście oraz faktu ubezpieczenia pozwanej w dacie zdarzenia przez (...) S.A. w zakresie odpowiedzialności cywilnej,

b)  art. 233 § 1kc poprzez dowolną ocenę dowodów, zwłaszcza umowy z dn.15.11.2007r. zawartej między Wspólnotą (...) i B. K.oraz dowodu z zeznań M. J., W. S.i R. G., a w konsekwencji błędne przyjęcie, że B. K.nie trudnił się zawodowo wykonywaniem czynności z zakresu objętego umową z dn. 15.11.2007r., co doprowadziło Sąd do naruszenia przepisów prawa materialnego, a to art. 429k.c. poprzez błędną jego wykładnię i niesłuszne przyjęcie, że pozwana nie uwolniła się od odpowiedzialności za szkodę, której doznał powód;

art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że pozwana Wspólnota nie wywiązała się obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi skutki prawne, iż w dacie zdarzenia pomiędzy Wspólnotami (...)była zawarta umowa ustna, podczas gdy pozwana zaoferowała logiczne, wzajemnie uzupełniające dowody w postaci zeznań

świadków M. J.i W. S.potwierdzające istnienie takiej umowy;

d)  art. 230 k.p.c. w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. polegające na pominięciu okoliczności, iż fakt ubezpieczania Wspólnoty Mieszkaniowej ul. (...) w K. przez T.U. (...) S.A. został przyznany zarówno przez powoda, jak i pozwane Towarzystwo w sposób konkludentny wobec niekwestionowania przez powoda ani pozwanego tego faktu w toku procesu oraz poprzez zwrócenie się przez pozwane Towarzystwo do Sądu w dn. 05.02.2014r. o doręczenie protokołu rozprawy z dnia24.01.2014r.

e)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną ocenę dowodów i brak wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, co doprowadziło Sąd Rejonowy do błędnego przyjęcia, że T.U. (...) S.A. w dacie zdarzenia nie ubezpieczało pozwanej W spólnoty w zakresie odpowiedzialności cywilnej;

f)  niezasadne obciążenie pozwanej wspólnoty mieszkaniowej kosztami procesu w całości, w zakresie wynagrodzenia kuratora, w związku z jego ustanowieniem w sprawie.

2.  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 429 kc. poprzez błędną jego wykładnię i niesłuszne niezastosowanie, podczas gdy pozwana W spólnota wykazała, że czynności sprzątania i odśnieżania drogi dojazdowej stanowiącej działkę nr

(...)powierzyła profesjonalnej firmieB. K., który w zakresie swej działalności zawodowej trudnił się wykonywaniem takich czynności.

R. G.domagał się zmiany wyroku i oddalenia powództwa w stosunku do niego, zarzucając:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miały lub mogły mieć wpływ na treść

wyroku, tj.

• art. 227 w zw. 233 § 1 k.p.c, w zw. art. 231 k.p.c, poprzez brak wszechstronnego rozważenia przez Sąd Rejonowy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, dokonanie jego oceny pominięciem dowodów mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jak również wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z niego nie wynikających i nie dających się pogodzić z zasadami logicznego rozumowania i doświadczeniem życiowym, co skutkowało poczynieniem przez Sąd Rejonowy błędnych ustaleń faktycznych polegających na przyjęciu, że:

- zdarzenie miało miejsce na drodze oznaczonej nr ew. (...),

- pomiędzy Wspólnotami Mieszkaniowymi(...)nie była zawarta umowa

ustna o powierzenie przez Wspólnotę Mieszkaniową (...)sprzątania działki nr (...),

- przedmiot umowy z dnia 2 listopada 2007 roku nie obejmował czynności odśnieżania, podczas gdy:

- w świetle zeznań Powoda oraz świadka M. J. (1) do zdarzenia doszło na parkingu,

- zeznania świadków oraz treść wypowiedzenia umowy z dnia 2 listopada 2007 roku potwierdzają, iż między Wspólnotami Mieszkaniowymi (...)była zawarta umowa ustna o powierzenie przez Wspólnotę Mieszkaniową (...)sprzątania działki nr (...) i, że do zakresu obowiązków firmy (...) B. K. należało również odśnieżanie

2. naruszenie następujących przepisów prawa materialnego:

• art. 4 ustawy o własności lokali z dnia 24 czerwca 2994 roku (Dz. U. 2000.80.903 j.t.), polegające na jego niezastosowaniu,

• art. 6 w zw. z art. 4 ustawy o własności lokali poprzez błędną wykładnię i zastosowanie do stanu faktycznego sprawy, co miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku,

·

art. 65 § l k.c. w zw. z art 429 k.c. polegające na nieuwzględnieniu przy wykładni umowy z dnia 15 listopada 2007 roku - woli stron,

·

art. 6 k.c. poprzez naruszenie zasady rozkładu ciężaru dowodu i ograniczenie się przez Sąd Rejonowy do stwierdzenia, że stanowisko Powoda odnośnie braku legitymacji biernej Pozwanego ad. 4 jest w ocenie tego Sądu przekonujące, w sytuacji kiedy powinno być przedmiotem dowodzenia, co jednak nie miało miejsca.

·

415 kc. poprzez błędne przyznanie, iż Pozwany ad.4 z winy swej wyrządził Powodowi szkodę.

·

366 kc. przyjęciu odpowiedzialność in solidum między Pozwanym ad.l oraz Pozwanym ad. 4, podczas gdy Pozwany ad. 4 nie posiadał legitymacji biernej do występowania w procesie

3. błąd w ustaleniach faktycznych polegający na niewskazaniu przez Powoda podstawy swojego roszenia względem Pozwanego ad. 4,

4. pominięcie okoliczności istotnych dla wyjaśnienia sprawy, które to uchybienie miało wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wbrew zarzutom obu pozwanych Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia, a ustalenia te Sąd Okręgowy w całości podziela i przyjmuje za własne.

Co do apelacji pozwanej Wspólnoty:

Jest ona w całości niezasadna.

Sąd Rejonowy, wbrew zarzutom skarżącej nie odmówił wiary zeznaniom W. S. i R. G., a tylko uznał je za nieprzydatne dla dokonania ustaleń (uzasadnienie k. 191). M. J.nie dał wiary jedynie co do okoliczności, że powód przed upadkiem 'przebiegał przez drogę. Świadek ten nie twierdził, by do upadku doszło na parkingu, przeciwnie podał, że powód od początku wskazywał, że upadł na drodze, a jedynie przesunął się na parking w obawie przed ruchem samochodów (zeznania k. 57-60). Także zeznając w sprawie VIII C 174/11 (k. 102) nie wskazywał, by miejscem upadku miał być parking. Budowanie obecnie tezy, ze do upadku nie doszło na drodze (działce (...)) tylko w oparciu o pomyłkowe wskazanie przez powoda nawierzchni (asfalt) jest zbyt daleko idące, zwłaszcza, że w obu sprawach (VIII C 174/11 i niniejszej) powód konsekwentnie twierdził, że przewrócił się na drodze. Taką lokalizacje zdarzenia konsekwentnie też w obu sprawach wskazywał R. B. (k. 101 v akt VIII C 174/11 i k. 116), który także potwierdził, że powód nie przebiegał przez śliską jezdnię, a szedł normalnym krokiem.

Tak więc dokonana przez Sąd Rejonowy ocena zeznań tych świadków co do miejsca zdarzenia i jego przebiegu nie może być uznana za dowolną, tym bardziej w sytuacji, gdy ani R. G., ani W. S. zdarzenia nie widzieli.

Zeznania W. S. i R. G. nie dają też podstaw do ustalenia, że przed kwietniem 201 Or pozwana W spólnota podjęła działania w celu zapewnienia prawidłowego stanu działki 915/1 02, w tym jej odśnieżania. Przeciwnie- obaj twierdzili, że kwestie te były pozostawione do załatwienia wykonującemu funkcje administratoraM. J.. Ten zaś z kolei powoływał się na umowę z 2007r zawartą przez Wspólnotę (...) z B. K., a dotyczącą dbania o "teren zewnętrzny przy (...)" (umowa k. 47 akt VIII C 174/11). Bezsporne jest, że przedmiotowa droga (działka (...)) nie stanowi własności Wspólnoty (...), a pozwanej, choć faktycznie w części przebiega wzdłuż budynku (...). Samo jednak jej usytuowanie nie daje podstaw do przyjęcia, że jej teren objęty był umową z B. K., a na tę okoliczność nie zostały zaoferowane żadne dowody. Nawet jednak, gdyby faktycznie Wspólnota (...) zawierając umowę z B. K. miała intencję objęcia nią spornej drogi, to i tak nie zwalniałoby to pozwanej W spólnoty od odpowiedzialności w tej sprawie. Po pierwsze bowiem pozwana Wspólnota powstała dopiero jesienią2009r (dwa lata po zawarciu umowy), jej zarząd został powołany uchwałą z 7 IX 2009r (k. 35). Powstanie nowego podmiotu nie zostało odnotowane w umowie z B. K., tak więc nie można przyjąć, by pozwana była stroną tej umowy. Ewentualne ustne uzgodnienia dotyczące problematyki dbałości przez poszczególne Wspólnoty o porządek na drogach i parkingach przylegających do ich budynków także nie unicestwiają odpowiedzialności pozwanej, skoro w istocie ograniczyła się ona do akceptowania faktu, że o przedmiotową drogę będzie dbać Wspólnota (...) (co następnie zostało usankcjonowane umową z kwietnia 2010r zwartą pomiędzy wspólnotami), a przecież w żadnym wypadku nie można przyjąć, by Wspólnota (...) była profesjonalistą w rozumieniu art. 429kc. Reasumując pozwana nie była stroną umowy zawartej przez Wspólnotę (...) (nie przystąpiła w okresie po powstaniu do tej umowy), a uzgodnienia między wspólnotami dotyczące dbałości o drogę nie są równoznaczne z powierzeniem tych obowiązków profesjonaliście. W tym stanie nie ma znaczenia, czy istotnie B. K.w dacie zawierania umowy w listopadzie 2007r był podmiotem, który profesjonalnie trudnił się sprzątaniem, w tym odśnieżaniem dróg (skoro to nie pozwana Wspólnota zleciła mu te czynności), jakkolwiek także w tym zakresie Sąd Okręgowy podziela ustalenia Sądu Rejonowego co do braku dowodów pozwalających ustalić tę okoliczność. Sama treść umowy (wskazująca nazwę przedsiębiorstwa, NIP i REGON) nie jest tu wystarczająca. Okoliczności, że B. K. dysponował odpowiednim sprzętem i zatrudnił pracowników nie zostały wykazane, a R. G. i W. S. zeznając o "traktorach" nie podawali, by pracowały one właśnie na działce (...) i należały do B. K., a nie np. firmy (...) zatrudnionej do sprzątania nieruchomości pozwanej Wspólnoty, czy Wspólnoty (...)(zeznania M. J. k. 58).

Oddalenie powództwa przeciwko (...) S.A. mogło być zaskarżone jedynie przez powoda (pozwanej w tym zakresie brak gravamen), a jego ewentualne uwzględnienie nie prowadziłoby do oddalenia powództwa przeciw pozwanej. Zgodnie z art. 822§4kc uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, co jednak nie uniemożliwia mu dochodzenia go od sprawcy (ubezpieczonego). Z treści powołanego przepisu wynika, że jeżeli osoba ponosząca odpowiedzialność cywilną za szkodę jest ubezpieczona w zakresie odpowiedzialności cywilnej, poszkodowany ma dwóch dłużników: tę osobę oraz ubezpieczyciela. Przepis ten nie wyklucza możliwości żądania przez

poszkodowanego odszkodowania wyłącznie od osoby odpowiedzialnej za szkodę. Jeżeli ubezpieczyciel zapłaci poszkodowanemu należne mu odszkodowanie, to ustaje obowiązek odszkodowawczy ubezpieczonego. Jeżeli natomiast roszczenie poszkodowanego zaspokoi ubezpieczony ponoszący odpowiedzialność cywilną za szkodę, to może on następnie kierować do ubezpieczyciela roszczenie o zapłatę na jego rzecz odszkodowania ubezpieczeniowego, równego odszkodowaniu, które zapłacił on uprzednio poszkodowanemu. Według wyroku SN z dnia 19 października 2011 r. (II CSK 86/11, LEX nr 1096037), uwzględniając istotę zobowiązania in solidum oraz specyfikę actio directa, przyjąć należy, że w relacji ubezpieczyciel - poszkodowany zastosowanie mają zarówno przepisy prawa ubezpieczeń, jak i przepisy prawa cywilnego dotyczące obowiązku naprawienia szkody. Poszkodowany na gruncie takich zasad zajmuje szczególną pozycję prawną wynikającą z tego, że przysługują mu dwa odrębne roszczenia. Między nimi zachodzi ścisła współzależność, polegająca na tym, że oba roszczenia istnieją obok siebie dopóty, dopóki jedno z nich nie zostanie całkowicie zaspokojone. Innymi słowy, poszkodowany nie może uzyskać dwóch odszkodowań, a o tym, w jaki sposób i w jakiej kolejności nastąpi realizacja przysługującego mu odszkodowania, decyduje on sam, kierując żądanie przeciwko ubezpieczonemu, albo ubezpieczycielowi, albo obu podmiotom jednocześnie.

Wreszcie prawidłowe było obciążenie kosztami sądowymi związanymi z dopozwaniem B. K. pozwanej, która mając świadomość, ze nie łączyła jej z tą osobą umowa, o której mowa wart. 429kc złożyła ten,jak się okazało niezasadny wniosek (art.103§lkpc).

Wobec powyższego apelacja pozwanej Wspólnoty jako pozbawiona uzasadnionych podstaw podlegała oddaleniu (art. 385kpc). O kosztach postępowania apelacyjnego między pozwaną i powodem Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98§ 1 i §3kpc w zw. z § 13 ust. 1 w zw. z §6 pkt.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 IX 2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie ...

Co do apelacji R. G.:

Jest ona w części zasadna.

Kwestie ustaleń faktycznych Sądu Rejonowego w zakresie miejsca zdarzenia, jego przebiegu, umowy dotyczącej sprzątania zawartej z B. K. i uzgodnień między wspólnotami (...)i (...) zostały już wyżej szczegółowo omówione. Odnośne zarzuty skarżącego są niezasadne. Apelacja w tej części podlega oddaleniu (art. 385kpc).

Natomiast prawidłowo zarzuca skarżący nieuwzględnienie przez Sąd Rejonowy normy wynikającej z art. 4 ust. 1 ustawy o własności lokali.

W dacie zdarzenia współwłaścicielami przedmiotowej drogi (działki (...)) byli właściciele wyodrębnionych lokali na nieruchomości (...)w łącznie 117005/142134 częściach oraz R. G.w udziale 25129/142134 części. Zgodnie ze wskazanym wyżej przepisem dotychczasowemu właścicielowi nieruchomości przysługują co do niewyodrębnionych lokali oraz co do nieruchomości wspólnej takie same uprawnienia, jakie przysługują właścicielom lokali wyodrębnionych; odnosi się to także do jego obowiązków. Oznacza to, że wbrew stanowisku Sądu Rejonowego dotychczasowy właściciel jest członkiem wspólnoty mieszkaniowej. Nie oznacza to jednak, że w niniejszej sprawie R. G. nie ma legitymacji biernej. W myśl art. 17 ustawy o własności lokali za zobowiązania dotyczące nieruchomości

wspólnej odpowiada wspólnota mieszkaniowa w bez ograniczeń, a każdy właściciel lokalu- w części odpowiadającej jego udziałowi w nieruchomości.

W niniejszej sprawie odpowiedzialność pozwanej Wspólnoty wynika z przepisu art. 415kc, a odpowiedzialność R. G. z przepisu art. 415kc w zw. z art. 17 ustawy o własności lokali. W myśl tego ostatniego przepisu jednak odpowiedzialność R. G.ograniczona jest do wysokości udziału, jaki przysługiwał mu we współwłasności działki (...) w dacie zdarzenia, to jest do 25129/142134 części. Stąd w ramach należnego powodowi odszkodowania pozwany winien jest zapłacić 53zł (300złx25129/142134), a w ramach zadośćuczynienia- 1768zł (10000złx25129/142134), przy czym on i pozwana Wspólnota za zapłatę odpowiadają w warunkach solidarności nieprawidłowej.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punktach I i II orzekając jak w sentencji (art. 386§lkpc). Stosownie do ostatecznego rozstrzygnięcia Sąd Okręgowy zmienił też orzeczenia o kosztach procesu i kosztach sądowych (punkt VI i IX zaskarżonego wyroku).

O kosztach postępowania apelacyjnego między powodem i pozwanym Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98§ 1 i §3kpc, art. 99kpc.

Pozwany wygrał swoją apelację w 82% i należy mu się zwrot od powoda 1406,30zł. (koszty poniesione to 515zł opłaty od apelacji i 1200zł wynagrodzenie pełnomocnika - § 12 ust. l pkt.1 w zw. z § 6 pkt.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 IX 2002r w sprawie opłat za czynności radców prawnych ... x 82%). Powodowi zaś należy się zwrot 18% z 1200zł (koszty zastępstwa adwokackiego- §13 ust.1 w zw. z §6 pkt.5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 IX 2002r w sprawie opłat za czynności adwokackie .. ), to jest 216zł. Po wzajemnym skompensowaniu (1406,30zł minus 216zł) Sąd Okręgowy orzekł jak w

punkcie IV wyroku.